Nauru

Republika Nauru

Republik Naoero
Republic of Nauru

Flaga
Dewiza: (ang.) God's Will First (Najpierw wola Boga)
Hymn: Nauru Bwiema (Nauru, nasza Ojczyzno)
Konstytucja	29 stycznia 1968
Język urzędowy	angielski, naurański
Stolica	Yaren¹
Ustrój polityczny	republika
Typ państwa	demokratyczny
Głowa państwa	prezydent Sprent Dabwido
Szef rządu	prezydent Sprent Dabwido
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	21,3 km² 0%
Liczba ludności (2009)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	14 019 621 osób/km²
Waluta	dolar australijski (AUD, $)
Niepodległość	od Australii 31 stycznia 1968
Religia dominująca	protestantyzm
Strefa czasowa	UTC +12
Kod ISO 3166	NR
Domena internetowa	.nr
Kod samochodowy	NAU
Kod telefoniczny	+674

{{Państwo infobox}} Nieznane pola: "ludność_miejsce", "uwagi", "język_używany", "gęstość_miejsce", "powierzchnia_miejsce" oraz "państwo".

Nauru [wymowa w języku polskim: nałru] (ang. Nauru, naurański Naoero), oficjalnie Republika Nauru (ang. Republic of Nauru, naurański Republik Naoero) wcześniej nazywana Pleasant Island – wyspiarskie państwo położone w zachodniej części Oceanu Spokojnego, w Mikronezji, w odległości około 42 km na południe od równika. Jest obecnie najmniejszą republiką na świecie, zarówno pod względem wielkości (21,3 km kwadratowych), jak i liczby ludności (około 14 tysięcy mieszkańców) oraz trzecim, po Monako i Watykanie, najmniejszym państwem na świecie. Wielkość wyłącznej strefy ekonomicznej wynosi 308 480 km², natomiast powierzchnia wód terytorialnych to 41 km².

Zasiedlone przez ludy Mikronezji i Polinezji, Nauru zostało zaanektowane przez Cesarstwo Niemieckie w 1888 i pozostawało jego kolonią do 1914, gdy przejęły je wojska australijskie. Po I wojnie światowej Nauru stało się terytorium mandatowym Kategorii C Ligi Narodów, administrowanym przez Australię, Nową Zelandię oraz Wielką Brytanię. Podczas II wojny światowej Nauru było okupowane przez wojska japońskie.

Po zakończeniu wojny Nauru zostało przekształcone w terytorium powiernicze ONZ. Państwo zadeklarowało swoją niepodległość w 1968 roku.

W pierwszej połowie XX wieku, Nauru całkowicie utrzymywało się z wydobycia fosforytów. Na Nauru znajdowały się wówczas jedne z największych złóż tych skał na świecie. Przed uzyskaniem przez wyspę niepodległości eksploatowały je Australia (w ramach British Phosphate Commission), a przedtem też Wielka Brytania i Niemcy. Jednakże po proklamowaniu niepodległości rząd znacjonalizował złoża, powołując do życia Nauruańską Korporację Fosforytową (NPC) w celu podjęcia ich eksploatacji. Z tego powodu w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku Nauru mogło się cieszyć z jednego z najwyższych dochodów na jednego mieszkańca na świecie.

W latach osiemdziesiątych rezerwy złóż zaczęły się wyczerpywać, jednocześnie środowisko na wyspie zostało poważnie naruszone, co z kolei przełożyło się na niestabilność rządów. W latach dziewięćdziesiątych Nauru stało się rajem podatkowym, przez co w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku znalazło się pod presją organizacji zwalczającej pranie brudnych pieniędzy. Na skutek nieudanych inwestycji i korupcji rządu zyski wypracowane w poprzednich dekadach zostały roztrwonione, a głównym źródłem dochodów na wyspie stała się pomoc od australijskiego rządu.

Etymologia

Podobnie jak dziś, w przeszłości Naurańczycy zwali wyspę Naoero. Niemiecki uczony Paul Hambruch, który odwiedził wyspę w latach 1909-1910, sformułował etymologię nazwy. Według niego, Naoero (inna wersja: Anáoero), po przetłumaczeniu oznacza Idę na plażę (niem. Ich gehe an den Strand).

Wyspa posiadała również inne nazwy. Angielscy koloniści, przebywający na wyspie do czasu jej aneksji przez Niemcy w 1888 roku, mówili na nią Wyspa Przyjemna (ang. Pleasant Island). Niemcy nazywali ją zaś Nawodo i Onawero. Pisownia później została zmieniona na Nauru, by ułatwić wymowę osobom anglojęzycznym.

Geografia

Nauru jest małą, owalną wyspą położoną w południowo-zachodniej części Oceanu Spokojnego, około 42 kilometrów od równika. Ma 21,3 km kwadratowych. Długość linii brzegowej wynosi około 19 kilometrów. Najbliższą wyspą jest Banaba, oddalona od Nauru o 306 kilometrów.

Obecność rafy uniemożliwia zbudowanie portu, jednak utworzono 16 sztucznych kanałów dla małych łodzi. Większą część wyspy zajmuje wewnętrzny płaskowyż (wśród mieszkańców kraju znany jako Topside) opadający stromo ku wybrzeżom. Jego najwyższym punktem jest Command Ridge wznoszący się na 71 m n.p.m..

Zdjęcie satelitarne Nauru

Nauru posiadało jedne z największych złóż fosforytów na świecie (podobnie jak Banaba i Makatea). Wieloletnie wydobycie surowca odbiło się niekorzystnie na środowisku wyspy, pozostawiając jałowy teren ze szczytami (ang. coral pinnacle) dochodzącymi do 15 metrów w środkowej części płaskowyżu. Wydobycie fosforytów doprowadziło do zniszczeń 80-90% powierzchni wyspy.. Zniszczonych terenów nie rekultywowano. Pod koniec XX wieku około 80% powierzchni wyspy przypominało krajobraz księżycowy.

Fauna i flora

Plik:Nauru Buada Lagoon 3.jpg

Buada Lagoon

Środowisko przyrodnicze wyspy z powodu jej izolacji, niewielkich rozmiarów i niewielkiego zróżnicowania siedlisk jest ubogie, a wielka skala antropogenicznych przekształceń jej krajobrazu spowodowała znaczne w nim straty. Szkody w środowisku są skutkiem długotrwałego osadnictwa, znacznych zniszczeń wojennych, pokrycia wyspy w przeszłości rozległymi plantacjami kokosowymi i w końcu działalności górniczej. Znanych jest stąd 60 gatunków rodzimych roślin naczyniowych, przy czym w związku z zawleczeniem znacznej liczby gatunków obcych rodzime gatunki stanowią współcześnie 16,5% flory. Brak tu endemitów. Uprawy warzyw i owoców zajmują 100 ha. Na terenach pokopalnianych następuje sukcesja roślinności i takie wtórnie pokryte szatą roślinną tereny zajmują 63% powierzchni wyspy. Stosunkowo najlepiej zachowana i zróżnicowana szata roślinna występuje w pasie przybrzeżnym, zajmującym około 150-300 metrów, oraz w okolicach jeziora Buada Lagoon.

Fauna Nauru jest uboga. Wszystkie ssaki zostały sprowadzone na wyspę przez ludzi. Występują polinezyjskie szczury, koty, psy, świnie i kury. Jedynymi gadami są jaszczurki. Na wyspie żyje 27 gatunków ptaków, wśród których jeden jest endemiczny – trzciniak samotny (łac. Acrocephalus rehsei). Występuje wiele owadów i bezkręgowców. W wodach wokół wyspy bytuje wiele gatunków rekinów, jeżowców, małży, krabów i innych zwierząt morskich.

Geologia

Podstawę wyspy stanowi skorupa oceaniczna. Uformowanie się podmorskiego wyniesienia, którego kulminacją jest wyspa, było skutkiem ruchów płyty tektonicznej oraz aktywności wulkanicznej. Stało się to około 132 milionów lat temu w okresie kredy. Wyspa jest dawnym kraterem wulkanicznym, stąd głównym składnikiem jej podłoża jest bazalt.

Szczyt wulkanu pozostawał poniżej poziomu morza, ale był wystarczająco płytko, aby stać się podstawą do powstania i wzrostu kolonii koralowców, które utworzyły skały budujące wyspę. Stopniowe podnoszenie się masy lądu spowodowało wypiętrzenie wyspy.

Gruba warstwa fosforytów na centralnym płaskowyżu może pochodzić z trzech źródeł: skał osadowych osadzonych w środowisku morskim w wyniku ich wytrącania się z wody morskiej, skał magmowych oraz guano, jednak najbardziej prawdopodobne jest wytrącenie z roztworu wody morskiej. Początkowo zasoby złoża fosforytów wynosiły około 90 milionów ton. Złoża fosforytów bogate są w minerały kadmu i cynku.

Wybrzeże wyspy zostało uformowane przez erozyjne działanie fal morskich oraz jest efektem rozwoju koralowców, które tworzą rafy otaczające piaszczyste plaże.

Hydrologia i gleby

Na wyspie nie ma rzek. W południowo-zachodniej części wyspy, w odległości około 1,3 km od wybrzeża, położone jest małe jezioro Buada Lagoon zasilane przez wodę opadową. W okręgu Yaren znajduje się małe jezioro podziemne Moqua Well, z którego pobierana woda służy do spłukiwania toalet w budynkach rządowych.

Jednym z problemów na wyspie jest brak wody pitnej. Działa zakład odsalania wody morskiej, jednak ze względu na wysokie koszty energii elektrycznej często nie pracuje. Podczas pory deszczowej mieszkańcy gromadzą wodę w zbiornikach, by wykorzystać ją do podlewania ogrodów oraz dla zwierząt. W okresie pory suchej woda jest importowana na statkach z Australii.

Żyzne gleby występują wokół jeziora Buada Lagoon. Gleba na obszarach przybrzeżnych wyspy posiada miąższość 25 centymetrów. W innych rejonach wyspy miąższość gruntów ornych wynosi 10-30 centymetrów.

Klimat

Klimat Nauru jest monsunowy równikowy, gorący. W ciągu dnia temperatura waha się od 26 stopni do 35 stopni w skali Celsjusza, natomiast w nocy – między 22 a 28 stopni. Z powodu El Niño, występują zróżnicowane sumy opadów i okresowe susze. Pora deszczowa występuje od listopada do lutego. Każdego roku na wyspie suma opadów wynosi około 200 cm, przy niewielkim odpływie. Średnia wilgotność wynosi 80%.

W związku z globalnym ociepleniem, znaczny wzrost poziomu morza może grozić zalaniem wyspy. Według projektu Intergovernmental Panel on Climate Change, poziom oceanu może wzrosnąć o 0,5 metra do roku 2100. Wówczas część infrastruktury wyspy będzie narażona na powodzie. Z tego powodu został wdrożony program ochrony środowiska. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych, Ban Ki-moon w 2009 roku zwołał szczyt, na którym dyskutowano o zmianach klimatu. Przemawiał na nim również prezydent Nauru, Marcus Stephen. Szablon:Pogoda infobox

Dystrykt	powierzchnia (km²)	ludność (2002)
Aiwo	1,00 km²	1051
Anabar	1,43 km²	378
Anetan	1,00 km²	498
Anibare	3,14 km²	232
Baiti	1,23 km²	443
Boe	0,66 km²	731
Buada	2,66 km²	673
Denigomodu	1,18 km²	2673
Ewa	1,17 km²	397
Ijuw	1,12 km²	169
Meneng	2,88 km²	1323
Nibok	1,36 km²	479
Uaboe	0,97 km²	386
Yaren	1,50 km²	632
Nauru	21,30 km²	10065

Historia

Zajęcie Nauru przez Niemcy

Nauru zostało zasiedlone przez Mikronezyjczyków oraz Polinezyjczyków około 3000 lat temu. W okresie przedkolonizacyjnym zamieszkiwało ją 12 plemion, które są obecnie reprezentowane przez dwunastoramienną gwiazdę na fladze Nauru. W 1798 roku John Fearn, płynąc na statku wielorybniczym Hunter z Nowej Zelandii w kierunku Chin, odkrył Nauru. Nazwał ją Przyjemną Wyspą (ang. Pleasant Island) ze względu na atrakcyjne warunki naturalne oraz życzliwość Naurańczyków.

Naurańczycy utrzymywali się głównie z kokosów, owoców Pandanus tectorius oraz ryby chanos, którą zaaklimatyzowali do słodkowodnych warunków Buada Lagoon. Na wyspie rósł również chlebowiec różnolistny, jednak długotrwałe susze spowodowały wymarcie rośliny.

Wraz z pojawieniem się na wyspie broni palnej wszelkie spory między plemionami zaczęły być rozstrzygane za jej pomocą. Rozpętała się również wojna domowa. Wojna zaczęła się w 1878 roku, gdy jeden z ważnych wodzów został przypadkowo postrzelony podczas ślubu. Wypadek doprowadził do eskalacji konfliktu, wiele rodzin chciało się zemścić na swoich wrogach. Podczas wojny nieduże grupy uzbrojonych Naurańczyków niepostrzeżenie wdarły się na terytorium innych mieszkańców i zabijały ludzi, w tym kobiety i dzieci. Zmiany społeczne spowodowane przez wojnę doprowadziły do wprowadzenia monarchii; jednym z królów był Aweida. Niestabilność na wyspie miała znaczący wpływ na handel i ludność, której liczba zmniejszyła się z 1400 mieszkańców w 1843 roku do 900 ludzi w 1888 roku.

Wojna domowa ustała dopiero po aneksji Nauru przez Cesarstwo Niemieckie w 1888 roku i włączeniu w skład Protektoratu Wysp Marshalla. Wyspę nazywano wówczas Nawodo lub Onawero. W 1888 roku przybyli również chrześcijańscy misjonarze z Wysp Gilberta. W 1900 roku badacz Albert Fuller Ellis odkrył na Nauru bogate złoża fosforytów.

W 1906 roku przedsiębiorstwo Pacific Phosphate Company podpisało umowę z Niemcami, na mocy której otrzymało prawo do eksploatowania ich złoża. Pierwszy transport miał miejsce w 1907 roku.

Ostrzelanie wyspy przez Consolidated B-24 Liberatora podczas II wojny światowej

Po wybuchu I wojny światowej, 6 listopada 1914 roku, wyspa została przejęta przez wojska australijskie. Po wojnie Wielka Brytania otrzymała od Ligi Narodów mandat powierniczy nad tym terytorium, którym zgodziła się podzielić z Australią i Nową Zelandią. W 1920 roku firma British Phosphate Commission przejęła Pacific Phosphate Company i eksploatacją złóż zajęli się Brytyjczycy.

W 1940 roku niemiecki krążownik pomocniczy HSK Komet zatopił u wybrzeży Nauru 5 statków handlowych oraz ostrzelał wyspę, dokonując zniszczeń w jej infrastrukturze. W 1941 roku, po tym jak Japończycy zajęli pobliskie Wyspy Gilberta, British Phosphate Commission (BPC) postanowiła ewakuować swoich pracowników z wyspy. Dla tego celu przeznaczono francuski statek z Nowych Hebrydów.

Od 26 sierpnia 1942 roku wyspa znajdowała się pod okupacją japońską. W 1943 roku przymusowo przesiedlono 1200 Naurańczyków na Wyspy Chuuk. 463 z nich zginęło. 13 września 1945 roku, kiedy do wyspy podpłynęła australijska fregata HMAS "Diamantina", japoński garnizon skapitulował.

Po wojnie BPC udało się wynegocjować repatriację Naurańczyków na Nauru. Zostali oni przetransportowani statkiem BPC Trienza w styczniu 1946 roku.

Pozostałość po japońskiej okupacji wyspy

W 1947 roku Nauru otrzymało status terytorium powierniczego ONZ pod zarządem australijskim. W styczniu 1966 roku na Nauru powstał rząd. Przez następne dwa lata obradowała konstytuanta. 31 stycznia 1968 roku Nauru, prowadzone przez prezydenta-założyciela Hammera DeRoburt, ogłosiło niepodległość. W 1967 roku Naurańczycy zakupili aktywa BPC i w 1970 roku kontrola nad wydobyciem fosforytów przeszła w ręce lokalnej Nauruańskiej Korporacji Fosforytowej. Wpływy z wydobycia fosforytów dały mieszkańcom wyspy jeden z najwyższych standardów życia na świecie.

W 1989 roku Nauru pozwało Australię do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości za działalność australijskiej administracji wyspy, a w szczególności za nieudolność w zapobiegnięciu szkód naniesionych środowisku przez wydobycie fosforytów. Sprawa doprowadziła do ugody, zawartej 20 sierpnia 1993 roku, która nakazywała Australii zapłacenie Nauru rekompensaty w postaci 107 milionów dolarów australijskich.

Malejące zasoby fosforytów doprowadziły do upadku ekonomicznego, co z kolei pociągnęło za sobą polityczną niestabilność od połowy lat 80. Między 1989 a 2003 rokiem na Nauru miało miejsce siedemnaście zmian rządu – między 1999 a 2003 rokiem seria wyborów oraz wotum nieufności spowodowały że dwie osoby, René Harris oraz Bernard Dowiyogo, rządziły na przemian krajem. Dowiyogo zmarł w marcu 2003 roku, natomiast na prezydenta, po tymczasowym okresie urzędowania Deroga Gioury został wybrany Ludwig Scotty. 1 października 2004 roku Ludwig Scotty ogłosił na wyspie stan wyjątkowy i rozwiązał parlament, który nie był w stanie przyjąć budżetu na następny rok.

23 października 2004 Scotty rozpisał nowe wybory prezydenckie, które następnie wygrał.

W grudniu 2004 roku wysłano 10 tysięcy ton fosforytów do Korei Południowej. Była to pierwsza wysłana porcja fosforytów od kilku miesięcy. Od grudnia 2005 roku do września 2006 Nauru zostało częściowo odcięte od zewnętrznego świata gdy Air Nauru, jedyna linia lotnicza na wyspie zawiesiła swoją działalność po trwającym od 2002 roku konflikcie z amerykańskim bankiem Export-Import. W owym okresie do Nauru można się było dostać tylko statkami. Linie lotnicze wznowiły działalność pod nazwą Our Airline na skutek pomocy pieniężnej otrzymanej z Tajwanu. Zakupiono także nowy samolot Boeing 737-300.

25 sierpnia 2007 roku mieszkańcy wyspy wybrali nowy parlament. Scotty ponownie został prezydentem, zaś jego zwolennicy otrzymali piętnaście z osiemnastu miejsc w Parlamencie. W listopadzie 2007 roku wybuchł nowy kryzys polityczny, spowodowany oskarżeniami administracji prezydenta o korupcję. W rezultacie 19 grudnia 2007, po wotum nieufności dla Scotty’ego, nowym szefem państwa został wybrany Marcus Stephen.

W 2010 roku odbyło się referendum, w którym mieszkańcy mieli zadecydować, czy poprzeć zmianę konstytucji. Jedną z głównych modyfikacji była możliwość bezpośredniego wyboru prezydenta przez obywateli. Obywatele zdecydowanie opowiedzieli się przeciw zmianie konstytucji. Spośród 4400 głosujących prawie 3000 zagłosowało przeciw (ok. 68%). Frekwencja wyborcza wyniosła 78%.

Polityka

Były prezydent Nauru, Marcus Stephen (2007 - 2011)

Plik:Ludwig Scotty.jpg

Ludwig Scotty, były prezydent (2004–2007)

Nauru jest republiką. Konstytucja Nauru została przyjęta 29 stycznia 1968, następnie zmieniona 17 maja 1968. Forma rządów opiera się na bazie modelu westminsterskiego. Głową państwa jest prezydent.

Parlament Nauru, który liczy 18 członków, jest wybierany co trzy lata na podstawie ordynacji większościowej. Głosowanie w wyborach jest możliwe dla każdego obywatela wyspy, który ukończył dwudziesty rok życia. Na początku każdej kadencji parlament wybiera prezydenta, który równocześnie pełni funkcję szefa rządu. Wówczas prezydent wybiera spośród członków parlamentu czterech lub pięciu ministrów. Kandydaci ubiegający się o urząd zwykle są niezależni.

Od 1992 roku działa Rada Wyspy Nauru (ang. Nauru Island Council), która koncentruje swoje wysiłki na działaniach lokalnych. Wybrany członkiem Rady Wyspy Nauru nie może być jednocześnie członkiem parlamentu.

Wszyscy Naurańczycy mają pełne prawa dzierżawy gruntu, która jest własnością rodzin lub pojedynczych osób. Obcokrajowcy nie mogą być właścicielami ziemi.

Nauru posiada złożony system prawny. Sąd Najwyższy, na czele którego stoi prezes, ma pierwszorzędne znaczenie w kwestii konstytucyjnych. Parlament nie może uchylać decyzji sądów, ale możliwe jest, aby w następstwie dalszej rozprawy w Sądzie Apelacyjnym, sprawę przenieść do Sądu Najwyższego w Australii. Sądy niższej instancji to Sąd Okręgowy i Sąd Rodzinny. Państwo nie posiada własnych sił zbrojnych. Zgodnie z umową, obrona Nauru jest obowiązkiem Australii. Na wyspie działa jedynie policja.

Partie polityczne

Parlament Nauru

W kraju istnieją partie polityczne tworzone ad hoc. Partie te czasem łączą się w tymczasowe koalicje dotyczące konkretnych spraw. Polityka Nauru oparta jest głównie na wzajemnej lojalności między politykami.

Na Nauru działają trzy partie polityczne:

• Demokratyczna Partia Nauru
• Partia Centrum (Nauru)
• Naoero Amo

Okręgi wyborcze

Nauru dzieli się na osiem okręgów wyborczych, z których wybierani są członkowie do parlamentu Nauru:

Okręg wyborczy	Dyskrykt	Liczba deputowanych
Aiwo	Aiwo	2
Anabar	Anabar, Anibare, Ijuw	2
Anetan	Anetan, Ewa	2
Boe	Boe	2
Buada	Buada	2
Meneng	Meneng	2
Ubenide	Baiti, Denigomodu, Nibok, Uaboe	4
Yaren	Yaren	2
Dystrykty	14	18

Prawa człowieka

Zgodnie z raportami Departamentu Stanów Zjednoczonych USA, na Nauru przestrzegane są prawa człowieka. Nie odnotowano żadnych doniesień na temat tortur, zabójstw politycznych, więźniów politycznych, ograniczeniach wolności słowa czy innych poważnych naruszeń praw człowieka. Jedyne więzienie w kraju spełniało międzynarodowe standardy.

Stosunki międzynarodowe

Pierwszy prezydent Nauru – Hammer DeRoburt (w środku)

Po uzyskaniu niepodległości w 1968 roku, Nauru przystąpiło do Wspólnoty Narodów jako Specjalny Członek. Pełnoprawnym członkiem stało się w 1999 roku.

Nauru zostało przyjęte do Azjatyckiego Banku Rozwoju w 1991 roku. W 1999 roku, jako 187. państwo zostało przyjęte do Organizacji Narodów Zjednoczonych, natomiast pierwszym przedstawicielem republiki w organizacji został Vinci Niel Clodumar. Nauru jest ponadto członkiem Forum Wysp Pacyfiku (ang. Pacific Islands Forum), Wspólnoty Pacyfiku, Pacific Regional Environment Programme (SPREP), Pacific Islands Applied Geoscience Commission, Atmospheric Radiation Measurement oraz Komisji Gospodarczo-Społecznej Narodów Zjednoczonych ds. Azji i Pacyfiku.

Prezydent Marcus Stephen z prezydentem Barackiem Obamą i jego małżonką, 2009.

Nauru utrzymuje przyjazne stosunki dyplomatyczne z Unią Europejską. Państwa członkowskie UE pomagają temu pacyficznemu państwu w sektorze energetyki.

W sierpniu 1995 roku Nauru zawiesiło stosunki dyplomatyczne z Francją, po tym jak ta przeprowadziła testy broni jądrowej w atolach Mururoa oraz Fangataufa w Polinezji Francuskiej. Jednak 15 grudnia 1997 roku stosunki zostały przywrócone po ogłoszeniu przez francuski rząd zakazu testów broni jądrowej w regionie. Ówczesny prezydent Nauru, Kinza Clodumar docenił pomoc Francji dla niewielkich państw w centralnej i południowej części Oceanu Spokojnego.

Państwo utrzymuje bliskie stosunki dyplomatyczne z Australią. Umowa pomiędzy oboma krajami przewiduje pomoc finansową dla Nauru – w tym pomoc Sekretarza Finansów w zakresie przygotowywania budżetu, także doradców w zakresie rybołówstwa, zdrowia i edukacji. Konsultanci australijscy odpowiedzialni są również za kształtowanie budżetu wyspy, doradztwo techniczne na temat reform gospodarczych wyspy, niezbędnych do poprawy zarządzania finansami. Eksport z Australii do Nauru wyniósł w 2008 roku 21,27 mln dolarów amerykańskich (głównie żywności, napojów, energii, leków), zaś import z Nauru w tym samym okresie wyniósł 12,2 milionów dolarów (głównie fosforytów).

W latach 2001-2008 między państwami funkcjonował program Pacific Solution. W jego ramach na Nauru kierowano wielu uchodźców politycznych szukających azylu w Australii. Program, stworzony przez konserwatywny rząd premiera Johna Howarda, stanowił dodatkowe źródła dochodów dla władz i obywateli, kreując nowe miejsca pracy. W 2001 do centrum dla uchodźców na wyspie przetransportowanych zostało ok. 1,2 tys. Afgańczyków, próbujących nielegalnie przedostać się na kontynent australijski. Pozostali oni na Nauru do 2006. W tym samym roku w centrum umieszczonych zostało siedmiu Birmańczyków. Od marca 2007 do lutego 2008 na wyspie przebywało jeszcze 82 Lankijczyków. Program zakończony został w lutym 2008, po dojściu do władzy socjaldemokratycznego premiera Kevina Rudda. Zamknięcie centrum spowodowało kryzys w gospodarce wyspy i znaczny wzrost bezrobocia. Program stanowił bowiem źródło utrzymania dla ok. 1 tys. Naurańczyków (10% populacji kraju), a bezpośrednio pozbawił pracy ok. 100 osób.

Nauru wykorzystywało swoją pozycję jako członka Organizacji Narodów Zjednoczonych w celu uzyskania wsparcia finansowego od różnych państw. Dotyczyły to jego wzajemnych relacji z Republiką Chińską oraz Chińską Republiką Ludową i polegało na zmianie stanowiska w sprawie uznania politycznego statusu Tajwanu. 21 lipca 2002 roku, ponad 20 latach uznawania Republiki Chińskiej, Nauru podpisało porozumienie o kontaktach dyplomatycznych z ChRL, która w zamian zobowiązała się do przekazania wyspie 130 milionów dolarów amerykańskich pomocy finansowej. W odpowiedzi, Tajwan zerwał stosunki dyplomatyczne z Nauru dwa dni później. Najmniejsza republika na świecie przywróciła stosunki z Tajwanem 14 maja 2005 roku. Powodem wznowienia relacji była pomoc gospodarcza zaoferowana przez tajwański rząd, w konsekwencji nastąpiło zerwanie relacji z Chińską Republiką Ludową.

W 2008 roku, po ogłoszeniu deklaracji niepodległości przez Kosowo, Nauru oficjalnie uznało jego suwerenność. Natomiast 15 grudnia 2009 roku Nauru stało się czwartym krajem na świecie, który uznał niepodległość Abchazji, natomiast dzień później Osetii Południowej. Rosyjski dziennik Kommiersant napisał, iż na skutek uznania niepodległości wyżej wymienionych rejonów Gruzji Rosja miała obiecać pomoc finansową dla republiki w wysokości 50 mln USD (2500 dolarów na jednego mieszkańca wyspy), jednak Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej nie potwierdziło tej informacji. Porozumienie o nawiązaniu stosunków między Nauru i Abchazją podpisali Kieren Keke i Siergiej Bagapsz, natomiast umowę o stosunkach dyplomatycznych z Osetią Południową zatwierdzili Eduard Kokojty i naurański minister.

W lutym 2010 roku Nauru, wraz z trzema innymi krajami Oceanu Spokojnego, trafiło na czarną listę Francji, jako państwo nieposiadające adekwatnych standardów podatkowych i fiskalnych. Oznacza to, iż każda francuska firma, która chce współpracować z tymi krajami, obłożona zostanie wysokim opodatkowaniem rzędu 50%.

Gospodarka

Załadowanie fosforytów na statek (1975)

Podstawę gospodarki stanowi wydobycie fosforytów. Głównym rynkiem zbytu jest Australia. Zyski czerpie się również z guano, natomiast w wodach otaczających wyspę łowi się tuńczyki.

Jednostką monetarną na wyspie jest dolar australijski. Państwo nigdy nie posiadało własnej waluty.

PKB wyniósł w 2007 roku 19,2 milionów dolarów amerykańskich, a PKB per capita w tym samym okresie wyniósł 2181 dolarów amerykańskich. Inflacja w 2009 roku wyniosła 1,8%. Import do Nauru wyniósł w 2009 roku 28,052 milionów dolarów australijskich, z kolei eksport w tym samym okresie osiągnął wartość 9,831 milionów dolarów australijskich. Bilans handlowy wyniósł 37,883 milionów dolarów amerykańskich. Do kraju importowana jest żywność, paliwa, maszyny i urządzenia, materiały budowlane.

Stopę bezrobocia na wyspie w 2004 roku oszacowano na 90%, co jest jednym z najgorszych wyników na świecie. Jedną z przyczyn jest pojawienie się dobrowolnego bezrobocia od czasu ogłoszenia niepodległości w latach sześćdziesiątych XX wieku. Rząd zatrudnia 95% naurańskich pracowników. Azjatycki Bank Rozwoju zwrócił uwagę, że choć rząd Nauru posiada silne poparcie społeczne dla wdrożenia reform gospodarki, w przypadku braku alternatywy dla wydobycia fosforytów, jedyną perspektywą będzie uzależnienie od pomocy zewnętrznej.

W latach siedemdziesiątych XX wieku dochód na 1 mieszkańca Nauru wynosił 13 tysięcy dolarów amerykańskich. Gospodarka wyspy była uzależniona od napływu siły roboczej z zagranicy, głównie z wyspiarskich krajów sąsiednich, takich jak Kiribati, Tuvalu i Vanuatu. Wartość eksportu była wówczas czterokrotnie wyższa niż wartość importu, a głównymi partnerami handlowymi były: Australia, Nowa Zelandia, Japonia oraz Wielka Brytania. Inwestowano również w nieruchomości za granicą.

Wydobycie fosforytów doprowadziło do degradacji środowiska na wyspie

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku Nauru stało się rajem podatkowym i oferowało za opłatą paszporty cudzoziemcom. Kraj stał strefą wolnocłową. Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (ang. Financial Action Task Force) zidentyfikowała wówczas Nauru jako jeden z piętnastu krajów, które niedostatecznie przeciwdziałają praniu brudnych pieniędzy. Pod presją organizacji w 2003, Nauru wdrożyło program w zakresie przeciwdziałania unikania opodatkowania. Pod arbitrażem organizacji republika pozbywała się tego procederu, co zakończyło się wypisaniem kraju z wyżej wymienionej listy. René Harris obwinił najbogatsze państwa i OECD o ingerencję w sprawy wewnętrzne kraju.

W 2000 roku dług publiczny wyniósł 280 milionów dolarów australijskich. Deficyt budżetowy w 2002 roku wyniósł 40 milionów dolarów amerykańskich.

Oszacowano, że wartość aktywów netto państwowego funduszu majątkowego Nauru Phosphate Royalties Trust (NPRT), inwestującego długoterminowo zyski wypracowane przez Nauruańską Korporację Fosforytową (NPC), stopniała z 1300 mln dolarów australijskich w 1991 roku do 138 mln w 2002 roku. Spadek ten był spowodowany korupcją i niegospodarnością.

Azjatycki Bank Rozwoju przedstawił raport, z którego wynika, że w 2007 roku PKB per capita Nauru wyniosło od 2500 do 2715 dolarów amerykańskich.

Od 2001 roku do 2008 roku Nauru dostawało pomoc od australijskiego rządu w zamian za zapewnienie pobytu na wyspie nielegalnym imigrantom ubiegającym się o azyl w Australii w ramach programu Pacific Solution. Było to głównym źródłem dochodów na wyspie, wobec czego władze zareagowały z niepokojem na zamknięcie programu w 2008 roku.

Doktor Kieren Keke powiedział wówczas: Szablon:CytatD

Bankowość

Jedynym bankiem komercyjnym na wyspie jest, kontrolowany przez rząd Nauru, Bank Nauru (ang. Bank of Nauru), pełniący zarazem funkcje banku centralnego państwa.

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku Nauru stanowiło jedno z tzw. centrów finansowych offshore. Centralny Bank Rosji sądzi, że mafia rosyjska ulokowała wówczas w około 400 naurańskich bankach offshore 70 miliardów dolarów amerykańskich.

Bank Nauru stał się niewypłacalny w 1998 roku, z powodu polityki rządu, wykorzystującego bank do finansowania deficytu budżetowego.

Rybołówstwo

Sektor rybołówstwa jest nierozwinięty. Nauru posiada dwie małe łodzie rybackie. Połów ryb wystarcza głównie na rynek krajowy. Tuńczyki są również eksportowane do Australii i Nowej Zelandii, w 2001 roku wywożono 600 kilogramów tuńczyków na tydzień.

Pod koniec XX wieku rozpoczęto wydawanie licencji na połów ryb w wyłącznej strefie ekonomicznej Nauru. Przychody w 2000 roku z tego tytułu wyniosły około 8,5 mln dolarów australijskich, natomiast głównymi partnerami w tej dziedzinie zostały: Chińska Republika Ludowa, Republika Chińska, Australia, Japonia i Nowa Zelandia.

Przemysł

Pociąg przewożący fosforyty do portu (1975)

Od lat osiemdziesiątych XX wieku odnotowano znaczny spadek wydobycia fosforytów przez Nauruańską Korporację Fosforytową (z 1,67 mln ton w latach 1985-1986 do 162 tys. ton w latach 2001-2002). Natomiast w 2003 roku wydobycie zostało wstrzymane. Dzięki australijskiemu funduszowi inwestycyjnemu Incitec Pivot wydobycie przywrócono, zaś w 2006 roku wznowiono eksport fosforytów.

1 lipca 2005 Naurańska Korporacja Fosforytowa zmieniła nazwę na Republic of Nauru Phosphate Corporation (RONPHOS). Było to spowodowane restrukturyzacją spółki, kontynuowaną w 2006 roku. W jej wyniku dokonano napraw i przebudowy instalacji oraz urządzeń, wykorzystywanych do wydobycia i transportu fosforytów oraz w celu zmniejszenia emisji pyłu.

Turystyka

Widok na wyspę z lotu ptaka

Turystyka na wyspie w znacznym stopniu jest ograniczona z powodu skażenia środowiska na skutek eksploatacji fosforytów. W kraju znajdują się dwa hotele – Menen Hotel i OD-N-Aiwo Hotel. Na lotnisku podatek wynosi 25 dolarów australijskich. Z opłaty zwolnione są dzieci poniżej 12 roku życia, członkowie załogi, pasażerowie tranzytowi oraz osoby posiadające pisemne pozwolenie od Ministerstwa Sprawiedliwości Nauru.

Transport

Pas startowy lotniska

Wyspa posiada drogi o długości 30 kilometrów, z czego jedna, o długości 24 km, jest utwardzona. Obowiązuje ruch lewostronny. Ponadto istnieje 5 kilometrów transportu kolejowego, używanego do przewozu fosforytów. Dzieci uczęszczające do szkoły przewożone są szkolnym autobusem.

14 lutego 1970 roku, po poszerzeniu portu lotniczego zainicjowała działalność linia lotnicza Nauru – Air Nauru, która oferuje połączenia z Brisbane, Honiarą i Tarawą, a od listopada 2009 roku, także z Nadi. Linia posiada 2 samoloty Boeing 737. W 1997 roku z usług linii lotniczej skorzystało 137 000 pasażerów.

Nauru Pacific Line było narodowym przedsiębiorstwem żeglugi morskiej. Jej flota posiadała pięć statków, natomiast 2 dzierżawiła. Statki te przewoziły dobra między Nauru i Australią. Przedsiębiorstwo stało się nierentowne w 1992 roku, sprzedano wówczas wszystkie statki i zawarto umowę leasingową z australijskim odpowiednikiem.

Sfera socjalna i edukacja

Dzięki skutecznym przeciwdziałaniom w zakresie ochrony zdrowia, udało się uniknąć w ostatnim czasie epidemii chorób zakaźnych wśród mieszkańców wyspy. Mimo to, jednym z głównych problemów jest niedobór personelu medycznego – na wyspie pracuje pięcioro lekarzy – w związku z czym rząd stara się przyciągnąć jak najwięcej specjalistów w tej dziedzinie. Opieka medyczna jest świadczona bezpłatnie. W 2007 roku, według szacunków, całkowite wydatki na zdrowie osiągnęły wartość 6,7 milionów dolarów amerykańskich (15,1% PKB). W 2003 roku, liczba osób dorosłych chorych na cukrzycę, była procentowo najwyższa na świecie (30,2%). Na wyspie znajdują się dwa szpitale – jeden dla mieszkańców Nauru, drugi – dla pracowników Nauruańskiej Korporacji Fosforytowej.

Nauruańczycy, w ujęciu statystycznym w procentach, należą do najbardziej otyłych ludzi na świecie. 94,5% mieszkańców wyspy cierpi na otyłość. 90% dorosłych ma wyższy wskaźnik BMI niż średnia na świecie. Przyczyną owego stanu jest spożywanie konserwowanej peklowanej żywności.

Szkolnictwo jest priorytetem rządu Nauru. Rząd Nauru zobowiązał się promować rozwój talentów i osobowości dzieci, ich psychicznych i fizycznych umiejętności, tożsamości kulturowej, języka, przygotowanie do odpowiedzialnego życia w wolnym społeczeństwie. Prawo do edukacji posiadają wszyscy obywatele Nauru.

Edukacja jest bezpłatna, obowiązkowa dla dzieci od szóstego do piętnastego roku życia, natomiast kształcenie przedszkolne, które trwa maksymalnie dwa lata jest nieobowiązkowe. Szkoła średnia dzieli się na dwie części. Pierwsze cztery klasy szkoły średniej są obowiązkowe, natomiast dwie kolejne – opcjonalne. W szkołach posługuje się głównie językiem angielskim. Nie ma wyższych szkół, dlatego szkolnictwo wyższe odbywa się za granicą.

Na wyspie znajduje się sześć przedszkoli, dwie szkoły podstawowe, oraz jedna szkoła średnia (Kayser College).

Kultura

Kultura Nauru składa się z tradycji i zwyczajów rdzennych mieszkańców wyspy. Potomkowie Polinezyjczyków i Mikronezyjczyków, rodzimych grup etnicznych i językowych, posiadają własną kulturę. Okres kolonialny, przez okcydentalizację, wywarł negatywny wpływ na kulturę Nauru.

Grupy etniczne posiadają własny styl rzemiosła, sztuki i tańca i form muzycznych, które stanowią część kultury Nauru. Złoża fosforytów zwabiły takie kraje jak Wielka Brytania, Cesarstwo Niemieckie czy Australia, które władały wyspą do 1968 roku. Sytuacja polityczna negatywnie wpłynęła na kulturę Nauru. Pierwotne wierzenia i obyczaje są wciąż powszechne wśród tubylczych mieszkańców wyspy. Jedno z wierzeń dotyczy żeńskiego bóstwa – Eijebong, oraz ducha ziemi – Buitani. Wyimaginowana kraina duchów jest częścią kultury Nauru.

Na wyspie tworzona jest również literatura. Jednym z utworów literackich jest A Beutifiul Prayer autorstwa Joanne Gobure. Tworzona jest także muzyka. Naurańskim muzykiem jest Baron Waqa. Do tworzenia piosenek, wierszy i opowiadań mieszkańców wyspy inspiruje USP Extension Centre. Festiwale są nieodłączną częścią stylu życia mieszkańców wyspy. Barwy, tradycyjny ubiór i żywiołowość ludzi widoczne są szczególnie podczas świąt Nauru.

Na Nauru, 26 października każdego roku, świętuje się Święto Angam (ang. Angam Day) – co w języku naurańskim oznacza celebrację, triumf nad przeciwnościami losu. Obchodzi się je, ponieważ mimo przeciwności, naród Nauru ciągle istnieje. Nauru doświadczyło wielu drastycznych spadków ludności do 1000 ludzi, spowodowane epidemiami. Naurańczycy doświadczyli drastycznego spadku ludności w 1920 roku, gdy na skutek epidemii grypy, populacja osiągnęła poziom 1068 osób. Spowodowało to obawy o dalsze przetrwanie wspólnoty narodu. Dopiero 26 października 1932 roku, liczba ludności osiągnęła 1500. Wówczas urodziła się dziewczynka imieniem Eidaruwo. 26 października jest świętem od 1941 roku. Dalsze spadki ludności do 1500 osób odnotowano również podczas II wojny światowej.

W kraju prasa codzienna nie jest wydawana, istnieje jednak kilka tygodników lub dwutygodników, takich jak Bulletin, Central Star News oraz The Nauru Chronicle. Nauru Television nadaje program z Nowej Zelandii, zaś Radio Nauru nadaje audycje z Radio Australia i BBC. Godziny otwarcia sklepów – od poniedziałku do piątku od 9:00 do 17:00, w soboty i niedziele – od 9:00 do 13:00.

Od września 1998 roku dostęp do Internetu oferuje firma CenpacNet. Nie ma oficjalnych danych na temat liczby odbiorców Internetu.

Na wyspie istnieje telekomunikacja. Wiele apartamentów publicznych posiada dostęp do międzynarodowego systemu IDD, ale ponieważ usługa jest prowadzona przez sieć australijskich firm, międzynarodowe połączenia telefoniczne odbywają się za pośrednictwem tych operatorów. Międzynarodowy numer kierunkowy do Nauru to +674. Telefony na wyspie są niezgodne ze standardem telefonii komórkowej GSM, w związku z czym, aby zadzwonić, należy wypożyczyć telefon zgodny z innym formatem.

Sport

Mecz futbolu australijskiego, rozgrywany na Linkbelt Oval

Futbol australijski jest najpopularniejszą dyscypliną sportową na Nauru. W lidze bierze udział osiem klubów. Wszystkie mecze rozgrywane są na jedynym ukończonym stadionie na wyspie, Linkbelt Oval. Uprawiana jest również lekkoatletyka, jednak żaden lekkoatleta Nauru nigdy nie zakwalifikował się do Igrzysk Olimpijskich.

Wyspa posiada też narodową reprezentację w piłce nożnej. Reprezentacja Nauru rozegrała jeden mecz, wygrywając z reprezentacją Wysp Salomona 2:1, 2 października 1994 roku.

Nauru jest uczestnikiem Igrzysk Wspólnoty Narodów oraz Letnich Igrzysk Olimpijskich. Marcus Stephen został wielokrotnym złotym medalistą w podnoszeniu ciężarów podczas Igrzysk Wspólnoty Narodów, a także srebrnym medalistą mistrzostw świata w podnoszeniu ciężarów 1999. Jego nazwisko zostało umieszczone w Hali Sław Podnoszenia Ciężarów. Został on później prezydentem republiki.

Demografia

Naurańskie osiedla: Denigomodu oraz Nibok

Większość ludności kraju ulokowała się nad cienkim, nadmorskim pasie z powodu zniszczeń, jakie spowodowało wieloletnie wydobycie fosforytów prowadzone w środkowej części wyspy. W 1968, w roku proklamowania niepodległości, liczba ludności na wyspie wynosiła trzy tysiące osób. Liczba ta ma ciągłą tendencję wzrostową.

Pod koniec 2006 roku wyspę zamieszkiwało 9872 mieszkańców. Wcześniej liczba ludności była nieco wyższa, ale w 2006 roku terytorium państwa opuściło około 1500 ludzi w wyniku repatriacji imigrantów z Kiribati i Tuvalu. Ekspatriacja ta była spowodowana przede wszystkim redukcją wydobycia fosforytów. Ludność wyspy stanowią w 58% Nauruańczycy, którzy są rdzennymi mieszkańcami kraju. Oprócz nich mieszkają tu inni Mikronezyjczycy (26%), Chińczycy (8%), Filipińczycy oraz ludność pochodzenia europejskiego (8%).

Płodność w Nauru oszacowano w 2007 roku na 24,47 na 1000 mieszkańców, śmiertelność – 6,65 na 1000 mieszkańców. Przyrost naturalny wyniósł 1,781%. Umieralność niemowląt – 9,6 na 1000 urodzeń. Odsetek dzieci w wieku poniżej 14 lat wyniósł w 2007 roku 36,4% populacji, od 15-64 lat – 61,6%, natomiast wśród osób powyżej 64 lat – 2%. Średnia długość życia wyniosła w 2007 roku 60 lat dla mężczyzn, oraz 67 lat dla kobiet. Wskaźnik piśmienności dorosłych w 2004 roku wyniósł 96%. Językami urzędowymi wyspy są język naurański oraz język angielski.

Statystyki demograficzne

Statystyki demograficzne (2009)
Liczba ludności	14 019
Ludność według wieku
0-14 lat	1,04 mężczyzn/1 kobietę, 2482 mężczyzn/2384 kobiety
15-64 lat	0,94 mężczyzn/1 kobietę, 4362 mężczyzn/4495 kobiet
ponad 64 lata	1,04 mężczyzn/1 kobietę, 151 mężczyzn/145 kobiet
Średnia wieku
w całej populacji	21,6 lat
mężczyzn	21 lat
kobiet	22,2 lat
Przyrost naturalny	1,748%
Współczynnik urodzeń	23,9 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów	6,42 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji	wartość nieznana
Ludność według płci
przy narodzeniu	1,04 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat	1,03 mężczyzn/kobiet
15-64 lat	0,98 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat	0,69 mężczyzn/kobiet
w całej populacji	0,95 mężczyzn/kobiet
Umieralność niemowląt
w całej populacji	11,61 martwych/1000 żywych urodzeń
płci męskiej	12,9 martwych/1000 żywych urodzeń
płci żeńskiej	10,27 martwych/1000 żywych urodzeń
Oczekiwana długość życia
w całej populacji	64,2 lat
mężczyzn	60,58 lat
kobiet	68,01 lat
Rozrodczość	2,85 urodzeń/kobietę
HIV/AIDS
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS	wartość nieznana
Liczba osób żyjących z HIV/AIDS	wartość nieznana
Liczba zmarłych na HIV/AIDS	wartość nieznana

Religie

Koncepcja powstania świata

Według mitologii ludów Oceanii, znaczącą rolę w stworzeniu świata odegrał pająk Areop-Enap. Zgodnie z tą koncepcją, na początku był Areop-Enap i przestrzeń. Pewnego dnia Areop-Enap znalazł muszlę małża. Po wielu trudnościach udało mu się ją otworzyć i pająk wkradł się do środka. W muszli było ciasno i ciemno. Areop-Enap znalazł w niej dwa ślimaki, mniejszego i większego, którym przekazał część swojej mocy. Z mniejszego stworzył księżyc. W słabym świetle księżyca ujrzał robaka, który zajął się rozłupywaniem dolnej i górnej części muszli. Stały się one ziemią i niebem. Robak pracował tak ciężko, że jego słony pot wypełnił dolną część muszli i utworzył morze. Po skończonej pracy robak padł z wyczerpania. Wtedy Areop-Enap stworzył słońce z drugiego ślimaka.

Historia religii

Misja katolicka (1914)

Chrześcijaństwo jest pierwszą i dominującą religią uniwersalną na Nauru, wprowadzili ją niemieccy misjonarze.

Pierwszym misjonarzem był protestant Philip Delaporte, który opracował pierwszy słownik niemiecko-naurański. Drugim misjonarzem był katolik Alois Kayser. W 1936 opracował on gramatykę języka naurańskiego. Na Nauru znajduje się szkoła nazwana jego imieniem. Obydwaj misjonarze przybyli na wyspę na przełomie XIX i XX wieku.

Recepcja wyznań

Religie Nauru
Religia		procent
protestantyzm		53,35
katolicyzm		27,78
pentekostalizm		5,21
religie chińskie		3,0
bahaizm		1,6
inne		0,7
Źródło:.

Nie ma oficjalnej religii państwowej. Konstytucja zapewnia wolność religijną, jednak rząd Nauru ogranicza to prawo w zakresie praktyk religijnych mormonów oraz Świadków Jehowy, z których większość to pracownicy zagraniczni zatrudnieni przez Nauruańską Korporację Fosforytową.

Najwięcej wyznawców posiada chrześcijaństwo. Według spisu z 2002 roku, około dwie trzecie chrześcijan uważało się za protestantów, jedna trzecia – za rzymskich katolików. Najwięcej wyznawców posiada Kościół Kongregacjonalny. Istnieje kilka aktywnych misjonarskich organizacji na wyspie, włącznie z anglikanami, metodystami i katolikami. Odnotowani są również zielonoświątkowcy, Świadkowie Jehowy i mormoni. Na wyspie znajduje się jeden kościół.

W 2006 roku Nauru opuścili liczni chrześcijanie z Tuvalu i Kiribati, z powodu zawieszenia wydobycia fosforytów w Nauruańskiej Korporacji Fosforytowej, której byli pracownikami.

Wyznawców religii chińskich (buddystów, taoistów i konfucjanistów) w 2002 roku było około trzech procent. Wśród mieszkańców wyspy znajdują się również wyznawcy bahaizmu i Niezależnego Kościoła Nauru.

Święta państwowe

Święta państwowe Nauru

Data	Polska nazwa	Oryginalna nazwa
1 stycznia	Nowy Rok	New Year’s Day
31 stycznia	Święto Niepodległości	Independence Day
święta ruchome	Święta Wielkanocne	Easter
17 maja	Dzień Konstytucji Nauru	Constitution Day
26 października	Święto Angam	Angam Day
25 grudnia – 26 grudnia	Boże Narodzenie	Christmas

Linki zewnętrzne

• CIA World Factbook (ang.)
• Nauru map collection (ang.)
• BBC News – informacje o Nauru (ang.)
• Prywatna strona o Nauru – zdjęcia i informacje (ang.)
• Air Nauru Flight Schedule (ang.)
• Podstrona o Nauru na www.oceania.stosunki.pl (pol.)
• Część II reportażu Wojciecha Dąbrowskiego (pol.)
• Nauru UNCCD (ang.)