Firlej (województwo lubelskie)

Firlej
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; kościół
Państwo	lubelskie
Powiat	lubartowski
Gmina	Firlej
Wysokość	147 m n.p.m.
Liczba ludności (2010-12-31)	1132
Strefa numeracyjna	(+48) 81
Kod pocztowy	21-136
Tablice rejestracyjne	LLB
SIMC	0380540
	Położenie na mapie brak Brak mapy: lubelskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 7 kwi 2018, była oparta na tej wersji.

Firlej – dawne miasto, obecnie wieś w powiecie lubartowskim województwa lubelskiego, położona na Wysoczyźnie Lubartowskiej nad jeziorem o tej samej nazwie. Siedziba gminy Firlej oraz parafii rzymskokatolickiej Przemienienia Pańskiego. Ośrodek turystyczny.

Historia

Początki Firleja wiążą się z rodem Firlejów. Miasto założył w 1557 r. Mikołaj Firlej. Kolejnymi właścicielami byli Zasławscy, Lubomirscy i Sanguszkowie. W 1839 roku Firlej przejął w posiadanie Henryk Łubieński – ówczesny prezes Banku Polskiego. 9 maja 1831 roku pod Firlejem stoczono jedną z bitew powstania listopadowego.

Miasto miało swój udział w powstaniu listopadowym i styczniowym. Toczyły się tu bitwy, czego śladem są mogiły powstańców w pobliskim Sobolewie. 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Firlej praw miejskich^[2]. W czasie I wojny światowej osada została zniszczona przez wycofujących się Rosjan. W pierwszej połowie sierpnia 1920 na firlejowskim rynku marszałek Piłsudski przyjął defiladę wojsk, które wyruszały na front w walce z bolszewikami.

W czasie okupacji niemieckiej na tym terenie działał oddział AK kpt. T. Pośpiecha. W okolicy intensywne działania prowadziły też oddziały partyzanckie Gwardii Ludowej dokonując wielokrotnie rozbrajania posterunków niemieckich w celu zdobycia broni, niszcząc kontyngenty zboża dla Niemców i rozbijając urzędy gminne^[3]. Osadę wyzwoliła w lipcu 1944 roku 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK.

Powojenne ożywienie gospodarcze związane było z rozwojem turystyki opartej na walorach przyrodniczych – lasach sosnowych i dwóch jeziorach.

Zabytki

Rynek z zabudową z końca XIX wieku
Drewniany kościół parafialny z 1880 roku
Cmentarz parafialny, na nim znajduje się mogiła żołnierzy Armii Radzieckiej^[4]
Pomnik z popiersiem Józefa Piłsudskiego.

Komunikacja

Firlej położony jest przy drodze krajowej nr 19, w odległości 40 km od Lublina i 210 km od Białegostoku. Posiada liczne połączenia autobusowe.

Zobacz też

Przypisy

↑ GUS. Bank Danych Lokalnych
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 168-169
↑ Zapal świeczkę w niedzielę na mogiłach Rosjan, Gazeta Wyborcza Lublin, 7 maja 2010.

Linki zewnętrzne

Firlej, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 391 .
Historia Żydów w Firleju na portalu Wirtualny Sztetl
Strona gminy

[1] GUS. Bank Danych Lokalnych

[2] Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)

[3] Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 168-169

[4] Zapal świeczkę w niedzielę na mogiłach Rosjan, Gazeta Wyborcza Lublin, 7 maja 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

Wsie	Baran Bykowszczyzna Czerwonka-Gozdów Czerwonka Poleśna Firlej Kunów Łukówiec Majdan Sobolewski Nowy Antonin Pożarów Przypisówka Serock Sobolew Stary Antonin Sułoszyn Wola Skromowska Wólka Mieczysławska Wólka Rozwadowska Zagrody Łukówieckie
Kolonia	Sobolew-Kolonia
Integralne części wsi	Borki Budy Cegielnia Czerwonka Mała Dziadowiec Gać Grabina Huta Judka Karolin Kępa Klin Kozia Góra Krzywda Niwka Olesin Ostrów Podgaje Podlasie Poprzeczki Pólki Rawityn Rybak Rzym Serock (SIMC 0380681) Skromowice Stalownia Szerokie Tartak Wielkie Pola Za Wodą

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1915)* woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Czemierniki (do 1870) Firlej (do 1870) Kamionka (do 1870) Lubartów Łęczna (do 1948 →) Michów (do 1870) Ostrów Lubelski (← od 1955)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Abramów (od 1948) Berejów (do 1877) Chudowola (do 1929) Czemierniki (do 1954) Firlej (od 1870) Kamionka (od 1874) Kozłówka (do 1874) Krasienin (1952–54) Leszkowice (1948–54) Lubartów (od 1973) Ludwin (od 1874) Luszawa (1877–1948) Łęczna (do 1874) Łuck(a) (do 1954) Michów (od 1929) Niedźwiada (od 1973) Nasutów (do 1874) Niemce (1874–1954) Ostrów Lubelski (od 1973) Ostrówek (do 1877 i od 1973) Rudno (do 1954) Samoklęski (1877–1954) Serniki (Syrniki) (od 1874) Spiczyn (od 1877) Starościn (do 1877) Tarło (1877–1954) Wielkie (do 1948) Wola Skromowska (do 1870) Wola Syrnicka (do 1874) Wólka Zawieprzycka (do 187?) Zawieprzyce (do 1877)
Gromady (1954–72)	Abramów (1954–72) Bełcząc (1954–56 →) Brzeźnica Bychawska (1954–61) Brzostówka (1954–61) Ciecierzyn (1954–56 →) Czemierniki (1954–56 →) Firlej (1954–72) Kamiennowola (1960–68) Kamionka (1954–72) Katarzyn (1954–59) Kolechowice (← 1955–61) Kozłówka (1954–59) Krasienin (1954–56 →) Krupy (1954–59) Leszkowice (1954–59) Lisów (1956–72) Lubartów (1954–56) Ludwin (1954–72) Łucka (1954–72) Michów (1954–72) Nasutów (1954–59) Niedźwiada (1954–72) Niemce (1954–72) Nowawola (1954–59) Nowodwór (1954–61) Ostrów Lubelski (1962–72) Ostrówek (1954–59) Ostrówek (1969–72) Pałecznica (1954–59) Piaseczno (1960–68) Rogóźno (1954–59) Rozkopaczew (1954–72) Rozpłucie-Grabów (1954–59) Rudno (1954–72) Samoklęski (1954–72) Serniki (1954–72) Sobolew (1954–59) Spiczyn (1954–72) Starawieś (1954–59 →) Starościn (1954–59) Stoczek (1954–56 →) Tarkawica (1954–68) Tarło (1960–68) Wielkie (1954–59) Wielkolas (1954–61) Wola Skromowska (1954–68) Wólka Rokicka (1954–59) Wólka Zabłocka (1954–59) Wypnicha (1954–59) Zawieprzyce (1954–61) Zezulin (1954–61)
Legenda	* W 1912 część gminy Ludwin weszła w skład guberni chełmskiej (1912–15)