Rychwał

Rychwał
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół Świętej Trójcy
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	koniński
Gmina	Rychwał
Data założenia	ok. 1394
Prawa miejskie	1413–1870, 1921
Burmistrz	Stefan Dziamara
Powierzchnia	9,7 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 2357; 243,0 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 63
Kod pocztowy	62-570
Tablice rejestracyjne	PKN
	Położenie na mapie gminy Rychwał Rychwał
	Położenie na mapie Polski Rychwał
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rychwał
	Położenie na mapie powiatu konińskiego Rychwał
	52°04′16″N 18°10′01″E/52,071111 18,166944
TERC (TERYT)	3010074
SIMC	0949193
	Urząd miejskipl. Wolności 16; 62-570 Rychwał
	Strona internetowa

Rychwał – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie konińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rychwał.

Do 1954 siedziba gminy Dąbroszyn. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. konińskiego.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 2370 mieszkańców^[2].

Nazwa miasta[edytuj | edytuj kod]

Nazwa Rychwał pochodzi z języka niemieckiego i wskazuje na udział niemieckich osadników w zakładaniu miasta. Jej pierwotna forma brzmiała prawdopodobnie Reichwald („bogaty las” bądź „okolica obfitująca w lasy”), ulegając poprzez formę Rychwałd spolszczeniu do dzisiejszej formy.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rychwał uzyskał prawa miejskie w drugiej połowie XIV wieku lub na początku XV wieku. Miasto rozwinęło się przy szlaku handlowym Kalisz-Inowrocław. Rychwał był własnością szlachecką^[3].

W 1458 roku miejscowość wystawiła na wojnę trzynastoletnią 6 pieszych^[3].

W 1579 roku czynne w nim były 3 gorzelnie, pracowało 3 szynkarzy oraz 16 rzemieślników^[3].

W drugiej połowie XVI wieku i na początku XVII wieku miasto podupadło.Dopiero w drugiej połowie XVIII wieku rozpoczął się pomyślny rozwój miasta, spowodowany karczowaniem okolicznych lasów i zakładaniem nowych osad^[3].

W 1793 roku miasto liczyło 175 mieszkańców. Wśród rzemieślników było 12 szewców, 8 garncarzy i 5 krawców^[3].

Liczba mieszkańców miasta wzrosła w 1810 roku do 383 osób^[3].

W 1870 roku Rychwał utracił prawa miejskie. Odzyskał je dopiero w 1921 roku^[3].

W okresie międzywojennym znajdowały się w nim: młyn, olejarnia i tartak^[3].

W 1939 roku Rychwał liczył już 1860 mieszkańców^[3].

20 stycznia 1945 roku miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie^[3].

W okresie PRL-u powstała na jego terenie baza maszynowa i Zespołowe Gospodarstwo Rolne Spółdzielni Kółek Rolniczych oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna^[3].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Piramida wieku mieszkańców Rychwała w 2014 roku^[1].

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Co roku w drugi weekend września organizowany jest piknik orkiestr dętych (Rychwalskie Impresje Muzyczne) – impreza, której organizatorem natomiast jest orkiestra Quantum, a będąca pomysłem Zbigniewa Osajdy, jej kapelmistrza. Czerwiec to czas Rychwalii, imprezy corocznej, na której podczas całodniowego świętowania można obejrzeć wiele pokazów artystów z okolic oraz gwiazdę wieczoru.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, który został wzniesiony w 1476 r. Odbudowany w 1574 r. z fundacji kasztelana Gabriela Złotkowskiego, konsekrowany był w 1629 r. Zrujnowany w XVIII w., został odnowiony i przebudowany w latach 1790–1800.

W Rychwale znajduje się również dawny zespół pałacowo-parkowy^[3].

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Świętej Trójcy
Świadkowie Jehowy:
- zbór Rychwał (Sala Królestwa: Siąszyce 12BA)^[4].

Sport[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości funkcjonuje Ludowy Klub Sportowy Zjednoczeni Rychwał – klub piłkarski grający w sezonie 2023/2024 w klasie okręgowej, gr. wielkopolskiej VI^[5].

Wyniki klubu w ostatnich latach:

Sezon	Liga	Poz.	M.	Pkt.	Mecze			Bramki		Uwagi
Sezon	Liga	Poz.	M.	Pkt.	zw.	rem.	por.	zdob.	str.	Uwagi
2002/03	klasa okręgowa	6.	30	50	15	5	10	48	33
2003/04	klasa okręgowa	1.	30	84	27	3	0	102	14	awans
2004/05	IV liga	11.	30	33	8	9	13	29	38
2005/06	IV liga	5.	30	53	16	5	9	51	41
2006/07	IV liga	15.	30	8	2	2	26	14	121	spadek
2007/08	klasa okręgowa	10.	30	36	11	3	16	56	70
2008/09	klasa okręgowa	10.	30	39	12	3	15	52	50
2009/10	klasa okręgowa	7.	30	43	13	4	13	63	39
2010/11	klasa okręgowa	13.	30	33	10	3	17	48	76
2011/12	klasa okręgowa	13.	30	31	7	10	13	31	38
2012/13	klasa okręgowa	15.	30	24	7	3	20	29	56	spadek
2013/14	klasa A	8.	22	27	7	6	9	39	38
2014/15	klasa A	5.	22	39	11	6	5	45	32
2015/16	klasa A	1.	22	51	16	3	3	59	20	awans
2016/17	klasa okręgowa	15.	30	24	5	9	16	32	57
2017/18	klasa okręgowa	11.	30	36	11	3	16	49	55
2018/19	klasa okręgowa	1.	28	61	18	7	3	75	36	awans
2019/20	V liga	14.	15	13	4	1	10	20	42
2020/21	V liga	12.	34	39	11	6	17	63	83	spadek
2021/22	klasa okręgowa	11.	26	27	7	6	13	45	49
2022/23	klasa okręgowa	11.	30	31	8	7	15	66	82

Działa tu również drużyna siatkarska uczestnicząca w III lidze.

Ludzie związani z Rychwalem[edytuj | edytuj kod]

Z Rychwała pochodzi polityk i poseł na sejm IV kadencji Zdzisław Jankowski.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Rychwał w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.). „Informacje i Opracowania Statystyczne”, s. 103, 2010-06. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118. [dostęp 2010-07-16].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 265-267, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-12-13] .
↑ Skarb - Zjednoczeni Rychwał [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-08-01] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Rychwał, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 75 .

[populacja2016-1] Rychwał w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.). „Informacje i Opracowania Statystyczne”, s. 103, 2010-06. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118. [dostęp 2010-07-16].

[:0-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 265-267, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554

[4] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-12-13] .

[5] Skarb - Zjednoczeni Rychwał [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-08-01] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań
Miasta powiatowe	Chodzież Czarnków Gniezno Gostyń Grodzisk Wielkopolski Jarocin Kępno Koło Kościan Krotoszyn Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Wielkopolski Ostrzeszów Piła Pleszew Rawicz Słupca Szamotuły Śrem Środa Wielkopolska Turek Wągrowiec Wolsztyn Września Złotów
Miasta gminne	Bojanowo Borek Wielkopolski Budzyń Buk Chocz Czempiń Czerniejewo Dąbie Dobra Dobrzyca Dolsk Golina Gołańcz Grabów nad Prosną Jaraczewo Jastrowie Jutrosin Kaczory Kleczew Kłecko Kłodawa Kobylin Kostrzyn Koźmin Wielkopolski Koźminek Kórnik Krajenka Krobia Krzywiń Krzyż Wielkopolski Książ Wielkopolski Luboń Lwówek Łobżenica Margonin Miasteczko Krajeńskie Miejska Górka Mieścisko Miłosław Mikstat Mosina Murowana Goślina Nekla Nowe Skalmierzyce Obrzycko Odolanów Okonek Opalenica Opatówek Osieczna Ostroróg Pniewy Pobiedziska Pogorzela Poniec Przedecz Puszczykowo Pyzdry Rakoniewice Raszków Rogoźno Rychtal Rychwał Rydzyna Sieraków Skoki Sompolno Stawiszyn Stęszew Sulmierzyce Swarzędz Szamocin Ślesin Śmigiel Trzcianka Trzemeszno Tuliszków Ujście Wieleń Wielichowo Witkowo Wronki Wyrzysk Wysoka Zagórów Zbąszyń Zduny Żerków

Miasto	Rychwał
Części miasta	Józefów Milew Sokołów Żurawin
Wsie	Biała Panieńska Czyżew Dąbroszyn Franki Gliny Grabowa Grochowy Jaroszewice Grodzieckie Jaroszewice Rychwalskie Kuchary Borowe Kuchary Kościelne Lubiny Modlibogowice Rozalin Rybie Siąszyce Siąszyce Trzecie Święcia Wardężyn Wola Rychwalska Złotkowy Zosinki
Części wsi	Biała-Bagno Broniki Czajków Dąbrowa Grabowa Pierwsza Grochowy Czwarte Grochowy Drugie Grochowy Piąte Grochowy Pierwsze Grochowy Poduchowne Grochowy Trzecie Holendry Jaroszewickie Jaroszewice Czwarte Jaroszewice Drugie Jaroszewice Piąte Jaroszewice Pierwsze Jaroszewice Trzecie Kuchary Borowe Drugie Piskorzew Radzimia Rozalinek Salamina Siąszyce Czwarte Siąszyce Drugie Siąszyce Jedenaste Siąszyce Ósme Siąszyce Piąte Siąszyce Pierwsze Siąszyce Siódme Siąszyce Szóste Sporne Stawki Stefanówek Złotkowskie Holendry Złotkowy-Folwark
Kolonia	Urszulin

Miasta	Golina Kleczew Rychwał Sompolno Ślesin
Gminy miejsko-wiejskie	Golina Kleczew Rychwał Sompolno Ślesin
Gminy wiejskie	Grodziec Kazimierz Biskupi Kramsk Krzymów Rzgów Skulsk Stare Miasto Wierzbinek Wilczyn

Przynależność wojewódzka	gubernia kaliska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–38) woj. poznańskie (II RP) (1938–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta	Golina (do 1870 i od 1921) Kleczew (← od 1932) Konin (do 1973 →) Pyzdry (← 1932–48 →) Rychwał (do 1870 i od 1921) Słupca (← 1932–55 →) Ślesin (do 1870 i od 1921) Tuliszków (do 1870 i 1919–39 →) Władysławów (do 1870 i 1919–34) Zagórów (← 1932–55 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Brzeźno (do 1954) Ciążeń (← 1932–48 →) Dąbroszyn (do 1954) Dłusk (← 1932–48 →) Golina Golina (191?–21) Gosławice Grodziec (← od 1923) Kazimierz Biskupi (← od 1932) Kleczew (← 1932–54) Kramsk Krzymów (od 1973) Lądek (← 1932–54) Młodojewo (← 1932–54) Oleśnica (← 1932–54) Ostrowite (← 1932–54) Piorunów (do 1939) Piotrkowice (← 1922–54) Russocice (do 1870 i 1877–19??) Rychwał (191?–21) Rychwał (od 1973) Rzgów Skulsk (od 1973) Skulska Wieś (← 1932–54) Sławoszewek (do 1954) Stare Miasto Szymanowice (← 1932–48 →) Ślesin (191?–21) Ślesin (od 1973) Trąbczyn (← 1932–54) Tuliszków (do 1939 →) Wilczogóra (Wilcza Góra) (← 1932–54) Wilczyn (od 1973) Władysławów (1870–77 i 19??–1939 →) Wysokie (do 1954)
Gromady (1954–72)	Białobłoty (1954–55 →) Biela (1954–57) Biskupice (1954–61) Borowiec Stary (1954–58) Brzeźno (1954–72) Budzisław Kościelny (1954–72) Cienin Kościelny (1954–55 →) Cienin Zaborny (1954–55 →) Cukrownia Gosławice (1954–67) Dobrosołowo (1954–71) Drążna (1954–55 →) Giewartów (1954–55 →) Golina (1954–72) Gosławice (1954–72) Grabienice (1954–57) Grabina (1954–55 →) Grodziec (1954–72) Ignacewo (1954–57) Jabłków (1954–57) Kaliska (1954–57) Kawnice (1954–72) Kazimierz Biskupi (1954–72) Kijowiec (1954–59) Kleczew (1954–72) Kopojno (1954–55 →) Kowalewo Sołectwo (1954–55 →) Kramsk (1954–72) Królików (1954–59) Krzymów (1954–72) Kuchary Kościelne (1954–61) Lądek (1954–55 →) Licheń Stary (1954–72) Lisiec Wielki (1954–71) Łukom (1954–55 →) Młodojewo (1954–55 →) Modlibogowice (1954–59) Modła (1954–59) Morzysław (1958–67) Niesłusz (1954–57) Ostrowąż (1954–61) Ostrowite (1954–56 →) Paprotnia (1954–59) Piaski (1954–57) Piotrkowice (1954–71) Potaźniki (1954–57) Radolina (1954–57) Rudzica (1954–57) Rychwał (1954–72) Rzgów (1954–72) Siąszyce (1954–57) Siernicze Wielkie (1954–56 →) Skulsk (1954–72) Sławęcinek (1954–57) Sławsk (1954–72) Stare Miasto (1954–72) Ślesin (1954–72) Święte (1954–61) Trąbczyn (1954–55 →) Wilczyn (1954–72) Wysokie (1954–72) Zagórów (1954–55 →) Złotków (1954–59)