Lista najwyższych kościołów w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

W Polsce od setek lat budowano kościoły. Wiele z nich odznacza się wielkością i strzelistością wież i stanowi najbardziej znaczący punkt w panoramie miasta. Najwyższe katedry gotyckie świata przekraczają 150 metrów wysokości i niektóre z nich w XIX wieku były najwyższymi budowlami świata, ale w Polsce również istnieją wzniosłe budowle sakralne. Poniższa lista przedstawia najwyższe polskie kościoły, których wysokość wynosi przynajmniej 50 metrów.

Lista kościołów mających przynajmniej 50 metrów wysokości[edytuj | edytuj kod]

Lista może być niekompletna, jeżeli możesz dodaj brakujące kościoły, koniecznie ze źródłem danych

Wysokość [m] Zdjęcie Nazwa Zakończenie budowy Miasto Uwagi
141,50[1] Bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej 2004 Licheń Stary najwyższa wieża i kościół w Polsce
110,18[2] Bazylika Archikatedralna św. Jakuba 2008 Szczecin wieża katedralna z 1892 została zbombardowana w 1944, mierzyła wtedy 119,8 m
106,30[3] Bazylika jasnogórska 1906 Częstochowa 89-metrowa podstawa wieży pochodzi z 1714, a resztę dobudowano w 1906; wieża jest odchylona od pionu o 78 cm
104,50[4] Archikatedra św. Stanisława Kostki 1912 Łódź Najwyższy budynek w Łodzi
102,63[5] Kościół Mariacki 1854 Chojna  
101,21[6] Katedra św. Stanisława i św. Wacława 1565 Świdnica Najwyższa wieża na Śląsku.
101,00[7] Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1876 Bielawa  
99,00[8] Kościół św. Jana 1464; wieża 1892 Stargard  
97[9] Archikatedra św. Jana Chrzciciela 1272 (1992) Wrocław  Najwyższy kościół we Wrocławiu
97,00[10] Katedra św. Mikołaja ok. 1247 (wieża 1907) Elbląg Po pożarze kościoła w 1777 r. ponad 100-metrową wieżę rozebrano i w 1907 zbudowano nową. Najwyższy kościół po prawej stronie Wisły.
95[11] Bazylika św. Antoniego 1906 Rybnik najwyższy kościół na Górnym Śląsku
92,0[12] Kościół św. Bartłomieja XX wiek Gliwice najwyższy gliwicki kościół
91,46[8] Bazylika św. Elżbiety 1531–1535 Wrocław w 1529 130 m wieża została zniszczona
90,00[13] Kościół Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny 1370 Trzebiatów nad Regą Jeden z najwyższych kościołów na Pomorzu Zachodnim.

W średniowieczu wieża pełniła funkcje latarni morskiej.

87,5[14] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1903 Olsztyn
86,00[15] Kościół św. Katarzyny 1897 Toruń  
86,00[potrzebny przypis] Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła 1902 Katowice W latach 1925–1955 pełnił funkcję kościoła katedralnego.
85,00[16] Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1411 Włocławek Wieże nadbudowane pod koniec XIX wieku podczas prac regotyzacyjnych
83,5[17] Bazylika Matki Boskiej Anielskiej 1900 Dąbrowa Górnicza
83,5[18] Kościół Mariacki 1292 Stargard kościół z najwyżej położonym sklepieniem w Polsce – 32,5 m
83[potrzebny przypis] Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego 1976 Gdańsk
82[19] Kościół Mariacki 1397 Kraków obydwie wieże ukończone w 1406. Wieża południowa ma wys. 69 m.
82[20] Bazylika Mariacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1502 Gdańsk największy gotycki ceglany kościół na świecie
80[9] Kościół św. Michała Archanioła 1871 Wrocław
80[21] Kolegiata NMP Bolesnej i św. Aniołów Stróżów 1904 Wałbrzych
80[22] Bazylika archikatedralna Świętej Rodziny 1997 Częstochowa  
80[potrzebny przypis] Kościół św. Mateusza XX Łódź najwyższy kościół protestancki w Polsce
78,00[23] Kościół św. Rocha 1946 Białystok  
78,00[24] Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny 1908 Szczecinek  Najwyższy kościół w Szczecinku
78[9] Kościół św. Karola Boromeusza we Wrocławiu 1913 Wrocław
78[potrzebny przypis] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1320 Chełmno  
78[potrzebny przypis] Kościół Przemienienia Pańskiego 1902 Drezdenko Najwyższy kościół w woj. lubuskim
78[potrzebny przypis] Kościół św. Augustyna 1909 Wrocław  
77,00[25] Kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny 1901 Inowrocław  
77[potrzebny przypis] Sanktuarium Bożego Miłosierdzia 2002 Kraków  
77[potrzebny przypis] Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej 1909 Grybów  
76[potrzebny przypis] Kościół św. Katarzyny XVII wiek Gdańsk  
75,6[potrzebny przypis] Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1866 Szczecin  
75,5[26] Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła 1900 Gliwice  
75[27] Kościół św. Andrzeja Boboli 1902 Bydgoszcz  Najwyższy budynek Bydgoszczy
75[28] Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1912 Siedlce  
75[potrzebny przypis] Kościół Zmartwychwstania Pańskiego połowa XV w. Drawsko Pomorskie  
75[potrzebny przypis] Kościół Przemienienia Pańskiego 1914 Garbów Najwyższy kościół w województwie lubelskim.
75[potrzebny przypis] Kościół Jezusowy 1772 Cieszyn  
75[potrzebny przypis] Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1842 Głogów  
75[potrzebny przypis] Kościół św. Marii Magdaleny 1892 Chorzów  
75[potrzebny przypis] Kościół św. Mikołaja 1902 Racibórz  
75[potrzebny przypis] Świątynia Opatrzności Bożej 2016 Warszawa Najwyższa świątynia w Warszawie
75[potrzebny przypis] Bazylika katedralna św. Michała i św. Floriana 1904 Warszawa W latach 20. XX wieku konstrukcja wysokich wież została naruszona, toteż zostały one obniżone.
74[29] Kościół św. Józefa 1909 Kraków-Podgórze
74[potrzebny przypis] Bazylika Konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1301 Kołobrzeg  
73[30] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1901 Chorzów  
73[potrzebny przypis] Katedra Podwyższenia Krzyża Świętego 1899 Opole  
73[potrzebny przypis] Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej 1921 Gdańsk-Oliwa
73[potrzebny przypis] Kościół św. Jacka 1908 Legnica
72,50[31] Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1900 Białystok  
72,00[32] Bazylika katedralna Opieki Najświętszej Maryi Panny pocz. XX wieku Radom wybudowana na przełomie XIX/XX wieku w stylu neogotyckim  
72[potrzebny przypis] Kościół św. Mikołaja 1889 Nowa Ruda  
72[potrzebny przypis] Kościół Najświętszego Serca Jezusowego 1990 Włocławek
72[potrzebny przypis] Katedra polskokatolicka św. Marii Madaleny 1232 Wrocław
72[potrzebny przypis] Kościół św. Michała Archanioła 1268/1449 Grodków Prezbiterium należy do najstarszych budowli tego typu na Śląsku. Wieża w całości murowana z cegły wraz z 30 m. iglicą. Należy do najwyższych budowli ceglanych w tej części europy.
72[potrzebny przypis] Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława 1364 Kraków Wysokość wieży zegarowej
72[potrzebny przypis] Bazylika Katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 1898 Tarnów  
71[33] Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1735 Krzeszów  
71[34] Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela 1571, wieża 1764 Przemyśl Największa świątynia województwa podkarpackiego
71[potrzebny przypis] Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny 1870 Katowice  
71[potrzebny przypis] Kościół św. Jakuba i św. Agnieszki 1430 Nysa Po Bazylice Mariackiej w Gdańsku jest to ceglany gotycki kościół o największej kubaturze w Polsce. Dach tej świątyni ma 4 tys. m² powierzchni i jest najbardziej spadzisty w europie a kalenica dachu sięga 56 m. Każda z naw ma po 27 m. wysokości.
70[35] Bazylika Bożego Ciała 1405 Kraków Najwyższy kościół na Kazimierzu
70[36] Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła 1899 Piekary Śląskie
70[37] Kościół Najświętszego Zbawiciela 1914 Ryki
70[38] Kościół Najświętszego Zbawiciela 1869 Poznań  
70[39] Bazylika konkatedralna św. Jakuba XIV wiek Olsztyn
70[40] Kościół św. Tomasza Apostoła 1911 Sosnowiec
70[potrzebny przypis] Bazylika Kolegiacka św. Andrzeja Apostoła 1301 Olkusz  
70[potrzebny przypis] Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski 1994 Świdnica  
70[potrzebny przypis] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1891 Mysłowice  
70[potrzebny przypis] Kościół św. Jakuba Apostoła Zduny  
70[potrzebny przypis] Kościół Matki Bożej Pocieszenia 1900 Żyrardów wieże liczą „ponad” 70 m.
70[potrzebny przypis] Cerkiew św. Ducha trwa, wieża 2012 Białystok Wysokość wieży
69[9] Kolegiata św. Krzyża i św. Bartłomieja 1477 Wrocław  
69[41] Kościół św. Franciszka Serafickiego 1473, wieże około 1730 Poznań
68[42] Kościół św. Jana Pawła II 2016 Kraków
68[43] Kościół bł. Karoliny Kózkówny 1996 Tarnów Drugi co do wysokości kościół w Tarnowie
68[44] Kościół św. Stanisława XIV wiek Wschowa
68[potrzebny przypis] Kościół Matki Boskiej Królowej Polski 1975 Elbląg
68[potrzebny przypis] Kościół Najświętszej Maryi Panny Różańcowej 1904 Pabianice  
67[45] Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej XIV wiek Braniewo
67[potrzebny przypis] Kościół Miłosierdzia Bożego 2001 Dębica
67[potrzebny przypis] Kościół Świętego Ducha 1981 Mielec
67[potrzebny przypis] Kościół św. Jana Chrzcicela w Bielsku 1912 Bielsk (województwo mazowieckie)
66,4[46][potrzebny przypis] Kolegiata Świętych Apostołów Piotra i Pawła i św. Michała Archanioła III połowa XIV wieku Lidzbark Warmiński Wieżę zachodnią początkowo drewnianą wybudowano około 1400 roku, później podwyższono około 1530. Obecnie wieża posiada 5 kondygnacji i góruje nad miastem.
66[47] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1908 Bóbrka Witraże w kościele zostały zaprojektowane i wykonane w pracowni Stefana Matejki – bratanka słynnego malarza Jana Matejki.
66[48] Kolegiata Najświętszego Serca Jezusowego 1911 Gdańsk-Wrzeszcz
66[49] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1952 Gdynia Najwyższy kościół trójmiasta
65[50] Bazylika św. Wincentego á Paulo 1939 Bydgoszcz
65[51] Kościół Świętego Antoniego Padewskiego 1925 Jedlicze Najwyższy budynek miasta
65[52] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1951 Nowy Targ Najwyższy budynek miasta
64[53] Kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika 1919 (wieża 1985) Postoliska
64[54] Kościół Świętego Ducha 1756, wieża 1899 Toruń Drugi co do wysokości budynek w Toruniu
64[55] Kościół Chrystusa Dobrego Pasterza 1998 Krościenko nad Dunajcem
64[potrzebny przypis] Kościół św. Jana Ewangelisty 1350 Paczków Pierwotnie wieża wznosiła się na wysokość blisko 120 m. Kościół przebudowano na obronny. Rzadki przykład budowli sakralnej tego typu. We wnętrzu w jednej z naw studnia.
64[potrzebny przypis] Kościół św. Pawła Apostoła 1912 Ruda ŚląskaNowy Bytom
63,3[56] Kościół Trójcy Świętej 1861 Lubań
63[57] Kościół Wszystkich Świętych XVI wiek (wieża 1933) Gliwice
63[58] Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny 1230 Złotoryja
63[potrzebny przypis] Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1952 Gniezno  
63[potrzebny przypis] Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1472 Pelplin Wysokość z sygnaturką
62[59] Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła XI wiek Poznań
62[60] Kościół św. Michała Archanioła 1738 Prudnik Najwyższy kościół Prudnika
62[61] Kościół Najświętszego Serca Jezusowego 1909[62] Smolice
62[63] Kościół św. Wawrzyńca XIII wiek (ob. wygląd 1907) Strzelce Opolskie
62[potrzebny przypis] Kościół Marii Panny 1386 Legnica
62[potrzebny przypis] Kościół św. Teresy i św. Jana Bosco 1963 Łódź Najwyższa kopuła w Łodzi
61[64] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stoczku Łukowskim 1923 Stoczek Łukowski
61[potrzebny przypis] Katedra św. Mikołaja 1912 Bielsko-Biała  
60,55[potrzebny przypis] Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1864 Chrząstawa Wielka
60[65] Kościół Świętej Trójcy 1886 Bytom
60[66] Kościół św. Franciszka z Asyżu 1911 Borki Wielkie
60[67] Kościół Matki Bożej Częstochowskiej XIV wiek Darłowo
60[68] Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła XIV wiek, wieża 1895 Pieniężno
60[69] Konkatedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Jerozolimskiego XV wiek Żywiec Najwyższy kościół Żywca
60[potrzebny przypis] Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej 1924 Zgierz  
60[70] Bazylika Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej 1918 Limanowa
59[71] Bazylika archikatedralna Chrystusa Króla 1955 Katowice Pierwotnie kopuła miała mieć 97 m.
59[72] Konkatedra św. Jana Ewangelisty XIV w. Kwidzyn
58[73] Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego XIV w. (wieża 1830) Sulechów
58[potrzebny przypis] Kościół garnizonowy Matki Boskiej Królowej Polski 1914 Olsztyn
57[74] Kościół św. Jacka 1911 Bytom
57[75] Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego 1770 Jelenia Góra Wysokość do kuli krzyża
57[76] Kościół św. Jana Chrzciciela 1370 Radom
57[potrzebny przypis] Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa 1948 Rogów
57[potrzebny przypis] Kościół św. Wacława 1916 Krzanowice
56,2[potrzebny przypis] Wieża kościelna przy kościele św. Piotra i św. Pawła 1910 Syców  
56,00[potrzebny przypis] Kolegiata św. Jana Chrzciciela XVII w. Myślibórz
56[potrzebny przypis] Kościół św. Wawrzyńca XIV w. Wołów
56[potrzebny przypis] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1928 Radlin  
56[potrzebny przypis] Konkatedra św. Stanisława Biskupa 1906 Ostrów Wielkopolski  
56[potrzebny przypis] Kościół Dobrego Pasterza 1909 Bytom
56[potrzebny przypis] Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1333 Koszalin
55,5[77] Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski 1990 Olecko
55[78] Kościół św. Trójcy 1908 Legnica
55[potrzebny przypis] Kościół św. Walentego 1910 Konopiska  
55[potrzebny przypis] Kościół Matki Bożej Dobrej Rady 1957, wieża 2017 Kraków Przed ukończeniem budowy wieży liczyła ona 20 metrów
54[potrzebny przypis] Kościół św. Mikołaja 1370 Brzeg Kościół nazywany katedrą z racji rozmiarów. Jest to jedna z największych świątyń na Dolnym Śląsku. Kościół wznoszony na wzór świątyń św. Elżbiety i Marii Magdaleny we Wrocławiu. Nawa główna ma 30 m. wysokości.
54[79] Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej 1887 Nowa Ruda
54[potrzebny przypis] Kościół Wszystkich Świętych 1893 Warszawa
53,7[80] Kościół św. Jana Chrzciciela 1862 Smogorzów
53,2[81] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1910 Wodzisław Śląski
53[82] Bazylika św. Krzyża XVIII wiek Warszawa
53[potrzebny przypis] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny początek 1897 roku Łódź
52[83] Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny XIII wiek Gorzów Wielkopolski
52[84] Bazylika śś. Erazma i Pankracego XVI wiek Jelenia Góra
52[85] Katedra Najświętszego Serca Pana Jezusa 1982 Rzeszów
52[86] Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty XV wiek Toruń
52[87] Bazylika św. Trójcy 1789 Święty Krzyż Wieża została odbudowana w 2014
52[potrzebny przypis] Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny 1852 Barlinek Kościół z XII-XV wieku został zniszczony przez pożar i odbudowany w 1852 roku.
52[potrzebny przypis] Kościół św. Trójcy 1912 Bydgoszcz
51,5[potrzebny przypis] Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1498 Gryfice Zniszczony 31 marca 1658 roku, odbudowywany w latach 1659–1668
51,2[potrzebny przypis] Kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła 1996 Tczew
51[88] Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika 1913 Czeladź (miasto)
51[89] Kościół św. Anny 1906 Kołaczyce
51[potrzebny przypis] Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej 1802

wieża(1873)

Starogard Gdański Pierwotnie hełm wieży był wyższy
51[potrzebny przypis] Kościół Matki Bożej Szkaplerznej 1907 Stalowa Wola Najwyższy kościół powiatu stalowowolskiego
50[90] Kościół św. Antoniego Padewskiego 1956 Częstochowa
50[91] Kościół św. Katarzyny 1370 Brodnica Pierwotnie planowano wzniesienie dwóch wież: północnej i południowej. Wybudowano tylko wieżę południową o wysokości 50 m.
50[92] Kościół św. Stanisława 1926 Chmielów
50[93] Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1932 Kraków
50[94] Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła XV wiek Reszel
50[95] Bazylika filipinów 1698 Święta Góra (Głogówko koło Gostynia)
50[96] Kościół św. Szczepana 1904 Toruń
50[potrzebny przypis] Bazylika kolegiacka Trójcy Przenajświętszej 1922 Myszyniec

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Emporis: Sanktuarium Matki Bolesnej Królowej Polski. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
  2. Paweł Knap, Andrzej Kraśnicki, Artur Rasmus: Katedra: historia kościoła św. Jakuba w Szczecinie. Wyd. 1. Szczecin: Walkowska Wydawnictwo – Jeż, 2008, s. 53. ISBN 978-83-924983-5-3. (pol.).
  3. Emporis: Jasna Góra Czestochowa. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
  4. Katedra Łódź: Katedra z zewnątrz. [dostęp 2009-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-12)]. (pol.).
  5. Emporis: St. Mary’s Church Chojna. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
  6. Świdnica – Moje Miasto. mojemiastp.swidnica.pl. [dostęp 2013-08-08]. (pol.).
  7. Emporis: Church of the Assumption Bielawa. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
  8. a b Emporis: St. Elizabeth’s Cathedral. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
  9. a b c d Najwyższe wieże we Wrocławiu. Pierwszą dziesiątkę otwiera Sky Tower, a zamyka ją kościół na Ostrowie Tumskim. Galeria zdjęć 4/11 [online], www.wroclaw.pl [dostęp 2023-01-16] (pol.).
  10. Katedra elbląska pw. Św. Mikołaja w Elblągu: Katedra św. Mikołaja w Elblągu. [dostęp 2009-12-01]. (pol.).
  11. Bazylika Mniejsza pw. św. Antoniego Padewskiego w Rybniku [online], Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła [dostęp 2021-09-04] (pol.).
  12. kościół parafialny pw. św. Bartłomieja - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-07-24] (pol.).
  13. Urząd Miejski w Trzebiatowie: Trzebiatów – Zabytki. [dostęp 2010-02-11]. (pol.).
  14. Historia parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa – Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie [online], www.nspj.com.pl [dostęp 2019-10-06].
  15. Emporis: Kosciól Sw. Katarzyny. [dostęp 2010-04-26]. (ang.).
  16. Oficjalny portal turystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego: Włocławek. [dostęp 2010-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-04)]. (pol.).
  17. Bazylika pw. Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie Górnicze... [online], www.slaskie.travel [dostęp 2023-07-24] (pol.).
  18. Kolegiata Królowej Świata [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-07-24] (pol.).
  19. Wieże mariackie. mariacki.com. [dostęp 2018-05-16].
  20. Bazylika Mariacka [online], bazylikamariacka.gdansk.pl [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-16].
  21. Redakcja, Wałbrzych: Wieża kościoła pw. Świętych Aniołów Stróżów nie zagraża już przechodniom (ZDJĘCIA Z WIEŻY) [online], Wałbrzych Nasze Miasto, 12 marca 2019 [dostęp 2023-01-16] (pol.).
  22. Bazylika Archikatedralna pw. Świętej Rodziny w Częstochowie – HISTORIA [online], www.archikatedra.pl [dostęp 2016-06-07].
  23. Piotr Sawicki: Białystok na progu XXI wieku. Białystok: Instytut Wydawniczy Kreator, 2002, s. 26. ISBN 83-7344-000-3.
  24. Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szczecinku: Budynek kościoła pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szczecinku. [dostęp 2010-04-24]. (pol.).
  25. Urząd Miasta Inowrocławia: Zabytki Inowrocławia. [dostęp 2010-02-11]. (pol.).
  26. Katedra w Gliwicach pw. św. Apostołów Piotra i Pawła [online], www.gliwiczanie.pl [dostęp 2020-11-16].
  27. Krzysztof Błażejewski, Miał być najwyższy w Polsce [online], Express Bydgoski, 18 marca 2010 [dostęp 2019-10-06] (pol.).
  28. Katedra w Siedlcach [online], www.polskieszlaki.pl [dostęp 2021-09-04] (pol.).
  29. Aneta Zurek, Najwyższe kościoły Krakowa. Na czele wiadomo, Kościół Mariacki, a dalej? [online], gazetakrakowska.pl, 10 sierpnia 2019.
  30. Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Chorzowie Batorym [online], www.wnmpchorzow.parafia.info.pl [dostęp 2020-07-23].
  31. Piotr Sawicki: Białystok na progu XXI wieku. Białystok: Instytut Wydawniczy Kreator, 2002, s. 54. ISBN 83-7344-000-3.
  32. Katedra Opieki Najświętszej Maryi Panny w RadomiuU: Historia katedry. [dostęp 2010-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-19)]. (pol.).
  33. Krystian Michalik: Krzeszów, Dom Łaski Maryi. Nowa Ruda: Usługi Poligraficzne Bogdan Kokot vel Kokociński: na zlecenie Fundacji Europejska Perła Baroku - Krzeszów, 2018, s. 79. ISBN 978-83-950307-6-5.
  34. Przemyśl – Katedra rzymskokatolicka. Atrakcje turystyczne Przemyśla. Ciekawe miejsca Przemyśla [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2019-07-11].
  35. Parafia Bożego Ciała w Krakowie – Wieża [online], www.bozecialo.net [dostęp 2019-08-21].
  36. Parafia śś. Ap. Piotra i Pawła w Piekarach Śląskich – Kamieniu [online], www.piotrpawel.eu [dostęp 2019-09-08].
  37. Dziennik Wschodni, Iluminacja kościoła w Rykach – Dziennik Wschodni, „Dziennik Wschodni” [dostęp 2017-12-10] (pol.).
  38. Włodzimierz Łęcki, 365 zagadek o Poznaniu, 2010.
  39. Olsztyn – kościół św Jakuba [online], Architektura średniowiecza i starożytności [dostęp 2021-03-31] (pol.).
  40. Kościół Św. Tomasza Apostoła Sosnowiec, Orla 19 [online], www.urbanity.pl [dostęp 2016-06-07].
  41. Kościół św. Franciszka Serafickiego – franciszkanów – bernardynów (ul. Garbary 22) – Odkryj Poznań – Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2020-07-23] (pol.).
  42. Grażyna Starzak, Nie lękajcie się. To tylko 272 schody, a jaki widok! [online], Dziennik Polski, 9 marca 2015 [dostęp 2019-08-12] (pol.).
  43. Historia parafii [online], Parafia Rzymskokatolicka pw. Błogosławionej Karoliny w Tarnowie [dostęp 2019-09-18] (pol.).
  44. Kościół Farny św. Stanisława Biskupa Męczennika i Wniebowzięcia NMP, pl. Farny, Wschowa – polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2020-10-09].
  45. Zabytki Warmii i Mazur [online], www.zabytki.mazury.pl [dostęp 2019-09-11].
  46. Księgi Parafii Św. Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim.
  47. Zbigniew Głowacki, Bóbrka koło Krosna – dzieje, ropa, rocznice, „niedziela.pl” [dostęp 2017-02-05] (pol.).
  48. Instytut Gość Media, Ośrodek akademicki [online], gdansk.gosc.pl, 13 lutego 2020 [dostęp 2022-01-03].
  49. Hilary Jastak - niezapomniany gdyński kapłan [online], trojmiasto.pl, 24 kwietnia 2019 [dostęp 2023-07-24] (pol.).
  50. Bazylika pw. św. Wincentego a’ Paulo w Bydgoszczy [online], www.odznaka.kuj-pom.bydgoszcz.pttk.pl [dostęp 2019-06-21].
  51. Historia kościoła [online], parafiajedlicze.pl [dostęp 2019-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-05].
  52. Urząd Miasta Nowy Targ – Informacje [online], www.nowytarg.pl [dostęp 2021-10-31] (pol.).
  53. Kościół z miliona cegieł, „niedziela.pl” [dostęp 2017-07-17] (pol.).
  54. Kościół pw. Świętego Ducha w Toruniu [online], www.odznaka.kuj-pom.bydgoszcz.pttk.pl [dostęp 2020-10-26].
  55. Kościół pw. Chrystusa Dobrego Pasterza – Parafia Krościenko nad Dunajcem [online], www.parafiakroscienko.pl [dostęp 2020-05-18].
  56. Amistad Sp., 9. Kościół pw. Trójcy Świętej [online], luban.pl [dostęp 2020-11-16] (pol.).
  57. Kościół pw. Wszystkich Świętych | Gliwice [online], gliwice.eu [dostęp 2023-01-16] (pol.).
  58. JBB, Złotoryja – wieża kościelna pełna niespodzianek [online], FotoReporter 24.pl, 3 maja 2013 [dostęp 2019-09-11] (pol.).
  59. Katedra (ul. Ostrów Tumski) – Odkryj Poznań – Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2020-07-23] (pol.).
  60. Prudnik. Kraina multi-kulti dla wielu niezrozumiała. „W domach mówimy po polsku, śląsku i niemiecku” [online], gazetapl [dostęp 2021-03-23] (pol.).
  61. Maciej Parysek, Smolice. Kościół bez kopuły. Dlaczego? | wlkp24.info [online] [dostęp 2020-11-16] (pol.).
  62. Najstarsza wzmianka o Smolicach – Parafia Smolice pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa [online], smolice.eu [dostęp 2020-11-16].
  63. Kościół św. Wawrzyńca – Urząd Miejski w Strzelcach Opolskich [online], www.strzelceopolskie.pl [dostęp 2021-02-10].
  64. Historia Świątyni [online], parafiastoczeklukowski.pl.
  65. Rzymskokatolicka Parafia Świętej Trójcy w Bytomiu [online], www.trojca.net [dostęp 2018-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-24].
  66. Wieża [online], www.parafiaswfranciszka.pl [dostęp 2023-01-16].
  67. Darłowo. Tajemnice Mariackiego kościoła – Otwarty Przewodnik Krajoznawczy [online] [dostęp 2021-03-31] (pol.).
  68. Obiekty sakralne - Miasto i Gmina Pieniężno Miasto Pieniężno - oficjalny portal miejski [online], pieniezno.pl [dostęp 2022-03-12].
  69. Wieża katedralna w Żywcu [online], zywiecinfo.pl [dostęp 2019-09-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-31] (pol.).
  70. Limanowa: Ważniejsze zabytki i atrakcje turystyczne [online], RMF FM [dostęp 2023-07-04] (pol.).
  71. Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2019-07-14].
  72. Opis i historia Katedry pod wezwaniem świętego Jana Ewangelisty w Kwidzynie, Zabytki Kwidzyna [online], www.rodzinna-turystyka.pl [dostęp 2019-06-22].
  73. Sulechów – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – Zielona Góra i okolice [online] [dostęp 2023-01-16] (pol.).
  74. Kościół św. Jacka w Bytomiu [online], www.slaskie.travel [dostęp 2020-02-21] (pol.).
  75. Historia Kościoła garnizonowego [online], www.kosciolgarnizonowy.pl [dostęp 2019-09-05].
  76. l, Dzwonnica – Kościół – Fara Radom – Parafia św. Jana Chrzciciela w Radomiu – Fara Radom [online], fara.radom.pl [dostęp 2019-09-21].
  77. Parafia Rzymskokatolicka pw. NMP Królowej Polski – Kościół i kaplice [online], nmp.olecko.pl [dostęp 2019-09-08].
  78. Barbara Skoczylas-Stadnik; Historia kościoła Trójcy Świętej w Legnicy.
  79. Kościoły – Parafia p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej [online], parafiaslupiec.pl [dostęp 2023-07-24].
  80. Stowarzyszenie Nasz Smogorzów - [JW] Dnia 9 maja ubiegłego roku, na parkingu przed smogorzowską świątynią rozstawiono tajemnicze sprzęty geodezyjno-optyczne. Wynik pomiarów wykonanych przy ich użyciu przedstawiam na załączonej fotografii. Dzieła tego dokonał pan Błażej Sobaszek wiceprezes zaprzyjaźnionego Towarzystwo Przyjaciół Namysłowa i Ziemi Namysłowskiej Dwa dni później (11 maja) prezes TPNiZN Mateusz Magda w smogorzowskiej sali sportowej opowiadał nam o historii naszej wsi. Była to też okazja do przekazania nam wyników pomiarów budowli i wiadomości, że smogorzowski kościół jest najprawdopodobniej najwyższą murowaną budowlą w Powiecie Namysłowskim (53,7 m) | Facebook [online], www.facebook.com [dostęp 2023-05-06] (pol.).
  81. Piotr Hojka, Symbol Wodzisławia. Wieża kościoła WNMP [online], Herold Wodzisławski [dostęp 2022-05-09].
  82. Jakub Sito, IS PAN, Architektura kościoła św Krzyża, [w:] K. Sztarbałło, M. Wardzyński (red.), Serce miasta. Kościół Świętego Krzyża w Warszawie, Warszawa: Mazowiecka Jednostka Wdrażania Funduszy Unijnych, 2010, ISBN 978-83-61277-34-7.
  83. Strona główna – Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim [online], www.polska.travel [dostęp 2021-09-04].
  84. Strona główna – Bazylika Mniejsza Świętych Erazma i Pankracego [online], www.polska.travel [dostęp 2019-08-26].
  85. Parafia Katedralna Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzeszowie – Historia [online], www.katedra.rzeszow.pl [dostęp 2019-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-16].
  86. Wieża katedralna – Atrakcje Torunia – Przewodnik po Toruniu I Toruń Tour Toruński Portal Turystyczny [online], Toruński Portal Turystyczny [dostęp 2021-02-01] (pol.).
  87. Tajemnice niezwykłej operacji odbudowy zburzonej wieży kościoła na Świętym Krzyżu [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 14 sierpnia 2014 [dostęp 2019-10-06] (pol.).
  88. Kościół św. Stanisława w Czeladzi – Śląskie. Informacja T... [online], slaskie.travel [dostęp 2020-10-09] (pol.).
  89. Kościół pw. św. Anny | kościoły gmina Kołaczyce [online], zabytki-podkarpacie.pl [dostęp 2019-08-11].
  90. Wyborcza.pl [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 2017-05-12].
  91. l, Parafia pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brodnicy – Diecezja Toruńska / Historia [online], www.farabrodnica.pl [dostęp 2018-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-02].
  92. Historia Parafii [online], Parafia Św. Stanisława w Chmielowie [dostęp 2018-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-31] (pol.).
  93. Najwyższe kościoły Krakowa. Na czele wiadomo, Kościół Mariacki, a dalej? – Gazetakrakowska.pl [online], gazetakrakowska.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  94. Kościół farny | Zwiedzaj Reszel [online] [dostęp 2022-01-03] (pol.).
  95. Najpiękniejsze kościoły w Polsce [online], Culture.pl [dostęp 2021-09-04] (pol.).
  96. Jaros Pisze, Kościół św. Szczepana w Toruniu – 10 ciekawostek | HISTORIA.org.pl – historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], HISTORIA.org.pl, 27 października 2016 [dostęp 2020-10-09] (pol.).