Pafawag 5Bs/6Bs
| ||
![]() ED72-016 na stacji Białogard | ||
Producent | ![]() | |
Lata budowy | 1993–1997 | |
Układ osi | 2’2’+Bo’Bo’+Bo’Bo’+2’2’ | |
Układ wagonów | r+s+s+r | |
Liczba miejsc siedzących | 232÷237 | |
Masa służbowa | 182 t | |
Długość całkowita | 86 840 mm | |
Szerokość | 2800 mm | |
Wysokość | 3720 mm | |
Średnica kół | napędnych: 1000 mm tocznych: 940 mm | |
Napięcie zasilania | 3 kV | |
Liczba i moc silników | 001÷007: 8×145 kW 008÷021: 8×175 kW | |
Typ silników trakcyjnych | 001÷007: LKf-450 008÷021: LKa-470 | |
Moc ciągła | 001÷007: 1160 kW 008÷021: 1400 kW | |
Przyspieszenie rozruchu | 0,41 m/s² | |
Prędkość konstrukcyjna | 110 km/h 130 km/h (zmodernizowane) | |
Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
110 km/h 130 km/h (zmodernizowane) | |
System hamulca | Oerlikon Oerlikon + ED (zmodernizowane) | |
[1][2][3] | ||
Portal ![]() |
ED72 (typ 5Bs+6Bs+6Bs+5Bs) – normalnotorowy czterowagonowy dalekobieżny elektryczny zespół trakcyjny, wyprodukowany w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1993–1997 w liczbie 21 sztuk. Seria ta stanowi rozwinięcie najpopularniejszego polskiego zespołu trakcyjnego EN57 i jego przedłużonej wersji EN71.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1993 roku Pafawag podjął się budowy pierwszego dalekobieżnego elektrycznego zespołu trakcyjnego – ED72, zaprojektowanego z myślą o obsłudze przewozów międzyregionalnych na liniach Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych[2]. Jego konstrukcja bazowała na rozwiązaniach z EN57 i jego przedłużonej wersji EN71[2].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Elektryczny zespół trakcyjny serii ED72 składa się z czterech wagonów – dwóch rozrządczych i dwóch silnikowych. Wagony rozrządcze (fabryczne oznaczenie 5Bs) są wagonami skrajnymi i oznaczane są na PKP jako ra i rb (wagon rozrządczy a i b). Wagony silnikowe (fabryczne oznaczenie 6Bs) znajdują się w środku składu i noszą oznaczenia sa i sb (wagon silnikowy a i b). Wagony są połączone ze sobą tzw. krótkim sprzęgiem „fabrycznym” (bez głowicy, nierozłączalnym w warunkach eksploatacyjnych), oraz przejściem dla pasażerów. Na czołach wagonów sterowniczych (początek i koniec zespołu) zastosowano tzw. sprzęgi długie (samoczynne sprzęgi Scharfenberga), które umożliwiają połączenie zespołów w składy. Jednostki ED72 są przystosowane do jazdy w trakcji ukrotnionej z jednostkami tej samej serii oraz z seriami EN57 i EN71. Nie ma możliwości przejścia pomiędzy połączonymi jednostkami.
W każdym z wagonów znajdują się trzy przedziały ze środkowym przejściem między siedzeniami dostępne dla podróżnych, rozdzielone dwoma przedsionkami – każdy z parą rozsuwanych automatycznie drzwi o napędzie pneumatycznym. Skrajne przedziały wagonów rozrządczych są nieco inaczej urządzone i mogą służyć za pomieszczenie dla kierownika pociągu, przedziały służbowe, bagażowe, do przewozu rowerów, wózków, większych bagaży itp. Ze skrajnych przedziałów drzwi prowadzą do kabiny maszynisty.
W ED72 zastosowano klasyczny rozruch oporowy.
Modyfikacje[edytuj | edytuj kod]
Produkując ED72 wprowadzono wiele innowacji w stosunku do starszego taboru. Należało do nich m.in. wprowadzenie w wagonie ra zespołu klasy pierwszej (z bardziej komfortowymi fotelami), a także nowej tapicerki w klasie drugiej oraz przedziału barowego. Wprowadzono przyciski indywidualnego otwierania drzwi, elektroniczne wyświetlacze kierunkowe (w miejsce tradycyjnych „filmów” – taśm z nazwami stacji) i dwuwarstwowe szyby. Ostatnia z wyprodukowanych jednostek (ED72-021) została wyposażona w drzwi odskokowo-przesuwne.
Wygląd zewnętrzny początkowo znacząco różnił się od starszych jednostek ze względu na odmienną kolorystykę (malowanie czerwono-żółte), a także połówkowe pantografy w liczbie dwóch (po jednym na dachu każdego z wagonów silnikowych) i odmienny wygląd czołowych ścian wagonów rozrządczych (wzorowaną podobnie jak w EN57 od numeru 1900 na EW58). Z czasem ujednolicono malowanie zespołów trakcyjnych, w części ED72 zastąpiono pantografy połówkowe tradycyjnymi. Po 2008 jednostki są poddawane modernizacjom w ramach napraw czwartego poziomu utrzymania i nadawano im malowanie interREGIO. Na jednostkach, które przeszły w ostatnim czasie naprawę rewizyjną, przywrócono malowania: czerwone lub przemalowano jednostki w nowe barwy przewoźnika.
W 2011 dwie jednostki poddano gruntownej modernizacji, zmieniając ich oznaczenie na ED72A. Jednostki zmodernizowały województwa śląskie (ED72A-005) oraz świętokrzyskie (ED72A-004)[4]. 19 kwietnia 2012 Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego ogłosił przetarg na modernizację czterech sztuk EZT serii ED72. 28 czerwca ogłoszono, że wykonawcą tej modernizacji będzie konsorcjum ZNTK „Mińsk Mazowiecki” i PESA Bydgoszcz[5]. Zmodernizowane jednostki otrzymały zmienione malowanie województw: śląskiego, kujawsko-pomorskiego i świętokrzyskiego. Jedna z jednostek – ED72A-005 została przemalowana w barwy klasyczne – czerwone po przebazowaniu do PR Kraków po likwidacji PR Katowice. 15 kwietnia 2017 spółka Przewozy Regionalne ogłosiła przetarg na naprawę główną z modernizacją 5 elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED72, z opcją rozszerzenia o kolejne 7 jednostek. Zostaną one poddane gruntownej modernizacji[6] Po modernizacji jednostkom nadano nowe oznaczenie ED72Ac i zmieniono im numerację, nadając numery od 101 do 105. Nowe jednostki przydzielono do zakładów: Opolskiego, Łódzkiego i Dolnośląskiego[7].
Modernizacje[edytuj | edytuj kod]
Oznaczenie serii (modernizacji) |
Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji |
Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ED72 (ED72A) |
004 | 1 | Przewozy Regionalne | ZNTK MM 2011 |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
8 × 250 kW 120 km/h |
[8][9], | |
ED72 (ED72A) |
005 | 1 | Przewozy Regionalne | ZNTK MM 2011 |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
8 × 250 kW 120 km/h |
[10] | |
ED72 (ED72A) |
001, 003, 007, 020 | 4 | Województwo kujawsko-pomorskie/Przewozy Regionalne | ZNTK MM 2012-2013 |
![]() ![]() ![]() |
8 × 175 kW 110 km/h |
[11][12][13],, | |
ED72 (ED72Ac) |
101, 102, 103, 104, 105, 106 | 6 | Przewozy Regionalne | ZNTK MM 2017-2018 |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
8 × 250 kW 120 km/h |
[14][15],[16],[17][18] | |
Modyfikacje zewnętrzne i elektryczne: | ||||||||
![]() ![]() ![]() | ||||||||
Udogodnienia dla pasażerów: | ||||||||
![]() ![]() ![]() |
Modernizacje bez wymiany ścian czołowych[edytuj | edytuj kod]
Oznaczenie serii (modernizacji) |
Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji |
Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna |
Uwagi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ED72 (ED72) |
019 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2015 |
![]() |
8 × 175 kW 110 km/h |
[19] | |||||||||
ED72 (ED72) |
009, 011, 014, | 3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2016 |
![]() |
8 × 175 kW 110 km/h |
[20][21], | |||||||||
ED72 (ED72) |
010 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2019 |
![]() |
8 × 175 kW 110 km/h |
[22] | |||||||||
ED72 (ED72) |
008, 012, 013 | 3/3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2020 |
![]() |
8 × 175 kW 110 km/h |
[23] | |||||||||
![]() |
Eksploatacja[edytuj | edytuj kod]
Kraj | Przewoźnik | Liczba sztuk | Seria | Numery | Właściciel |
---|---|---|---|---|---|
![]() |
Przewozy Regionalne | 10 | ED72 | 009 ÷ 015, 018 ÷ 019, 021 | Przewozy Regionalne |
ED72A | 004, 005 | Przewozy Regionalne | |||
Delegacja: Arriva RP (2013-2015), Przewozy Regionalne (od 2015)[24][25], | 4 | ED72A | 001, 003, 007, 020 | Województwo kujawsko-pomorskie | |
Przewozy Regionalne (od 2018)[26] | 6 | ED72Ac | 101, 102, 103, 104, 105, 106 | Przewozy Regionalne |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 91. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.)
- ↑ a b c Paweł Terczyński. Elektryczny zespół trakcyjny ED72. „Świat Kolei”. 8/2001, s. 37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Jacek Goździewicz. Zmodernizowane ED72 dla Kujawsko-Pomorskiego. „Świat Kolei”. 3/2013, s. 12-13. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962 (pol.).
- ↑ Karol Wach: ED72 po modernizacji. 2011-08-29. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ Postępowanie WZP.272.16.2012 – Modernizacja czterech sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED 72. 2012-04-19. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych, polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ PR: Przełomowa modernizacja ED72 [aktualizacja] - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-12-23] .
- ↑ ED72 po modernizacji, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Nowoczesne oblicze kolei w Świętokrzyskiem | Przewozy Regionalne, www.przewozyregionalne.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ ED72 po modernizacji, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Kujawsko-pomorskie zaprezentowało zmodernizowany ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ Kujawsko-Pomorskie ED72 po remoncie wyruszają na trasy, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ http://archiwum.kujawsko-pomorskie.pl/files/przetargi/20120419_przetarg_16/20120528_wyjasnienie_formularz.pdf
- ↑ PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych, polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ PolRegio wysyła do modernizacji ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ http://polregio.pl/media/4657/12-wynik-postepowania.pdf
- ↑ Jeden bilet na autobus i pociąg | Samorząd Województwa Opolskiego
- ↑ odnalazl-sie-trzeci-elfopodobny-ed72, inforail.pl [dostęp 2018-07-02] (pol.).
- ↑ Postępowanie: Wykładzina podłogowa PCV - 12,20mb, listwy wykończeniowe, narożnik wklęsły i wypukły, zakończenie, łączenie, klej kontaktowy. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ente dostarczy Przewozom Regionalnym systemy informacji pasażerskiej - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady ja..., www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ Postępowanie: Zakup szyb pakietowych do elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57/71, ED72 itp. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
- ↑ Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
- ↑ Informacja dotycząca bezpośredniego zawarcia umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie transportu kolejowego | BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pom..., bip.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ryszard Rusak. Nowe i zmodernizowane ezt w kujawsko-pomorskim. „Świat Kolei”. 2/2016, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Modernizacja ED72 do standardu ED72Ac, rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-06-14] (pol.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Pozostałe pojazdy z rodziny 5B/6B[edytuj | edytuj kod]
|