Pafawag 5Bs/6Bs

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z ED72)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
ED72
Ilustracja
ED72-016 na stacji Białogard
Producent Polska Pafawag Wrocław
Lata budowy 1993–1997
Układ osi 2’2’+Bo’Bo’+Bo’Bo’+2’2’
Układ wagonów r+s+s+r
Liczba miejsc siedzących 232÷237
Masa służbowa 182 t
Długość całkowita 86 840 mm
Szerokość 2800 mm
Wysokość 3720 mm
Średnica kół napędnych: 1000 mm
tocznych: 940 mm
Napięcie zasilania 3 kV
Liczba i moc silników 001÷007: 8×145 kW
008÷021: 8×175 kW
Typ silników trakcyjnych 001÷007: LKf-450
008÷021: LKa-470
Moc ciągła 001÷007: 1160 kW
008÷021: 1400 kW
Przyspieszenie rozruchu 0,41 m/s²
Prędkość konstrukcyjna 110 km/h
130 km/h (zmodernizowane)
Maksymalna prędkość
eksploatacyjna 		110 km/h
130 km/h (zmodernizowane)
System hamulca Oerlikon
Oerlikon + ED (zmodernizowane)
[1][2][3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Portal Transport szynowy

ED72 (typ 5Bs+6Bs+6Bs+5Bs) – normalnotorowy czterowagonowy dalekobieżny elektryczny zespół trakcyjny, wyprodukowany w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1993–1997 w liczbie 21 sztuk. Seria ta stanowi rozwinięcie najpopularniejszego polskiego zespołu trakcyjnego EN57 i jego przedłużonej wersji EN71.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1993 roku Pafawag podjął się budowy pierwszego dalekobieżnego elektrycznego zespołu trakcyjnego – ED72, zaprojektowanego z myślą o obsłudze przewozów międzyregionalnych na liniach Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych[2]. Jego konstrukcja bazowała na rozwiązaniach z EN57 i jego przedłużonej wersji EN71[2].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Elektryczny zespół trakcyjny serii ED72 składa się z czterech wagonów – dwóch rozrządczych i dwóch silnikowych. Wagony rozrządcze (fabryczne oznaczenie 5Bs) są wagonami skrajnymi i oznaczane są na PKP jako ra i rb (wagon rozrządczy a i b). Wagony silnikowe (fabryczne oznaczenie 6Bs) znajdują się w środku składu i noszą oznaczenia sa i sb (wagon silnikowy a i b). Wagony są połączone ze sobą tzw. krótkim sprzęgiem „fabrycznym” (bez głowicy, nierozłączalnym w warunkach eksploatacyjnych), oraz przejściem dla pasażerów. Na czołach wagonów sterowniczych (początek i koniec zespołu) zastosowano tzw. sprzęgi długie (samoczynne sprzęgi Scharfenberga), które umożliwiają połączenie zespołów w składy. Jednostki ED72 są przystosowane do jazdy w trakcji ukrotnionej z jednostkami tej samej serii oraz z seriami EN57 i EN71. Nie ma możliwości przejścia pomiędzy połączonymi jednostkami.

W każdym z wagonów znajdują się trzy przedziały ze środkowym przejściem między siedzeniami dostępne dla podróżnych, rozdzielone dwoma przedsionkami – każdy z parą rozsuwanych automatycznie drzwi o napędzie pneumatycznym. Skrajne przedziały wagonów rozrządczych są nieco inaczej urządzone i mogą służyć za pomieszczenie dla kierownika pociągu, przedziały służbowe, bagażowe, do przewozu rowerów, wózków, większych bagaży itp. Ze skrajnych przedziałów drzwi prowadzą do kabiny maszynisty.

W ED72 zastosowano klasyczny rozruch oporowy.

Modyfikacje[edytuj | edytuj kod]

Produkując ED72 wprowadzono wiele innowacji w stosunku do starszego taboru. Należało do nich m.in. wprowadzenie w wagonie ra zespołu klasy pierwszej (z bardziej komfortowymi fotelami), a także nowej tapicerki w klasie drugiej oraz przedziału barowego. Wprowadzono przyciski indywidualnego otwierania drzwi, elektroniczne wyświetlacze kierunkowe (w miejsce tradycyjnych „filmów” – taśm z nazwami stacji) i dwuwarstwowe szyby. Ostatnia z wyprodukowanych jednostek (ED72-021) została wyposażona w drzwi odskokowo-przesuwne.

Wygląd zewnętrzny początkowo znacząco różnił się od starszych jednostek ze względu na odmienną kolorystykę (malowanie czerwono-żółte), a także połówkowe pantografy w liczbie dwóch (po jednym na dachu każdego z wagonów silnikowych) i odmienny wygląd czołowych ścian wagonów rozrządczych (wzorowaną podobnie jak w EN57 od numeru 1900 na EW58). Z czasem ujednolicono malowanie zespołów trakcyjnych, w części ED72 zastąpiono pantografy połówkowe tradycyjnymi. Po 2008 jednostki są poddawane modernizacjom w ramach napraw czwartego poziomu utrzymania i nadawano im malowanie interREGIO. Na jednostkach, które przeszły w ostatnim czasie naprawę rewizyjną, przywrócono malowania: czerwone lub przemalowano jednostki w nowe barwy przewoźnika.

ED72A-003 Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-pomorskiego
ED72A-004 Przewozów Regionalnych
ED72A-005 Przewozów Regionalnych
ED72Ac-101 Przewozów Regionalnych

W 2011 dwie jednostki poddano gruntownej modernizacji, zmieniając ich oznaczenie na ED72A. Jednostki zmodernizowały województwa śląskie (ED72A-005) oraz świętokrzyskie (ED72A-004)[4]. 19 kwietnia 2012 Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego ogłosił przetarg na modernizację czterech sztuk EZT serii ED72. 28 czerwca ogłoszono, że wykonawcą tej modernizacji będzie konsorcjum ZNTK „Mińsk Mazowiecki” i PESA Bydgoszcz[5]. Zmodernizowane jednostki otrzymały zmienione malowanie województw: śląskiego, kujawsko-pomorskiego i świętokrzyskiego. Jedna z jednostek – ED72A-005 została przemalowana w barwy klasyczne – czerwone po przebazowaniu do PR Kraków po likwidacji PR Katowice. 15 kwietnia 2017 spółka Przewozy Regionalne ogłosiła przetarg na naprawę główną z modernizacją 5 elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED72, z opcją rozszerzenia o kolejne 7 jednostek. Zostaną one poddane gruntownej modernizacji[6] Po modernizacji jednostkom nadano nowe oznaczenie ED72Ac i zmieniono im numerację, nadając numery od 101 do 105. Nowe jednostki przydzielono do zakładów: Opolskiego, Łódzkiego i Dolnośląskiego[7].

Modernizacje[edytuj | edytuj kod]

Oznaczenie serii
(modernizacji) 		Numery boczne Liczba sztuk Właściciel / Użytkownik Wykonawca
Rok modernizacji 		Zakres modernizacji Liczba i moc silników
Prędkość maksymalna 		Uwagi
ED72
(ED72A) 		004 1 Przewozy Regionalne ZNTK MM
2011 		Ikona rozruch impulsowy.png Ikona silnik asynchroniczny.png
Handicap reverse 12px.svg BSicon BICYCLE.svg Snowflake.svg 		8 × 250 kW
120 km/h 		[8][9],
ED72
(ED72A) 		005 1 Przewozy Regionalne ZNTK MM
2011 		Ikona rozruch impulsowy.png Ikona silnik asynchroniczny.png
Handicap reverse 12px.svg BSicon BICYCLE.svg Snowflake.svg 		8 × 250 kW
120 km/h 		[10]
ED72
(ED72A) 		001, 003, 007, 020 4 Województwo kujawsko-pomorskie/Przewozy Regionalne ZNTK MM
2012-2013 		Handicap reverse 12px.svg BSicon BICYCLE.svg Snowflake.svg 8 × 175 kW
110 km/h 		[11][12][13],,
ED72
(ED72Ac) 		101, 102, 103, 104, 105, 106 6 Przewozy Regionalne ZNTK MM
2017-2018 		Ikona rozruch impulsowy.png Ikona silnik asynchroniczny.png
Handicap reverse 12px.svg BSicon BICYCLE.svg Snowflake.svg 		8 × 250 kW
120 km/h 		[14][15],[16],[17][18]
Modyfikacje zewnętrzne i elektryczne:
Ikona rozruch impulsowy.png – rozruch impulsowy • Ikona silnik asynchroniczny.png – silniki asynchroniczne • Ikona drzwi odskokowo-przesuwne.png – drzwi odskokowo-przesuwne
Udogodnienia dla pasażerów:
Handicap reverse 12px.svg – wnętrze dostosowane dla niepełnosprawnych • BSicon BICYCLE.svg – stojaki na rowery • Snowflake.svg – klimatyzacja części pasażerskiej 

Modernizacje bez wymiany ścian czołowych[edytuj | edytuj kod]

Oznaczenie serii
(modernizacji) 		Numery boczne Liczba sztuk Właściciel / Użytkownik Wykonawca
Rok modernizacji 		Zakres modernizacji Liczba i moc silników
Prędkość maksymalna 		Uwagi
ED72
(ED72) 		019 1 Przewozy Regionalne Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu
2015 		 BSicon BICYCLE.svg
 8 × 175 kW
110 km/h 		[19]
ED72
(ED72) 		009, 011, 014, 3 Przewozy Regionalne Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu
2016 		 BSicon BICYCLE.svg
 8 × 175 kW
110 km/h 		[20][21],
ED72
(ED72) 		010 1 Przewozy Regionalne Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu
2019 		 BSicon BICYCLE.svg
 8 × 175 kW
110 km/h 		[22]
ED72
(ED72) 		008, 012, 013 3/3 Przewozy Regionalne Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu
2020 		 BSicon BICYCLE.svg
 8 × 175 kW
110 km/h 		[23]
BSicon BICYCLE.svg – stojaki na rowery

Eksploatacja[edytuj | edytuj kod]

Kraj Przewoźnik Liczba sztuk Seria Numery Właściciel
 Polska Przewozy Regionalne 10 ED72 009 ÷ 015, 018 ÷ 019, 021 Przewozy Regionalne
ED72A 004, 005 Przewozy Regionalne
Delegacja: Arriva RP (2013-2015), Przewozy Regionalne (od 2015)[24][25], 4 ED72A 001, 003, 007, 020 Województwo kujawsko-pomorskie
Przewozy Regionalne (od 2018)[26] 6 ED72Ac 101, 102, 103, 104, 105, 106 Przewozy Regionalne

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 91. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.)
  2. ↑ a b c Paweł Terczyński. Elektryczny zespół trakcyjny ED72. „Świat Kolei”. 8/2001, s. 37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  3. ↑ Jacek Goździewicz. Zmodernizowane ED72 dla Kujawsko-Pomorskiego. „Świat Kolei”. 3/2013, s. 12-13. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  4. ↑ Karol Wach: ED72 po modernizacji. 2011-08-29. [dostęp 2012-08-02].
  5. ↑ Postępowanie WZP.272.16.2012 – Modernizacja czterech sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED 72. 2012-04-19. [dostęp 2012-08-02].
  6. ↑ PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych, polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  7. ↑ PR: Przełomowa modernizacja ED72 [aktualizacja] - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-12-23].
  8. ↑ ED72 po modernizacji, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  9. ↑ Nowoczesne oblicze kolei w Świętokrzyskiem | Przewozy Regionalne, www.przewozyregionalne.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  10. ↑ ED72 po modernizacji, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  11. ↑ Kujawsko-pomorskie zaprezentowało zmodernizowany ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  12. ↑ Kujawsko-Pomorskie ED72 po remoncie wyruszają na trasy, inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  13. ↑ http://archiwum.kujawsko-pomorskie.pl/files/przetargi/20120419_przetarg_16/20120528_wyjasnienie_formularz.pdf
  14. ↑ PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych, polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  15. ↑ PolRegio wysyła do modernizacji ED72 - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  16. ↑ http://polregio.pl/media/4657/12-wynik-postepowania.pdf
  17. ↑ Jeden bilet na autobus i pociąg | Samorząd Województwa Opolskiego
  18. ↑ odnalazl-sie-trzeci-elfopodobny-ed72, inforail.pl [dostęp 2018-07-02] (pol.).
  19. ↑ Postępowanie: Wykładzina podłogowa PCV - 12,20mb, listwy wykończeniowe, narożnik wklęsły i wypukły, zakończenie, łączenie, klej kontaktowy. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  20. ↑ Ente dostarczy Przewozom Regionalnym systemy informacji pasażerskiej - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady ja..., www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  21. ↑ Postępowanie: Zakup szyb pakietowych do elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57/71, ED72 itp. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  22. ↑ Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
  23. ↑ Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. - Platforma Zakupowa, platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
  24. ↑ Informacja dotycząca bezpośredniego zawarcia umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie transportu kolejowego | BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pom..., bip.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  25. ↑ Ryszard Rusak. Nowe i zmodernizowane ezt w kujawsko-pomorskim. „Świat Kolei”. 2/2016, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  26. ↑ Modernizacja ED72 do standardu ED72Ac, rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-06-14] (pol.).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Pozostałe pojazdy z rodziny 5B/6B[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pafawag_5Bs/6Bs&oldid=61878737”