To jest dobry artykuł

Newag Griffin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Newag Griffin[1]
Ilustracja
Elektryczna wersja E4MSU
Producent Polska Newag Gliwice
Polska Newag
Lata budowy od 2012
Układ osi Bo′Bo′
Wymiary
Długość 19 900 mm
Średnica kół 1250 mm
Napęd
Trakcja elektryczna
Typ silników VEM DKLBZ 4514-4
ABB AMXL450
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Portal Portal Transport szynowy

Newag Griffin (seria EU160) – rodzina czteroosiowych lokomotyw elektrycznych i spalinowych produkowana przez Newag od 2012. Pojazdy są przeznaczone do prowadzenia pociągów pasażerskich oraz towarowych. Jako pierwsza powstała wersja E4MSU – elektryczna lokomotywa wielosystemowa, uniwersalna, o prędkości maksymalnej 160 km/h, jako druga wersja E4DCUd – elektryczna lokomotywa jednosystemowa z pomocniczym silnikiem spalinowym, a jako trzecia E4DCU – elektryczna lokomotywa jednosystemowa.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2010 ówczesne zakłady ZNLE Gliwice rozpoczęły prace[2] nad projektem uniwersalnej platformy lokomotyw elektrycznych Elephant[3]. W skład rodziny pierwotnie miały wejść dwie wersje pojazdów:

  • E4ACU – uniwersalna o prędkości 140 km/h stosowana w pasażerskim ruchu regionalnym i towarowym
  • E4ACP – pasażerska o prędkości 200 km/h[3].

Czteroosiowe pojazdy miały stać się uzupełnieniem oferty producenta, a ich wielosystemowość miała pozwolić na zastosowanie w ruchu transgranicznym oraz innych krajach europejskich[3].

W styczniu 2011 prace projektowe firmy EC Engineering zakładały budowę czterech wersji lokomotywy:

  • E4DCU – uniwersalna, napięcie pracy 3 kV DC, prędkość 140 km/h
  • E4DCP – pasażerska, napięcie pracy 3 kV DC, prędkość 200 km/h
  • E4MSU – uniwersalna, napięcia pracy 3 kV DC, 15 kV AC i 25 kV AC, prędkość 140 km/h
  • E4MSP – pasażerska, napięcia pracy 3 kV DC, 15 kV AC i 25 kV AC, prędkość 200 km/h[4].

Zakłady ZNLE jako pierwszą miały wyprodukować wersję E4MSU, która miała być gotowa do testów pod koniec III kwartału 2012[4].

W marcu 2011 prace nad wersją uniwersalną były zaawansowane i planowano jej premierę jesienią 2011 podczas targów Trako w Gdańsku[5]. Do prezentacji ostatecznie nie doszło[6], gdyż wydłużyły się procedury projektowe i premierę zaplanowano na 2012[7].

W sierpniu 2011 zdecydowano się na zmianę nazwy platformy z Elephant na Griffin[8].

Prototyp[edytuj | edytuj kod]

Griffin podczas targów InnoTrans 2012
Griffin podczas targów Trako 2013

18 września 2012 podczas targów InnoTrans w Berlinie miała miejsce premiera lokomotywy typu E4MSU[9]. Pod koniec kwietnia 2013 lokomotywę przetransportowano na tor doświadczalny Instytutu Kolejnictwa koło Żmigrodu gdzie lokomotywa rozpoczęła testy[1]. 16 maja 2013 lokomotywa z dwoma wagonami PKP Intercity przyjechała do Nowego Sącza[10], a w kolejnych dniach była testowana m.in. na odcinku Olsztyn – Nidzica, gdzie testuje się zachowanie pojazdów na łukach[1]. Następnie Griffin wrócił na południe kraju, gdzie na początku czerwca 2013 przeszedł testy statyczne w krakowskim oddziale Instytutu Kolejnictwa[11], by następnie ponownie udać się do Żmigrodu[12]. Podczas testów lokomotywa kursowała z maksymalną prędkością[1].

Od 18 lipca do 31 lipca 2013 trwały jazdy badawcze w PKP Cargo niezbędne do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji[13][14]. Podczas jazd testowych lokomotywa ciągnęła skład towarowy o masie 3440 t[15]. Od 5 do 14 sierpnia 2013 lokomotywa była testowana na torze próbnym w czeskim Velimiu. Podczas testów sprawdzono m.in. możliwość jazdy przy zasilaniu prądem przemiennym o napięciach 15 i 25 kV[16][15].

We wrześniu 2013 lokomotywa E4MSU-001 była prezentowana na targach Trako[17].

Po otrzymaniu świadectwa na eksploatację lokomotywy w Polsce producent planował zdobyć taki certyfikat również w Czechach i Niemczech[18], ale ostatecznie tak się nie stało.

W lutym 2013 gotowy był również projekt drugiej wersji – pasażerskiej o prędkości maksymalnej 200 km/h[19]. Pierwszy egzemplarz E4MSP miał zostać wyprodukowany do końca 2013[20], ale ostatecznie tak się nie stało.

28 maja 2014 firma Newag podpisała ze spółką Đuro Đaković Specijalna Vozila umowę o współpracy obejmującą wspólną budowę lokomotywy elektrycznej Griffin typu E4ACU, transfer technologii oraz wymianę doświadczeń w zakresie produkcji lokomotyw elektrycznych[21].

Na początku marca 2015 Instytut Kolejnictwa potwierdził zgodność lokomotywy z trzema Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności[22].

Egzemplarze seryjne[edytuj | edytuj kod]

23 grudnia 2015 przewoźnik Lotos Kolej zawarł z Newagiem umowę na 7-letnią dzierżawę z utrzymaniem 5 lokomotyw E4DCU-DP. Pojazdy mają zostać dostarczone w 2017. Kontrakt może zostać przedłużony oraz rozszerzony o kolejne egzemplarze[23]. Początkowo planowano, że lokomotywy zostaną wyprodukowane w zakładzie w Gliwicach, jednak w międzyczasie podjęto decyzję o przeniesieniu produkcji do Nowego Sącza, co spowodowało trzymiesięczne opóźnienie w realizacji zamówienia[24]. W II połowie maja 2017 pierwszy Griffin dla Lotosu oznaczony jako E4DCUd-001 został skierowany na testy do Krakowa[25]. 8 grudnia 2017 Newag uzyskał bezterminowe dopuszczenie do ruchu dla lokomotyw E4DCUd-002, a 19 grudnia dla pozostałych 4 lokomotyw[26][27]. Ze względu na brak zamontowanego systemu ETCS i co za tym idzie brak zgodności z Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności lokomotywy E4DCUd otrzymały dopuszczenie z ograniczeniami eksploatacyjnymi[27]. 31 stycznia 2018 Newag w raporcie giełdowym poinformował o rozwiązaniu umowy umowy z Lotosem, ze względu na nieprzystąpienie do odbiorów lokomotyw przez Lotos. Tego samego dnia Newag podpisał ze spółką Orlen KolTrans umowę na 2-letnią dzierżawę 3 lokomotyw[28]. W drugiej połowie lutego 2 pozostałe griffiny zostały wydzierżawione spółce PKP Intercity[29], która to dzierżawa trwała do grudnia[30].

We wrześniu 2017 podczas Trako zaprezentowano elektrowóz E4DCUd-002[31].

29 maja 2018 PKP Intercity podpisało z Newagiem umowę na dostawę 20 lokomotyw z opcją na 10 kolejnych, z której skorzystano 24 września 2019[32][33]. Na początku września 2019 gotowe były dwie lokomotywy: 001, która była poddawana testom statycznym w Krakowie i 002, która była poddawana testom dynamicznym na torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa koło Żmigrodu[34]. W grudniu tego samego roku gotowych było 5 griffinów i były one testowane pod kątem ETCS na linii kolejowej pomiędzy Legnicą a Bolesławcem[35]. Jedna z lokomotyw z tego zamówienia została zaprezentowana we wrześniu 2019 podczas targów Trako[36], a 21 lutego 2020 osiem gotowych lokomotyw zaprezentowano w Nowym Sączu[37]. 25 lutego lokomotywa E4DCU otrzymała dopuszczenie Urzędu Transportu Kolejowego[38].

28 lutego 2019 spółka Lotos Kolej zawarła z Newagiem umowę na dostawę 2 griffinów oraz 3 szescioosiowych dragonów. Zawarcie umowy wyczerpało wszelkie wzajemne roszczenia stron związane z niezrealizowaną umową z grudnia 2015[39]. 29 stycznia 2020 Lotos zamówił jeszcze jednego griffina[40].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Dostępne wersje[edytuj | edytuj kod]

Griffin oferowany jest w następujących wersjach:

Wersja Sposób zasilania Moc ciągła Prędkość
maksymalna		 Siła pociągowa
przy rozruchu		 Masa
służbowa		 Maksymalny
nacisk na oś
E4DCU 3 kV DC 5,6 MW 160 km/h 310 kN 79 t 196 kN [41]
E4DCP 3 kV DC 5,6 MW 200 km/h 310 kN 79 t 196 kN
E4ACU 15 kV AC
25 kV AC		 5,6 MW 160 km/h 310 kN 84 t 208 kN
E4ACP 15 kV AC
25 kV AC		 5,6 MW 200 km/h 310 kN 84 t 208 kN
E4MSU 3 kV DC
15 kV AC
25 kV AC		 5,6 MW 160 km/h 310 kN 88 t 220 kN
E4MSP 3 kV DC
15 kV AC
25 kV AC		 5,6 MW 200 km/h 310 kN 88 t 220 kN
D4MSU diesel 2,3 MW 160 km/h 248 kN 79 t 196 kN

Charakterystyka rodziny[edytuj | edytuj kod]

Lokomotywy z rodziny Griffin są przystosowane do prowadzenia pociągów towarowych o masie do 3200 t oraz pociągów pasażerskich do 800 t[1].

Nadwozie[edytuj | edytuj kod]

Przedział maszynowy

Pudła są modułowymi konstrukcjami samonośnymi spawanymi[1]. Posiadają strefy kontrolowanego zgniotu, klatki bezpieczeństwa kabin maszynisty i system antyclimbing[42]. Wyposażone są w dwie kamery przekazujące maszyniście obraz haków cięgłowych i sprzęgów śrubowych oraz nowoczesny system detekcji i gaszenia pożaru, a trzy sekcje dachu umożliwiają łatwy dostęp do przedziału maszynowego[42]. Lokomotywy wyposażono w oświetlenie zewnętrzne LED[43].

Kabina maszynisty[edytuj | edytuj kod]

Kabina maszynisty

Kabiny maszynisty są dwuosobowe[42]. W każdej z nich znajdują się dwa niezależne panele do wyświetlania parametrów jazdy i diagnostyki oraz rejestrator zdarzeń realizujący funkcję prędkościomierza[42]. Wyposażone są w dwumodułowy układ klimatyzacji, a funkcję lusterek wstecznych pełnią cztery kamery[42].

Kabina jest zgodna z normami EN 1527[42].

Wózki[edytuj | edytuj kod]

Wózki

Griffiny są osadzone na dwóch dwuosiowych wózkach z napędem indywidualnym na każdą oś[42]. Ramy wózków są konstrukcji spawanej, skrzynkowej, zamkniętej[42]. Koła monoblokowe mają średnicę 1250 mm[42]. Przeniesienie siły pociągowej następuje poprzez zamocowany do ramy wózka czop i cięgło pociągowe sprzęgające wózek z pudłem[42]. Zastosowano układ smarowania obrzeży kół ze smarem biodegradowalnym, tarcze hamulcowe mocowane po obu stronach koła, przekładnie o zębach skośnych, łożyska stożkowe oraz czujniki prędkości i temperatury[42]. Usprężynowanie I stopnia stanowią dwa zespoły sprężyn zwojowych osadzonych bezpośrednio po obu stronach maźnicy zestawu kołowego, natomiast II stopień to zespół wielkogabarytowych sprężyn spiralnych[42].

E4MSU[edytuj | edytuj kod]

W wersji E4MSU silniki elektryczne zasilane są przez przekształtniki zbudowane za pomocą technologii IGBT[1]. Lokomotywa posiada system diagnostyki pokładowej z pełną informacją wizualną i modułem rejestracji danych oraz system kamer[44]. Jest dostosowana do zabudowy urządzeń ERTMS i GSM-R[1]. Lokomotywa ciągnęła składy o masie 3270 t na liniach o profilu 12 promili[22].

E4DCUd[edytuj | edytuj kod]

Wersja E4DCUd poza standardowymi silnikami elektrycznymi jest wyposażona w pomocniczy silnik spalinowy o mocy 380kW[45].

Eksploatacja[edytuj | edytuj kod]

E4DCUd-005 w PKP IC
Państwo Przewoźnik Seria Numery Liczba
 Polska Euronaft Trzebinia E4MSU 001 1 [46]
Orlen KolTrans E4DCUd 001÷003 3 [28]
Lotos Kolej E4DCUd 004÷005 2 [30]
0 z 1 [40]
PKP Intercity EU160 001÷015 15 z 30 [33][47]
Łączna liczba: 21 z 36
Prototyp

Egzemplarz prototypowy E4MSU-001, po wyprodukowaniu i zaprezentowaniu po raz pierwszy w 2012, był eksploatowany przez różnych przewoźników działających w Polsce. Na początku 2017 lokomotywę dzierżawił Orlen KolTrans, zaś na początku marca pojazd pomalowany w barwy producenta został przekazany do Euronaftu Trzebinia[46].

Orlen KolTrans

31 stycznia 2018 Orlen KolTrans podpisał umowę dzierżawy 3 lokomotyw E4DCUd na okres 2 lat[28]. Dzień później lokomotywy zostały odebrane[48].

PKP Intercity

W drugiej połowie lutego 2018 PKP Intercity podpisało umowę dzierżawy 2 lokomotyw E4DCUd[29], 5 marca lokomotywy zostały przekazane przewoźnikowi[49]. 8 marca pierwsza, a 11 marca druga lokomotywa rozpoczęła obsługę regularnych kursów z pasażerami[50]. Lokomotywy kursowały w PKP IC do grudnia[30]. 29 maja 2018 PKP Intercity podpisało umowę na dostawę 20 lokomotyw z opcją na 10 dodatkowych[32]. 24 września 2019 podpisano umowę rozszerzającą zamówienie 10 dodatkowych lokomotyw[33]. 2 marca 2020 osiem pierwszych lokomotyw zostało przetransportowanych do bazy przewoźnika w Warszawie[51] i 15 marca rozpoczęły one obsługę planowych pociągów[52].

Lotos Kolej

Na przełomie lutego i marca 2019 2 lokomotywy E4DCUd (004 i 005) trafiły do spółki Lotos Kolej[30][39]. 5 marca E4DCUd-005 odbyła swój pierwszy kurs[53].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Marek Graff. Wielosystemowa lokomotywa elektryczna Griffin. „Świat Kolei”. 3/2016, s. 12-14. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  2. ↑ Newag: Pierwsza polska wielosystemowa lokomotywa elektryczna powstała w Newagu Gliwice (pol.). newag.pl, 2013-08-13. [dostęp 2014-02-24].
  3. ↑ a b c Michał Grobelny, Jakub Madrjas, Wojciech Śmiech. Lokomotywy 2011. „Rynek Kolejowy”. 5/2011, s. 12-13. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych "TOR" Spółka z o.o.. ISSN 1644-1958 (pol.). 
  4. ↑ a b Nowa lokomotywa rozpędzi się do 200 km/h. „EC News”. 36 (kwiecień 2012), s. 7. ec-grupa.pl (pol.). [dostęp 2013-09-18]. 
  5. ↑ GazetaGliwice.pl: Kolejna lokomotywa z Gliwic wyjedzie na polskie tory (pol.). gliwice.gazeta.pl, 2011-03-14. [dostęp 2013-09-18].
  6. ↑ Paweł Terczyński. Międzynarodowe Targi Kolejowe TRAKO 2011. „Świat Kolei”. 11/2011, s. 12-15. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962 (pol.). 
  7. ↑ Łukasz Wspaniały: Kolejowi przewoźnicy chwalą Smoka. Jaki będzie Gryf? (pol.). gliwice.gazeta.pl, 2011-09-28. [dostęp 2013-09-18].
  8. ↑ Nie będzie Elephanta. Będzie Griffin (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2011-08-31. [dostęp 2013-02-22].
  9. ↑ Pierwsza odsłona E4MSU Griffin [zdjęcia]. kurier-kolejowy.pl. [dostęp 2012-09-18].
  10. ↑ Griffin z wagonami PKP Intercity [zdjęcia]. rynek-kolejowy.pl, 2013-05-16. [dostęp 2013-05-17].
  11. ↑ Griffin na testach w Instytucie Kolejnictwa. (Kraków Prokocim Towarowy 2013-06-05). antygaleria.hostit.pl, 2013-06-06. [dostęp 2014-02-24].
  12. ↑ Griffin z powrotem w Żmigrodzie. „Testy zdała celująco”. rynek-kolejowy.pl, 2013-06-13. [dostęp 2013-06-13].
  13. ↑ Griffin już w PKP Cargo (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2013-07-19. [dostęp 2013-07-19].
  14. ↑ ARR: Griffin po testach w PKP Cargo (pol.). kurier-kolejowy.pl, 2013-08-07. [dostęp 2013-08-07].
  15. ↑ a b Griffin zdał testy w Czechach (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2013-08-13. [dostęp 2013-08-13].
  16. ↑ Griffin Enters The Czech Republic (ang.). railvolution.net, 2013-08-05. [dostęp 2013-08-07].
  17. ↑ jm: Targi TRAKO już jutro. Zobacz wystawę taboru (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2013-09-23. [dostęp 2013-09-24].
  18. ↑ InnoTrans 2012 continued.... „Railtalk”. 73x, s. 60. railtalk.org. ISSN 1756-5030 (ang.). [dostęp 2013-09-19]. 
  19. ↑ Testy Griffina już w marcu (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2013-02-22. [dostęp 2013-02-28].
  20. ↑ InfoRail: Newag Gliwice szykuje lokomotywę pasażerską (pol.). inforail.pl, 2013-05-06. [dostęp 2013-09-18].
  21. ↑ Newag: Griffiny będą produkowane w Chorwacji! (pol.). inforail.pl, 2014-05-28. [dostęp 2014-05-28].
  22. ↑ a b Rynek Kolejowy/Newag: Griffin z TSI (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2015-03-06. [dostęp 2015-03-06].
  23. ↑ Newag: Pięć Griffinów z Newagu dla Lotosu Kolej (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2015-12-23. [dostęp 2015-12-23].
  24. ↑ Jakub Madrjas: Lotos zadowolony z ET40. We wrześniu nowe lokomotywy (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2017-03-24. [dostęp 2017-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-24)].
  25. ↑ InfoRail.pl: Pierwszy Griffin dla Lotos Kolej (pol.). inforail.pl, 2017-05-22. [dostęp 2017-05-22].
  26. ↑ Griffin z pomocniczym silnikiem diesla z bezterminowym dopuszczeniem do ruchu (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2017-12-11. [dostęp 2017-12-29].
  27. ↑ a b Lotosowi zależało na Griffinach. Chciał nawet dopłacić za montaż ETCS (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2018-02-02. [dostęp 2018-02-02].
  28. ↑ a b c Griffiny nie dla Lotosu (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2018-01-31. [dostęp 2018-02-02].
  29. ↑ a b Griffiny uzupełnią tabor PKP Intercity podczas serwisu EP09 (pol.). kurier-kolejowy.pl, 2018-02-21. [dostęp 2018-02-21].
  30. ↑ a b c d Lotos Kolej bierze Griffiny, których wcześniej nie chciał. inforail.pl, 2019-02-21. [dostęp 2019-02-24].
  31. ↑ Tabor kolejowy na targach TRAKO 2017 (pol.). kurier-kolejowy.pl, 2017-09-26. [dostęp 2017-10-01].
  32. ↑ a b Newag z umową na 20 elektrowozów. inforail.pl, 2018-05-29. [dostęp 2018-08-24].
  33. ↑ a b c PKP Intercity zakupi dodatkowo 10 nowych lokomotyw od firmy NEWAG (pol.). kurier-kolejowy.pl, 2019-09-24. [dostęp 2019-09-25].
  34. ↑ Griffin IC na testach ciągnął 8 lokomotyw PKP Cargo (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2019-09-12. [dostęp 2019-12-16].
  35. ↑ Pięć Griffinów dla PKP Intercity w drodze na testy (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2019-12-09. [dostęp 2019-12-18].
  36. ↑ Takie pojazdy zobaczymy na Trako 2019. Oto pierwsze zdjęcia! (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2019-09-23. [dostęp 2019-12-16].
  37. ↑ Newag prezentuje Griffiny w Nowym Sączu. Za kilka dni pojadą do Warszawy (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2020-02-21. [dostęp 2020-03-15].
  38. ↑ Dopuszczenie dla lokomotywy elektrycznej typu E4DCU „Griffin” dla PKP Intercity (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2020-02-25. [dostęp 2020-03-15].
  39. ↑ a b Lotos Kolej kończy spór z Newagiem i zamawia pięć lokomotyw (pol.). kurier-kolejowy.pl, 2019-02-28. [dostęp 2019-03-01].
  40. ↑ a b NEWAG dostarczy kolejną lokomotywę Griffin dla LOTOS Kolej. inforail.pl, 2019-01-30. [dostęp 2019-03-15].
  41. ↑ Newag: Platforma lokomotyw czteroosiowych Griffin (pol.). newag.pl. [dostęp 2014-02-24].
  42. ↑ a b c d e f g h i j k l Newag: Griffin (pol.). newag.pl. [dostęp 2014-02-24].
  43. ↑ Newag: Griffin – odpowiedź na zróżnicowane potrzeby rynku europejskiego (pol.). [dostęp 2013-09-19].
  44. ↑ Karol Wach: Griffin rusza na testy (pol.). inforail.pl, 2013-04-29. [dostęp 2013-09-18].
  45. ↑ Newag z Griffinem powalczy o kontrakt z PKP Intercity (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2017-10-06. [dostęp 2017-12-30].
  46. ↑ a b Jakub Madrjas: Griffin Newagu w barwach producenta… i z nowymi zadaniami (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2017-03-13. [dostęp 2017-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)].
  47. ↑ Połowa Griffinów już w PKP Intercity, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-05-31] (pol.).
  48. ↑ InfoRail.pl: Trzy Griffiny dla Orlen Koltrans gotowe i odebrane (pol.). inforail.pl, 2018-02-01. [dostęp 2018-02-02].
  49. ↑ Lokomotywy Griffin E4DCUd przekazane do PKP Intercity (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2018-03-05. [dostęp 2018-03-05].
  50. ↑ Griffiny prowadzą pociągi w PKP Intercity (pol.). rynek-kolejowy.pl, 2018-03-12. [dostęp 2018-03-12].
  51. ↑ 8 Griffinów przyjechało do Warszawy. inforail.pl, 2019-03-03. [dostęp 2019-03-15].
  52. ↑ Griffiny PKP Intercity wyjechały na trasy. Liniowo. inforail.pl, 2019-03-15. [dostęp 2019-03-15].
  53. ↑ Pierwsze nowe lokomotywy LOTOS-u już na trasie, inforail.pl [dostęp 2019-03-15] (pol.).
  54. ↑ Instytut Wzornictwa Przemysłowego: Znamy Laureatów 23. edycji konkursu Dobry Wzór! (pol.). iwp.com.pl, 2016-10-20. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-20)].
p • d • e
Pojazdy szynowe produkowane i modernizowane przez Newag
Produkcja
Elektryczne zespoły trakcyjne
Spalinowe zespoły trakcyjne
Lokomotywy elektryczne
Tramwaje
Newag Group logo 2013 500x115.svg
Modernizacje
Elektryczne zespoły trakcyjne
Lokomotywy elektryczne
Lokomotywy spalinowe
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Newag_Griffin&oldid=60131476”