Ryga: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.6.4) (robot dodaje diq:Riga
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 55: Linia 55:


== Historia ==
== Historia ==
Już w [[X wiek]]u istniała rozwinięta osada plemienia [[Liwowie|Liwów]] u ujścia Dźwiny. Obecne miasto zostało założone w 1201 przez biskupa [[Albert von Buxhövden|Alberta von Buxhövden]] i szybko stało się, jako jeden z członków [[Hanza|Hanzy]], ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu Bałtyku. W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych portów bałtyckich. Od tego momentu zaczęły się w Rydze jak i całej [[Łotwa|Łotwie]] silne wpływy [[Niemcy|niemieckiej kultury]], [[język niemiecki|języka niemieckiego]] i niemieckie osadnictwo, a sytuacja ta trwała setki lat. Ryga należała do niemiecko-języcznego państwa [[zakon kawalerów mieczowych|zakonu kawalerów mieczowych]], od 1561 do [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]]. Od 1621 okupowana przez [[Szwecja|Szwecję]], od 1660 należała formalnie do Szwecji. W 1710 okupowana przez wojska [[Rosja|rosyjskie]], w 1721 włączona do [[Rosja|Rosji]]. W 1796 stała się stolicą [[Gubernia inflancka|guberni inflanckiej]]. W trakcie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] zdobyta przez [[Niemcy|Niemców]] 3 września 1917.
Już w [[X wiek]]u istniała rozwinięta osada plemienia [[Liwowie|Liwów]] u ujścia Dźwiny. Obecne miasto zostało założone w 1201 przez biskupa [[Albert von Buxhövden|Alberta von Buxhövden]] i szybko stało się, jako jeden z członków [[Hanza|Hanzy]] od 1282 roku, ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu Bałtyku. W 1207 roku rozpoczęto budowę murów miejskich. Po 1225 roku miasto przyjęło prawo gotlandzkie. W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych portów bałtyckich. Od tego momentu zaczęły się w Rydze jak i całej [[Łotwa|Łotwie]] silne wpływy [[Niemcy|niemieckiej kultury]], [[język niemiecki|języka niemieckiego]] i niemieckie osadnictwo, a sytuacja ta trwała setki lat. W 1366 ustanowiono króla Polski opiekunem arcybiskupstwa ryskiego. W 13Ryga należała do państwa [[zakon kawalerów mieczowych|zakonu kawalerów mieczowych]], od 1561 do [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]]. Od 1621 okupowana przez [[Szwecja|Szwecję]], od 1660 należała formalnie do Szwecji. W 1710 okupowana przez wojska [[Rosja|rosyjskie]], w 1721 włączona do [[Rosja|Rosji]]. W 1796 stała się stolicą [[Gubernia inflancka|guberni inflanckiej]]. W trakcie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] zdobyta przez [[Niemcy|Niemców]] 3 września 1917.


Od 1255 Ryga była siedzibą katolickiej [[archidiecezja ryska|archidiecezji]] ''[[Prusy (kraina historyczna)|Prus]], [[Inflanty|Inflant]] i [[Estonia|Estonii]]'', której podlegała m.in. [[diecezja chełmińska]] i [[archidiecezja warmińska|diecezja warmińska]].
Od 1255 Ryga była siedzibą katolickiej [[archidiecezja ryska|archidiecezji]] ''[[Prusy (kraina historyczna)|Prus]], [[Inflanty|Inflant]] i [[Estonia|Estonii]]'', której podlegała m.in. [[diecezja chełmińska]] i [[archidiecezja warmińska|diecezja warmińska]].
Linia 61: Linia 61:
'''Ryga w Rzeczpospolitej (1561-1621)'''
'''Ryga w Rzeczpospolitej (1561-1621)'''


28 listopada 1561 na mocy [[Pakt wileński|Paktu wileńskiego]] Inflanty oddały się pod opiekę królowi Zygmuntowi Augustowi, a [[Gotthard Kettler]] otrzymał w [[lenno]] [[Kurlandia|Kurlandię]] i [[Semigalia|Semigalię]]. W dniu 5 marca [[1562]] na [[Zamek w Rydze|zamku w Rydze]] Kettler złożył [[hołd lenny]] [[Zygmunt II August|Zygmuntowi II Augustowi]], który w zastępstwie króla [[Polska|polskiego]] przyjął [[Mikołaj Radziwiłł Czarny]]. Po [[Unia lubelska|unii lubelskiej]] w 1569 Ryga znalazła się pod wspólnym panowaniem [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Polskiej]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Pod polską władzą zamek w Rydze znajdował się od 1565, natomiast w roku następnym utworzono w Rydze kasztelanię. W 1566 nastąpiła [[sekularyzacja]] i w efekcie likwidacja arcybiskupstwa. W obrębie państwa polsko-litewskiego Ryga otrzymała najpierw 20 lat autonomii (Freiheistsjahre) i po upływie tego okresu król Stefan Batory podpisał 15 stycznia 1581 roku akt poddania się Rygi jego władzy. Po pokonaniu [[Iwan IV Groźny|Iwana Groźnego]] w 1582 roku król uroczyście wjechał do miasta przez bramę Marschallpforte, który następnie w 1582 założył w nim kolegium jezuickie. W listopadzie 1582 roku Sejm Rzeczpospolitej zatwierdził nowy przywilej dla miasta ''Corpus Privilegiorum Stephaneum''. W 1584 roku miasto zawarło specjalną konwencję ułatwiającą handel z Wielkim Księstwem Litewskim. Niedługo później miastem wstrząsnęły niepokoje religijne, których tłem był spór o kościół św. Jakuba pomiędzy katolikami i protestantami. W trakcie starć publicznie stracono w 1586 r. dwóch stronników króla polski wójta Testiusza i [[syndyk]]a Wellinga. Nastroje uspokoiły się gdy pod mury miasta podeszły wojska [[Województwo wendeńskie|wojewody wendeńskiego]] [[Jerzy Farensbach|Jerzego Farensbacha]] i stracono dwóch przywódców gildii protestanckiej notariusza Gizego i [[ławnik (samorząd)|ławnika]] Brynka. Miasto po panowaniem polskim zaczęło się dynamicznie rozwijać czego dowodem był wzrost liczebności [[cech]]ów rzemieślniczych z 8 do 24. W 1588 roku powstała w mieście pierwsza drukarnia wzorowana na drukarni hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu, a w 1589 roku miasto złożyło przysięgę wierności nowemu królowi Polski Zygmuntowi III Wazie. W 1601 roku sądy miejskie podporządkowano bezpośrednio najwyższym sądom królewskim w Warszawie. W 1603 roku król Zygmunt III zezwolił miastu na zatrzymywanie połowy otrzymywanych ceł.
28 listopada 1561 na mocy [[Pakt wileński|Paktu wileńskiego]] Inflanty oddały się pod opiekę królowi Zygmuntowi Augustowi, a [[Gotthard Kettler]] otrzymał w [[lenno]] [[Kurlandia|Kurlandię]] i [[Semigalia|Semigalię]]. W dniu 5 marca [[1562]] na [[Zamek w Rydze|zamku w Rydze]] Kettler złożył [[hołd lenny]] [[Zygmunt II August|Zygmuntowi II Augustowi]], który w zastępstwie króla [[Polska|polskiego]] przyjął [[Mikołaj Radziwiłł Czarny]]. Po [[Unia lubelska|unii lubelskiej]] w 1569 Ryga znalazła się pod wspólnym panowaniem [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Polskiej]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Pod polską władzą zamek w Rydze znajdował się od 1565, natomiast w roku następnym utworzono w Rydze kasztelanię. W 1566 nastąpiła [[sekularyzacja]] i w efekcie likwidacja arcybiskupstwa. W obrębie państwa polsko-litewskiego Ryga otrzymała najpierw 20 lat autonomii (Freiheistsjahre) i po upływie tego okresu król Stefan Batory podpisał 15 stycznia 1581 roku akt poddania się Rygi jego władzy. Po pokonaniu [[Iwan IV Groźny|Iwana Groźnego]] w 1582 roku król uroczyście wjechał do miasta przez bramę Marschallpforte, który następnie w 1582 założył w nim kolegium jezuickie. W listopadzie 1582 roku Sejm Rzeczpospolitej zatwierdził nowy przywilej dla miasta ''Corpus Privilegiorum Stephaneum''. W 1584 roku miasto zawarło specjalną konwencję ułatwiającą handel z Wielkim Księstwem Litewskim. W latach 1585 - 1589 miastem wstrząsnęły niepokoje religijne określane jako "rozruchy kalendarzowe", których tłem był spór o kościół św. Jakuba pomiędzy katolikami i protestantami oraz rywalizacja między magistratem i gildiami. W trakcie starć publicznie stracono w 1586 r. dwóch stronników króla polski wójta Testiusza i [[syndyk]]a Wellinga. Nastroje uspokoiły się gdy pod mury miasta podeszły wojska [[Województwo wendeńskie|wojewody wendeńskiego]] [[Jerzy Farensbach|Jerzego Farensbacha]] i stracono dwóch przywódców gildii protestanckiej notariusza Gizego i [[ławnik (samorząd)|ławnika]] Brynka. Miasto po panowaniem polskim zaczęło się dynamicznie rozwijać czego dowodem był wzrost liczebności [[cech]]ów rzemieślniczych z 8 do 24. W 1588 roku powstała w mieście pierwsza drukarnia wzorowana na drukarni hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu, a w 1589 roku miasto złożyło przysięgę wierności nowemu królowi Polski Zygmuntowi III Wazie. W 1601 roku sądy miejskie podporządkowano bezpośrednio najwyższym sądom królewskim w Warszawie. W 1603 roku król Zygmunt III zezwolił miastu na zatrzymywanie połowy otrzymywanych ceł.


W czasie [[wojna polsko-szwedzka 1600-1611|II wojny polsko-szwedzkiej]] w 1601 pod miastem wojska polskie rozbiły wojska szwedzkie, a w 1605 we wsi [[Salaspils|Kircholm]] 25 km od Rygi wojska Rzeczypospolitej [[Bitwa pod Kircholmem|pokonały przeważające siły szwedzkie]].
W czasie [[wojna polsko-szwedzka 1600-1611|II wojny polsko-szwedzkiej]] w 1601 pod miastem wojska polskie rozbiły wojska szwedzkie, a w 1605 we wsi [[Salaspils|Kircholm]] 25 km od Rygi wojska Rzeczypospolitej [[Bitwa pod Kircholmem|pokonały przeważające siły szwedzkie]].
Linia 67: Linia 67:
W czasie [[Wojna polsko-szwedzka 1621-1626|IV wojny polsko-szwedzkiej]] król Szwecji [[Gustaw II Adolf]] obległ miasto [[21 sierpnia]] 1621 roku. Rygi bronił garnizon liczący 900 polskich żołnierzy oraz 3 700 mieszczan z milicji miejskiej z artylerią. Po miesięcznym oblężeniu i odparciu trzech szturmów Ryga skapitulowała [[25 września]]. Leżący niedaleko [[Dyjament]] (dziś dzielnica miasta), którego broniła tylko jedna [[kompania]] piechoty, poddał się [[2 października]]. Ryga pozostała pod panowaniem Szwedów na mocy rozejmu w [[Rozejm w Altmarku|Altmarku]] z 1629. Panowanie szwedzkie nad Rygą potwierdził ''de iure'' dopiero [[Pokój oliwski 1660|Pokój w Oliwie]] w 1660 roku.
W czasie [[Wojna polsko-szwedzka 1621-1626|IV wojny polsko-szwedzkiej]] król Szwecji [[Gustaw II Adolf]] obległ miasto [[21 sierpnia]] 1621 roku. Rygi bronił garnizon liczący 900 polskich żołnierzy oraz 3 700 mieszczan z milicji miejskiej z artylerią. Po miesięcznym oblężeniu i odparciu trzech szturmów Ryga skapitulowała [[25 września]]. Leżący niedaleko [[Dyjament]] (dziś dzielnica miasta), którego broniła tylko jedna [[kompania]] piechoty, poddał się [[2 października]]. Ryga pozostała pod panowaniem Szwedów na mocy rozejmu w [[Rozejm w Altmarku|Altmarku]] z 1629. Panowanie szwedzkie nad Rygą potwierdził ''de iure'' dopiero [[Pokój oliwski 1660|Pokój w Oliwie]] w 1660 roku.


'''Ryga pod panowaniem Szwecji (1621-1710)'''
W 1710 miasto zdobyli Rosjanie, jednak niedaleka [[Łatgalia]] nadal do 1795 roku pozostała w rękach polskich.
W latach 1919–1940 stolica niepodległego państwa łotewskiego. 18 marca 1921 podpisano tu [[Traktat ryski (1921)|traktat pokojowy]] między Polską a Rosją.


W latach 1656-1661 w czasie wojny szwedzko-rosyjskiej Rosjanie po raz pierwszy podjęli próbę zdobycia miasta. W 1701 roku miasto obległy wojska saskie króla Augusta II Mocnego, który zdobyciem miasta chciał wzmocnić swoją pozycję wobec szlachty polskiej.
W 1940 wcielona do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Zdobyta przez Niemców w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w czerwcu 1941, w początkowej fazie [[Atak Niemiec na ZSRR|operacji Barbarossa]]. Zdobyta przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] w październiku 1944 i ponownie wcielona do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Od 1991 ponownie stolica niepodległego państwa łotewskiego.


'''Ryga w carskiej Rosji (1710-1917)'''
W 2003 w stolicy Łotwy został zorganizowany [[Konkurs Piosenki Eurowizji 2003|48. Konkurs Piosenki Eurowizji]]

W 1710 po bitwie pod Połtawą miasto zdobyli Rosjanie, jednak niedaleka [[Łatgalia]] nadal do 1795 roku pozostała w rękach polskich. W 1721 roku Szwecja w Traktacie nysztackim uznała przynależność Rygi do Rosji. W 1854 roku podczas wojny krymskiej port został zablokowany przez flotę brytyjską. W latach 1857-1863 zburzono fortyfikacje miejskie i rozpoczęto zakładanie bulwarów. W latach 1858-1861 nastąpiła pierwsza masowa migracja ludności łotewskiej ze wsi do Rygi, co spowodowało wzrost ich znaczenia w mieście. W 1905 roku miastem wstrząsają rozruchy robotnicze. W 1917 roku miasto zostało zajęte przez Niemców.

'''Ryga w Republice Łotewskiej (1918-1940)'''

W latach 1918–1940 stolica niepodległego państwa łotewskiego. 18 marca 1921 podpisano tu [[Traktat ryski (1921)|traktat pokojowy]] między Polską a Rosją. W 1935 roku Łotysze stanowią ok. 65% mieszkańców.

'''Ryga podczas II Wojny światowej i w składzie ZSRR (1940-1991)'''

W 1940 wcielona do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Zdobyta przez Niemców w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w czerwcu 1941, w początkowej fazie [[Atak Niemiec na ZSRR|operacji Barbarossa]]. Zdobyta przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] w październiku 1944 i ponownie wcielona do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Na skutek działań wojennych wiele obiektów miejskich ulega zniszczeniu. W związku z migracją Rosjan do miasta w 1979 roku liczba Łotyszy w Rydze spada do 38%.

Od 21 sierpnia 1991 ogłoszenie niepodległości przez Łotwę, miasto ponownie stolicą państwa łotewskiego. W 2003 w stolicy Łotwy został zorganizowany [[Konkurs Piosenki Eurowizji 2003|48. Konkurs Piosenki Eurowizji]]


== Mikrorejony ==
== Mikrorejony ==

Wersja z 22:21, 18 cze 2011

Panorama miasta.
Panorama miasta.

Szablon:Miasto zagranica infobox

Dom Bractwa Czarnogłowych w Rydze
Dom Kotów (Kaku nams) - Meistaru iela 19
Ryga na średniowiecznych malowidłach
Plik:Saules Akmens no Vansu tilta.jpg
"Saules akmens", siedziba Hansabanka
Uniwersytet Łotewski
Ryga – zdjęcie satelitarne Landsat
Ryska akademia sztuki
Budynek szwajcarskiej restauracji Alpenrose - Jauniela iela 16
Fragment Starego Miasta i murów miejskich
Gotycka zabudowa Starego Miasta
Plik:Riga new bridge.jpg
Most wiszący (Vanšu tilts) - jeden z największych mostów podwieszanych w Europie
Typowy tabor tramwajowy - Tatra T3 w Rydze
Przykład posowieckiej zabudowy blokowej na ryskim osiedlu

Ryga (łot. Rīga, niem. Riga, est. Riia, liw. Rīgõ, fin. Riika, jidysz ריגע, Rige, ros. Рига, Riga, ukr. Рига, Ryha) – stolica Łotwy, miasto położone nad rzeką Dźwiną w pobliżu jej ujścia do Bałtyku w Zatoce Ryskiej. Jest głównym ośrodkiem gospodarczo-przemysłowym, komunikacyjnym (port morski, lotniczy i węzeł kolejowy Ryga Centralna), kulturalnym i naukowym kraju. Posiada liczne zabytki, w tym jeszcze z czasów średniowiecza. Jest wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Stanowi jedno z największych w Europie skupisk architektury secesyjnej.

Liczba mieszkańców: miasto 723,9 tys. (2007), aglomeracja 850 tys. (2007).

Historia

Już w X wieku istniała rozwinięta osada plemienia Liwów u ujścia Dźwiny. Obecne miasto zostało założone w 1201 przez biskupa Alberta von Buxhövden i szybko stało się, jako jeden z członków Hanzy od 1282 roku, ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu Bałtyku. W 1207 roku rozpoczęto budowę murów miejskich. Po 1225 roku miasto przyjęło prawo gotlandzkie. W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych portów bałtyckich. Od tego momentu zaczęły się w Rydze jak i całej Łotwie silne wpływy niemieckiej kultury, języka niemieckiego i niemieckie osadnictwo, a sytuacja ta trwała setki lat. W 1366 ustanowiono króla Polski opiekunem arcybiskupstwa ryskiego. W 13Ryga należała do państwa zakonu kawalerów mieczowych, od 1561 do I Rzeczypospolitej. Od 1621 okupowana przez Szwecję, od 1660 należała formalnie do Szwecji. W 1710 okupowana przez wojska rosyjskie, w 1721 włączona do Rosji. W 1796 stała się stolicą guberni inflanckiej. W trakcie I wojny światowej zdobyta przez Niemców 3 września 1917.

Od 1255 Ryga była siedzibą katolickiej archidiecezji Prus, Inflant i Estonii, której podlegała m.in. diecezja chełmińska i diecezja warmińska.

Ryga w Rzeczpospolitej (1561-1621)

28 listopada 1561 na mocy Paktu wileńskiego Inflanty oddały się pod opiekę królowi Zygmuntowi Augustowi, a Gotthard Kettler otrzymał w lenno Kurlandię i Semigalię. W dniu 5 marca 1562 na zamku w Rydze Kettler złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi, który w zastępstwie króla polskiego przyjął Mikołaj Radziwiłł Czarny. Po unii lubelskiej w 1569 Ryga znalazła się pod wspólnym panowaniem Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pod polską władzą zamek w Rydze znajdował się od 1565, natomiast w roku następnym utworzono w Rydze kasztelanię. W 1566 nastąpiła sekularyzacja i w efekcie likwidacja arcybiskupstwa. W obrębie państwa polsko-litewskiego Ryga otrzymała najpierw 20 lat autonomii (Freiheistsjahre) i po upływie tego okresu król Stefan Batory podpisał 15 stycznia 1581 roku akt poddania się Rygi jego władzy. Po pokonaniu Iwana Groźnego w 1582 roku król uroczyście wjechał do miasta przez bramę Marschallpforte, który następnie w 1582 założył w nim kolegium jezuickie. W listopadzie 1582 roku Sejm Rzeczpospolitej zatwierdził nowy przywilej dla miasta Corpus Privilegiorum Stephaneum. W 1584 roku miasto zawarło specjalną konwencję ułatwiającą handel z Wielkim Księstwem Litewskim. W latach 1585 - 1589 miastem wstrząsnęły niepokoje religijne określane jako "rozruchy kalendarzowe", których tłem był spór o kościół św. Jakuba pomiędzy katolikami i protestantami oraz rywalizacja między magistratem i gildiami. W trakcie starć publicznie stracono w 1586 r. dwóch stronników króla polski wójta Testiusza i syndyka Wellinga. Nastroje uspokoiły się gdy pod mury miasta podeszły wojska wojewody wendeńskiego Jerzego Farensbacha i stracono dwóch przywódców gildii protestanckiej notariusza Gizego i ławnika Brynka. Miasto po panowaniem polskim zaczęło się dynamicznie rozwijać czego dowodem był wzrost liczebności cechów rzemieślniczych z 8 do 24. W 1588 roku powstała w mieście pierwsza drukarnia wzorowana na drukarni hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu, a w 1589 roku miasto złożyło przysięgę wierności nowemu królowi Polski Zygmuntowi III Wazie. W 1601 roku sądy miejskie podporządkowano bezpośrednio najwyższym sądom królewskim w Warszawie. W 1603 roku król Zygmunt III zezwolił miastu na zatrzymywanie połowy otrzymywanych ceł.

W czasie II wojny polsko-szwedzkiej w 1601 pod miastem wojska polskie rozbiły wojska szwedzkie, a w 1605 we wsi Kircholm 25 km od Rygi wojska Rzeczypospolitej pokonały przeważające siły szwedzkie.

W czasie IV wojny polsko-szwedzkiej król Szwecji Gustaw II Adolf obległ miasto 21 sierpnia 1621 roku. Rygi bronił garnizon liczący 900 polskich żołnierzy oraz 3 700 mieszczan z milicji miejskiej z artylerią. Po miesięcznym oblężeniu i odparciu trzech szturmów Ryga skapitulowała 25 września. Leżący niedaleko Dyjament (dziś dzielnica miasta), którego broniła tylko jedna kompania piechoty, poddał się 2 października. Ryga pozostała pod panowaniem Szwedów na mocy rozejmu w Altmarku z 1629. Panowanie szwedzkie nad Rygą potwierdził de iure dopiero Pokój w Oliwie w 1660 roku.

Ryga pod panowaniem Szwecji (1621-1710)

W latach 1656-1661 w czasie wojny szwedzko-rosyjskiej Rosjanie po raz pierwszy podjęli próbę zdobycia miasta. W 1701 roku miasto obległy wojska saskie króla Augusta II Mocnego, który zdobyciem miasta chciał wzmocnić swoją pozycję wobec szlachty polskiej.

Ryga w carskiej Rosji (1710-1917)

W 1710 po bitwie pod Połtawą miasto zdobyli Rosjanie, jednak niedaleka Łatgalia nadal do 1795 roku pozostała w rękach polskich. W 1721 roku Szwecja w Traktacie nysztackim uznała przynależność Rygi do Rosji. W 1854 roku podczas wojny krymskiej port został zablokowany przez flotę brytyjską. W latach 1857-1863 zburzono fortyfikacje miejskie i rozpoczęto zakładanie bulwarów. W latach 1858-1861 nastąpiła pierwsza masowa migracja ludności łotewskiej ze wsi do Rygi, co spowodowało wzrost ich znaczenia w mieście. W 1905 roku miastem wstrząsają rozruchy robotnicze. W 1917 roku miasto zostało zajęte przez Niemców.

Ryga w Republice Łotewskiej (1918-1940)

W latach 1918–1940 stolica niepodległego państwa łotewskiego. 18 marca 1921 podpisano tu traktat pokojowy między Polską a Rosją. W 1935 roku Łotysze stanowią ok. 65% mieszkańców.

Ryga podczas II Wojny światowej i w składzie ZSRR (1940-1991)

W 1940 wcielona do ZSRR. Zdobyta przez Niemców w II wojnie światowej w czerwcu 1941, w początkowej fazie operacji Barbarossa. Zdobyta przez Armię Czerwoną w październiku 1944 i ponownie wcielona do ZSRR. Na skutek działań wojennych wiele obiektów miejskich ulega zniszczeniu. W związku z migracją Rosjan do miasta w 1979 roku liczba Łotyszy w Rydze spada do 38%.

Od 21 sierpnia 1991 ogłoszenie niepodległości przez Łotwę, miasto ponownie stolicą państwa łotewskiego. W 2003 w stolicy Łotwy został zorganizowany 48. Konkurs Piosenki Eurowizji

Mikrorejony

Powszechnie przyjmuje się podział miasta na 47 mikrorejonów:

Ważniejsze miejsca i zabytki

Miasto leży na trasie Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. Do najbardziej znanych zabytków i charakterystycznych miejsc Rygi należą:

Polonica

  • W katedrze w jednej z kaplic został pochowany podkomorzy króla Zygmunta III Wazy rotmistrz wojsk polskich Kacper Tyzenhaus z małżonką.
  • W kościele św. Jakuba posługę sprawował i wygłaszał kazania Piotr Skarga. W 1582 roku król Stefan Batory ze swej rezydencji na zamku przychodził do tego kościoła na msze.
  • W kościele św. Franciszka (Sv. Franciska Romas katolu baznica) z 1889 roku pod ołtarzem głównym został pochowany Stanisław Sołtan marszałek nadworny Wielkiego Księstwa Litewskiego i późniejszy zesłaniec syberyjski. Pierwotnie grób znajdował się w kaplicy na której postawiono obecny kościół. Na terenie dawnego cmentarza przykościelnego (od 1908 roku Ogrodu Pokoju) byli pochowani pisarz hrabia Leon Potocki (1799-1864) oraz założyciel akademickiej korporacji "Arkonia" Karol Gąsowski (zm. 1879)
  • przy uliczce Polska Brama (Polu Gate) znajduje się kościół Matki Boskiej Bolesnej z 1784 roku, który został wzniesiony w związku z obecnością w mieście polskojęzycznej ludności katolickiej.
  • Zamek w Rydze był rezydencją polskich namiestników m.in. Jana Hieronima Chodkiewicza i księcia Jerzego Radziwiłła.

Populacja

Rok Populacja
1767 19 500
1800 29 500
1840 60 000
1867 102 600
1881 169 300
1897 282 200
1913 517 500
1920 185 100
1930 377 900
1940 353 800
Rok Populacja
1941 335 200
1945 228 200
1950 482 300
1955 566 900
1959 580 400
1965 665 200
1970 731 800
1975 795 600
1979 835 500
1987 900 300
Rok Populacja
1990 909 135
1991 900 455
1992 889 741
1993 863 657
1994 843 552
1995 824 988
1996 810 172
1997 797 947
1998 786 612
1999 776 008
Rok Populacja
2000 764 329
2001 756 627
2002 747 157
2003 739 232
2004 735 241
2005 731 762
2010 706 413

Narodowości

W czasie ZSRR do Rygi przywieziono wielu Rosjan, Ukraińców i Białorusinów, którzy mieszkają tam do dziś, większość z nich nie zna języka łotewskiego.

% Narodowość
42,3% Łotysze
41,3% Rosjanie
4,3% Białorusini
3,9% Ukraińcy
2,0% Polacy
0,9% Litwini
5,3% pozostali

Sport

W Rydze działa wiele klubów sportowych, do bardziej znanych należą kluby piłkarskie: Skonto FC, Dinamo-Rīnuži/LASD Ryga, FK Rīga, FK Daugava Ryga, a hokej na lodzie reprezentuje tutaj Dinamo Ryga.

W 2006 w Rydze odbyły się Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2006.

Miasta partnerskie

Znane osoby pochodzące z Rygi

Galeria

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Szablon:Link FA Szablon:Link FA Szablon:Link FA