Bolimów

Bolimów
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; Kościół pw. Świętej Trójcy
Państwo	łódzkie
Powiat	skierniewicki
Gmina	Bolimów
Liczba ludności (2011)	964
Strefa numeracyjna	(+48) 46
Kod pocztowy	99-417
Tablice rejestracyjne	ESK
SIMC	0725068
	Położenie na mapie brak Brak mapy: łódzkie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:landmark}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 17 lut 2018, była oparta na tej wersji.

Bolimów – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, siedziba gminy Bolimów.

Założony jako miasto prywatne około 1370 roku, potwierdzenie prawa chełmińskiego uzyskał w 1519 roku^[2]. Miasto królewskie w starostwie bolimowskim w ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego w 1792 roku^[3]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie sochaczewskim, obwodzie sochaczewskim województwa mazowieckiego^[4].

Historia

Jako miasto Bolimów wspominany był już w 1370 roku^[5], jednak była to najprawdopodobniej lokacja nieudana, gdyż w późniejszych dokumentach figuruje jako wieś. Prawa miejskie nadał mu książę Siemowit V w latach 30. XV wieku. Po włączeniu Mazowsza do Korony Bolimów stał się miastem królewskim^[6]. Status miasta miejscowość utraciła w 1870.

Walki 1914-1915

Podczas I wojny światowej, w okresie od 18 grudnia 1914 do 17 lipca 1915, w pobliżu Bolimowa przebiegała linia frontu (stanowiącego część większych walk, tzw. bitwy nad Rawką), ciągnącego się wzdłuż Rawki i Bzury. Pod Bolimowem, 31 stycznia 1915 roku armia niemiecka po raz pierwszy użyła broni chemicznej. Pozycje rosyjskie zostały ostrzelane pociskami artyleryjskimi o symbolu T (T-stoff) wypełnionymi bromkiem ksylilu – środkiem wywołującym łzawienie, oraz pewną liczbą pocisków chemicznych o oznaczeniu "Ni" (niem. Nispulver) - wywołujących kichanie. Ze względu jednak na niską temperaturę powietrza (-3 °C) gaz ten nie parował, w związku z czym atak okazał się nieskuteczny.

Niespełna pół roku później, 31 maja 1915, miał miejsce największy na wschodnim teatrze działań wojennych atak gazowy. Wojska niemieckie, między Bolimowem a Sochaczewem, użyły przeciwko armii rosyjskiej 264 ton ciekłego chloru wypuszczonego z 12 tysięcy butli rozmieszczonych przed linią okopów rosyjskich. Ilość ta ponad dwukrotnie przewyższała ilość gazu użytą podczas ataku gazowego przeprowadzonego 22 kwietnia 1915 pod Ypres. W ciągu kilkunastu minut zginęło kilka tysięcy osób (dokładna liczba jest nie do ustalenia). Wielu zmarło w szpitalach wskutek zatrucia gazem. Łącznie niemiecki atak gazowy pozbawił życia blisko 11 tysięcy ludzi. Do lipca przeprowadzono jeszcze dwa ataki gazowe: 12 czerwca 1915 roku w rejonie wsi Żylin nad Bzurą oraz 6/7 lipca 1915 na odcinku Wola Szydłowiecka- Zakrzew, tu wiatr zepchnął chmurę gazową na żołnierzy niemieckiego 12 Rezerwowego Pułku Piechoty i jeden z batalionów 228 Rezerwowego Pułku Piechoty, powodując zatrucie 1200 żołnierzy, z czego około 350 zmarło.

Pamiątkami z tego okresu są dwa gongi pożarowe, wykonane z połówek butli po chlorze. Natomiast pod Bolimowem są liczne cmentarze wojenne (m.in. w: Kolonii Bolimowskiej Wsi, Wólce Łasieckiej, Joachimowie Mogiłach, Huminie).

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Herb miasta

Bolimów miał swoją własną pieczęć oraz herb. Zachowały się 3 najstarsze pieczęcie miasta. Dwie z nich pochodzą z 1443 roku, trzecia nie posiada daty. Na mniejszej pieczęci - owalnej - widnieje napis "Sigillum Oppidi: Bolm: A. 1443". Ta pieczęć została wyciśnięta na dokumencie z 1782 roku. Druga, już okrągła, z dokumentu młodszego o rok (1781) nosi napis: "Sigillum oppidi. Bolomof: AD 1443". Trzecia pieczęć jest podobna do dwóch pozostałych z napisem: "Sigillum opidi Bolemof". Pochodzi ona z dokumentu z 1533 roku. Na wszystkich trzech pieczęciach przedstawione są przedmioty nadziane na kij. Prawdopodobnie są to dwie muszle na tle laski pielgrzymiej. Wcześniejszy herb Bolimowa przedstawiał św. Annę.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[7] na listę zabytków wpisane są obiekty:

strefy ochrony konserwatorskiej (plac rynkowy z zabudową...), nr rej.: 792 z 10.08.1989
kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, 1660-67, nr rej.: R.96-VI-5 z 29.03.1949 oraz 107 z 15.08.1961
cmentarz rzymskokatolicki, Poświętne, XVII-XIX w., nr rej.: 938 z 10.11.1993
kościół filialny pw. św. Anny, 1635, nr rej.: R.97-VI-6 z 29.03.1949 oraz 108 z 15.08.1961
cmentarz rzymskokatolicki, ul. Skierniewicka, nr rej.: 939 z 19.11.1993
Cmentarz żydowski w Bolimowie, nr rej.: 898 z 21.12.1992
dom, ul. Farna 14, drewniany, XVIII/XIX w., nr rej.: 101-VI-10 z 29.03.1949 i z 16.03.1961

Informacje dodatkowe

W kolekturze Totalizatora Sportowego w Bolimowie kupiono zwycięski los w Lotto. Szczęśliwa osoba, w dniu 22 września 2012 roku, wygrała 29 465 370 PLN i 60 groszy. Wygrana jest obecnie czwartą co do wysokości w tej grze losowej^[8].

Zobacz też

Synagoga w Bolimowie

Przypisy

↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-15].
↑ Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 113.
↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792
↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 32.
↑ Słowniczek krajoznawczy wraz z najważniejszymi informacjami praktycznymi. W: Marek Dąbrowski, Roman Kościński, Zbigniew Kozłowski, Zygmunt Malinowski, Wiesław Szczepanek: Trasy kolarskie wokół Warszawy. Warszawa: Zakład Wydawniczo-Propagandowy PTTK, 1981, s. 64.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 19 września 2008].
↑ Rekordowy 2012 rok. W Bolimowie padła trzecia najwyższa w historii Lotto wygrana - 29 465 370,60 zł. | Lotto, Kaskada, Multi Multi, Mini Lotto, Zdrapki - lotto.pl [online], www.lotto.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).

Bibliografia

Stanisław Kaliński, Bolimów 1915, Wydawnictwo Bellona 2015, ISBN 978-83-11-13729-5.

Linki zewnętrzne

Bolimów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 301 .
Bitwa nad Rawką i Bzurą - Atak gazowy pod Bolimowem 1914 - 1915. 2006. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-04)].
Historia Żydów w Bolimowie na portalu Wirtualny Sztetl
Historia butli po chlorze - zabytków które można znaleźć w Polsce
Gazowy Książę na Wojnie (Książę Leopold Bawarski pod Bolimowem)

[spis2011-1] Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-15].

[2] Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 113.

[3] Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792

[4] Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 32.

[5] Słowniczek krajoznawczy wraz z najważniejszymi informacjami praktycznymi. W: Marek Dąbrowski, Roman Kościński, Zbigniew Kozłowski, Zygmunt Malinowski, Wiesław Szczepanek: Trasy kolarskie wokół Warszawy. Warszawa: Zakład Wydawniczo-Propagandowy PTTK, 1981, s. 64.

[6] Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.

[7] NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 19 września 2008].

[8] Rekordowy 2012 rok. W Bolimowie padła trzecia najwyższa w historii Lotto wygrana - 29 465 370,60 zł. | Lotto, Kaskada, Multi Multi, Mini Lotto, Zdrapki - lotto.pl [online], www.lotto.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Siedziba gminy	Bolimów
Sołectwa	Bolimowska Wieś Bolimów Humin Humin-Dobra Ziemskie (sołectwa: Humin-Dobra Ziemskie I i Humin-Dobra Ziemskie II) Jasionna Joachimów-Mogiły Józefów Kęszyce-Wieś Kolonia Bolimowska-Wieś Kolonia Wola Szydłowiecka Kurabka Łasieczniki Nowe Kęszyce Podsokołów Sierzchów (od 1992) Sokołów Wola Szydłowiecka Wólka Łasiecka Ziąbki Ziemiary

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Bielawy (do 1870) Bolimów (do 1870) Głowno (← od 1940) Łowicz Sobota (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Antoniew (1953–54) Bąków (do 1953) Bielawy (od 1870) Bolimów (od 1870) Chąśno (od 1953) Dąbkowice (187?–1953) Domaniewice (od 1933) Głowno (od 1973) Jamno (1953–54) Jeziorko (do 1953) Kiernozia (← od 1922) Kocierzew Południowy (od 1973) Kompina (do 1954) Lubianków (do 1953) Łowicz (od 1973) Łyszkowice Nieborów Walewice (do 1870) Zduny (od 1953)
Gromady (1954–72)	Antoniew (1954–68) Arkadia (1959–72) Bąków Górny (1954–72) Bednary (1954–72) Bełchów (1954–72) Bielawy (1954–72) Bobrowniki (1954–59) Bocheń (1956–59) Boczki (1954–72) Boczki Domaradzkie (1954–59) Bolimów (1954–72) Borów (1954–61) Chąśno (1954–72) Chruślin (1954–72) Domaniewice (1954–72) Emilianów (1961–69) Głowno (1968–72) Jamno (1954–72) Kiernozia (1954–72) Kocierzew (1954–72) Kompina (1954–72) Krępa (1954–68) Kurabka (1954–58) Lasocin (1954–59) Lubianków (1954–68) Łaźniki (1954–59) Łyszkowice (1954–72) Mastki (1954–68) Mąkolice (1954–61) Mysłaków (1954–59) Mystkowice (1954–56) Nieborów (1954–72) Niedzieliska (1954–57) Niedźwiada (1954–72) Osiek (1954–59) Oszkowice (1954–61) Oszkowice (1970–72) Otolice (1959–72) Pilaszków (1954–59) Popów (1954–59) Popów k/Głowna (1954–72) Psary (1954–56) Pszczonów (1954–56 →) Sierakowice Prawe (1954 →) Skaratki (1954–61) Sobota (1954–72) Stachlew (1954–57) Stępów (1954–58) Trzcianka (1954–59) Waliszew (1956–59) Wola Szydłowiecka (1954–58) Zakulin (1954–59) Zawady (1954–61) Zduny (1954–72) Złaków Kościelny (1954–72)