HCP 303D

Szablon:Lokomotywa spalinowa infobox SU46 (typ 303D) – polski spalinowóz produkowany w latach 1974-1977 i 1985 przez zakłady H. Cegielski - Poznań w Poznaniu dla PKP. Ogółem wyprodukowano 54 sztuki.

Historia

Projekt lokomotywy SU46 powstał w 1972 (równolegle z projektem SP47) i był rozwinięciem konstrukcji spalinowozu SP45. Zastosowano w niej po raz pierwszy elektryczne ogrzewanie wagonów przy pomocy prądu 3 kV (dotychczas stosowano ogrzewanie parowe lub elektryczne 500 V), które zapewniała prądnica prądu przemiennego 440 kW. Lokomotywa charakteryzowała się także uproszczoną konstrukcją pudła, silnikami o większej mocy niż dotychczas stosowane (zmiana wymuszona zastosowaniem nowego systemu ogrzewania) i zmodyfikowaną budową wózków. Choć konstrukcja była udana, produkcję wstrzymano w roku 1977 w wyniku odgórnych poleceń obligujących zakłady HCP do niezwłocznego rozpoczęcia dostaw lokomotyw ET41. W roku 1985, wykorzystując postęp techniczny i kilkuletnie obserwacje zbudowanych lokomotyw wykonano jeszcze dwa zmodyfikowane egzemplarze (SU46-053 i 054). Różnice były niewielkie. Główna to zastosowanie w szerszym zakresie materiałów i urządzeń krajowych (związane z antyimportową polityką gospodarczą). Ponadto zamiast wzbudnicy zastosowano regulator TUPEX-1, zmieniono sposób zasysanie powierza do wentylatorów silników trakcyjnych – zamiast z wnętrza przedziałów, powietrze było pobierane z zewnątrz przez żaluzje, przekonstruowano nieco wózki, oraz sterowanie hamulcem postojowym za pomocą siłowników hydraulicznych. Z zewnątrz rzucają się w oczy inne żaluzje (o układzie pionowym). Dodatkowo (co może być mniej widoczne) zabudowano mniejsze boczne okna kabin maszynisty. Przez miłośników kolei jak i kolejarzy nazywana Suką .

Budowa lokomotywy

SU46 to dwukabinowe 6-osiowe lokomotywy o układzie Co'Co' z przekładnią elektryczną. Źródłem mocy jest wysokoprężny czterosuwowy silnik spalinowy zbudowany w oparciu o daleko idącą modyfikację konstrukcyjną silnika kolejowego firmy FIAT typu W2112SSF o mocy 1655 kW (2250 KM), który napędza prądnicę główną GP-846 B1 (napięcie znamionowe – 725 V, prąd znamionowy – 2000 A, moc ciągła – 1450 kW, prędkość obrotowa – 1500 obr/min, wzbudzanie – szeregowo-bocznikowo-obce, masa – 4350 kg), współpracującą ze wzbudnicą typu BA-72U (prod. – Dolmel Wrocław, napięcie znamionowe – 190 V, prąd – 45 A, prędkość obrotowa wirnika – 1500 obr/min, wzbudzanie – obce (ok. 10 A), masa – 230 kg) i zasilającą elektryczne silniki trakcyjne LSm-493 (moc – 225 kW, prąd przy obciążeniu ciągłym – 334 A (max. 565 A), napięcie robocze – 725 V (max. 850 V), prędkość obrotowa znamionowa – 553 obr/min (max. – 2260 obr/min), zapotrzebowanie powietrza chłodzącego – 66 m³/min, masa – 1890 kg). Ponieważ do rozruchu konieczne jest osiągnięcie temperatury silnika +40° C, lokomotywa wyposażona jest w opalany olejem napędowym podgrzewacz wody do nagrzewania kadłuba silnika, oleju oraz chłodnicy powietrza ładującego. Jako źródła prądu użyto zasadowych akumulatorów niskooporowych typu SJ-200 o napięciu 90 V. Lokomotywa mogła przechodzić przez łuki o minimalnym promieniu 100 m.

Eksploatacja

Zamówienia na lokomotywy SU46 związane były ze wzrastającymi w latach 70. XX wieku przewozami pasażerskimi i niedostatkiem taboru do prowadzenia tego typu pociągów na liniach nieelektryfikowanych. Ze względu na uniwersalną charakterystykę SU46 znalazły także zatrudnienie przy obsłudze przewozów towarowych i pasażerskich. Ostatnio także obsługują pociągi przy granicy z Niemcami – głównie kolejowe przejścia graniczne Węgliniec – Horka (przejście towarowe) i Węgliniec – Görlitz (przejście osobowe). W regionie Warmińsko-Mazurskim obsługują ruch towarowy na odcinku niezelektryfikowanym Ełk – Korsze. Obsługiwały także ruch turystyczny na niezelektryfikowanej linii Hel – Gdynia Główna w sezonie letnim a w zimowym Kościerzyna – Gdynia Główna ze względu na trudny profil trasy. Obecnie w sezonie letnim zastępowane przez SM42/SU42 w trakcji wielokrotnej i SP32. Obecnie wszystkie SU46 należą do spółki PKP Cargo, stacjonują w Węglińcu (CT Wrocław) i Zajączkowie Tczewskim (CT Gdynia). Z 54 sztuk obecnie istnieje jedynie 35, chociaż jest to jedyna lokomotywa spalinowa pasażerska w Polsce, mogąca prowadzić ciężkie (kilkunastowagonowe) pociągi pasażerskie z zapewnieniem odpowiedniej szybkości rozkładowej dla pociągu pośpiesznego i ogrzewania składu (w razie awarii sieci trakcyjnej może zastąpić elektrowóz).

Stacjonowanie

numer	zakład
004, 009, 010, 030, 039 ,049, 051	CT Gdynia
006, 007, 008, 011, 012, 013, 014, 015, 017, 022, 023, 024, 025, 026, 029, 031, 032, 033, 034, 035, 037, 041, 043, 046, 047, 048, 053, 054	CT Wrocław

Bibliografia

• Stanisław Piątek: Lokomotywy spalinowe serii SP45 i SU46. Warszawa: WKiŁ, 1989, s. 440. ISBN 83-206-0773-6.
• Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 140. ISBN 978-83-920757-7-6.

Zobacz też

• Lista lokomotyw spalinowych eksploatowanych w Polsce