Ty3/Ty43
Producent | |
---|---|
Lata budowy |
1947–1949 |
Układ osi |
1-5-0 |
Wymiary | |
Masa pustego parowozu |
86,7 t |
Masa służbowa |
96 t |
Długość z tendrem |
23 000 mm |
Wysokość |
4 400 mm |
Rozstaw osi skrajnych |
19 000 mm |
Średnica kół napędnych |
1 400 mm |
Średnica kół tocznych |
850 mm |
Napęd | |
Trakcja |
parowa |
Typ tendra |
30D43 lub 32D47 |
Ciśnienie w kotle |
1,6 MPa |
Powierzchnia ogrzewalna kotła |
199,6 m² |
Powierzchnia przegrzewacza |
75,8 m² |
Powierzchnia rusztu |
4,7 m² |
Średnica cylindra |
630 mm |
Skok tłoka |
660 mm |
Parametry eksploatacyjne | |
Moc znamionowa |
1800 KM (1325 kW) |
Maksymalna siła pociągowa |
21 000 kG |
Prędkość konstrukcyjna |
80 km/h |
Ty3/Ty43 – polskie oznaczenia niemieckiego ciężkiego parowozu towarowego serii 42 (BR 42). Należał do uproszczonych parowozów o dużej wydajności budowanych podczas II wojny światowej (Kriegslokomotive). Powstał przez połączenie kotła parowozu BR44 (Ty4) i podwozia BR52 (Ty2). W kotle skrócono rury ogniowe, aby uzyskać mniejszy nacisk osi.
Ty3
[edytuj | edytuj kod]Parowozy wojennej budowy oznaczone były na PKP jako Ty3. W latach 1944–1945 dla DRG wyprodukowano ogółem 844 egzemplarze (BMAG, WLF, Schichau-Werke, Esslingen), po wojnie kontynuowano jeszcze montaż dla kolei austriackich i niemieckich. Na PKP znalazły się tylko 3 parowozy serii 42. Oznaczone jako Ty3 pracowały w DOKP Gdańsk, Poznań, Lublin do 1952 kiedy włączono je do serii Ty43 z numerami: 126, 127, 129. W 1989 roku ostatni z nich, Ty43-126 został naprawiony w ZNTK Piła. 06.03.1990 Parowóz znalazł się w Wolsztynie z historycznym oznaczeniem Ty3-2.
11.10.2002 był ostatnim dniem służby parowozu Ty3-2 (Ty43-126). Od 08.12.2002 lokomotywa oczekiwała na naprawę główną w Gnieźnie. Po likwidacji warsztatów w Gnieźnie została przewieziona do Lokomotywowni w Gnieźnie (08.2010). Parowóz znajduje się tam do dziś, a jego szanse na naprawę główną i przywrócenie do ruchu są nikłe.
Ty43
[edytuj | edytuj kod]Seria Ty43 była montowana po II wojnie światowej, na podstawie części pozostawionych przez Niemców. Parowozy były budowane w zakładach HCP i Fablok. Ogółem zbudowano 126 takich parowozów. Parowozy w latach 70. pracowały w DOKP Lublin, DOKP Poznań i DOKP Szczecin. Ostatnią enklawą parowozów Ty43 było MD Gniezno, gdzie na przełomie lat 80. i 90. pracowały one głównie w ruchu pasażerskim. Parowozy Ty43 zasadniczo zostały odstawione do lutego 1990 roku. Najprawdopodobniej ostatnia potwierdzona fotograficznie służba parowozu Ty43 odbyła się 13.10.1990. Lokomotywa po około 8-miesięcznym staniu w "krzakach" została rozpalona i bezawaryjnie objechała służbę z pociągiem pasażerskim na linii Gniezno - Nakło Nad Notecią. Była to maszyna Ty43-76.
Lista parowozów Ty43 zachowanych w Polsce[1]
[edytuj | edytuj kod]Seria pojazdu | Rok produkcji | Producent | Miejscowość. | Stan parowozu |
---|---|---|---|---|
Ty3-2 | 1944 | Schichau-Werke | Leszno | wrak |
Ty43-1 | 1946 | H. Cegielski – Poznań | Pyskowice | wrak |
Ty43-9 | 1946 | H. Cegielski – Poznań | Chabówka | eksponat |
Ty43-17 | 1947 | H. Cegielski – Poznań | Warszawa | eksponat |
Ty43-23 | 1947 | H. Cegielski – Poznań | Jaworzyna Śląska | eksponat |
Ty43-74 | 1948 | H. Cegielski – Poznań | Karsznice | eksponat |
Ty43-92 | 1948 | H. Cegielski – Poznań | Wolsztyn | eksponat |
Ty43-123 | 1949 | H. Cegielski – Poznań | Wolsztyn | eksponat |
Niektóre właściwości trakcyjne
[edytuj | edytuj kod]W parowozie Ty3/43, podobnie jak w przypadku innych parowozów normalnotorowych, maksymalna siła pociągowa maszyny jest ograniczona jej przyczepnością. Podczas rozruchu Ty3/43 wynosi ona ponad 21 000 kG. Parowóz opalany węglem lepszego gatunku mógł ciągnąć na torze poziomym składy towarowe ładowne o masie 1360 ton z szybkością 60 km/h. Na dużych wzniesieniach rzędu 20‰ mógł ciągnąć 210T – 40km/h, lub 145T – 50 km/h. Ty3/43 będąc praktycznie nieco silniejszy od Ty2/42 był wyraźnie słabszy od starszego Ty37.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Fijałkowski, W. Kowalewski: Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych. Wydawnictwa Komunikacyjne, 1959.