Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/czerwiec
- Адыгэбзэ
- Afrikaans
- Anarâškielâ
- Ænglisc
- العربية
- Авар
- Azərbaycanca
- تۆرکجه
- বাংলা
- Bân-lâm-gú
- Беларуская (тарашкевіца)
- भोजपुरी
- Български
- Bosanski
- Буряад
- Català
- Čeština
- Cymraeg
- Dansk
- Davvisámegiella
- Deutsch
- Ελληνικά
- English
- Эрзянь
- Español
- Euskara
- فارسی
- Føroyskt
- Français
- Gaeilge
- Gaelg
- Galego
- 贛語
- 한국어
- Hrvatski
- Bahasa Indonesia
- עברית
- Къарачай-малкъар
- Қазақша
- Коми
- Кырык мары
- Latviešu
- Lëtzebuergesch
- Лезги
- Lietuvių
- Livvinkarjala
- Magyar
- Македонски
- मराठी
- مازِرونی
- Bahasa Melayu
- 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- Мокшень
- Nederlands
- 日本語
- Norsk bokmål
- Oʻzbekcha / ўзбекча
- ਪੰਜਾਬੀ
- Перем коми
- Qırımtatarca
- Русский
- සිංහල
- Slovenščina
- Српски / srpski
- Svenska
- தமிழ்
- ไทย
- Türkçe
- Тыва дыл
- Удмурт
- Українська
- Vepsän kel’
- Tiếng Việt
- Walon
- 粵語
- 中文
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rocznice
1 czerwca 2024
1 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Fortunat, Konrad i Pamela; Dzień Dziecka
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1434 – zmarł wielki książę litewski i król Polski Władysław Jagiełło (na portrecie pędzla Konstantego Aleksandrowicza), najdłużej panujący król Polski (ponad 48 lat), założyciel dynastii Jagiellonów, dowódca (wraz ze swoim kuzynem Witoldem) wojsk polsko-litewskich w zwycięskiej bitwie nad Krzyżakami pod Grunwaldem w 1410
- 1804 – urodził się rosyjski kompozytor Michaił Glinka, który zapoczątkował nowy etap w muzyce rosyjskiej, stwarzając podstawy stylu narodowego
- 1854 – latarnik na Alcatraz zapalił pierwszą lampę latarni w Kalifornii
- 1934 – zatwierdzony został statut „Polskiego Stowarzyszenienia Flisaków Pienińskich na rzece Dunajec”
- 1974 – urodziła się kanadyjska wokalistka, multiinstrumentalistka i kompozytorka Alanis Morissette
- 2004 – zmarł polski fizyk jądrowy Michał Gryziński, specjalista z zakresu fizyki plazmy oraz autor modelu budowy atomu, znanego jako model Gryzińskiego
3 czerwca 2024
3 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Karol, Kewin i Leszek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1899 – zmarł austriacki kompozytor, skrzypek i dyrygent Johann Strauss syn, zwany królem walca (m.in. „Nad pięknym modrym Dunajem”, „Życie artysty”), najwybitniejszy przedstawiciel operetki wiedeńskiej (m.in. „Zemsta nietoperza”)
- 1924 – zmarł Franz Kafka (na fotografii), związany z Pragą niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia żydowskiego, w swoich powieściach (Proces, Zamek) stworzył model sytuacji określanej mianem kafkowskiej
- 1939 – w Warszawie otwarto tor wyścigów konnych Służewiec
- 1964 – zmarł fiński powieściopisarz i nowelista Frans Eemil Sillanpää (na fotografii), autor powieści realistycznych o wymowie humanistycznej, laureat Nagrody Nobla
- 1974 – urodził się ukraiński piłkarz Serhij Rebrow, zawodnik m.in. Dynama Kijów, Fenerbahçe SK, Rubinu Kazań i reprezentacji narodowej; po zakończeniu kariery zawodniczej trener piłkarski
- 1979 – dokonano oblotu śmigłowca PZL Kania
- 1989 – zmarł ajatollah Chomejni, szyicki przywódca duchowny i polityczny, polityczny przywódca Iranu w latach 1979–1989
5 czerwca 2024
5 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bonifacy, Igor i Waleria; Światowy Dzień Środowiska
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 754 – śmiercią męczeńską zginął święty Bonifacy, biskup, patron Niemiec i Holandii
- 1894 – we Lwowie pokazano po raz pierwszy Panoramę Racławicką
- 1944 – w Auschwitz zmarł Bronisław Czech, polski narciarz, olimpijczyk (na fotografii)
- 1954 – urodził się socjolog Ludwik Dorn, w czasach PRL-u działacz opozycji demokratycznej, w epoce „IV RP” wicepremier i minister spraw wewnętrznych, następnie marszałek Sejmu
- 1989 – nieznany mężczyzna, tzw. Tank Man, zatrzymał w Pekinie kolumnę czołgów wracających z akcji stłumienia studenckiego protestu na placu Tian’anmen
- 2004 – zmarł amerykański polityk republikański Ronald Reagan (na fotografii), 40. prezydent Stanów Zjednoczonych (1981–1989) oraz 33. gubernator Kalifornii (1966–1974); wcześniej był aktorem filmowym; jako prezydent USA udzielił znaczącej pomocy ruchom antykomunistycznym, w tym polskiej „Solidarności”, w trakcie jego prezydentury przeprowadzono reformy w polityce gospodarczej, tzw. Reaganomika; od początku lat 90. cierpiał na chorobę Alzheimera i nie brał udziału w życiu publicznym
7 czerwca 2024
7 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Robert i Wiesław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1494 – władcy Portugalii i Hiszpanii podpisali traktat z Tordesillas w celu podziału stref wpływów w Nowym Świecie
- 1884 – w rosyjskim Niżnym Nowogrodzie doszło do pogromu Żydów
- 1954 – brytyjski matematyk i kryptolog Alan Turing popełnił samobójstwo
- 1974 – urodził się brytyjski podróżnik, alpinista i popularyzator sztuki przetrwania Bear Grylls (na fotografii)
- 1984 – zmarł polski prozaik Stanisław Pagaczewski, autor utworów dla dzieci i młodzieży, twórca postaci Baltazara Gąbki
- 2004 – zmarł bibliotekarz i historyk Roman Aftanazy, autor Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej
- 2014 – Petro Poroszenko (na fotografii podczas zaprzysiężenia) został prezydentem Ukrainy
9 czerwca 2024
9 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Efrem i Sylwestra
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1144 – została poświęcona pierwsza cerkiew w Soborze Zaśnięcia Matki Bożej w Kaniowie
- 1794 – zmarł polski chłop Wojciech Bartos Głowacki, kosynier w czasie insurekcji kościuszkowskiej
- 1864 – wojna secesyjna: rozpoczęło się oblężenie Petersburga w Wirginii przez unionistów
- 1884 – położono kamień węgielny pod budowę gmachu parlamentu Rzeszy w Berlinie
- 1914 – zwodowano francuski oceaniczny okręt podwodny Amphitrite
- 1934 – urodził się amerykański piosenkarz Jackie Wilson (na fotografii), który nagrał przeboje: „Reet Petite” (1957), „Lonely Teardrops” (1958) i „(Your Love Keeps Lifting Me) Higher and Higher” (1967)
- 1934 – postać Kaczora Donalda (na ilustracji) po raz pierwszy pojawiła się na ekranie
11 czerwca 2024
11 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Barnaba, Radomiła i Radomił
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1509 – Henryk VIII Tudor zawarł małżeństwo z Katarzyną Aragońską
- 1579 – polska zakonnica Magdalena Mortęska została ksienią klasztoru benedyktynek w Chełmnie
- 1694 – polskie Termopile w bitwie pod Hodowem, 400 polskich żołnierzy pokonało 40 000 armię tatarską
- 1824 – brytyjski polityk, filantrop i przeciwnik niewolnictwa William Wilberforce wygłosił ostatnie przemówienie w Izbie Gmin
- 1829 – urodził się angielski zoolog Alfred Newton, inicjator prawnej ochrony ptaków i innych gatunków zagrożonych wyginięciem
- 1859 – zmarł austriacki polityk konserwatywny i dyplomata Klemens von Metternich (na ilustracji), minister spraw zagranicznych, następnie kanclerz
- 1864 – urodził się niemiecki kompozytor i dyrygent Ryszard Strauss
13 czerwca 2024
13 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Łucjan, Akwilina i Antoni; Wniebowstąpienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1724 – Fryderyk Wilhelm I wydał reglament ratuszowy, który scalał trzy miasta: Stare Miasto, Knipawę i Lipnik w jedno miasto Królewiec
- 1944 – pierwszy pocisk V1 spadł na Londyn; tegoż dnia zamordowany został Ludwik Widerszal, polski historyk, archiwista i nauczyciel akademicki, członek Wydziału Informacji Biuro Informacji i Propagandy
- 1984 – zmarł Karol Małcużyński, bezpartyjny poseł na Sejm PRL VIII kadencji
- 2004 – zmarł Marek Sell, polski informatyk, twórca programu antywirusowego mks vir; tegoż dnia pierwsze wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce, zwycięstwo Platformy Obywatelskiej
15 czerwca 2024
15 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jolanta, Wit i Witosław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1389 – klęska Serbów w bitwie na Kosowym Polu z Turkami, która przeszła do legendy i stała się mitem historycznym kształtującym tożsamość narodową Serbów
- 1519 – urodził się Henryk FitzRoy, syn naturalny Henryka VIII
- 1594 – urodził się francuski malarz Nicolas Poussin (na autoportrecie)
- 1794 – Insurekcja kościuszkowska: komendant Krakowa Ignacy Wieniawski poddał miasto bez walki Prusakom
- 1804 – weszła w życie 12. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych
- 1914 – urodził się Jurij Andropow, radziecki polityk, przywódca ZSRR (zm. 1984)
- 1934 – członek OUN Hryhorij Maciejko postrzelił ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, który zmarł tegoż dnia
17 czerwca 2024
17 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Albert, Alina i Waleriana; wczoraj lub dziś w islamie początek święta Kurban Bajram
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1834 – zakończono druk pierwszego paryskiego wydania Pana Tadeusza autorstwa Adama Mickiewicza (karta tytułowa)
- 1934 – w reakcji na zabójstwo ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego prezydent Mościcki wydał dekret o utworzeniu w Berezie Kartuskiej obozu dla „osób zagrażających bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu”
- 1944 – urodziła się rosyjska pieśniarka i kompozytorka Żanna Biczewska; tegoż dnia proklamowano Republikę Islandii, co oznaczało całkowitą niepodległość i ostateczne uniezależnienie od władzy Danii
- 2004 – zmarli: polski polityk Jacek Kuroń, jeden z przywódców opozycji demokratycznej w okresie PRL, współzałożyciel KOR, działacz NSZZ Solidarność, minister w rządach Tadeusza Mazowieckiego i Hanny Suchockiej, poseł na Sejm w latach 1989-2001 (na zdjęciu grób Jacka Kuronia na Powązkach), oraz działający w Kanadzie polski geodeta i kartograf Teodor Józef Blachut, konstruktor instrumentów fotogrametrycznych i kartograficznych, działacz Polonii kanadyjskiej, członek zagraniczny PAN
19 czerwca 2024
19 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Gerwazy, Michalina i Romualda; dzień niepodległości Węgier
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1669 – Michał Korybut Wiśniowiecki został wybrany na króla Polski po abdykacji Jana Kazimierza
- 1924 – urodził się białoruski literat Wasil Bykau (na zdjęciu), pisarz i tłumacz literatury polskiej
- 1944 – wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się powietrzno-morska bitwa na Morzu Filipińskim
- 1954 – urodziła się amerykańska aktorka Kathleen Turner (Peggy Sue wyszła za mąż, Miłość, szmaragd i krokodyl, Klejnot Nilu, Wojna państwa Rose)
- 1989 – premiera filmu fantasy Batman w reżyserii Tima Burtona
- 1994 – zmarł polski aktor teatralny i filmowy Tadeusz Kondrat (Sanatorium pod Klepsydrą, Lalka)
- 2004 – odkryto (99942) Apophis, planetoidę, która uzyskała najwyższy dotąd stopień zagrożenia w skali Torino
21 czerwca 2024
21 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Alicja, Alojzy i Rudolf
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1814 – urodził się wielkopolski rzeźbiarz ludowy Paweł Bryliński (na fotografii przydrożny krzyż w Grabowie autorstwa Pawła Brylińskiego)
- 1834 – Amerykanin Cyrus McCormick opatentował żniwiarkę
- 1874 – urodził się Ignacy Myślicki, polski filozof, historyk filozofii
- 1914 – zmarła austriacka pisarka, dziennikarka i pacyfistka Bertha von Suttner (na fotografii), laureatka Pokojowej Nagrody Nobla
- 1954 – urodził się polski przedsiębiorca w branży informatycznej Tomasz Chlebowski, a także astronom i popularyzator nauki, działacz opozycji w czasie PRL
- 2004 – SpaceShipOne jako pierwszy prywatny statek osiągnął przestrzeń kosmiczną
23 czerwca 2024
23 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Edeltruda, Wanda i Zenon; w nocy z 23 na 24 czerwca Wigilia św. Jana; Zesłanie Ducha Świętego w Kościołach wschodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1534 – urodził się daimyō Nobunaga Oda, japoński dowódca wojskowy (na rycinie)
- 1764 – obrady zakończył sejm konwokacyjny, zwołany dla przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego
- 1889 – urodziła się rosyjska poetka Anna Achmatowa, przedstawicielka modernistycznego kierunku w poezji rosyjskiej – akmeizmu
- 1894 – w Paryżu, z inicjatywy barona Pierre’a de Coubertina, utworzono Międzynarodowy Komitet Olimpijski (na ilustracji flaga olimpijska)
- 1929 – urodziła się amerykańska piosenkarka muzyki country June Carter Cash, żona Johnny’ego Casha
- 1949 – rozpoczęto budowę Nowej Huty
25 czerwca 2024
25 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Dorota, Febronia i Wilhelm
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1804 – przywódca szuanów Georges Cadoudal został zgilotynowany na paryskim placu Grève
- 1894 – urodził się niemiecki uczony Hermann Oberth, jeden z pionierów techniki rakietowej
- 1914 – urodził się polski pisarz, poeta i satyryk Janusz Minkiewicz
- 1924 – urodził się amerykański reżyser, producent filmowy i scenarzysta Sidney Lumet, do wyreżyserowanych przez niego filmów należą m.in. dramat sądowy Dwunastu gniewnych ludzi, kryminał Morderstwo w Orient Expressie, dramat społeczno-kryminalny Pieskie popołudnie
- 1984 – zmarł francuski filozof Michel Foucault; tegoż dnia w Bukareszcie położono kamień węgielny pod budowę Domu Ludu
27 czerwca 2024
27 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Cyryl, Maryla i Włodzisława; dzień niepodległości Dżibuti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 444 – zmarł patriarcha Aleksandrii Cyryl, ojciec i doktor Kościoła, święty katolicki i prawosławny, oskarżany o zabójstwo Hypatii
- 1574 – zmarł włoski architekt, malarz i historiograf sztuki Giorgio Vasari, jego największym dziełem jest monumentalna praca biograficzna pod tytułem Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów
- 1629 – wojna polsko-szwedzka: zdecydowane zwycięstwo dowodzonej przez Stanisława Koniecpolskiego polskiej jazdy w bitwie pod Trzcianą
- 1869 – urodził się powieściopisarz i publicysta Wacław Gąsiorowski, działacz emigracyjny, autor powieści historycznych dla młodzieży traktujących o czasach napoleońskich
- 1964 – urodził się polski dziennikarz radiowy, satyryk i podróżnik Wojciech Cejrowski
- 1969 – zamieszki w nowojorskim gejowskim klubie Stonewall, uznawane za początek ruchu na rzecz praw LGBT
- 2009 – zakończył działalność Teatr Mały w Warszawie
29 czerwca 2024
29 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Beata, Paweł i Piotr
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
.jpg)
- 1374 – książę Ziemowit III Mazowiecki nadał Nowemu Dworowi Mazowieckiemu prawa miejskie chełmińskie
- 1919 – władze i społeczeństwo Belgii wyraziło wolę kontynuacji budowy Narodowej Bazyliki Najświętszego Serca w Brukseli (na fotografii) przerwanej z powodu wybuchu I wojny światowej
- 1924 – urodził się polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny Gustaw Lutkiewicz, związany z łódzkimi i warszawskimi teatrami, zagrał w 120 filmach, występował też w słuchowiskach radiowych i w Teatrze Telewizji
- 1929 – urodziła się włoska dziennikarka i pisarka Oriana Fallaci (na fotografii), autorka wywiadów oraz książek i esejów dotyczących bieżących wydarzeń (List do nienarodzonego dziecka, Wściekłość i duma) (
przeczytaj w Wikicytatach wybrane cytaty z wypowiedzi Oriany Fallaci) - 1944 – urodziła się polska historyk sztuki Agnieszka Morawińska, w latach 1993–1997 ambasador RP w Australii, w latach 2010–2018 dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie
- 1969 – Jimi Hendrix dał ostatni występ z The Experience, a zespół został rozwiązany; w 1992 grupę wprowadzono do Rock and Roll Hall of Fame, a w plebiscycie branżowego czasopisma „Rolling Stone” formację wybrano najlepszym trio rockowym wszech czasów
- 1999 – Abdullah Öcalan (na fotografii), przywódca Partii Pracujących Kurdystanu, został przez turecki sąd skazany na karę śmierci zamienioną później na dożywotnie pozbawienie wolności
2 czerwca 2024
2 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Blandyna, Erazm i Marianna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1254 – Innocenty IV promulgował bullę Cum super inquisitione, w której podzielił Włochy na osiem prowincji inkwizytorskich
- 1844 – urodził się polski przemysłowiec, działacz społeczny i filantrop Erazm Jerzmanowski
- 1894 – Flawian poświęcił miejsce pod budowę soboru św. Aleksandra Newskiego w Warszawie
- 1904 – urodził się amerykański pływak i aktor niemieckiego pochodzenia Johnny Weissmuller, pięciokrotny złoty medalista olimpijski, pierwszy człowiek, który pokonał dystans 100 m stylem dowolnym poniżej minuty, odtwórca głównej roli w cyklu 12 filmów o Tarzanie (Człowiek-małpa)
- 1924 – na mocy Indian Citizenship Act Indianie stali się pełnoprawnymi obywatelami Stanów Zjednoczonych
- 1979 – rozpoczęła się pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do ojczyzny
4 czerwca 2024
4 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek, Kwiryn i Saturnina; dzień niepodległości Tonga
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1694 – urodził się François Quesnay, francuski lekarz, teoretyk ekonomii, twórca fizjokratyzmu
- 1814 – została nadana Karta Konstytucyjna Ludwika XVIII
- 1924 – urodziła się polska projektantka mody Xymena Zaniewska, twórczyni scenografii do kilkuset spektakli Teatru Telewizji
- 1939 – urodził się Ireneusz Iredyński, polski prozaik i dramaturg, twórca słuchowisk radiowych
- 1984 – ukazał się album Born in the U.S.A. Bruce’a Springsteena
- 1989 – pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory do Senatu i w 35% wolne do sejmu kontraktowego (na ilustracji plakaty wyborcze kandydatów solidarnościowych); tegoż dnia miała miejsce masakra na placu Tian’anmen w Pekinie
6 czerwca 2024
6 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Artemiusz, Norbert i Paulina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1134 – zmarł arcybiskup Magdeburga Norbert z Xanten, założyciel zakonu norbertanów, orędownik niemieckiej polityki i zwierzchności kościelnej nad Pomorzem, a nawet całą Polską
- 1794 – insurekcja kościuszkowska: polskie wojska poniosły klęskę w bitwie pod Szczekocinami przeciwko połączonym siłom rosyjskim i pruskim
- 1799 – urodził się Aleksander Puszkin (na portrecie), jeden z największych rosyjskich pisarzy i przedstawicieli romantyzmu rosyjskiego, klasyk literatury rosyjskiej, reformator rosyjskiego języka literackiego
- 1929 – urodził się polski muzykolog, kompozytor i grafik Bogusław Schaeffer
- 1944 – rozpoczęło się lądowanie w Normandii, największa operacja desantowa w historii wojskowości (na fotografii)
- 1954 – urodziła się polska reżyser filmowa Magdalena Łazarkiewicz
- 1984 – premiera gry Tetris
8 czerwca 2024
8 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jadwiga, Medard i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1699 – dzieci wystąpiły z inicjatywą wybudowania kapliczki w miejscu obecnej kaplicy św. Anny na Rogu w Zaworach
- 1794 – insurekcja kościuszkowska: Armia Imperium Rosyjskiego pokonała zgrupowanie gen. Józefa Zajączka w bitwie pod Chełmem
- 1794 – insurekcja kościuszkowska: Dyrekcja Biletów Skarbowych podjęła uchwałę dotyczącą emisji pierwszych pieniędzy papierowych w Polsce
- 1809 – zmarł Thomas Paine (na ilustracji), jeden z Ojców Założycieli USA, prekursor liberalizmu
- 1874 – w rezerwacie zmarł wódz Apaczów Cochise
- 2004 – widoczne w Polsce przejście Wenus na tle Słońca
- 2009 – zmarł Omar Bongo, prezydent Gabonu w latach 1967–2009
10 czerwca 2024
10 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bogumiła, Bogumił i Diana
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1294 – w bitwie pod Trojanowem zginął Kazimierz II łęczycki
- 1794 – Konwent Narodowy uchwalił ustawę, która zdefiniowała pojęcie wroga ludu i de facto rozpoczęła okres wielkiego terroru
- 1854 – Bernhard Riemann wygłosił wykład habilitacyjny o rozmaitościach, dzień ten został uznany za jeden z najważniejszych w historii matematyki
- 1914 – urodził się grafik Henryk Tomaszewski, jeden z twórców polskiej szkoły plakatu
- 2004 – zmarł amerykański wokalista jazzowy Ray Charles; tegoż dnia Brigitte Bardot została skazana za „podżeganie do nienawiści rasowej”
12 czerwca 2024
12 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bolesław, Mieczysława i Mieczysław; dzień niepodległości Filipin; Dzień Rosji
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1874 – uderzenie pioruna wywołało pożar wieży kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dębnie
- 1899 – urodził się amerykański fotograf i dziennikarz Weegee, jeden z najbardziej znanych reportażystów XX wieku
- 1924 – urodził się amerykański polityk George H.W. Bush (na fotografii), 41. prezydent Stanów Zjednoczonych
- 1929 – urodziły się: Anne Frank, żydowska dziewczynka, autorka pamiętnika, którego pisanie rozpoczęła w dniu swoich trzynastych urodzin, oraz polska żydówka Rutka Laskier, która w ostatnim roku życia, podczas II wojny światowej prowadziła pamiętnik, wydany 60 lat po Holocauście
- 1964 – Nelson Mandela został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności, w więzieniu spędził następnych 27 lat
- 2009 – bojówki Nuerów zaatakowały nad rzeką Sobat transport żywności konwojowany przez armię sudańską
14 czerwca 2024
14 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Eliza, Rufin i Walery
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1634 – Rzeczpospolita i Rosja podpisały pokój w Polanowie
- 1774 – oficjalnie otwarto Kanał Bydgoski, najstarszy czynny do dziś śródlądowy kanał wodny
- 1864 – urodził się niemiecki psychiatra i neuropatolog Alois Alzheimer, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, opisał chorobę neurodegeneracyjną nazwaną jego imieniem
- 1899 – urodził się prozaik i poeta Yasunari Kawabata, pierwszy japoński laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1919 – John Alcock i Arthur Whitten Brown rozpoczęli pierwszy, nieprzerwany przelot samolotem przez Atlantyk (na fotografii ich pomnik na londyńskim lotnisku Heathrow)
- 1939 – urodził się polski dziennikarz i prezenter muzyczny Marek Gaszyński
- 1969 – zmarł polski prozaik Marek Hłasko (na rysunku Zbigniewa Kresowatego)
16 czerwca 2024
16 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Aneta, Justyna i Ludgarda; Bloomsday; dziś lub jutro w islamie początek święta Kurban Bajram
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1894 – urodzili się: polsko-amerykański artysta żydowskiego pochodzenia Artur Szyk, twórca karykatur wojennych przywódców państw Osi, oraz amerykański dyplomata Arthur Bliss Lane (na fotografii), pierwszy ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce po II wojnie światowej
- 1904 – James Joyce (na portrecie) umówił się na pierwszą randkę z Norą Barnacle, która wkrótce stała się jego muzą, kochanką, a potem żoną; tegoż dnia rozgrywa się akcja powieści Ulisses
- 1924 – we Lwowie urodził się polski aktor i reżyser teatralny Adam Hanuszkiewicz, wieloletni dyrektor artystyczny Teatru Narodowego i Teatru Nowego w Warszawie
- 1944 – francuski historyk średniowiecza, współzałożyciel szkoły Annales, Marc Bloch został rozstrzelany przez Niemców; tegoż dnia w walkach pod wsią Jewłasze zginął porucznik Jan Piwnik ps. Ponury, dowódca partyzantki Armii Krajowej w Górach Świętokrzyskich
18 czerwca 2024
18 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Amand, Elżbieta i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1574 – bezksiężycową nocą na 19 czerwca, zmyliwszy straże, król Henryk zbiegł z Krakowa, by objąć wakujący po śmierci swojego brata Karola tron francuski (na ilustracji „Ucieczka Henryka Walezego z Polski” pędzla Artura Grottgera)
- 1884 – urodził się francuski polityk Édouard Daladier (na fotografii), trzykrotny premier, uczestnik konferencji monachijskiej w 1938, w wyniku której Czechosłowacja utraciła suwerenność, a w 1939 zadeklarował przystąpienie Francji do wojny przeciwko Niemcom
- 1929 – urodził się niemiecki filozof i socjolog Jürgen Habermas
- 1949 – urodził się Jarosław Kaczyński, polski polityk, prezes Rady Ministrów w latach 2006–2007
- 1974 – zmarł radziecki marszałek Gieorgij Żukow, radziecki wojskowy, uczestnik rewolucji październikowej i wojny domowej, szef sztabu generalnego Armii Czerwonej, wsławił się w bitwie na łuku kurskim, dowódca operacji berlińskiej
- 1984 – urodził się fiński skoczek narciarski Janne Happonen, srebrny medalista olimpijski w Turynie
- 1989 – zmarł w wypadku polski piosenkarz Jacek Zwoźniak, znany z przebojów Ragazzo da Napoli i Szoruj, babciu, do kolejki
20 czerwca 2024
20 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Benigna, Bogna i Florentyna; Światowy Dzień Uchodźcy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1834 – z drukarni wyszły pierwsze egzemplarze poematu Pan Tadeusz (na ilustracji strona tytułowa pierwszego wydania)
- 1929 – urodził się polski dziennikarz i felietonista Stanisław Podemski, związany z tygodnikiem „Polityka”
- 1944 – zgodnie z wyrokiem Polskiego Państwa Podziemnego za zdradę został powieszony Eugeniusz Świerczewski, agent Gestapo wewnątrz Armii Krajowej, sprawca aresztowania generała Stefana Roweckiego „Grota”
- 1954 – urodził się wszechstronny artysta Jan Wołek; tegoż dnia otwarto most Przyjaźni przez Dunaj na granicy bułgarsko-rumuńskiej (na fotografii)
- 1969 – w Oper am Gänsemarkt w Hamburgu odbyła się prapremiera opery Diabły z Loudun Krzysztofa Pendereckiego w reżyserii Konrada Swinarskiego
- 1994 – zmarł amerykański projektant układów scalonych Jay Miner, założyciel Amigi
22 czerwca 2024
22 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Albana, Paulin i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1634 – Rembrandt poślubił Saskię van Uylenburgh (na ilustracji Autoportret z Saskią)
- 1904 – urodził się polski pisarz i dramaturg Michał Choromański (Zazdrość i medycyna, Schodami w górę, schodami w dół)
- 1944 – front wschodni: Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę białoruską (operacja Bagration)
- 1949 – urodziła się amerykańska aktorka Meryl Streep (na fotografii), laureatka trzech Oscarów: Sprawa Kramerów (1979), Wybór Zofii (1982), Żelazna Dama (2011)
- 1969 – zmarła amerykańska aktorka i piosenkarka Judy Garland; w 1999 Amerykański Instytut Filmowy umieścił ją na 8. miejscu listy najlepszych aktorek w historii kina amerykańskiego
- 1989 – zmarła polska aktorka i reżyserka Halina Mikołajska, działaczka KOR i współorganizatorka niezależnego ruchu oświatowego w ramach Towarzystwa Kursów Naukowych
24 czerwca 2024
24 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Janina, Jan i Romuald
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1254 – urodził się Floris V, hrabia Holandii i Zelandii
- 1314 – wojna o niepodległość Szkocji: stoczono bitwę pod Bannockburn, w której wojska szkockie pod wodzą Roberta Bruce'a (na ilustracji) pokonały dużo liczniejsze siły angielskie; zwycięstwo to stanowiło decydujący krok w uznaniu niepodległości Szkocji
- 1914 – urodzili się: kardynał Myrosław Lubacziwski, w latach 1984-2000 arcybiskup Lwowa i zwierzchnik Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie, oraz historyk, prawnik i dyplomata Jan Karski, kurier i emisariusz władz Polskiego Państwa Podziemnego (jest to jedna z kilku podawanych dat jego urodzenia, którą sam uznawał za prawdziwą)
- 1944 – urodził się brytyjski muzyk rockowy Jeff Beck (na fotografii), gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań
- 1994 – katastrofa lotnicza bombowca B-52 na lotnisku Bazy Sił Powietrznych Fairchild
26 czerwca 2024
26 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jan, Paweł i Salwia; Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur; dzień niepodległości Madagaskaru
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1824 – urodził się brytyjski fizyk, matematyk i przyrodnik William Thomson znany jako Lord Kelvin (na fotografii); zajmował się teorią ciepła, wyznaczył temperaturę zera bezwzględnego, sformułował drugą zasadę termodynamiki, odkrył jedno ze zjawisk termoelektrycznych, zwane zjawiskiem Thomsona, zajmował się praktycznym zastosowaniem podmorskiego kabla telegraficznego do komunikacji transatlantyckiej
- 1904 – urodził się amerykański aktor filmowy Peter Lorre (na ilustracji), odtwórca głównej roli w filmie M – Morderca (1931, reż. Fritz Lang); zagrał on też w filmach: Człowiek, który wiedział za dużo (1934, reż. Alfred Hitchcock), Sokół maltański (1941, reż. John Huston), Casablanca (1942, reż. Michael Curtiz)
- 1944 – urodził się rosyjski polityk komunistyczny Giennadij Ziuganow, przewodniczący Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej
- 1954 – w Obninsku (ZSRR) uruchomiona została pierwsza na świecie elektrownia jądrowa
- 1974 – w domu towarowym w Troy w stanie Ohio po raz pierwszy na świecie użyto kasy ze skanerem kodów kreskowych do odczytania kodu kreskowego na towarze (na ilustracji)
- 2004 – na Słowacji odkryto najdłuższą tatrzańską jaskinię Cień Księżyca
28 czerwca 2024
28 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Ireneusz, Marcela i Wincentyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1569 – na sejmie w Lublinie w przytomności króla Zygmunta Augusta przyjęto unię lubelską, związek Korony z Litwą
- 1834 – ukazał się pierwodruk Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (zobacz na Wikiźródłach tekst wydania z 1834)
- 1914 – Franciszek Ferdynand Habsburg (na portrecie), austriacki arcyksiążę i następca tronu, został zastrzelony w zamachu sarajewskim
- 1919 – podpisano traktat wersalski, kończący pierwszą wojnę światową (przeczytaj tekst traktatu)
- 1924 – rozporządzeniem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego powołane zostało przedsiębiorstwo Polskie Lasy Państwowe (na ilustracji)
- 1974 – do użytku oddano halę widowiskowo-sportową Arena (na fotografii) według projektu Jerzego Turzenieckiego, wzorowaną na rzymskim Palazzetto dello Sport projektu P.L. Nerviego
30 czerwca 2024
30 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Lucyna, Władysława i Władysław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1729 – zmarł francuski ksiądz katolicki Jean Meslier, autor Testamentu, w którym skrytykował religię, w tym zarówno teizm jak i deizm, proponując w zamian radykalny ateizm
- 1864 – zmarł chiński działacz religijny Hong Xiuquan (na rycinie), przywódca powstania tajpingów – chłopskiej rebelii skierowanej przeciwko władcom z mandżurskiej dynastii Qing
- 1894 – w Londynie oddano do użytku Tower Bridge (na fotografii)
- 1924 – zmarł nauczyciel i ekonomista Franciszek Stefczyk, inicjator zakładania spółdzielczych kas oszczędnościowo-pożyczkowych
- 1929 – urodził się reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych Jan Łomnicki (dramat wojenny Akcja pod Arsenałem, serial telewizyjny Dom)
- 1934 – w Niemczech miała miejsce noc długich noży
- 2009 – zmarła niemiecka tancerka oraz choreografka tańca współczesnego Pina Bausch, która wywarła wielki wpływ na rozwój teatru tańca jako gatunku, bohaterka filmu Pina Wima Wendersa