Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/styczeń
- Адыгэбзэ
- Afrikaans
- Anarâškielâ
- Ænglisc
- العربية
- Авар
- Azərbaycanca
- تۆرکجه
- বাংলা
- Bân-lâm-gú
- Беларуская (тарашкевіца)
- भोजपुरी
- Български
- Bosanski
- Буряад
- Català
- Čeština
- Cymraeg
- Dansk
- Davvisámegiella
- Deutsch
- Ελληνικά
- English
- Эрзянь
- Español
- Euskara
- فارسی
- Føroyskt
- Français
- Gaeilge
- Gaelg
- Galego
- 贛語
- 한국어
- Hrvatski
- Bahasa Hulontalo
- Bahasa Indonesia
- עברית
- Къарачай-малкъар
- Қазақша
- Коми
- Kreyòl ayisyen
- Kurdî
- Кырык мары
- Latviešu
- Lëtzebuergesch
- Лезги
- Lietuvių
- Livvinkarjala
- Magyar
- Македонски
- मराठी
- ဘာသာ မန်
- مازِرونی
- Bahasa Melayu
- 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- Мокшень
- Nederlands
- 日本語
- Norsk bokmål
- Олык марий
- Oʻzbekcha / ўзбекча
- ਪੰਜਾਬੀ
- Перем коми
- Русский
- සිංහල
- سنڌي
- Slovenščina
- Српски / srpski
- Srpskohrvatski / српскохрватски
- Svenska
- தமிழ்
- ไทย
- Türkçe
- Тыва дыл
- Удмурт
- Українська
- اردو
- Vepsän kel’
- Tiếng Việt
- Walon
- Yorùbá
- 粵語
- 中文
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rocznice
1 stycznia 2024
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1854 – urodził się szkocki antropolog, filolog klasyczny i historyk religii James George Frazer, autor m.in. studium nad mitologią, magią i religią pt. Złota gałąź
- 1894 – zmarł niemiecki fizyk Heinrich Hertz, odkrywca fal elektromagnetycznych, od jego nazwiska pochodzi nazwa jednostki częstotliwości – herc (Hz)
- 1924 – urodził się francuski historyk i eseista Jacques Le Goff zajmujący się głównie tematyką średniowiecznej kultury Zachodu (Inteligencja w wiekach średnich, Kultura średniowiecznej Europy)
- 1944 – urodziła się polska dziennikarka Teresa Torańska, współpracownica m.in. warszawskiej i paryskiej „Kultury”, autorka głośnej książki pt. Oni będącej zbiorem wywiadów-rozmów z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami; tegoż dnia ukonstytuowała się Krajowa Rada Narodowa, której dekretem tego samego dnia sformowana została Armia Ludowa
- 1994 – wszedł w życie Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA) pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem
3 stycznia 2024
3 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Danuta, Genowefa i Zdzisława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1919 – podpisano krótkotrwałe porozumienie arabsko-żydowskie
- 1929 – urodził się włoski reżyser Sergio Leone, twórca i przedstawiciel spaghetti westernu w tym popularnej trylogii dolarowej (Za garść dolarów, Za kilka dolarów więcej i Dobry, zły i brzydki)
- 1944 – oddziały Armii Czerwonej przekroczyły przedwojenną wschodnią granicę Rzeczypospolitej
- 1959 – Alaska została pełnoprawnym (49.) stanem Unii (na mapie)
- 1969 – urodził się niemiecki kierowca wyścigowy Michael Schumacher, niekwestionowany mistrz Formuły 1
- 2004 – w katastrofie samolotu należącego do egipskich linii Flash Airlines zginęli wszyscy obecni na pokładzie (142 pasażerów i 6 członków załogi)
- 2019 – pierwsze w historii lądowanie sondy z łazikiem po niewidocznej stronie księżyca, które zostało wykonane przez chińską sondę Chang’e 4 (na fotografii)
5 stycznia 2024
5 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Amelia, Edward i Szymon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1889 – zmarł Konstanty Schmidt-Ciążyński, kolekcjoner i znawca sztuki, ofiarodawca dużego zbioru dla Muzeum Narodowego w Krakowie
- 1919 – w Monachium Anton Drexler założył Deutsche Arbeiterpartei, przemianowaną później na NSDAP
- 1924 – zmarł ksiądz Kazimierz Lutosławski (na portrecie autorstwa Stanisława Lentza), działacz endecki, poseł na Sejm Ustawodawczy i Sejm I kadencji, projektant polskiej odznaki skautowej która stała się pierwowzorem krzyża harcerskiego
- 1949 – urodził się rysownik satyryczny Andrzej Mleczko
- 1954 – dokonano oblotu samolotu MiG-19 (na fotografii)
- 1969 – z kosmodromu Bajkonur wystrzelona została radziecka sonda kosmiczna Wenera 5, przeznaczona do badania Wenus
- 1974 – na Antartydzie odnotowano najwyższą w historii temperaturę +15 °C
7 stycznia 2024
7 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Lucjan, Rajmund i Rajnold; 
Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1794 – król Stanisław August Poniatowski oraz Rada Nieustająca pod naciskiem carycy Katarzyny II unieważnili Order Virtuti Militari; zakazano noszenia medali i krzyży Virtuti Militari, nakazując ich zwrot w ciągu miesiąca pod groźbą najsurowszych kar kryminalnych
- 1904 – do służby w japońskiej cesarskiej marynarce wojennej wszedł krążownik pancerny Nisshin
- 1924 – George Gershwin (na fotografii) rozpoczął komponowanie swego najsłynniejszego utworu – „Błękitnej rapsodii”
- 1949 – w niewyjaśnionych okolicznościach, podczas śledztwa prowadzonego przez MBP, zginął Jan Rodowicz ps. „Anoda” (na ilustracji) – polski harcerz, żołnierz Szarych Szeregów, pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski
- 1964 – urodził się amerykański aktor filmowy Nicolas Cage
- 1974 – Początek Czteroletniej wojny szympansów Gombe. Tego dnia grupa sześciu szympansów Kasakela zaatakowała i zabiła szympansa Kahama; było to pierwsze udomumentowane celowe zabicie szympansa przez innego szympansa.
- 1979 – wojska wietnamskie wkroczyły do stolicy Kambodży Phnom Penh; nastąpiło obalenie rządów Czerwonych Khmerów
9 stycznia 2024
9 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Adrian, Alicja i Marcjanna
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1814 – powstała Koninklijke Landmacht
- 1854 – zmarł polski agronom Michał Oczapowski, prekursor rozwoju nowoczesnego rolnictwa na ziemiach polskich
- 1864 – urodził się japoński wynalazca Isaburō Yamada, pionier japońskiego baloniarstwa i konstruktor pierwszego japońskiego sterowca
- 1924 – urodził się radziecki reżyser filmowy ormiańskiego pochodzenia Siergiej Paradżanow
- 1944 – urodził się brytyjski muzyk Jimmy Page (na fotografii), współzałożyciel i gitarzysta zespołu Led Zeppelin; powstała Rada Jedności Narodowej; tegoż dnia na emigracji w USA zmarł Antanas Smetona (na fotografii), litewski działacz społeczny i polityk, wieloletni prezydent Republiki Litewskiej
11 stycznia 2024
11 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Honorata, Hortensja i Krzesimir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1494 – zmarł włoski malarz epoki quattrocenta Domenico Ghirlandaio, przedstawiciel szkoły florenckiej (na ilustracji portret Giovanny Tornabuoni jego pędzla)
- 1864 – na placu Łukiskim w Wilnie został z rozkazu Murawjowa rozstrzelany przez Moskali działacz powstańczy Tytus Dalewski (na fotografii), jesienią 1863 r. kierujący pracami rządu cywilnego na Litwie
- 1914 – premiera stworzonego przez Towarzystwo Strażnica religijnego filmu Fotodrama stworzenia – pierwszej prezentacji zawierającej ruchomy obraz i kolorowane przezrocza zsynchronizowane z akompaniamentem muzycznym i nagranymi komentarzami
- 1944 – urodził się Maciej Damięcki, polski aktor filmowy, teatralny i dubbingowy; tegoż dnia wykonano, wydany przez trybunał marionetkowej Republiki Salò, wyrok śmierci na 5 członkach Wielkiej Rady Faszystowskiej, którzy w lipcu 1943 r. głosowali za usunięciem Benito Mussoliniego; straceni zostali m.in.: zięć Duce Galeazzo Ciano, były minister spraw zagranicznych Italii, oraz marszałek Emilio De Bono
- 2014 – zmarł Ariel Szaron
13 stycznia 2024
13 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Hilary, Remigiusz i Weronika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1909 – urodził się holenderski komunista Marinus van der Lubbe, oskarżony i skazany za podpalenie gmachu Reichstagu
- 1914 – zmarł amerykański lekarz Edward Charles Spitzka, świadek obrony prawnika Charlesa J. Guiteau, zabójcy prezydenta USA Jamesa A. Garfielda
- 1939 – urodził się polski piłkarz, trener i działacz sportowy Jacek Gmoch (na fotografii)
- 1944 – w ZSRR powołano Komisję Burdenki, której celem było udowodnienie, że zbrodnia katyńska na polskich oficerach dokonana wiosną 1940 roku przez NKWD, została popełniona przez Niemców w 1941 roku
- 1964 – urodziła się wschodnioniemiecka lekkoatletka Gloria Siebert, płotkarka, srebrna medalistka igrzysk olimpijskich w Seulu
- 1979 – zmarł polski malarz Eugeniusz Geppert, przedstawiciel kapizmu, organizator Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, od 2008 roku noszącej jego imię
- 2019 – podczas 27. finału WOŚP w Gdańsku doszło do ataku nożownika, w wyniku którego zmarł prezydent Gdańska Paweł Adamowicz (na fotografii)
15 stycznia 2024
15 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eligiusz, Ida i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1664 – urodził się francuski ksiądz katolicki Jean Meslier, autor Testamentu, w którym skrytykował religię, w tym zarówno teizm jak i deizm, proponując w zamian radykalny ateizm
- 1734 – ostatni królewski pogrzeb w Krakowie: w katedrze wawelskiej pochowano króla Jana i jego małżonkę Marię oraz króla Augusta II (syn i następca tego ostatniego August III spoczął w katedrze Świętej Trójcy w Dreźnie, Stanisław Leszczyński u Notre-Dame de Bon Secours w Nancy, szczątki Stanisława Augusta złożono ostatecznie w warszawskiej katedrze św. Jana, zaś Aleksander i Mikołaj zostali pochowani w petersburskim soborze Pietropawłowskim)
- 1824 – urodziła się Marie Duplessis, francuska kurtyzana, pierwowzór postaci Marguerite Gautier w powieści Alexandre Dumasa (syna) pt. Dama kameliowa
- 1869 – urodził się wszechstronny polski artysta Stanisław Wyspiański (na autoportrecie), dramatopisarz i poeta, malarz, grafik i architekt
- 1914 – urodził się polski żołnierz Stefan Bałuk, jeden z 89 cichociemnych biorących udział w powstaniu warszawskim, od 2010 roku kanclerz Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari
- 1919 – działacze ruchu robotniczego Róża Luksemburg i Karl Liebknecht (na znaczku pocztowym) zostali w Berlinie zamordowani przez żołnierzy Freikorpsu
- 1929 – urodził się pastor baptystyczny, działacz na rzecz zniesienia dyskryminacji rasowej Martin Luther King, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, autor uznawanego za najlepszą mowę publiczną XX wieku przemówienia – I Have a Dream
17 stycznia 2024
17 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Rosława i Rościsław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1504 – urodził się dominikanin Michele Ghislieri, późniejszy papież Pius V (na portrecie El Greco)
- 1734 – biskup krakowski Jan Aleksander Lipski koronował księcia Saksonii Augusta na króla Polski; była to ostatnia koronacja w katedrze wawelskiej – Stanisław August został koronowany w kolegiacie św. Jana w Warszawie, a Mikołaj na tamtejszym Zamku Królewskim
- 1814 – urodził się generał Ludwik Mierosławski (na rycinie), pierwszy dyktator powstania styczniowego, teoretyk i historyk wojskowości
- 1874 – zmarli bracia Chang i Eng Bunker; urodzili się złączeni tkanką chrzęstną w okolicy mostka, że zaś pochodzili z Królestwa Syjamu przyjęło się określenie tej wady rozwojowej mianem „bliźnięta syjamskie”
- 1944 – rozpoczęła się wielomiesięczna bitwa o Monte Cassino; zakończyła się 19 maja zwycięstwem aliantów. W walkach zginęło ponad 70 tysięcy żołnierzy
- 2004 – zmarł polski piosenkarz i kompozytor Czesław Niemen, jedna z największych indywidualności polskiej sceny rockowej
19 stycznia 2024
19 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Germana, Henryk i Mariusz; Objawienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1544 – w Fontainebleau urodził się Franciszek, król Francji w latach 1559-1560; na okres jego rządów przypada tzw. tumult w Amboise, rozpoczynający epokę wojen religijnych
- 1789 – Sejm Czteroletni zniósł Radę Nieustającą
- 1839 – urodził się francuski malarz postimpresjonista Paul Cézanne (na autoportrecie)
- 1874 – zmarł Hoffmann von Fallersleben, autor hymnu Niemiec; tegoż dnia oficjalnie otwarto Corcoran Gallery of Art
- 1969 – zmarł Jan Palach – czeski student, który trzy dni wcześniej dokonał samospalenia w proteście przeciw inwazji radzieckiej na Czechosłowację
- 2009 – w Moskwie, po konferencji prasowej, zostali zastrzeleni: prawnik i obrońca praw człowieka Stanisław Markiełow (na fotografii) oraz towarzysząca mu dziennikarka Anastasija Baburowa
21 stycznia 2024
21 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Jarosław i Jarosława; Dzień Babci w Polsce, Brazylii i Bułgarii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1874 – urodził się Wincenty Witos (na fotografii), polski polityk i działacz ruchu ludowego, czterokrotny premier Polski
- 1919 – urodziła się pisarka, poetka, publicystka i dramatopisarka Stanisława Fleszarowa-Muskat, autorka ponad 700 utworów: powieści, dramatów, słuchowisk radiowych, sztuk telewizyjnych
- 1924 – zmarł rosyjski komunista Włodzimierz Lenin, organizator i przywódca rewolucji październikowej
- 1949 – z funkcji prezydenta Republiki Chińskiej zrezygnował Czang Kaj-szek
- 1954 – zwodowany został USS Nautilus (na fotografii), pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym
- 1959 – zmarł polski poeta Stanisław Młodożeniec, współtwórca futuryzmu
- 2004 – zaobserwowano problemy komunikacyjne z lądownikiem MER-A na Marsie
23 stycznia 2024
23 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emerencja, Ildefons i Uniemir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1744 – zmarł włoski filozof Giambattista Vico
- 1889 – zmarł mineralog, geolog i inżynier Ignacy Domeyko (na fotografii), badacz Ameryki Południowej, rektor Uniwersytetu Chilijskiego w Santiago de Chile
- 1904 – urodziła się Zula Pacanowska, łódzka działaczka ruchu robotniczego
- 1924 – weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej w przedmiocie systemu monetarnego, ustanawiające jednostką monetarną złotego (o wartości 9/31 g czystego złota); złoty od tej pory dzieli się na 100 (wcześniej było to 30, a jeszcze wcześniej 14) groszy
- 1944 – urodził się holenderski aktor Rutger Hauer, pamiętany z filmów Łowca androidów i Autostopowicz; tegoż dnia zmarł norweski malarz i grafik Edvard Munch, autor obrazów i charakterystycznym unikalnym stylu, na który składają się m.in. przerysowane w swej intensywności kolory, płynna falująca secesyjna linia, przesadzona perspektywa, nadające jego obrazom dużą ekspresję (na ilustracjach „Niepokój”, „Autoportret w piekle”)
- 1989 – zmarł hiszpański malarz, przedstawiciel surrealizmu Salvador Dalí, jeden z najciekawszych artystów XX wieku
25 stycznia 2024
25 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emanuela, Miłosz i Paweł
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1844 – urodziła się rosyjska rewolucjonistka Jekatierina Brieszko-Brieszkowska, działaczka Narodnej Woli i partii eserowców
- 1874 – urodził się William Somerset Maugham (na fotografii), angielski powieściopisarz i dramaturg, fundator nagrody nazwanej jego imieniem
- 1924 – we francuskim Chamonix rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie
- 1954 – urodził się izraelski pisarz Dawid Grossman
- 2004 – zmarła holenderska lekkoatletka Fanny Blankers-Koen, wielokrotna medalistka olimpijska; na jej cześć rozgrywany jest od 1981 roku mityng lekkoatletyczny w Hengelo; tegoż dnia lądowaniem na Marsie rozpoczęła się misja amerykańskiego łazika Opportunity
27 stycznia 2024
27 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Elwira, Jerzy i Przybysław; Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1859 – urodził się Wilhelm II (na fotografii), ostatni cesarz Niemiec i król Prus
- 1869 – wojna boshin: na wyspie Hokkaido zwolennicy rodu Tokugawów utworzyli separatystyczną Republikę Ezo
- 1874 – prapremiera pełnej wersji opery Borys Godunow, z librettem i muzyką Modesta Musorgskiego na podstawie dramatu Aleksandra Puszkina
- 1934 – urodziła się francuska polityk Édith Cresson, pierwsza i jedyna dotąd kobieta na stanowisku premiera Francji
- 1939 – dokonano oblotu amerykańskiego dwukadłubowego myśliwca dalekiego zasięgu Lockheed P-38 Lightning (na fotografii)
- 1944 – zakończyła się trwająca blisko 900 dni blokada Leningradu
- 1949 – urodził się Zbigniew Rybczyński, polski reżyser i operator filmowy, laureat Oscara za film Tango
29 stycznia 2024
29 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Bolesława i Zdzisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1829 – zmarł Barras, najważniejszy niegdyś członek Dyrektoriatu
- 1904 – urodziła się Lidia Zamenhof (na fotografii), polska propagatorka esperanto, bahaizmu oraz idei homaranizmu
- 1944 – w Koniuchach koło Solecznik radzieccy partyzanci narodowości rosyjskiej, litewskiej i żydowskiej dokonali masowego mordu polskich mieszkańców; tegoż dnia zwodowano amerykański pancernik USS Missouri, obecnie muzeum, który „występował” w filmie Liberator i teledysku If I Could Turn Back Time
- 1954 – urodziła się afroamerykańska prezenterka telewizyjna Oprah Winfrey (na fotografii), jedna z najbardziej wpływowych kobiet Ameryki; tegoż dnia zmarł ksiądz Ansas Baltris, duchowny Kościoła ewangelicko-augsburskiego, litewski działacz społeczny i narodowy w pruskim Okręgu Kłajpedy
- 1959 – premiera filmu animowanego Śpiąca królewna
31 stycznia 2024
31 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emma, Jan i Ludwika; dzień niepodległości Nauru
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 314 – papieżem został Sylwester; za jego pontyfikatu (który obrósł wieloma legendami) powstały w Rzymie słynne świątynie: Bazylika św. Jana i Bazylika Świętego Krzyża w Jerozolimie na Lateranie oraz Bazylika św. Piotra na Watykanie
- 1884 – urodził się niemiecki polityk Theodor Heuss, pierwszy prezydent Republiki Federalnej Niemiec
- 1924 – urodził się gruziński reżyser i scenarzysta Tengiz Abuladze; jego najsłynniejszym dziełem jest Pokuta – studium stalinowskiej tyranii
- 1944 – wojna na Pacyfiku: rozpoczęły się walki o Wyspy Marshalla na Pacyfiku
- 1944 – zmarli: francuski powieściopisarz i autor sztuk teatralnych Jean Giraudoux, oraz polska nauczycielka, lewicowa działaczka społeczna i pisarka Stefania Sempołowska
2 stycznia 2024
2 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bazyli, Stefania i Telesfor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1834 – urodził się bułgarski polityk Todor Burmow, pierwszy premier Księstwa Bułgarii
- 1874 – urodził się polski polityk okresu dwudziestolecia międzywojennego Aleksander Prystor, premier i marszałek Senatu
- 1909 – rozpoczęły się pierwsze zorganizowane oficjalnie zawody Elfstedentocht
- 1944 – urodził się szwedzki slawista Anders Bodegård, tłumacz literatury francuskiej i polskiej (m.in. Gombrowicza, Miłosza i Szymborskiej) na język szwedzki
- 1959 – wystrzelenie przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich Łuny 1, pierwszej sondy, która osiągnęła II prędkość kosmiczną i pokonała przyciąganie Ziemi (na fotografii)
- 1969 – urodziła się amerykańska supermodelka Christy Turlington (na fotografii), która razem z Naomi Campbell i Lindą Evangelistą były nazywane „Trójcą” i angażowane do tych samych pokazów
- 2004 – kosmiczna sonda Stardust jako pierwsza w historii pobrała próbki pyłu z warkocza komety
4 stycznia 2024
4 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Benedykta i Dobromir; dzień niepodległości Mjanmy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1809 – urodził się Louis Braille, twórca pisma dla niewidomych (na popiersiu)
- 1894 – w życie wszedł tajny sojusz militarny Rosji i Francji (tzw. dwuporozumienie)
- 1919 – pułkownik Marian Januszajtis-Żegota (na fotografii) próbował przeprowadzić zamach stanu, mający na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego
- 1944 – II wojna światowa: rozpoczęła się akcja „Burza”
- 1964 – papież Paweł VI rozpoczął swą pierwszą podróż apostolską; w Ammanie spotkał się z królem Jordanii Husajnem, w Nazarecie z prezydentem Izraela Zalmanem Szazarem, zaś w Jerozolimie na Górze Oliwnej z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem
- 2004 – na Marsie wylądował amerykański lądownik Spirit; tegoż dnia w wyborach zarządzonych po ustąpieniu Eduarda Szewardnadze na urząd prezydenta Gruzji został wybrany Micheil Saakaszwili
6 stycznia 2024
6 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Baltazar, Kacper i Melchior; Wigilia Bożego Narodzenia w Kościołach wschodnich; Objawienie Pańskie w Kościele zachodnim; Irlandczycy obchodzą Małe Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1449 – Konstantyn XI Dragazes Paleolog objął tron cesarski w Konstantynopolu
- 1884 – zmarł austriacki zakonnik (augustianin) Grzegorz Mendel (na portrecie), prekursor genetyki, twórca praw nazwanych jego imieniem
- 1914 – w Warszawie otwarto Most Mikołajewski, przemianowany w 1917 na Most Poniatowskiego
- 1919 – powstanie wielkopolskie: bitwa o Ławicę
- 1919 – zmarł Theodore Roosevelt (na fotografii), dwudziesty szósty prezydent Stanów Zjednoczonych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla za rok 1906
- 1924 – ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”
- 1944 – urodził się szwajcarski immunolog Rolf Zinkernagel, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za prace dotyczące komórkowej odporności immunologicznej
8 stycznia 2024
8 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Heladia, Mścisław i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1324 – zmarł włoski podróżnik Marco Polo, autor podyktowanej w więzieniu (w dialekcie języka francuskiego) relacji z wyprawy do Chin, pobytu tamże i powrotu
- 1824 – urodził się angielski literat Wilkie Collins (na fotografii), autor powieści detektywistycznej Kamień Księżycowy
- 1884 – urodził się prozaik, poeta, publicysta, humorysta i krytyk teatralny Kornel Makuszyński (na karykaturze Kazimierza Sichulskiego), autor niezwykle popularnych utworów dla dzieci (O dwóch takich, co ukradli księżyc, Przygody Koziołka Matołka) i dla młodzieży (Szatan z siódmej klasy), honorowy obywatel Zakopanego
- 1894 – urodził się polski duchowny Maksymilian Maria Kolbe, męczennik i święty Kościoła katolickiego
- 1939 – zmarł Indianin Charles Alexander Eastman, dyplomowany lekarz medycyny, działacz społeczny i obrońca praw rdzennych Amerykanów
- 1959 – generał Charles de Gaulle po raz pierwszy objął urząd Prezydenta Republiki Francuskiej
- 1994 – rosyjski kosmonauta Walerij Polakow rozpoczął swą drugą misję, która trwała ponad 437 dni
10 stycznia 2024
10 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Dobrosław i Wilhelm
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1769 – urodził się Michel Ney, marszałek Francji, któremu po zwycięstwie pod Borodino Napoleon nadał tytuł księcia Moskwy
- 1794 – zmarł, pochodzący z Prus Królewskich, podróżnik, etnograf i przyrodnik Georg Forster (na portrecie), niemiecki działacz epoki oświecenia, profesor historii naturalnej w Szkole Głównej Litewskiej
- 1864 – „Kurier Niedzielny” opublikował wiersz Do Pegaza podpisany pseudonimem Jan w Oleju napisany przez nieletniego jeszcze Alaksandra Głowackiego
- 1934 – urodził się Łeonid Krawczuk (na fotografii), pierwszy prezydent Ukrainy po odzyskaniu niepodległości w 1991 r.; tegoż dnia w Lipsku stracony został holenderski komunista Marinus van der Lubbe, skazany z oskarżenia o podpalenie Reichstagu
- 1954 – w katastrofie lotu BOAC 781 zginęło 35 osób
- 1999 – zmarła pisarka, historyk literatury i tłumaczka Wanda Markowska, autorka przeznaczonych dla dzieci i młodzieży adaptacji oryginalnych mitów i ludowych podań różnych kultur
12 stycznia 2024
12 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Cezaria i Tacjana
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1554 – w odzyskanym Pegu odbyła się koronacja króla Birmy Bayinnaunga
- 1909 – zmarł niemiecki matematyk Hermann Minkowski (na fotografii), pomysłodawca czasoprzestrzeni, która znalazła zastosowanie w szczególnej teorii względności
- 1949 – urodził się polski artysta muzyczny Andrzej Zaucha
- 1959 – odkryto zespół jaskiń Cueva de Nerja, w których znaleziono ślady osadnicwa ludzkiego od 25 tys. lat p.n.e.
- 1964 – rewolucja obaliła Dżamszida ibn Abd Allaha, ostatniego sułtana Zanzibaru – co położyło kres wielowiekowej dominacji Arabów na tej afrykańskiej wyspie
- 1969 – ukazał się debiutancki album studyjny brytyjskiej grupy rockowej Led Zeppelin zatytułowany Led Zeppelin
- 1974 – urodziła się brytyjska wolalistka Mel C, członkini grupy muzycznej Spice Girls
14 stycznia 2024
14 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Feliks, Krystiana i Nina; Nowy Rok według kalendarza juliańskiego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1814 – podpisano traktat kiloński, który zakończył wojny napoleońskie w Skandynawii
- 1919 – urodził się włoski polityk Giulio Andreotti (na fotografii), trzykrotny premier rządu tego kraju
- 1934 – urodził się polski pisarz Marek Hłasko
- 1944 – II wojna światowa: rozpoczęła się operacja leningradzko-nowogrodzka, której celem było odblokowanie Leningradu spod oblężenia
- 1944 – urodził się Niemiec Peter Fechter, który zginął podczas próby sforsowania Muru Berlińskiego i stał się jedną z najsłynniejszych takich ofiar
- 1969 – urodził się polski aktor, reżyser i wokalista Arkadiusz Jakubik
- 1999 – zmarł polski reżyser i teoretyk teatru Jerzy Grotowski
16 stycznia 2024
16 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Otto, Włodzimira i Włodzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 27 p.n.e. – senat przyznał Oktawianowi tytuł augusta
- 1794 – zmarł brytyjski historyk Edward Gibbon (na portrecie), autor monumentalnego dzieła Zmierzch i upadek cesarstwa rzymskiego
- 1924 – urodziła się dziennikarka Wanda Falkowska, publicystka m.in. „Prawa i Życia”, „Polityki” i „Przekroju”, specjalizująca się w tematyce prawniczej – autorka reportaży sądowych oraz artykułów i felietonów społeczno-prawnych
- 1934 – Sąd Najwyższy wydał oświadczenie, które zamknęło sądową drogę do przejmowania cerwki w ramach akcji ich rewindykacji
- 1959 – w województwie warszawskim utworzono Kampinoski Park Narodowy
- 1969 – student Jan Palach (na fotografii) dokonał samospalenia na Placu Wacława w Pradze
- 1979 – w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej szach Mohammad Reza Pahlawi musiał opuścić Iran, a władzę zaczął przejmować ajatollah Chomejni
18 stycznia 2024
18 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Krystyna, Małgorzata i Monika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 474 – po śmierci dziadka cesarzem Bizancjum został siedmioletni Leon
- 1519 – urodziła się Izabela Jagiellonka (na ilustracji), królewna polska, księżniczka litewska, królowa i regentka węgierska
- 1654 – ugoda perejasławska oddała Ukrainę pod władzę Moskwy
- 1689 – urodził się francuski filozof, prawnik i pisarz Monteskiusz, autor traktatu „O duchu praw”
- 1904 – urodził się amerykański aktor Cary Grant, grał m.in. w filmach Arszenik i stare koronki i Północ, północny zachód
- 1919 – powstał Polski Czerwony Krzyż
- 1984 – zmarł generał-lejtnant Pantielejmon Ponomarienko, radziecki polityk, wojskowy i dyplomata, od 1938 do 1947 r. I Sekretarz KC Komunistycznej Partii Białorusi; od XIX do XX Zjazdu KPZR członek najwyższych gremiów partii; w latach 1955–1957 był ambasadorem ZSRR w Polsce
20 stycznia 2024
20 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiana, Fabian i Sebastian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1649 – po latach tyranii i wojnie domowej rozpoczął się proces króla Anglii i Szkocji Karola Stuarta
- 1774 – po raz pierwszy zniesiony został trybunał inkwizycji w Goa, oficjalnie z powodów finansowych
- 1864 – za udział w powstaniu styczniowym aresztowano Aleksandra Głowackiego
- 1904 – w Wiedniu miała miejsce premiera operetki Boski małżonek Franza Lehára
- 1919 – wojna estońsko-bolszewicka: zwycięstwem Estonii nad Rosją Radziecką zakończył się desant pod Utrią
- 1924 – urodził się polski fotografik Jerzy Tomaszewski znany jako twórca zdjęć walk z powstania warszawskiego
- 1969 – Richard Nixon został zaprzysiężony na 37. prezydenta Stanów Zjednoczonych (na fotografii moment składania przysięgi)
22 stycznia 2024
22 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Dorian, Laura i Wincenty; Dzień Dziadka w Polsce
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1849 – urodził się szwedzki pisarz August Strindberg, uznawany za ojca współczesnego teatru, autor m.in. Historii małżeńskich oraz dramatu Panna Julia
- 1879 – w największej bitwie wojny brytyjsko-zuluskiej armia Zulusów pokonała oddział brytyjski dowodzony przez Lorda Chelmsforda
- 1904 – urodził się Arkadij Gajdar, radziecki pisarz młodzieżowy, autor powieści Timur i jego drużyna; w czasie wojny domowej w Rosji zgłosił się na ochotnika do Armii Czerwonej, gdzie trafił do Jednostki Specjalnego Przeznaczenia w armii generała Tuchaczewskiego
- 1919 – w Kijowie ogłoszony został Akt Zjednoczenia (na fotografii) Ukraińskiej i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej; rocznica tego wydarzenia jest na Ukrainie obchodzona jako Dzień Jedności Ukrainy
- 1944 –
Eva, tytułowa bohaterka musicalu Evita, spotyka się po raz pierwszy z Perónem - 1944 – kampania włoska: wojska alianckie rozpoczęły mającą na celu ominięcie linii Gustawa operację Shingle
- 2009 – zmarł Stanisław Karolkiewicz, polski generał, współzałożyciel i wieloletni prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, kawaler orderu Virtuti Militari
24 stycznia 2024
24 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Salezy, Ksenia i Milena
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1804 – urodził się polsko-austriacki lekarz i polityk Józef Dietl, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa
- 1924 – zmarł rosyjski polityk Michaił Rodzianko, oktiabrysta, przewodniczący Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego
- 1934 – urodził się polski poeta, dramatopisarz i publicysta Stanisław Grochowiak, autor uznawanego za programowy utwór turpizmu wiersza Płonąca żyrafa
- 1939 – powstało Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi
- 1984 – komputer Apple Macintosh (na fotografii) wszedł na rynek
- 1989 – na krześle elektrycznym został stracony Ted Bundy (na fotografii), jeden z najkrwawszych seryjnych morderców w historii Stanów Zjednoczonych
- 2004 – zmarł brazylijski piłkarz Leônidas
26 stycznia 2024
26 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Paula, Tymoteusz i Tytus; Dzień Australii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1564 – Wojska litewskie pokonały wojska rosyjskie po pierwszej bitwie pod Czaśnikami
- 1809 – urodził się Sabała (na portrecie Stanisława Witkiewicza), góralski gawędziarz, przewodnik po Tatrach
- 1904 – urodził się irlandzki polityk Seán MacBride, szef sztabu Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA), współzałożyciel i przewodniczący Amnesty International, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1919 – wojna polsko-czechosłowacka: wojska czeskie, korzystając z zaangażowania Polski w walki na wschodzie, zajęły ziemie Śląska Cieszyńskiego aż za Wisłę
- 1934 – Polska zawarła z III Rzeszą pakt o niestosowaniu przemocy
- 1954 – po ustąpieniu Dawida Ben Guriona 2. premierem Izraela został Mosze Szaret (na fotografii)
- 2004 – zmarł polski polityk lewicowy Aleksander Małachowski, marszałek senior dwóch sejmów III RP
28 stycznia 2024
28 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Julian, Olimpia i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 814 – zmarł Karol Wielki, odnowiciel Cesarstwa na Zachodzie; władzę po nim przejął syn Ludwik, król Akwitanii, od 813 r. – za zgodą możnowładców – współcesarz
- 1754 – angielski pisarz i arystokrata Horatio Walpole jako pierwszy użył w języku angielskim słowa serendipity
- 1864 – urodził się francuski mediewista Joseph Bédier (na fotografii), wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie, członek Académie des sciences
- 1884 – urodził się Auguste Piccard, szwajcarski badacz ziemskiej atmosfery i hydrosfery, konstruktor balonu stratosferycznego i batyskafu
- 1919 – powołano Uniwersytet Masaryka w Brnie
- 1954 – zmarł polski geograf i kartograf Eugeniusz Romer (na fotografii), twórca nowoczesnej kartografii polskiej
30 stycznia 2024
30 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bronisław, Maciej i Martyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1644 – wojska Stanisława Koniecpolskiego i Jeremiego Wiśniowieckiego pokonały w bitwie pod Ochmatowem siły tatarskie Tuhaj-beja
- 1674 – profesor Akademii Krakowskiej Łukasz Piotrowski wykupił od rodziny dom Pod Wiewiórką wraz z drukarnią, którą przekazał w formie darowizny Akademii, dzięki czemu następnie powstała Drukarnia Akademii Krakowskiej
- 1834 – urodził się Wołodymyr Antonowycz (na portrecie), ukraiński działacz narodowy, archeolog, etnograf i historyk
- 1889 – następca tronu austro-węgierskiego arcyksiążę Rudolf i jego kochanka Maria Vetsera (na ilustracji) popełnili samobójstwo w pałacyku Mayerling
- 1934 – zmarł polski inżynier, chemik i wynalazca Piotr Lebiedziński, pionier światowej i polskiej kinematografii, konstruktor kinematografu
- 1964 – generał Dương Văn Minh został obalony przez generała Nguyễna Khánha (choć w listopadzie poprzedniego roku współdziałali z CIA w obaleniu generała Ngô Đình Diệma)
- 1984 – premiera polsko-radzieckiego filmu muzycznego Akademia pana Kleksa w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego, będącego adaptacją książki Jana Brzechwy o tym samym tytule