Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/styczeń
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rocznice
1 stycznia 2019
1 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eufrozyna, Mieszko i Odyseusz; Nowy Rok; dzień niepodległości Brunei i Haiti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1864 – urodził się francuski mediewista Joseph Bédier (na fotografii), wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie, członek Académie des sciences
- 1919 – urodził się amerykański pisarz Jerome David Salinger, autor m.in. powieści Buszujący w zbożu
- 1929 – urodził się pisarz i dziennikarz Zbigniew Nienacki, autor m.in. serii książek o przygodach Pana Samochodzika
- 1944 – ukonstytuowała się Krajowa Rada Narodowa, dekretem której tego samego dnia sformowana została Armia Ludowa
- 1959 – rewolucja kubańska: rewolucjoniści pod wodzą Fidela Castro obalili dyktatora Fulgencia Batistę
- 1969 – wyemitowano pierwszy odcinek radzieckiego serialu animowanego Wilk i Zając (kadr na znaczku pocztowym)
- 1999 – zmarł polski kompozytor i dyrygent Stanisław Hadyna, założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”
3 stycznia 2019
3 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Danuta, Genowefa i Zdzisława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1779 – urodził się jezuita Franciszek Dzierożyński, wykładowca Akademii Połockiej, następnie superior misji w USA, twórca amerykańskiego szkolnictwa jezuickiego
- 1929 – urodził się włoski reżyser Sergio Leone, twórca i przedstawiciel spaghetti westernu w tym popularnej trylogii dolarowej (Za garść dolarów, Za kilka dolarów więcej i Dobry, zły i brzydki)
- 1944 – oddziały Armii Czerwonej przekroczyły przedwojenną wschodnią granicę Rzeczypospolitej
- 1959 – Alaska została pełnoprawnym (49.) stanem Unii (na mapie)
- 1969 – urodził się niemiecki kierowca wyścigowy Michael Schumacher, niekwestionowany mistrz Formuły 1
- 1999 – rozpoczęła się misja bezzałogowej sondy Mars Polar Lander, nieudana z powodu utraty komunikacji w czasie lądowania na Marsie
- 2004 – w katastrofie samolotu należącego do egipskich linii Flash Airlines zginęli wszyscy obecni na pokładzie (142 pasażerów i 6 członków załogi)
5 stycznia 2019
5 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Amelia, Edward i Szymon
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1889 – zmarł Konstanty Schmidt-Ciążyński, kolekcjoner i znawca sztuki, ofiarodawca dużego zbioru dla Muzeum Narodowego w Krakowie
- 1919 – w Monachium Anton Drexler założył Deutsche Arbeiterpartei, przemianowaną później na NSDAP
- 1924 – zmarł ksiądz Kazimierz Lutosławski (na portrecie autorstwa Stanisława Lentza), działacz endecki, poseł na Sejm Ustawodawczy i Sejm I kadencji, projektant polskiej odznaki skautowej która stała się pierwowzorem krzyża harcerskiego
- 1949 – urodził się rysownik satyryczny Andrzej Mleczko
- 1954 – dokonano oblotu samolotu MiG-19 (na fotografii)
- 1969 – z kosmodromu Bajkonur wystrzelona została radziecka sonda kosmiczna Wenera 5, przeznaczona do badania Wenus
- 2009 – zmarł polski uczony Andrzej Seyfried – lekarz, specjalizujący się w dziedzinie rehabilitacji
7 stycznia 2019
7 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Lucjan, Rajmund i Rajnold; 
w Kościołach wschodnich Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1794 – król Stanisław August Poniatowski oraz Rada Nieustająca pod naciskiem carycy Katarzyny II unieważnili Order Virtuti Militari; zakazano noszenia medali i krzyży Virtuti Militari, nakazując ich zwrot w ciągu miesiąca pod groźbą najsurowszych kar kryminalnych
- 1924 – George Gershwin (na fotografii) rozpoczął komponowanie swego najsłynniejszego utworu – „Błękitnej rapsodii”
- 1949 – w niewyjaśnionych okolicznościach, podczas śledztwa prowadzonego przez MBP, zginął Jan Rodowicz ps. „Anoda” (na ilustracji) – polski harcerz, żołnierz Szarych Szeregów, pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski
- 1964 – urodził się amerykański aktor filmowy Nicolas Cage
- 1979 – wojska wietnamskie wkroczyły do stolicy Kambodży Phnom Penh; nastąpiło obalenie rządów Czerwonych Khmerów
- 1989 – na cesarski tron Japonii wstąpił Akihito, syn i następca zmarłego tegoż dnia Hirohito
9 stycznia 2019
9 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Adrian, Alicja i Marcjanna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1814 – powstała Koninklijke Landmacht
- 1849 – urodził się John Hartley, brytyjski tenisista, pierwszy w historii mistrz Wimbledonu, który obronił tytuł zwyciężając w 1879 i 1880
- 1924 – urodził się radziecki reżyser filmowy ormiańskiego pochodzenia Siergiej Paradżanow
- 1944 – urodził się brytyjski muzyk Jimmy Page (na fotografii), współzałożyciel i gitarzysta zespołu Led Zeppelin; na emigracji w USA zmarł Antanas Smetona (na fotografii), litewski działacz społeczny i polityk, wieloletni prezydent Republiki Litewskiej; tegoż dnia powstała Rada Jedności Narodowej
11 stycznia 2019
11 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Honorata, Hortensja i Krzesimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1494 – zmarł włoski malarz epoki quattrocenta Domenico Ghirlandaio, przedstawiciel szkoły florenckiej (na ilustracji portret Giovanny Tornabuoni jego pędzla)
- 1859 – urodził się George Curzon (na fotografii), wicekról Indii, minister spraw zagranicznych Imperium Brytyjskiego; jego imieniem została nazwana, zaproponowana przez brytyjską dyplomację, linia demarkacyjna wojsk polskich i bolszewickich
- 1864 – na placu Łukiskim w Wilnie został z rozkazu Murawjowa rozstrzelany przez Moskali działacz powstańczy Tytus Dalewski, jesienią 1863 r. kierujący pracami rządu cywilnego na Litwie
- 1914 – premiera stworzonego przez Towarzystwo Strażnica religijnego filmu Fotodrama stworzenia – pierwszej prezentacji zawierającej ruchomy obraz i kolorowane przezrocza zsynchronizowane z akompaniamentem muzycznym i nagranymi komentarzami
- 1944 – urodził się Maciej Damięcki, polski aktor filmowy, teatralny i dubbingowy; tegoż dnia wykonano, wydany przez trybunał marionetkowej Republiki Salò, wyrok śmierci na 5 członkach Wielkiej Rady Faszystowskiej, którzy w lipcu 1943 r. głosowali za usunięciem Benito Mussoliniego; straceni zostali m.in. zięć Duce Galeazzo Ciano, były minister spraw zagranicznych Italii, oraz marszałek Emilio De Bono
- 2014 – zmarł Ariel Szaron
13 stycznia 2019
13 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Hilary, Remigiusz i Weronika
Wybrane rocznice:
- 1939 – urodził się polski piłkarz, trener i działacz sportowy Jacek Gmoch (na fotografii)
- 1940 – dokonano oblotu radzieckiego myśliwca Jak-1
- 1944 – powołano Komisję Burdenki, której celem było udowodnienie, że zbrodnia katyńska na polskich oficerach dokonana wiosną 1940 roku przez NKWD, została popełniona przez Niemców w 1941 roku
- 1947 – urodził się Jacek Majchrowski (na fotografii), polski prawnik, historyk doktryn politycznych i prawnych, samorządowiec, prezydent Krakowa
- 1964 – urodziła się wschodnioniemiecka lekkoatletka Gloria Siebert, płotkarka, srebrna medalistka igrzysk olimpijskich w Seulu
- 1965 – w kawiarni Nowy Świat w Warszawie odbyła się premiera pierwszego programu Kabaretu Dudek
- 1979 – zmarł polski malarz Eugeniusz Geppert, przedstawiciel kapizmu, organizator Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, od 2008 roku noszącej jego imię
15 stycznia 2019
15 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Eligiusz, Ida i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1734 – ostatni królewski pogrzeb w Krakowie: w katedrze wawelskiej pochowano króla Jana i jego małżonkę Marię oraz króla Augusta II (syn i następca tego ostatniego August III spoczął w katedrze Świętej Trójcy w Dreźnie, Stanisław Leszczyński u Notre-Dame de Bon Secours w Nancy, szczątki Stanisława Augusta złożono ostatecznie w warszawskiej katedrze św. Jana, zaś Aleksander i Mikołaj zostali pochowani w petersburskim soborze Pietropawłowskim)
- 1809 – urodził się francuski polityk, socjolog i dziennikarz Pierre-Joseph Proudhon, uważany za ojca anarchizmu
- 1824 – urodziła się Marie Duplessis, francuska kurtyzana, pierwowzór postaci Marguerite Gautier w powieści Alexandre Dumasa (syna) pt. Dama kameliowa
- 1869 – urodził się wszechstronny polski artysta Stanisław Wyspiański, dramatopisarz i poeta, malarz, grafik i architekt
- 1914 – urodził się polski żołnierz Stefan Bałuk, jeden z 89 cichociemnych biorących udział w powstaniu warszawskim, od 2010 roku kanclerz Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari
- 1919 – działacze ruchu robotniczego Róża Luksemburg i Karl Liebknecht (na znaczku pocztowym) zostali w Berlinie zamordowani przez żołnierzy Freikorpsu
- 1929 – urodził się pastor baptystyczny, działacz na rzecz zniesienia dyskryminacji rasowej Martin Luther King (na fotografii), laureat Pokojowej Nagrody Nobla, autor uznawanego za najlepszą mowę publiczną XX wieku przemówienia - I Have a Dream
17 stycznia 2019
17 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Rosława i Rościsław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1504 – urodził się dominikanin Michele Ghislieri, późniejszy papież Pius V
- 1649 – miała miejsce koronacja Jana Kazimierza (ilustracja)
- 1734 – biskup krakowski Jan Aleksander Lipski koronował księcia Saksonii Augusta na króla Polski; była to ostatnia koronacja w katedrze wawelskiej – Stanisław August został koronowany w kolegiacie św. Jana w Warszawie, a Mikołaj na tamtejszym Zamku Królewskim
- 1814 – urodził się generał Ludwik Mierosławski (na rycinie), pierwszy dyktator powstania styczniowego, teoretyk i historyk wojskowości
- 1944 – rozpoczęła się wielomiesięczna bitwa o Monte Cassino
- 1969 – zmarła polska kompozytorka i skrzypaczka Grażyna Bacewicz
- 2004 – zmarł polski piosenkarz i kompozytor Czesław Niemen, jedna z największych indywidualności polskiej sceny rockowej
19 stycznia 2019
19 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Germana, Henryk i Mariusz; Objawienie Pańskie w Kościołach wschodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1544 – w Fontainebleau urodził się Franciszek, król Francji w latach 1559-1560; na okres jego rządów przypada tzw. tumult w Amboise, rozpoczynający epokę wojen religijnych
- 1789 – Sejm Czteroletni zniósł Radę Nieustającą
- 1839 – urodził się francuski malarz postimpresjonista Paul Cézanne
- 1874 – zmarł Hoffmann von Fallersleben, autor hymnu Niemiec
- 1969 – zmarł Jan Palach, czeski student, który dokonał samospalenia w proteście przeciw inwazji radzieckiej na Czechosłowację
- 2009 – w Moskwie, po konferencji prasowej zostali zastrzeleni prawnik i obrońca praw człowieka Stanisław Markiełow i towarzysząca mu dziennikarka Anastasija Baburowa
21 stycznia 2019
21 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Jarosław i Jarosława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1874 – urodził się Wincenty Witos (na fotografii), polski polityk i działacz ruchu ludowego, czterokrotny premier Polski
- 1919 – urodziła się pisarka, poetka, publicystka i dramatopisarka Stanisława Fleszarowa-Muskat, autorka ponad 700 utworów: powieści, dramatów, słuchowisk radiowych, sztuk telewizyjnych
- 1924 – zmarł rosyjski komunista Włodzimierz Lenin, organizator i przywódca rewolucji październikowej
- 1949 – z funkcji prezydenta Republiki Chińskiej zrezygnował Czang Kaj-szek
- 1959 – zmarł polski poeta Stanisław Młodożeniec, współtwórca futuryzmu
- 1989 – na plebanii w Warszawie odnaleziono ciało zamordowanego (przez „nieznanych sprawców”) kapelana Rodziny Katyńskiej, łącznika AK ks. Stefana Niedzielaka
23 stycznia 2019
23 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emerencja, Ildefons i Uniemir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1744 – zmarł włoski filozof Giambattista Vico
- 1889 – zmarł mineralog, geolog i inżynier Ignacy Domeyko (na fotografii), badacz Ameryki Południowej, rektor Uniwersytetu Chilijskiego w Santiago de Chile
- 1909 – po kolizji RMS Republic z SS Florida po raz pierwszy wysłano telegrafem bezprzewodowym wołanie o pomoc – dzięki temu w katastrofie zginęło tylko 6 osób
- 1924 – weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej w przedmiocie systemu monetarnego, ustanawiające jednostką monetarną złotego (o wartości 9/31 g czystego złota); złoty od tej pory dzieli się na 100 (nie na 30 – jak to drzewiej bywało) groszy
- 1929 – uchwałą Sejmu Śląskiego powołane do życia zostało Muzeum Śląskie w Katowicach
- 1944 – urodził się holenderski aktor Rutger Hauer, pamiętany z filmów Łowca androidów i Autostopowicz
- 1989 – zmarł hiszpański malarz, przedstawiciel surrealizmu Salvador Dalí (na fotografii), jeden z najciekawszych artystów XX wieku
25 stycznia 2019
25 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emanuela, Miłosz i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1759 – urodził się narodowy szkocki poeta Robert Burns (na portrecie pędzla Alexandra Nasmitha), prekursor romantyzmu, autor m.in. słów popularnej pieśni Auld Lang Syne
- 1874 – urodził się William Somerset Maugham (na fotografii), angielski powieściopisarz i dramaturg, fundator nagrody nazwanej jego imieniem
- 1924 – we francuskim Chamonix rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie
- 1949 – w Moskwie powołano do życia Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
- 1954 – urodził się izraelski pisarz Dawid Grossman
- 2004 – zmarła holenderska lekkoatletka Fanny Blankers-Koen, wielokrotna medalistka olimpijska; na jej cześć rozgrywany jest od 1981 roku mityng lekkoatletyczny w Hengelo; tegoż dnia lądowaniem na Marsie rozpoczęła się misja amerykańskiego łazika Opportunity
27 stycznia 2019
27 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Elwira, Jerzy i Przybysław; Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1859 – urodził się Wilhelm II (na fotografii), ostatni cesarz Niemiec i król Prus
- 1869 – wojna boshin: na wyspie Hokkaido zwolennicy rodu Tokugawów utworzyli separatystyczną Republikę Ezo
- 1934 – urodziła się francuska polityk Édith Cresson, pierwsza i jedyna dotąd kobieta na stanowisku premiera Francji
- 1939 – dokonano oblotu amerykańskiego dwukadłubowego myśliwca dalekiego zasięgu Lockheed P-38 Lightning
- 1944 – zakończyła się trwająca blisko 900 dni blokada Leningradu
- 1949 – urodził się Zbigniew Rybczyński, polski reżyser i operator filmowy, laureat Oscara za film Tango
- 1999 – zmarł Jerzy Turowicz (na fotografii), wieloletni redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”
29 stycznia 2019
29 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Bolesława i Zdzisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1904 – urodziła się Lidia Zamenhof (na fotografii), polska propagatorka esperanto, bahaizmu oraz idei homaranizmu
- 1934 – zmarł niemiecki chemik Fritz Haber (na fotografii), wynalazca metody syntezy amoniaku, w czasie I wojny światowej organizator produkcji i zastosowania gazów bojowych (chloru i iperytu); w 1918 otrzymał Nagrodę Nobla
- 1944 – w Koniuchach koło Solecznik rosyjscy, litewscy i żydowscy partyzanci dokonali masowego mordu polskich mieszkańców
- 1954 – urodziła się afroamerykańska prezenterka telewizyjna Oprah Winfrey, jedna z najbardziej wpływowych kobiet Ameryki; tegoż dnia zmarł ksiądz Ansas Baltris, duchowny Kościoła ewangelicko-augsburskiego, litewski działacz społeczny i narodowy w pruskim Okręgu Kłajpedy
- 1959 – premiera filmu animowanego Śpiąca królewna
31 stycznia 2019
31 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Emma, Jan i Ludwika; dzień niepodległości Nauru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 314 – papieżem został Sylwester; za jego pontyfikatu (który obrósł wieloma legendami) powstały w Rzymie słynne świątynie: Bazylika św. Jana i Bazylika Świętego Krzyża w Jerozolimie na Lateranie oraz Bazylika św. Piotra na Watykanie
- 1884 – urodził się niemiecki polityk Theodor Heuss, pierwszy prezydent Republiki Federalnej Niemiec
- 1924 – urodził się gruziński reżyser i scenarzysta Tengiz Abuładze; jego najsłynniejszym dziełem jest Pokuta – studium stalinowskiej tyranii
- 1929 – zmarł ksiądz Jan Karafiát (na fotografii), kapłan Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego i pisarz, autor ponad osiemdziesięciokrotnie wznawianej i wystawianej w teatrach baśni Broučci (Świetliki)
- 1944 – wojna na Pacyfiku: rozpoczęły się walki o Wyspy Marshalla na Pacyfiku
- 1944 – zmarli: polska nauczycielka, lewicowa działaczka społeczna i pisarka Stefania Sempołowska oraz francuski powieściopisarz i autor sztuk teatralnych Jean Giraudoux
2 stycznia 2019
2 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bazyli, Stefania i Telesfor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1729 – urodził się niemiecki astronom, fizyk i biolog Johann Daniel Titius
- 1834 – urodził się bułgarski polityk Todor Burmow, pierwszy premier Księstwa Bułgarii
- 1909 – rozpoczęły się pierwsze zorganizowane oficjalnie zawody Elfstedentocht
- 1939 – zmarł polski polityk Roman Dmowski (na fotografii), współzałożyciel Narodowej Demokracji, minister spraw zagranicznych
- 1959 – wystrzelenie przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich Łuny 1, pierwszej sondy, która osiągnęła II prędkość kosmiczną i pokonała przyciąganie Ziemi
- 1969 – urodziła się amerykańska supermodelka Christy Turlington (na fotografii), która razem z Naomi Campbell i Lindą Evangelistą były nazywane „Trójcą” i angażowane do tych samych pokazów
- 2004 – kosmiczna sonda Stardust jako pierwsza w historii pobrała próbki pyłu z warkocza komety
4 stycznia 2019
4 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Aniela, Benedykta i Dobromir; dzień niepodległości Mjanmy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1809 – urodził się Louis Braille, twórca pisma dla niewidomych (na popiersiu)
- 1894 – w życie wszedł tajny sojusz militarny Rosji i Francji (tzw. dwuporozumienie)
- 1919 – pułkownik Marian Januszajtis-Żegota (na fotografii) próbował przeprowadzić zamach stanu, mający na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego
- 1964 – papież Paweł VI rozpoczął swą pierwszą podróż apostolską; w Ammanie spotkał się z królem Jordanii Husajnem, w Nazarecie z prezydentem Izraela Zalmanem Szazarem, zaś w Jerozolimie na Górze Oliwnej z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem
- 1989 – zmarł polski aktor Kazimierz Brusikiewicz, działacz Związku Artystów Scen Polskich
- 2004 – na Marsie wylądował amerykański lądownik Spirit; tegoż dnia w wyborach zarządzonych po ustąpieniu Eduarda Szewardnadze na urząd prezydenta Gruzji został wybrany Micheil Saakaszwili
6 stycznia 2019
6 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Baltazar, Kacper i Melchior; Wigilia Bożego Narodzenia w Kościołach wschodnich; Objawienie Pańskie w Kościele zachodnim; Irlandczycy obchodzą Małe Boże Narodzenie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1449 – Konstantyn XI Dragazes Paleolog objął tron cesarski w Konstantynopolu
- 1579 – południowe prowincje Niderlandów: Artois, Hainaut oraz część Flandrii podpisały traktat arraski
- 1884 – zmarł austriacki zakonnik (augustianin) Grzegorz Mendel (na portrecie), prekursor genetyki, twórca praw nazwanych jego imieniem
- 1919 – powstanie wielkopolskie: bitwa o Ławicę
- 1919 – zmarł Theodore Roosevelt (na fotografii), dwudziesty szósty prezydent Stanów Zjednoczonych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla za rok 1906
- 1924 – ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”
- 1944 – urodził się szwajcarski immunolog Rolf Zinkernagel, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za prace dotyczące specyficzności komórkowej odporności immunologicznej
8 stycznia 2019
8 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Heladia, Mścisław i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1324 – zmarł włoski podróżnik Marco Polo, autor podyktowanej w więzieniu (w dialekcie języka francuskiego) relacji z wyprawy do Chin, pobytu tamże i powrotu
- 1824 – urodził się angielski literat Wilkie Collins (na fotografii), autor pierwszej w historii literatury powieści detektywistycznej Kamień Księżycowy (prekursor gatunku, Edgar Allan Poe, tworzył zaledwie nowele)
- 1884 – urodził się prozaik, poeta, publicysta, humorysta i krytyk teatralny Kornel Makuszyński (na karykaturze Kazimierza Sichulskiego), autor niezwykle popularnych utworów dla dzieci (O dwóch takich, co ukradli księżyc, Przygody Koziołka Matołka) i dla młodzieży (Szatan z siódmej klasy), honorowy obywatel Zakopanego
- 1894 – urodził się polski duchowny Maksymilian Maria Kolbe, męczennik i święty Kościoła katolickiego
- 1939 – zmarł Indianin Charles Alexander Eastman, dyplomowany lekarz medycyny, działacz społeczny i obrońca praw rdzennych Amerykanów
- 1959 – generał Charles de Gaulle po raz pierwszy objął urząd Prezydenta Republiki Francuskiej
10 stycznia 2019
10 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Dobrosław i Wilhelm
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1569 – na zamku królewskim w Lublinie rozpoczęły się obrady sejmu koronnego poprzedzające zawarcie unii polsko-litewskiej
- 1794 – zmarł, pochodzący z Prus Królewskich, podróżnik, etnograf i przyrodnik Georg Forster (na portrecie), niemiecki działacz epoki oświecenia, profesor historii naturalnej w Szkole Głównej Litewskiej
- 1934 – urodził się Łeonid Krawczuk (na fotografii), pierwszy prezydent Ukrainy po odzyskaniu niepodległości w 1991 r.; tegoż dnia w Lipsku stracony został holenderski komunista Marinus van der Lubbe, skazany z oskarżenia o podpalenie Reichstagu
- 1989 – z inicjatywy Jana Młotkowskiego reaktywowane zostało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, zdelegalizowane uprzednio przez władze PRL
- 1999 – zmarła pisarka, historyk literatury i tłumaczka Wanda Markowska, autorka przeznaczonych dla dzieci i młodzieży adaptacji oryginalnych mitów i ludowych podań różnych kultur
12 stycznia 2019
12 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Cezaria i Tacjana
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 1554 – w odzyskanym Pegu odbyła się koronacja króla Birmy Bayinnaunga
- 1665 – zmarł francuski prawnik i matematyk-samouk Pierre de Fermat (na rycinie)
- 1861 – zmarł czeski pisarz Václav Hanka, językoznawca, slawista, historyk literatury, publicysta, tłumacz, pedagog akademicki, ale również znany mistyfikator – rzekomy „odkrywca” wielu staroczeskich tekstów, które okazały się być zręcznymi fałszerstwami (rękopis królowodworski i rękopis zielonogórski)
- 1910 – urodziła się niemiecka aktorka filmowa Luise Rainer (na fotografii), laureatka dwóch Oskarów dla najlepszej aktorki w roli pierwszoplanowej
- 1929 – urodził się szachista i poeta Janusz Szpotański, w latach 60. XX w. skazany na więzienie za satyryczną operę Cisi i Gęgacze, w której ówczesny przywódca PZPR Władysław Gomułka został przedstawiony w postaci „Gnoma”
- 1945 – rozpoczęła się ofensywa styczniowa Armii Czerwonej
- 1964 – rewolucja obaliła Dżamszida ibn Abd Allaha, ostatniego sułtana Zanzibaru – co położyło kres wielowiekowej dominacji Arabów na tej afrykańskiej wyspie
14 stycznia 2019
14 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Feliks, Krystiana i Nina; Nowy Rok według kalendarza juliańskiego
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 1301 – wraz ze śmiercią króla Węgier Andrzeja III, który nie pozostawił męskiego potomka, wygasła dynastia Arpadów
- 1898 – zmarł brytyjski matematyk, logik i pisarz Lewis Carroll (na fotografii autoportretowej), autor Alicji w Krainie Czarów
- 1919 – urodził się włoski polityk Giulio Andreotti, trzykrotny premier rządu tego kraju
- 1934 – urodził się polski pisarz Marek Hłasko
- 1943 – Franklin Delano Roosevelt, Winston Churchill oraz Charles de Gaulle rozpoczęli konferencję w Casablance
- 1953 – podczas testów pływalności prototyp samolotu Convair F2Y Sea Dart (na zdjęciu podczas startu) nieoczekiwanie uniósł się w powietrze
- 1999 – zmarł polski reżyser i teoretyk teatru Jerzy Grotowski
16 stycznia 2019
16 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Otto, Włodzimira i Włodzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 27 p.n.e. – senat przyznał Oktawianowi tytuł augusta
- 1794 – zmarł brytyjski historyk Edward Gibbon, autor monumentalnego dzieła Zmierzch i upadek cesarstwa rzymskiego
- 1919 – 18. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, zakazująca produkcji, importu i sprzedaży wszelkich napojów alkoholowych, została ratyfikowana przez wymaganą większość ¾ (36 spośród 48) wówczas istniejących stanów
- 1924 – urodziła się dziennikarka Wanda Falkowska, publicystka m.in. „Prawa i Życia”, „Polityki” i „Przekroju”, specjalizująca się w tematyce prawniczej – autorka reportaży sądowych oraz artykułów i felietonów społeczno-prawnych
- 1969 – student Jan Palach (na fotografii) dokonał samospalenia na Placu Wacława w Pradze
- 2009 – transportowe samoloty An-26 (na fotografii) zostały wycofane ze służby w Wojsku Polskim
18 stycznia 2019
18 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Krystyna, Małgorzata i Monika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 474 – po śmierci dziadka cesarzem Bizancjum został siedmioletni Leon
- 1519 – urodziła się Izabela Jagiellonka (na ilustracji), królewna polska, księżniczka litewska, królowa i regentka węgierska
- 1654 – zawarto ugodę perejasławską pomiędzy Rosją a Kozakami
- 1689 – urodził się francuski filozof, prawnik i pisarz Monteskiusz
- 1904 – urodził się amerykański aktor Cary Grant
- 1984 – zmarł generał-lejtnant Pantielejmon Ponomarienko, radziecki polityk, wojskowy i dyplomata, od 1938 do 1947 r. I Sekretarz KC Komunistycznej Partii Białorusi; od XIX do XX Zjazdu KPZR członek najwyższych gremiów partii; w latach 1955–1957 był ambasadorem ZSRR w Polsce
20 stycznia 2019
20 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiana, Fabian i Sebastian
Wybrane rocznice:
- 1320 – książę kujawski Władysław został koronowany w katedrze na Wawelu na króla Polski; akt ten kończył okres rozbicia dzielnicowego Polski
- 1774 – po raz pierwszy zniesiony został trybunał inkwizycji w Goa, oficjalnie z powodów finansowych
- 1775 – urodził się francuski fizyk i matematyk André Ampère, badacz zjawiska elektromagnetyzmu, od jego nazwiska jednostkę natężenia prądu elektrycznego nazwano amper
- 1839 – w bitwie pod Yungay armia chilijska pokonała wojska Konfederacji Peruwiańsko-Boliwijskiej
- 1850 – zmarł duński poeta Adam Gottlob Oehlenschläger (na portrecie), autor słów duńskiego hymnu narodowego − Det er et yndigt land
- 1904 – w Wiedniu miała miejsce premiera operetki Boski małżonek Franza Lehára
- 1969 – Richard Nixon został zaprzysiężony na 37. prezydenta Stanów Zjednoczonych (na fotografii moment składania przysięgi)
22 stycznia 2019
22 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Dorian, Laura i Wincenty
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1849 – urodził się szwedzki pisarz August Strindberg, uznawany za ojca współczesnego teatru, autor m.in. Historii małżeńskich oraz dramatu Panna Julia
- 1879 – w największej bitwie wojny brytyjsko-zuluskiej armia Zulusów pokonała oddział brytyjski dowodzony przez Lorda Chelmsforda
- 1904 – urodził się Arkadij Gajdar, radziecki pisarz młodzieżowy, autor powieści Timur i jego drużyna; w czasie wojny domowej w Rosji zgłosił się na ochotnika do Armii Czerwonej, gdzie trafił do Jednostki Specjalnego Przeznaczenia w armii generała Tuchaczewskiego
- 1919 – w Kijowie ogłoszony został Akt Zjednoczenia (na fotografii) Ukraińskiej i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej; rocznica tego wydarzenia jest na Ukrainie obchodzona jako Dzień Jedności Ukrainy
- 1944 – kampania włoska: wojska alianckie rozpoczęły mającą na celu ominięcie linii Gustawa operację Shingle
- 2009 – zmarł Stanisław Karolkiewicz, polski generał, współzałożyciel i wieloletni prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, kawaler orderu Virtuti Militari
24 stycznia 2019
24 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Salezy, Ksenia i Milena
Wybrane rocznice:
- 1915 – I wojna światowa: II Brygada Legionów Polskich pokonała Rosjan w bitwie pod Rafajłową oraz na innym froncie zwycięstwo floty brytyjskiej nad niemiecką w bitwie morskiej pod Dogger Bank
- 1921 – urodził się Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka” (na fotografii), harcmistrz, żołnierz Armii Krajowej
- 1924 – zmarł rosyjski polityk Michaił Rodzianko, oktiabrysta, przewodniczący Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego
- 1934 – urodził się polski poeta, dramatopisarz i publicysta Stanisław Grochowiak, autor uznawanego za programowy utwór turpizmu wiersza Płonąca żyrafa
- 1984 – komputer Apple Macintosh (na fotografii) wszedł na rynek
- 1986 – największe zbliżenie sondy kosmicznej Voyager 2 do planety Uran
- 2004 – zmarł brazylijski piłkarz Leônidas
26 stycznia 2019
26 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Paula, Tymoteusz i Tytus; Dzień Australii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1809 – urodził się Sabała (na portrecie Stanisława Witkiewicza), góralski gawędziarz, przewodnik po Tatrach
- 1904 – urodził się irlandzki polityk Seán MacBride, szef sztabu Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA), współzałożyciel i przewodniczący Amnesty International, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1919 – wojska czeskie, korzystając z zaangażowania Polski w walki na wschodzie, zajęły ziemie Śląska Cieszyńskiego aż za Wisłę; tegoż dnia odbyły się pierwsze po odzyskaniu niepodległości wybory parlamentarne, których celem było powołanie jednoizbowego Sejmu Ustawodawczego
- 1939 – wojna domowa w Hiszpanii: wojska frankistowskie zdobyły Barcelonę
- 1954 – po ustąpieniu Dawida Ben Guriona 2. premierem Izraela został Mosze Szaret (na fotografii)
- 2004 – zmarł polski polityk lewicowy Aleksander Małachowski, marszałek senior 2 Sejmów III RP
28 stycznia 2019
28 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Julian, Olimpia i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 814 – zmarł Karol Wielki, odnowiciel Cesarstwa na Zachodzie; władzę po nim przejął syn Ludwik, król Akwitanii, od 813 r. – za zgodą możnowładców – współcesarz
- 1884 – urodził się Auguste Piccard, szwajcarski badacz ziemskiej atmosfery i hydrosfery, konstruktor balonu stratosferycznego (na fotografii z 1930 r. w kapsule) i batyskafu
- 1919 – powołano Uniwersytet Masaryka w Brnie
- 1939 – zmarł poeta i dramaturg William Butler Yeats (na portrecie namalowanym w 1900 r. przez ojca), czołowy działacz Odrodzenia Irlandzkiego, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1923 r.
- 1954 – zmarł polski geograf i kartograf Eugeniusz Romer, twórca nowoczesnej kartografii polskiej
- 1989 – powstało stowarzyszenie „Memoriał”, zajmujące się dokumentowaniem i propagowaniem wiedzy o historii ZSRR i o ofiarach represji komunistycznego reżimu
30 stycznia 2019
30 stycznia: imieniny obchodzą m.in.: Bronisław, Maciej i Martyna
Wybrane rocznice:
- 1649 – skazany z rozkazu Cromwella za zdradę stanu Karol Stuart, król Anglii i Szkocji, został w Londynie w publicznej egzekucji stracony przez ścięcie
- 1736 – (19 stycznia według starego stylu) urodził się szkocki matematyk, inżynier, mechanik i wynalazca James Watt, twórca kilku kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej, dzięki którym maszyny te zapoczątkowały rewolucję przemysłową, wprowadził też do praktyki standardową jednostkę konia mechanicznego (używaną i dziś do określenia mocy silników samochodowych)
- 1834 – urodził się Wołodymyr Antonowycz, ukraiński działacz narodowy, archeolog, etnograf i historyk
- 1889 – następca tronu austro-węgierskiego arcyksiążę Rudolf i jego kochanka Maria Vetsera (na portretach) popełnili samobójstwo w pałacyku Mayerling
- 1932 – Aldous Huxley wydał powieść Nowy wspaniały świat
- 1964 – generał Dương Văn Minh został obalony przez generała Nguyễna Khánha (choć w listopadzie poprzedniego roku współdziałali z CIA w obaleniu generała Ngô Đình Diệma)
- 1969 – zmarł Dominique Pire, belgijski dominikanin, laureat Pokojowej Nagrody Nobla za działalność na rzecz uchodźców
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
