Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/wrzesień
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rocznice
1 września 2019
1 września: imieniny obchodzą m.in.: Bronisława, Idzi i Ruta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1939 – atak III Rzeszy na Wieluń, Tczew (na fotografii wysadzone mosty na Wiśle) i Westerplatte zapoczątkował II wojnę światową; tegoż dnia rozpoczęła się obrona gmachu Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku
- 1944 –
32. dzień powstania warszawskiego: Niemcy zniszczyli pociskami czołgowymi kolumnę Zygmunta na Starym Mieście (zrekonstruowana w latach 1948-1949) – więcej w kalendarium - 1969 – przewrót wojskowy w Libii: po obaleniu króla Idrisa I władzę objął młody kapitan Mu’ammar al-Kaddafi
- 1979 – została utworzona Konfederacja Polski Niepodległej
- 1989 – zmarli: polski piłkarz Kazimierz Deyna (na fotografii), który występował w reprezentacji Polski w latach 1968-1978, a w latach 1973-1978 był jej kapitanem, oraz polski inżynier i wynalazca Tadeusz Sendzimir
32. dzień 3 września 2019
3 września: imieniny obchodzą m.in.: Erazma, Grzegorz i Przecław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1189 – koronowano króla Anglii Ryszarda Lwie Serce
- 1929 – zmarł polski polityk Jan Kanty Steczkowski
- 1939 – atak niemieckich dywersantów na Bydgoszcz (krwawa niedziela); tegoż dnia Wielka Brytania i Francja zgodnie z umowami podpisanymi z Polską wypowiedziały wojnę Niemcom. Rozpoczęłą się tzw. udawana wojna, albo wojna siedząca
- 1944 – 34. dzień powstania warszawskiego: po opanowaniu Starego Miasta siły niemieckie uderzyły na Powiśle; dowództwo nad obroną Powiśla objął Stanisław Błaszczak ps. „Róg”, zaś jego zastępcą został Cyprian Odorkiewicz ps. „Krybar” – więcej w kalendarium
- 1989 – zmarł poeta kaszubski Jan Trepczyk, członek Zrzeszenia Regionalnego Kaszubów w Kartuzach i należący do kręgu Zrzeszeńców – kaszubskich literatów wywodzących się ze środowiska skupionego wokół wydawanego przed wojną światową czasopisma pisma „Zrzesz Kaszëbskô”, ideolog kaszubski, leksykograf, autor słownika polsko-kaszubskiego
- 2009 – na cmentarzu Forest Lawn w Los Angeles został pochowany Michael Jackson (na ilustracji)
5 września 2019
5 września: imieniny obchodzą m.in.: Rozwita, Teodor i Wiktoryna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1774 – w Filadelfii zebrał się pierwszy Kongres Kontynentalny
- 1869 – w Bawarii rozpoczęto budowę zamku Neuschwanstein (na ilustracji)
- 1879 – Claude Monet namalował portret Camille na łożu śmierci, przedstawiający jego umierającą na raka żonę
- 1944 – 36. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 1959 – urodził się polski polityk Waldemar Pawlak (na fotografii)
- 1969 – por. William Calley został oskarżony o masakrę wioski Mỹ Lai w Wietnamie
- 1994 – na antenie TVP wyemitowano pierwszy odcinek amerykańskiego serialu Moda na sukces. Opera mydlana została stworzona przez Williama Bella i William Joseph Bell. Premiera odbyłą się w amerykańskiej stacji CBS 23 marca 1987 roku. Serial doczekał się emisji w prawie 100 krajach i z tego powodu został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa
7 września 2019
7 września: imieniny obchodzą m.in.: Domasława, Melchior i Regina; dzień niepodległości Brazylii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1709 – urodził się Samuel Johnson (na ilustracji), angielski pisarz i leksykograf
- 1909 – urodził się – amerykański reżyser filmowy i teatralny pochodzenia greckiego Elia Kazan (na fotografii), jako jeden z najlepszych reżyserów Broadwayu, autor takich filmów jak Tramwaj zwany pożądaniem czy Na wschód od Edenu
- 1939 – kapitulacją polskich żołnierzy zakończyła się obrona Westerplatte, pierwotny plan zakładający sześciogodzinną obronę przeciągnął się do 7 dni, w tym czasie odparto aż 13 szturmów wielokrotnie potężniejszych sił niemieckich
- 1944 – 38. dzień powstania warszawskiego, utrata Powiśla oraz skrzyżowania Alej Jerozolimskich i Marszałkowskiej – więcej w kalendarium
- 1969 – w Bostonie utworzono Międzynarodową Federację Stowarzyszeń Weksylologicznych
- 1989 – rozwiązano ZOMO, które w latach 80. XX wieku były używane głównie do rozpraszania manifestacji opozycyjnych
9 września 2019
9 września: imieniny obchodzą m.in.: Gorgoniusz, Piotr i Radosława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
[[:c:File:WBK -battle of Bzura 1939.jpg|Wielkopolska Brygada Kawalerii w bitwie]]- 1769 – urodził się Iwan Kotlarewski (na portrecie), ukraiński poeta i dramaturg, który jako pierwszy wprowadził żywy język ludowy do literatury ukraińskiej
- 1939 – urodził się polski saksofonista jazzowy Zbigniew Namysłowski; zmarł polski poeta awangardowy Józef Czechowicz; tegoż dnia kampania wrześniowa – początek bitwy nad Bzurą (na fotografii)
- 1944 – 40. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 2009 – w Dubaju uruchomiono metro, jeden z najdłuższych w pełni zautomatyzowanych (bez maszynisty) systemów kolei na świecie
11 września 2019
11 września: imieniny obchodzą m.in.: Hiacynt, Prot i Teodora
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1709 – wojna o sukcesję hiszpańską: połączone armie Wielkiej Brytanii, Holandii i Austrii pokonały Francję w bitwie pod Malplaquet
- 1814 – wojna brytyjsko-amerykańska: zwycięstwo Amerykanów w bitwie pod Plattsburghiem
- 1834 – w Petersburgu odsłonięto Kolumnę Aleksandrowską (na fotografii)
- 1894 – urodziła się polska pisarka Maria Kownacka, autorka Plastusiowego pamiętnika (na fotografii rzeźba Plastusia w Łodzi)
- 1899 – w mieście Flagstaff założono Uniwersytet Arizony Północnej
- 1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk rosyjskich nad austro-węgierskimi w bitwie pod Rawą Ruską
- 1944 – 42. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
13 września 2019
13 września: imieniny obchodzą m.in.: Aureliusz, Eulogia i Jan Chryzostom
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1759 – bitwa na Równinie Abrahama, decydując starcie zbrojne serii konfliktów o dominację w Ameryce Północnej pomiędzy Wielką Brytanią i Francją
- 1814 – wojna brytyjsko-amerykańska: widok sztandaru i zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie pod Baltimore natchnął Francisa Scotta Key'a do napisania wiersza, który prawie 120 lat później stał się hymnem Stanów Zjednoczonych
- 1874 – urodził się austriacki kompozytor Arnold Schönberg, pionier muzyki dodekafonicznej i atonalności
- 1894 – urodził się polski poeta żydowskiego pochodzenia Julian Tuwim (na fotografii), jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, tłumacz poezji rosyjskiej i francuskiej oraz satyryk, autor tekstów kabaretowych, tekstów znanych piosenek, współzałożyciel grupy poetyckiej Skamander; w swojej bogatej twórczości wiele miejsca poświęcił także dzieciom, pisząc dla nich m.in. „Lokomotywę”, „Rzepkę”, „Ptasie radio”, „Słonia Trąbalskiego” czy „Zosię Samosię”
- 1934 – urodził się polski aktor, reżyser i pedagog Zbigniew Zapasiewicz (na fotografii)
- 1939 – podczas kampanii wrześniowej miało miejsce bombardowanie Frampola, którego jedynym celem była ocena skuteczności bombardowania w warunkach polowych, w związku z tym często jest przywoływane jako przykład nieuzasadnionego terroru niemieckiego lotnictwa
- 1944 – 44. dzień powstania warszawskiego: pacyfikacja Czerniakowa, ciężkie walki o Port Czerniakowski, gmach ZUS przy ul. Czerniakowskiej, – więcej w kalendarium
15 września 2019
15 września: imieniny obchodzą m.in.: Jeremi, Kamil i Roland; Międzynarodowy Dzień Demokracji; dzień niepodległości Kostaryki, Salwadoru, Gwatemali i Nikaragui
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1254 – urodził się wenecki kupiec i podróżnik Marco Polo (na pomniku w Chinach)
- 1789 – urodził się amerykański powieściopisarz James Fenimore Cooper, piewca pionierskiego osadnictwa i walk o niepodległość Ameryki
- 1859 – zmarł brytyjski inżynier Isambard Kingdom Brunel, konstruktor tuneli, mostów, linii kolejowych i dalekomorskich statków parowych, m.in. projektant Clifton Suspension Bridge w Bristolu
- 1904 – urodził się Humbert II, ostatni król Włoch (na fotografii); na tron wstąpił w maju 1946, panował 34 dni, zrezygnował z tronu po referendum, w którym niewielką większością obywatele Włoch zadecydowali o zniesieniu monarchii i wprowadzeniu ustroju republikańskiego
- 1929 – urodził się amerykański fizyk Murray Gell-Mann, laureat Nagrody Nobla
- 1944 – 46. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 1974 – na przedmieściach Moskwy, nieopodal stacji Bielajewo odbyła się wystawa malarzy-nonkonformistów, brutalnie rozpędzona przez władze
17 września 2019
17 września: imieniny obchodzą m.in.: Hildegarda, Robert i Zygmunta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1789 – William Herschel odkrył Mimasa, jeden z księżyców Saturna (na fotografii)
- 1939 – agresja ZSRR na Polskę, w której wyniku prezydent i rząd RP schronili się w Rumunii
- 1944 – 48. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 1944 – rozpoczęła się operacja Market Garden – największa podczas drugiej wojny światowej akcja powietrznodesantowa, jej celem było umożliwienie aliantom przełamania niemieckiej obrony od zachodu i tym samym szybsze zakończenie wojny; operacja zakończyła się porażką aliantów i była – zdaniem historyków – taktycznym zwycięstwem Trzeciej Rzeszy, które przedłużyło o rok wojnę w Europie
- 1944 – urodził się pochodzący z niemieckojęzycznego Tyrolu Południowego włoski alpinista i himalaista Reinhold Messner, jako pierwszy człowiek zdobył Koronę Himalajów – wszystkie czternaście ośmiotysięczników, autor publikacji książkowych o tematyce górskiej, polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego kadencji 1999–2004
- 1964 – premiera filmu Goldfinger w reżyserii Guya Hamiltona
- 1994 – zmarł filozof Karl Popper (na zdjęciu), specjalizujący się w filozofii nauki i filozofii społeczno-politycznej, autor systemu filozoficznego zwanego krytycznym racjonalizmem, uważany za jednego z największych filozofów XX wieku
19 września 2019
19 września: imieniny obchodzą m.in.: January, Teodor i Wilhelmina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1749 – urodził się francuski matematyk, astronom i metrolog Jean-Baptiste Joseph Delambre
- 1759 – urodził się brytyjski duchowny anglikański i „ojciec entomologii” William Kirby (na portrecie)
- 1929 – do Puszczy Białowieskiej powrócił żubr, wytrzebiony w czasie I wojny światowej. 10 lat później w puszczy było już 16 okazów
- 1939 – upadek ostatnich punktów oporu polskiego Wybrzeża na Kępie Oksywskiej
- 1944 – 50. dzień powstania warszawskiego: silne niemieckie natarcie na Czerniakowie – więcej w kalendarium
- 1969 – urodziła się holenderska saksofonistka Candy Dulfer; tegoż dnia dokonano oblotu radzieckiego ciężkiego śmigłowca bojowego Mi-24 (na fotografii w węgierskich barwach)
21 września 2019
21 września: imieniny obchodzą m.in.: Bernardyna, Jonasz i Mateusz; Międzynarodowy Dzień Pokoju; dzień niepodległości Armenii, Belize i Malty
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1689 – urodził się wojewoda krakowski, hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki
- 1879 – zmarł polski polityk Teodor Morawski
- 1904 – zmarł niemiecki architekt Alexis Langer
- 1924 – Stefan Żeromski zakończył pracę nad powieścią Przedwiośnie
- 1934 – urodził się kanadyjski poeta i pieśniarz Leonard Cohen (na fotografii), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli nurtu poezji śpiewanej
- 1944 – 52. dzień powstania warszawskiego: alianckie lotnictwo dokonało ostatnich zrzutów zaopatrzenia nad Warszawą, w mieście amunicja na wyczerpaniu, brak żywności wśród żołnierzy i mieszkańców; nieprzerwany atak niemiecki na Czerniaków, powstańcy m.in. z batalionu „Zośka” pod dowództwem Ryszarda Białousa ps. „Jerzy” utrzymywali już tylko skrawek wybrzeża Wisły oraz dwa domy – więcej w kalendarium
- 2004 – otwarto Narodowe Muzeum Indian Amerykańskich (na zdjęciu)
23 września 2019
23 września: imieniny obchodzą m.in.: Krzysztof, Tekla i Zofia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1889 – założono przedsiębiorstwo Nintendo
- 1929 – zmarł niemiecki chemik Richard Zsigmondy, profesor chemii nieorganicznej na uniwersytecie w Getyndze, laureat Nagrody Nobla
- 1939 – zmarł austriacki neurolog i psychiatra Sigmund Freud (na fotografii w 1922), twórca psychoanalizy; tegoż dnia inżynier Adam Czerniaków został przez Stefana Starzyńskiego powołany na urząd komisarycznego prezesa Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie
- 1944 – 54. dzień powstania warszawskiego: padł przyczółek czerniakowski; w powstaniu polegli Józef Stanek, ps. „Rudy”, pallotyn, kapelan Armii Krajowej, w 1999 ogłoszony błogosławionym Kościoła katolickiego oraz Jerzy Gawin ps. „Słoń”, harcerz Szarych Szeregów, żołnierz batalionu Zośka – więcej w kalendarium
- 1949 – urodził się amerykański gitarzysta, piosenkarz i kompozytor rockowy Bruce Springsteen (na zdjęciu)
- 1994 – zmarł polski powieściopisarz, autor sztuk scenicznych, dziennikarz Zbigniew Nienacki, autor poczytnych powieści dla młodzieży, największą popularność przyniósł mu cykl powieści o przygodach Pana Samochodzika, muzealnika i detektywa-amatora
25 września 2019
25 września: imieniny obchodzą m.in.: Aurelia, Kleofas i Władysław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1599 – urodził się włoski architekt Francesco Borromini, autor rzymskich kościołów i pałaców
- 1644 – urodził się duński astronom Ole Rømer, który jako pierwszy wykazał, że prędkość światła jest skończona
- 1849 – zmarł austriacki kompozytor, skrzypek i dyrygent Johann Strauss (ojciec) (na fotografii), twórca walców, polek i marszów
- 1919 – urodził się polski kompozytor i dyrygent, muzykolog i badacz folkloru śląskiego Stanisław Hadyna, założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”
- 1939 – przeprowadzono 11-godzinny nalot dywnowy na Warszawę. Uczestniczylo w nim 400 bombowców Luftwaffe. Zrzucono prawie 630 ton bomb burzących i zapalających. Według szacunków zginęło kilka tysięcy osób
- 1944 – 56 dzień powstania warszawskiego: w powstaniu poległ polski lekkoatleta, fotograf-amator, żołnierz Armii Krajowej Eugeniusz Lokajski ps. „Brok”, mistrz Polski w rzucie oszczepem i wicemistrz Polski w skoku wzwyż, uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936, w czasie powstania zajmował się dokumentacją fotograficzną przebiegu walk oraz zbrodni niemieckich – więcej w kalendarium
- 1944 – urodził się amerykański aktor, reżyser i producent filmowy Michael Douglas (na fotografii)
27 września 2019
27 września: imieniny obchodzą m.in.: Adolfa, Mirela i Wincenty; Światowy Dzień Turystyki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1529 – rozpoczęło się nieudane oblężenie Wiednia przez armię Turków osmańskich
- 1884 – w Budapeszcie została otwarta Węgierska Opera Państwowa (na ilustracji z epoki)
- 1919 – Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej podjęła decyzję o przeprowadzeniu plebiscytu narodowościowego na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie, który nie doszedł do skutku
- 1924 – urodził się czeski pisarz i tłumacz literatury, emigrant Josef Škvorecký, współzałożyciel jednej z najważniejszych czeskich oficyn emigracyjnych, w której publikowali m.in. Václav Havel, Milan Kundera i Ludvík Vaculík
- 1939 – zginęła pisarka, archeolożka i etnografka Jadwiga z Szembeków Szeptycka (na portrecie), prawnuczka Aleksandra Fredry; mimo iż odebrała tylko wykształcenie domowe, zaś archeologią i etnografią zajmowała się amatorsko, to jej opracowania stanowią najobszerniejszy po Kolbergu, zbiór materiałów dokumentujących kulturę ludową Wielkopolski; zbierała pieśni ludowe, rejestrowała obrzędy, zwyczaje, informacje o zdobnictwie i architekturze; we wrześniu 1939 zamordowana przez NKWD
- 1939 – w nocy z 26 na 27 września powstała konspiracyjna organizacja wojskowa Służba Zwycięstwu Polski, początek Polskiego Państwa Podziemnego
- 1944 – 58. dzień powstania warszawskiego: kapitulacja oddziałów powstańczych na Mokotowie; Schutzpolizei zamordowało powstańców, którzy ewakuując się kanałami z Mokotowa przez pomyłkę wyszli z włazu na opanowana przez Niemców ulicę Dworkową – więcej w kalendarium
29 września 2019
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał; o zachodzie słońca rozpoczyna się Rosz Haszana (Święto Trąbek)
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1794 – wieszanie zdrajców
- 1804 – urodził się polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza (na portrecie), uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1829 – w Wielkiej Brytanii powstała pierwsza na świecie profesjonalna formacja policyjna – Metropolitan Police Service, nazywana także od swojej siedziby Scotland Yard; inicjatorem przedsięwzięcia był ówczesny minister spraw wewnętrznych (późniejszy premier) Robert Peel, oficerowie policji byli przez to nazywani „Peelers” albo – co okazało się bardziej popularne – „Bobbies” (Bobby jest wariantem imienia Robert)
- 1939 – generał Thommée podpisał kapitulację Twierdzy Modlin
- 1944 – 60. dzień powstania warszawskiego: rankiem rozpoczął się generalny szturm na Żoliborz, powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek, pod Jaktorowem została rozbita Grupa Kampinos, zginął m.in. dowódca Alfons Kotowski ps. „Okoń” – więcej w kalendarium
- 1984 – zmarł polski dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser Jerzy Wasowski (na fotografii), wraz z Jeremim Przyborą współtwórca telewizyjnego Kabaret Starszych Panów, dla którego skomponował dziesiątki piosenek
- 1989 – w wypadku samochodowym zginęli Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek, prowadzący telewizyjny program popularnonaukowego „Sonda”, oraz ich kierowca, pilot rajdowy Andrzej Gieysztor
2 września 2019
2 września: imieniny obchodzą m.in.: Ingryda, Oliwier i Zofia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1859 – rozpoczęła się największa w historii burza magnetyczna, która spowodowała awarie sieci telegraficznych w wielu miejscach na świecie
- 1894 – urodził się austriacki pisarz i dziennikarz pochodzenia żydowskiego Józef Roth (na fotografii)
- 1939 – Niemcy założyli obóz koncentracyjny w Stutthofie
- 1944 – 33. dzień powstania warszawskiego: koniec ewakuacji obrońców Starego Miasta, opuszczoną przez powstańców dzielnicę zajęły oddziały podległe gen. Reinefarthowi, likwidacja powstańczych szpitali, masowe mordy na ludności cywilnej – więcej w kalendarium
- 1949 – powstał Związek Bojowników o Wolność i Demokrację
- 1964 – urodził się aktor filmowy Keanu Reeves (na fotografii) (Moje własne Idaho, Matrix, Speed: Niebezpieczna prędkość)
- 1969 – zmarł wietnamski rewolucjonista i polityk Hồ Chí Minh, pierwszy prezydent Demokratycznej Republiki Wietnamu
4 września 2019
4 września: imieniny obchodzą m.in.: Adela, Liliana i Rozalia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1809 – urodził się polski poeta okresu romantyzmu, dramaturg i epistolograf Juliusz Słowacki (na portrecie), po upadku powstania listopadowego tworzący na emigracji w Paryżu, obok Mickiewicza i Krasińskiego zaliczany do trójcy wieszczów, a obok Norwida i Micińskiego uważany za największego z mistyków
- 1849 – Amerykanin C.S. Bishop opatentował pierwszą zamiatarkę
- 1899 – urodziła się polska reżyserka teatralna i aktorka żydowskiego pochodzenia Ida Kamińska, była pierwszą aktorką z krajów socjalistycznych nominowaną do Oskara, w latach 1949-1968 pełniła funkcje dyrektora teatrów żydowskich w Łodzi, Wrocławiu i Warszawie, od 1968 na emigracji
- 1944 – 35. dzień powstania warszawskiego: kontynuacja niemieckiego ostrzału artyleryjskiego i bombardowania Powiśla i północnej części Śródmieścia, uszkodzona została elektrownia Powiśle, która dostarczała energii elektrycznej powstańczym szpitalom, drukarniom i warsztatom produkującym broń – więcej w kalendarium
- 1949 – urodził się ukraiński działacz sportowy, przedsiębiorca i polityk Hryhorij Surkis, wiceprezydent UEFA
- 1989 – zmarł belgijski pisarz Georges Simenon, twórca powieści kryminalnych, autor znanego na całym świecie cyklu powieści o komisarzu Maigrecie, które były wielokrotnie ekranizowane
- 2009 – zmarł polski fotoreporter dokumentujący życie Kościoła Ryszard Rzepecki, fotograf prymasów Stefana Wyszyńskiego i Józefa Glempa, dokumentalista pielgrzymek Jana Pawła II
6 września 2019
6 września: imieniny obchodzą m.in.: Bogdana, Eugeniusz i Ewa
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1634 – wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk cesarsko-habsburskich nad szwedzkimi i ich protestanckimi sojusznikami z Niemiec w I bitwie pod Nördlingen (na obrazie Pietera Meulenera)
- 1899 – sekretarz stanu USA John Hay zaproponował stosowanie tzw. polityki otwartych drzwi wobec Chin
- 1939 – urodziła się Krystyna Mikołajewska, polska aktorka znana z roli Żydówki Sary w filmie Jerzego Kawalerowicza Faraon
- 1944 – 37. dzień powstania warszawskiego: powstańcy wycofali się z Powiśla – więcej w kalendarium
- 1954 – premiera filmu Federico Felliniego La strada z Anthony Quinnem i Giuliettą Masiną (na fotografii) w rolach głównych
- 1959 – premiera filmu Pociąg w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, film ten został uznany przez Martina Scorsese za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii
- 2009 – zmarł polski reżyser i operator filmowy Wojciech Bruszewski, prekursor sztuki wideo w Polsce
8 września 2019
8 września: imieniny obchodzą m.in.: Alan, Maria i Serafina; Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
,_Bitwa_pod_Orsz%C4%85.jpg)
- 1474 – urodził się włoski pisarz i poeta epoki renesansu Ludovico Ariosto (na portrecie), twórca epickiego poematu Orland szalony
- 1504 – Michał Anioł ukończył rzeźbę Dawida, która jest uznawana za jedno z najważniejszych dzieł rzeźbiarskich epoki renesansu
- 1514 – siły polsko-litewskie pokonały wojska moskiewskie w bitwie pod Orszą (na obrazie z epoki), zwycięstwo to było znaczącą kartą przetargową wykorzystaną w stosunkach z Habsburgami oraz przyczyniło się do rozbicia ligi antyjagiellońskiej
- 1844 – urodził się polski prawnik, specjalista prawa administracyjnego Tadeusz Pilat, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, pionier badań statystycznych (O metodach zbierania dat do statystyki żniw, O miejskich biurach statystycznych)
- 1944 – 39. dzień powstania warszawskiego: podczas zawieszenia ognia kilka tysięcy cywilów dobrowolnie opuściło Warszawę – więcej w kalendarium
- 1979 – urodziła się Pink
- 2004 – sonda kosmiczna Genesis rozbiła się podczas lądowania na pustyni w stanie Utah
10 września 2019
10 września: imieniny obchodzą m.in.: Mikołaj, Monika i Łukasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_-001.jpg)
- 1749 – zmarła francuska uczona Émilie du Châtelet (na portrecie), przewidziała zjawisko podczerwieni i naturę światła oraz ustaliła wzór na energię kinetyczną
- 1839 – urodził się amerykański naukowiec Charles Sanders Peirce
- 1919 – w Saint-Germain podpisano traktat pokojowy między aliantami a Austrią
- 1939 – II wojna światowa: Kanada wypowiedziała wojnę Niemcom
- 1939 – kapitulacja załogi kpt. Władysława Raginisa po obronie Wizny
- 1944 – 41. dzień powstania warszawskiego: poległ żołnierz batalionu Parasol, poeta Józef Andrzej Szczepański ps. „Ziutek” (na zdjęciu), autor piosenki „Pałacyk Michla” i znanego wiersza „Czerwona zaraza” – więcej w kalendarium
- 1979 – zmarł angolski polityk i poeta Agostinho Neto, w latach 1975-1979 pierwszy prezydent niepodległej Angoli
12 września 2019
12 września: imieniny obchodzą m.in.: Marlena, Sylwin i Sylwina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1914 – urodził się walijski aktor Desmond Llewelyn, odtwórca roli Q w 17 filmach o Jamesie Bondzie
- 1919 – Adolf Hitler po raz pierwszy wziął udział w zebraniu Niemieckiej Partii Robotniczej (DAP) w Monachium i wkrótce potem został jej członkiem
- 1944 – 43. dzień powstania warszawskiego: silny ostrzał artyleryjski i bombardowanie lotnicze Czerniakowa – więcej w kalendarium
- 1944 – urodził się amerykański muzyk Barry White, wokalista, pianista, kompozytor, autor tekstów i producent muzyczny
- 1959 – wyemitowano pierwszy odcinek amerykańskiego serialu telewizyjnego Bonanza (na fotografii główna obsada); tegoż dnia wystrzelono radziecką sondę księżycową Łuna 2
- 2009 – zmarł polski poeta, prozaik, reportażysta Aleksander Ziemny, tłumacz literatury i dziennikarz
14 września 2019
14 września: imieniny obchodzą m.in.: Radomira, Salustia i Siemomysł; święto Podwyższenia Krzyża Świętego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1769 – urodził się niemiecki przyrodnik i podróżnik Alexander von Humboldt (na autoportrecie), jeden z twórców nowoczesnej geografii, wprowadził określenie „pomnik przyrody”
- 1829 – Imperium Rosyjskie i Imperium Osmańskie zawarły pokój w Adrianopolu, kończący wojnę rosyjsko-turecką
- 1854 – urodził się polski fizjolog Napoleon Nikodem Cybulski, odkrywca adrenaliny, jeden z twórców endokrynologii, pionier elektroencefalografii oraz publicysta; oprócz medycyny interesował się również zagadnieniami społecznymi (Czy państwo i społeczeństwo mają obowiązek popierać naukę?)
- 1944 – 45. dzień powstania warszawskiego: w dzielnicy Żoliborz zbrodnie na jeńcach i ludności cywilnej – pacyfikacja Marymontu, nadal głównym celem nieustannych niemieckich ataków był Górny Czerniaków; tegoż dnia oddziały armii radzieckiej wraz z 1. Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki zdobyły warszawską Pragę – więcej w kalendarium
- 1954 – wielkie manewry wojskowe z użyciem broni jądrowej na terenie poligonu Tockoje (obwód orenburski, ZSRR)
- 2004 – zmarł duński aktor filmowy Ove Sprogøe (na fotografii), w Polsce kojarzony jest głównie z rolą Egona Olsena w cyklu czternastu kryminalnych komedii filmowych o Gangu Olsena; oprócz kariery filmowej zajmował się również rewią i piosenkarstwem
16 września 2019
16 września: imieniny obchodzą m.in.: Cyprian, Edyta i Korneliusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1874 – zmarł polski malarz Maksymilian Gierymski (na portrecie Stanisława Witkiewicza)
- 1919 – we Władywostoku utworzono Polski Komitet Ratunkowy Dzieci Dalekiego Wschodu
- 1944 – 47. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 1949 – urodził się polski aktor, satyryk Janusz Rewiński
- 1954 – zmarł polski architekt Wiesław Lisowski
- 1984 – 12 osób zginęło w katastrofie samolotu An-2 (na fotografii inny egzemplarz) w Polskiej Nowej Wsi koło Opola
- 2004 – rozpoczął się trwający 310 dni lokaut w NHL, którego skutkiem było odwołanie całego sezonu 2004/2005
18 września 2019
18 września: imieniny obchodzą m.in.: Ariadna, Ryszarda i Stanisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1939 – śmiercią samobójczą zginął polski prozaik, dramaturg, malarz, filozof, teoretyk sztuki Stanisław Ignacy Witkiewicz (na autoportrecie)
- 1939 – z Tallinna uciekł polski okręt podwodny ORP „Orzeł”
- 1944 – 49. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
- 1989 – zmarła polska aktorka teatralna i filmowa Aleksandra Śląska (na zdjęciu), zagrała m.in. tytułową rolę Bony Sforzy w serialu Królowa Bona
- 1999 – w Szczecinie powstał Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni
- 2009 – zmarła filozof Barbara Skarga, profesor Polskiej Akademii Nauk; tegoż dnia zginęło 20 górników w wyniku wybuchu metanu w kopalni „Wujek” – „Ruch Śląsk”
20 września 2019
20 września: imieniny obchodzą m.in.: Eustachy, Euzebia i Helmut
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1929 – urodził się polski seksuolog, pedagog, lekarz pediatra i popularyzator nauki Andrzej Jaczewski
- 1939 – kampania wrześniowa: zakończyła się bitwa nad Bzurą, rozpoczęła się obrona Grodna przed Armią Czerwoną
- 1939 – zginął polski pisarz, scenarzysta i dziennikarz Tadeusz Dołęga-Mostowicz (na fotografii), autor powieści obyczajowo-satyrycznych z życia środowisk mieszczańskich i ziemiańskich, m.in. Kariera Nikodema Dyzmy i Znachor
- 1944 – 51. dzień powstania warszawskiego: w nocy z 19 na 20 września ok. 200 żołnierzy AK-owców ze Zgrupowania „Radosław” ewakuowało się kanałami z Czerniakowa na Mokotów – więcej w kalendarium
- 1979 – zmarł czechosłowacki generał i prezydent Ludvík Svoboda; tegoż dnia w Republice Środkowoafrykańskiej przy wsparciu komandosów francuskich obalono samozwańczego cesarza Bokassę I
- 1999 – zmarła rosyjska socjolog i działaczka społeczna Raisa Gorbaczowa (na fotografii z mężem), żona ostatniego sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa
22 września 2019
22 września: imieniny obchodzą m.in.: Józefa, Maurycy i Tomasz; Europejski Dzień bez Samochodu; dzień niepodległości Bułgarii i Mali
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1499 – Austria i Szwajcaria zawarły pokój kończący wojnę między oboma państwami
- 1819 – urodził się brytyjski fotograf, wynalazca Thomas Sutton, pionier fotografii barwnej (na ilustracji – „tartanowa wstążka” – pierwsze na świecie kolorowe zdjęcie wykonane przez Suttona w 1861)
- 1939 – urodziła się japońska podróżniczka i wspinaczka Junko Tabei; wspólna parada zwycięstwa – wspólna defilada Wehrmachtu i Armii Czerwonej w Brześciu; tegoż dnia w bitwie pod Łomiankami zginął generał Mikołaj Bołtuć
- 1944 – 53. dzień powstania warszawskiego: żołnierze broniący Górnego Czerniakowa byli już krańcowo wyczerpani, brakowało im amunicji, żywności, a nawet wody; dowodzący oddziałami AK Ryszard Białous ps. „Jerzy” i dowódca żołnierzy 9. pułku piechoty LWP Stanisław Łatyszonek zdecydowali się na przebicie do Śródmieścia – więcej w kalendarium
- 1989 – w wieku 101 lat zmarł wybitny amerykański kompozytor muzyki musicalowej i filmowej Irving Berlin (na fotografii), autor popularnych piosenek Cheek to Cheek, White Christmas i amerykańskiej pieśni patriotycznej God Bless America
24 września 2019
24 września: imieniny obchodzą m.in.: Amata, Gerard i Tomir; dzień niepodległości Gwinei Bissau
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1739 – urodził się rosyjski feldmarszałek Grigorij Potiomkin, prezydent Kolegium Wojskowego, głównodowodzący w wojnie z Turcją 1787-1792, jeden z faworytów Katarzyny Wielkiej
- 1889 – biskupi kościołów starokatolickich podpisali tzw. deklarację utrechcką
- 1939 – urodził się polski informatyk, profesor nauk matematycznych, mistrz cukierniczy Andrzej Blikle; zmarł pionier amerykańskiego przemysłu filmowego Carl Laemmle; tegoż dnia kampania wrześniowa: szarża pod Husynnem
- 2009 – zmarła amerykańska morderczyni Susan Atkins, zabójczyni między innymi Sharon Tate – żony Romana Polańskiego
26 września 2019
26 września: imieniny obchodzą m.in.: Damian, Kasper i Kosma
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1629 – zawarto rozejm w Altmarku kończący wojnę polsko-szwedzką, która spustoszyła Pomorze i Kujawy w latach 1626–1629
- 1754 – urodził się francuski chemik Joseph Proust (na portrecie), odkrywca prawa stałości składów, co doprowadziło do powstania teorii atomistycznej budowy materii
- 1764 – zmarł hiszpański mnich, filozof i myśliciel polityczny Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro, uważany za pierwszego eseistę hiszpańskiej literatury
- 1849 – urodził się rosyjski fizjolog Iwan Pawłow (na fotografii), laureat Nagrody Nobla, zapoczątkował badania, które doprowadziły do odkrycia praw nabywania odruchów warunkowych
- 1889 – urodził się niemiecki filozof Martin Heidegger
- 1904 – zmarł irlandzki kosmopolita i japoński pisarz narodowy Lafcadio Hearn, tworzył po angielsku i japońsku
- 1944 – 57. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
28 września 2019
28 września: imieniny obchodzą m.in.: Marek, Wacław i Więcesław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1859 – zmarł niemiecki geograf Carl Ritter (na portrecie), jeden z twórców nowożytnej geografii
- 1924 – urodził się włoski aktor filmowy Marcello Mastroianni
- 1934 – urodziła się francuska aktorka Brigitte Bardot (na fotografii), gwiazda filmowa i seksbomba lat 50. i 60., po zakończeniu kariery filmowej działaczka na rzecz praw zwierząt
- 1939 – kapitulacja Warszawy; tegoż dnia w Moskwie podpisano traktat niemiecko-rosyjski o granicach i przyjaźni
- 1944 – 59. dzień powstania warszawskiego: pertraktacje polsko-niemieckie w sprawie zakończenia walk w Warszawie – więcej w kalendarium
- 1944 – urodził się czeski polityk Miloš Zeman, urzędujący (od 2013) prezydent Czech
30 września 2019
30 września: imieniny obchodzą m.in.: Rachela, Felicja i Hieronim; dzień niepodległości Botswany; trwa Rosz Haszana (Święto Trąbek)
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1854 – zmarł polski generał Józef Chłopicki, dyktator powstania listopadowego
- 1924 – urodził się amerykański pisarz i scenarzysta filmowy Truman Capote, który rozgłos zyskał dzięki powieści Z zimną krwią
- 1939 – Wojsko Polskie rozbiło 52 Dywizję Armii Czerwonej w bitwie pod Szackiem; tegoż dnia w Paryżu generał Władysław Sikorski (na fotografii) objął tekę premiera Rządu RP na uchodźstwie
- 1954 – urodziła się polska wokalistka jazzowa i kompozytorka Barbara Trzetrzelewska, która światowy sukces odniosła na przełomie lat 80. i 90.
- 1964 – urodziła się włoska aktorka Monica Bellucci (na fotografii)
- 1984 – zmarła polska poetka, dramatopisarka i prozaiczka Anna Świrszczyńska, autorka wielu utworów dla dzieci i młodzieży
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
,_Bitwa_pod_Orsz%C4%85.jpg){kind=link}
_-001.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
