5 Pułk Ułanów Zasławskich
Odznaka pamiątkowa 5 puł. | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie |
1939 (1944) |
Tradycje | |
Święto | |
Nadanie sztandaru | |
Dowódcy | |
Pierwszy | |
Ostatni |
ppłk Jerzy Edward Anders |
Działania zbrojne | |
I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Nowogródkiem (18 IV 1919) bitwa pod Koszowatą (24 V 1920) bitwa pod Klekotowem (3 VIII 1920) bitwa pod Chodorowem (19 VIII–9 IX 1920) bitwa pod Knihyniczami (5 IX 1920) bitwa pod Zasławiem (23 IX 1920) II wojna światowa kampania wrześniowa bitwa pod Kockiem (2–6 X 1939) | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
1 Brygada Jazdy |
5 Pułk Ułanów Zasławskich (5 puł) – oddział kawalerii polskich formacji wojskowych w Rosji i Wojska Polskiego II RP.
Pułk nawiązywał do tradycji 5 pułk ułanów utworzonego w 1830 i walczącego w powstaniu listopadowym. Do 1939 pułk stacjonował w garnizonie Ostrołęka. Natomiast kadra szwadronu zapasowego stacjonowała początkowo w Garwolinie.
Święto pułkowe – 23 września, w rocznicę szarży pod Zasławiem w 1920[2].
Formowanie
[edytuj | edytuj kod]Pod koniec listopada 1917 z Polaków służących w dwóch rosyjskich dywizjach kawalerii (9. i kombinowanej), działających na froncie rumuńskim, w Besarabii, zorganizowany został „Polski Kawaleryjski Dywizjon przy 8-ej armii”. Dywizjon formował się we wsi Bielawińce na podstawie rozkazu Dowództwa 8 Armii wydanego 26 listopada 1917. Dowódcą i organizatorem oddziału został ppłk Stanisław Sochaczewski. Dywizjon został podporządkowany dowódcy II Korpusu Polskiego w Rosji. Do 14 grudnia 1917 zorganizowano trzy szwadrony liniowe, pluton łączności, pluton karabinów maszynowych, kolumnę taborową i trzydziałową baterię artylerii konnej[3][4].
1 stycznia 1918 do dywizjonu dotarła informacja o rozkazie Dowództwa 8 Armii w sprawie przeformowania dywizjonu w „pułk jazdy polskiej przy 8-ej armii”. 4 szwadron, wyłączony z rosyjskiej 7 Dywizji Kawalerii, formował się w Sorokach pod dowództwem por. Jerzego Kobylańskiego[5]. 12 maja 1918, po bitwie pod Kaniowem, jednostka została rozformowana, a oficerowie osadzeni w Twierdzy Brzeskiej.
- Sformowanie 5 pułku ułanów
13 listopada 1918 do Warszawy przybyli oficerowie pułku zwolnieni z niewoli niemieckiej. 14 listopada 1918, na podstawie rozkazu L. 15 szefa Sztabu Generalnego, podpułkownik Sochaczewski rozpoczął formowanie 5 pułku ułanów. Na miejsce postoju wyznaczono koszary w Mińsku Mazowieckim, w których stacjonował szwadron instrukcyjny Polskiej Siły Zbrojnej. W skład pułku włączono szwadron ułanów z Łukowa. Biuro werbunkowe pułku mieściło się w hotelu „Uniwersal” przy ulicy Marszałkowskiej 105 w Warszawie[6].
Obsada personalna pułku w 1920[7] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
Dowódca pułku | płk Mikołaj Koiszewski |
ppłk Stanisław Sochaczewski | |
Zastępca dowódcy pułku | mjr Konstanty Dzieduszycki |
Adiutant pułku | ppor. Józef Stapf |
Lekarz | ppor. podlek. Tadeusz Walkowski |
Lekarz wet. | mjr lek. wet. Jan Józef Wróblewski |
Lekarz wet. | ppor. wet. Wacław Henryk Duval |
Dowódca I dywizjonu | ppłk Konstanty Obiedziński |
mjr Mieczysław Szemiot | |
Dowódca II dywizjonu | mjr Mieczysław Szemiot |
rtm. Edward Baranowicz | |
Dowódca 1 szwadronu | por. Franciszek Rodziewicz |
Dowódca plutonu | ppor. Kazimierz Rudowski |
Dowódca 2 szwadronu | por./rtm. Stanisław Udymowski (16 IX) |
por. Józef Krzemieniecki | |
Dowódca plutonu | pchor. Zygmunt Strubel |
Dowódca 3 szwadronu | rtm. Władysław Doliński |
rtm. Leon Strzelecki | |
Dowódca plutonu | pchor./ppor. Tadeusz Nowiński |
Dowódca plutonu | pchor./ppor. Bronisław Korpalski |
Dowódca 4 szwadronu | por. Kazimierz Perro |
ppor. Jerzy Wacław Florkowski | |
Dowódca szwadronu km | por. Stefan Dukaj |
Dowódca szwadronu technicznego | por. Mieczysław Lubiński |
Oficer pułku | por. Franciszek Podhorski († 5 IX) |
Oficer pułku | ppor. Płażyński |
Oficer pułku | pchor. Witold Ertman |
Oficer pułku | pchor. Tadeusz Grabowski |
Oficer pułku | pchor. Andrzej Łoś |
Oficer pułku | pchor. Leon Udymowski |
Pułk w walce o granice
[edytuj | edytuj kod]W kwietniu i maju 1920 pułk w składzie III Brygady Jazdy wziął udział w operacji zaczepnej Wojska Polskiego na Ukrainie.
24 maja 1920 maszerujące na pozycje wyjściowe 135 Brygada Strzelców i pułk kawalerii Kotowskiego z grupy Jakira napotkały pod Koszowatą polski 5 pułk ułanów, wspierany przez 2 baterię 3 dywizjonu artylerii konnej[8][9]. Sowiecka piechota zaatakowała od czoła, a kawaleria próbowała oskrzydlić ułanów i zamknąć im drogę odwrotu. Walki trwały siedem godzin. 2 szwadron porucznika Stanisława Udymowskiego odparł wszystkie ataki, a w krytycznej sytuacji 3 szwadron porucznika Władysława Dolińskiego szarżą ocalił cofające się działa 2/3 dywizjonu artylerii konnej. Dopiero nocą szwadrony, razem z towarzyszącą im baterią, wycofały się. Do kolumny nie zdążył dołączyć 4 szwadron, który obsadzał wieś Stawiszcze. Szwadron ocalał dzięki pomocy Ukraińców, którzy przeprowadzili ułanów bezdrożami, omijając oddziały sowieckie[8][10].
Osobny artykuł:W walkach odwrotowych uczestniczył we wszystkich kawaleryjskich bitwach polskiej 1 Dywizji Jazdy. Z jednostkami sowieckiej 1 Armii Konnej walczył pod Równem, Beresteczkiem i Brodami. W drugiej połowie sierpnia i we wrześniu pułk walczył w obronie Lwowa w składzie 1 Brygady Jazdy między innymi pod Przemyślanami, Bóbrką, Rohatynem i Chołojowem. W czasie pościgu w drugiej połowie września 1920 pułk wykonał szarżę pod Zasławiem, od której wziął swoją nazwę wyróżniającą[11].
Mapy walk pułku
[edytuj | edytuj kod]-
w składzie II KP
Kawalerowie Virtuti Militari
[edytuj | edytuj kod]Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[12][13] | ||
---|---|---|
plut. Tomasz Bielecki nr 3338 | ś.p. ppor. Kazimierz Bogucki | ułan Piotr Czuba |
mjr Konstanty Dzieduszycki | plut. Stanisław Furmańczyk | ppor. Jerzy Florkowski |
wachm. Franciszek Grzegorczyk | wachm. Lucjan Hamerszmidt | kpr. Julian Henel |
plut. Stanisław Jakubowski nr 3197 | kpr. Aleksander Jordański | ś.p. kpr. Kazimierz Karaś |
plut. German Kempski nr 3334 | ppor. Alfred Klausal | ppor. Bronisław Korpalski |
plut. Jan Lelontko | wachm. Edmund Miterski | ś.p. Włodzimierz Młodzianowski |
st. wachm. Marian Morawski | ppor. Tadeusz Nowiński | ś.p. por. Franciszek Podhorski |
ś.p. wachm. Stanisław Pilch | plut. Stanisław Ratajczyk | por. Franciszek Rodziewicz |
por. Józef Stapf | ppor. Zygmunt Strubel | rtm. Leon Strzelecki |
plut. Władysław Sobieszczak | ppłk Stanisław Sochaczewski | st. ułan Bazyli Siwiński |
ppor. Stanisław I Solecki | ś.p. ułan Mieczysław Olszamowski | ś.p. rtm. Władysław Turski |
ś.p. rtm. Stanisław Udymowski | ś.p. st. ułan Stefan Walewski | wachm. Władysław Wągrocki |
ś.p. plut. Bolesław Węsak | st. ułan Bolesław Zagórski nr 3379 |
Pułk w okresie pokoju
[edytuj | edytuj kod]Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej pułk pozostawał w Małopolsce Wschodniej. 26 maja 1921 pierwsze transporty kolejowe przywiozły pododdziały pułku do nowego garnizonu, do Ostrołęki. W tym czasie pułk wchodził w skład VIII Brygady Jazdy, a w latach 1924–1937 funkcjonował w składzie XII Brygady Kawalerii. Po reorganizacji kawalerii znalazł się w składzie Podlaskiej Brygady Kawalerii[11].
- Koszary
Pułk został zakwaterowany w wojciechowickich[b] porosyjskich koszarach, w czasach carskich zwanych Obozem Niżegorodzkim. Kompleks koszarowy mógł wtedy pomieścić 1527 ludzi i 888 koni. Jego część południowo-zachodnią zajmował wówczas 22 pułk piechoty, część południowo-wschodnią 6 pułk dragonów (?), a północną – 10 batalion saperów[c]. Pododdziały 5 pułku ułanów zajęły zabudowania po południowej stronie szosy. W koszarach dominowały obiekty murowane. Część budynków była drewniana, a część drewniana z murowanymi klatkami schodowymi. Cerkiew prawosławną przekształcono w rzymskokatolicki wojskowy kościół parafialny pw. świętego Wojciecha Biskupa. 23 września 1938 na terenie koszar odsłonięto pomnik poległych[15].
- Konie
W pułku dążono do tego, by większość koni była maści gniadej i kasztanowatej. Grupowano je w pododdziałach według następującego klucza: 1 szwadron – gniade i szarogniade, 2 szwadron – gniade, 3 szwadron – ciemniejsze kasztany, 4 szwadron – jasne kasztany, szwadron ciężkich karabinów maszynowych – konie wyrównane w ramach plutonów, pluton łączności – gniade, szpaki i kilka siwych, a pluton trębaczy – siwe[16].
Pułk w planie mobilizacyjnym „S”[17] | ||
---|---|---|
Nazwa pododdziału | Miejsce mobilizacji | Termin |
dowódca pułku z drużyną | Ostrołęka | alarm |
pluton łączności | ||
1÷4 szwadrony | ||
szwadron karabinów maszynowych | ||
szwadron kawalerii nr 48 | 8 | |
szwadron kawalerii nr 121 | 9 | |
pluton ckm nr 48 | 8 | |
pluton ckm nr 121 | 9 | |
uzupełnienie do czasu „W” | 5 | |
dowódca brygady nr 12 | alarm | |
kolumna taborowa nr 161 | 6 | |
kolumna taborowa nr 165 | 7 | |
szwadron marszowy 1/5 puł. | 18 | |
pluton marszowy nr 1/48 | 30 | |
pluton marszowy nr 1/121 | 30 | |
szwadron zapasowy | alarm-15 |
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[18][d] | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
dowódca pułku | płk Stefan Chomicz |
I zastępca dowódcy | ppłk Jerzy Edward Anders |
adiutant | por. Zygmunt Antoni Sokołowski[e] |
naczelny lekarz medycyny | kpt. dr Michał Wyhinnyj |
starszy lekarz weterynarii | mjr Czesław Wikiel |
młodszy lekarz weterynarii | por Aleksander Sielicki |
oficer placu Ostrołęka | rtm. adm. (kaw.) Tadeusz Laskowski |
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) | mjr Bronisław Korpalski |
oficer mobilizacyjny | rtm. Julian Bąkowski |
zastępca oficera mobilizacyjnego | por. Ludwik Aleksander Turasiewicz |
oficer administracyjno-materiałowy | rtm. Janusz Jacyna-Onyszkiewicz |
dowódca szwadronu gospodarczego | por. Zygmunt Antoni Sokołowski |
oficer gospodarczy | kpt. int. Józef Franciszek Storożek |
oficer żywnościowy | rtm. adm.(kaw.) Leon Udymowski |
dowódca plutonu łączności | por. Aleksander Bonifacy Hryniewicz |
dowódca plutonu kolarzy | por. Wacław Gottwald |
dowódca plutonu ppanc. | por. Józef Władysław Wilowski |
dowódca 1 szwadronu | por. Jerzy Jan Roszkowski |
dowódca plutonu | por. Bronisław Sadlej |
dowódca plutonu | ppor. Zasław Hubert Henryk Krzywobłocki |
dowódca 2 szwadronu | rtm. Wiktor Jakubowski |
dowódca plutonu | ppor. Marian Michniewicz |
dowódca plutonu | ppor. Janusz Wacław Wolski |
dowódca 3 szwadronu | rtm. Ryszard Szempliński |
dowódca plutonu | por. Zbigniew Zielkiewicz |
dowódca 4 szwadronu | rtm. Kazimierz Wachniewski |
dowódca plutonu | ppor. Leszek Antoni Rozlau |
dowódca szwadronu km | p.o. por. Franciszek Szabunia |
dowódca szwadronu zapasowego | mjr Zygmunt Strubel |
zastępca dowódcy | wakat |
odkomenderowany | mjr Kazimierz Wyszosław Tomasik †1940 Charków |
na kursie | por. Adam Józef Dąbrowski |
por. Wiesław Makowski | |
por. Grzegorz Płodowski | |
w szpitalu | rtm. adm. (kaw.) Władysław Pawlikowski |
Pułk w kampanii wrześniowej
[edytuj | edytuj kod]W kampanii wrześniowej pułk walczył w składzie Podlaskiej Brygady Kawalerii. W nocy z 2 na 3 września oraz 4 września wziął udział w wypadach na teren Prus Wschodnich. Wykonywał rajd na Sokollen i Klarheim.
W kolejnych dniach walczył w obszarze pomiędzy Narwią a Bugiem. Tu utracił spójność organizacyjną, a 14 września dowódca Podlaskiej Brygady Kawalerii gen. bryg. Ludwik Kmicic-Skrzyński dokonał zmiany dowódcy pułku. Nowym dowódcą został dotychczasowy zastępca ppłk Jerzy Anders, który następnego dnia dokonał reorganizacji pozostałości pułku. Nowy dowódca pułku posiadał w dyspozycji 2 szwadron, szwadron ciężkich karabinów maszynowych i działek przeciwpancernych oraz pluton łączności i pluton taborów. Poza pułkiem, pod ogólnym dowództwem por. Jerzego Roszkowskiego, walczyły 1. i 4 szwadron. Szwadrony działały w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii jako wzmocnienie 1 pułku Ułanów Krechowieckich[20].
20 września pułk dołączył do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie", a jego 5 szwadronem stał się jego szwadron marszowy. Uzupełnienie pułku stanowili też żołnierze szwadronu marszowego 3 pułku strzelców konnych z Ośrodka Zapasowego Nowogródzkiej Brygady Kawalerii[21].
W bitwie pod Kockiem szwadrony pułku prowadziły działania na prawym skrzydle brygady, ubezpieczając działania Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie" od północnego zachodu, a dywizjon por. Roszkowskiego walczył w składzie Zgrupowania Kawalerii „Zaza". Tuż przed kapitulacją zgrupowania gen. Franciszka Kleeberga, 6 października, obie części pułku połączyły się. Pułk skapitulował w godzinach popołudniowych w Gułowie[21].
Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[22] | |
---|---|
dowództwo | |
dowódca pułku | płk Stefan Chomicz |
zastępca dowódcy | ppłk Jerzy Edward Anders |
kwatermistrz | mjr Bronisław Korpalski |
bez funkcji | mjr Zygmunt Strubel |
adiutant | por. Zygmunt Antoni Sokołowski |
oficer ordynansowy | ppor. rez. Jerzy Przywieczerski †20 VII 1942 KL Neuengamme |
II oficer ordynansowy | por. Wacław Gottwald |
oficer broni | ppor. rez. Andrzej Jeżewski |
kierownik kancelarii | wachm. Lucjan Menżyński |
lekarz medycyny | kpt. lek. dr Michał Wyhinnyj |
lekarz weterynarii | por. lek. wet. Aleksander Sielicki |
kapelan | ks. Czesław Łapiński |
szwadron gospodarczy | |
dowódca szwadronu gospodarczego | por. rez. Aleksander Dzieduszycki |
oficer żywnościowy | ppor. rez. Tadeusz Zawidzki |
płatnik | kpt. int. Józef Franciszek Storożek |
skarbnik | chor. Mieczysław Konowalski |
szef szwadronu | wachm. Antoni Dygas |
1 szwadron | |
dowódca 1 szwadronu | por. Jerzy Jan Roszkowski |
dowódca I plutonu | ppor. Zasław Hubert Henryk Krzywobłocki (5 IX ranny) |
dowódca II plutonu | chor. Jerzy Ulatowski |
dowódca III plutonu | ppor. rez. Edward Sochaczewski |
szef szwadronu | wachm. Stanisław Dziewirski |
2 szwadron | |
dowódca 2 szwadronu | rtm. Zbigniew Piotrowski |
dowódca I plutonu | por. rez. Wiktor Plater-Zyberk (9 IX ranny) |
dowódca II plutonu | ppor. Marian Michniewicz |
dowódca III plutonu | ppor. rez. Stefan Radomiński |
szef szwadronu | wachm. Kazimierz Gwiazda |
3 szwadron | |
dowódca 3 szwadronu | rtm. Ryszard Szempliński |
dowódca I plutonu | por. Zbigniew Zielkiewicz |
dowódca II plutonu | por. Wiesław Makowski (9 IX ranny) |
dowódca III plutonu | ppor. rez. Kazimierz Rzewuski |
szef szwadronu | wachm. Paweł Semeniuk |
4 szwadron | |
dowódca 4 szwadronu | rtm. Kazimierz Wachniewski |
dowódca I plutonu | por. rez. Tadeusz Mierzyński (5 X ranny) |
dowódca II plutonu | por. rez. Karol Malanowicz †2 X 1939 |
dowódca III plutonu | ppor. Janusz Wolski |
szef szwadronu | wachm. Władysław Wołosz |
szwadron ckm | |
dowódca szwadronu ckm | por. Janusz Jacyna-Onyszkiewicz |
dowódca I plutonu | por. Grzegorz Płodowski |
dowódca II plutonu | por. rez. Leon Głowacki |
dowódca III plutonu | ppor. rez. Tadeusz Sowiński |
pododdziały specjalne | |
dowódca plutonu łączności | por. Aleksander Bonifacy Hryniewicz |
dowódca plutonu przeciwpancernego | por. Józef Władysław Wilowski |
dowódca plutonu kolarzy | ppor. rez. Czesław Ahrends |
Mapy walk pułku w 1939
[edytuj | edytuj kod]Symbole pułkowe
[edytuj | edytuj kod]- Sztandar
Sztandar ufundowany został przez Koło Opieki 5 Pułku Ułanów i 3 sierpnia 1919 wręczył go pułkowi gen. Trzaska-Durski na placu Saskim w Warszawie[23]. Płat sztandaru znajduje się obecnie w Arsenale oo. Paulinów w Częstochowie[24].
- Odznaka pamiątkowa
Minister spraw wojskowych rozkazem L. 2666.21 B.P. z 7 maja 1923 zatwierdził odznakę pamiątkową 5 pułku ułanów[25]. Odznaka o wymiarach 39x39 mm ma kształt równoramiennego krzyża, którego ramiona i środek tarczy pokryte są karmazynową emalią. Na środku krzyża godło wz. 1919, okolone srebrnym wieńcem laurowym. Od wieńca odchodzą cztery proporczyki karmazynowo - chabrowe z białym kątem. Na ramionach krzyża wpisano daty „1831” i „1917”. Odznaka oficerska - czteroczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana. Wykonawcą odznak był Wincenty Wabia-Wabiński z Warszawy[26][27].
- Barwy
Proporczyk | Opis[28] |
---|---|
1924 – proporczyk z białym kątem posiadał skrzydła w barwach karmazynowej i niebieskiej[29] | |
1928 – proporczyk z białym kątem posiadał skrzydła w barwach wiśniowej i chabrowej[30] | |
proporczyk dowództwa w 1939 | |
proporczyk 1 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 2 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 3 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 4 szwadronu w 1939 | |
proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939 | |
proporczyk plutonu łączności w 1939 | |
Inne | Opis |
Na czapce rogatywce – otok wiśniowy[31] | |
Szasery ciemnogranatowe, lampasy wiśniowe, wypustka wiśniowa[32] | |
„Łapka” (do 1921[f]) – karmazynowa[g] |
- Żurawiejki
|
|
Zasławscy ułani
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy pułku
- ppłk/płk Stanisław Sochaczewski (1917-1920)
- ppłk tyt. płk kaw. Spirydion Koiszewski (1920 - 15 I 1925 → cz.p.o. dowódcy 25 puł[34])
- ppłk / płk kaw. Anatol Jezierski (15 I 1925[35] - VI 1935[36])
- ppłk / płk kaw. Stefan Chomicz (4 VII 1935[37] - 14 IX 1939)
- ppłk kaw. Jerzy Edward Anders (od 14 IX 1939)
- Dowódcy pułku AK
- mjr Aleksander Bednarczyk ps. „Adam” (1944-1945)
- Zastępcy dowódcy pułku
- ppłk kaw. Konstanty Obidziński (22 V 1922 - 20 XI 1924 → dowódca 6 psk)
- mjr / ppłk kaw. Edward Baranowicz (1924 - III 1929 → rejonowy inspektor koni w Rzeszowie[38])
- ppłk dypl. kaw. Ludwik Schweizer (VII 1929 – I 1932 → dowódca 4 puł)
- mjr / ppłk kaw. Jerzy Gliński (III 1932[39] – XI 1935 → dowódca 4 bpanc)
- ppłk kaw. Kazimierz Busler (1936 - 1938)
- ppłk kaw. Jerzy Edward Anders (od 1938 do 14 IX 1939 → dowódca pułku)
- mjr kaw. Zygmunt Strubel (od 14 IX 1939)
- mjr kaw. Bronisław Korpalski (do IX 1939) (II zastępca)
Żołnierze 5 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej
[edytuj | edytuj kod]Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[40] oraz Muzeum Katyńskie[41][h][i].
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Certowicz Jan | ppłk lek. w st. sp. | żołnierz zawodowy | Katyń | |
Janicki Marian | porucznik rezerwy | mierniczy I klasy | Katyń | |
Serwatowicz Tadeusz[44] | porucznik rezerwy | rolnik | PZUW | Charków |
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]-
Pamiątkowe tablice i krzyż poświęcony 5 p.uł. w Wojciechowicach
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na pamiątkę bitwy pod Zasławiem[1].
- ↑ Wojciechowickie koszary obejmowały rejon dzisiejszych (2019) ulic: Wojska Polskiego – 5 pułku ułanów – Pięknej – Partyzantów – Koszarowej – Czwartaków[14].
- ↑ Od listopada 1916 do kryzysu przysięgowego w lipcu 1917, w Wojciechowicach stacjonował 1 pułk ułanów Legionów Polskich[14].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[19].
- ↑ Por. Zygmunt Antoni Sokołowski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy szwadronu gospodarczego.
- ↑ W 1921 przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
- ↑ Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831[33].
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939[42] .
- ↑ Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[43] .
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Filipow i Wróblewski 1992 ↓, s. 15.
- ↑ Bój pod Zasławiem 1925 ↓, s. 39.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 5-6.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 5.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 7.
- ↑ Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. s. 71.. „Kurier Warszawski” nr 319 z 18 listopada 1918, s. 8.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 960.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 202.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 25.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 26.
- ↑ a b Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 20.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 44.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 407-424.
- ↑ a b Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 29.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 29–30.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 21.
- ↑ Wojciechowski 2010 ↓, s. 6.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 691–692.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 22.
- ↑ a b Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 28.
- ↑ Kukawski 2012 ↓, s. 44-45.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 192.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 25.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 34 z 11 września 1923, obwieszczenia.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 171–172.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 10.
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 382.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 27 z 3 sierpnia 1920, poz.636
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz.268
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr nr 6 z 24 lutego 1928, poz.66
- ↑ Smaczny 1989 ↓, s. 376.
- ↑ Żygulski (jun.) i Wielecki 1988 ↓, s. 116.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 stycznia 1925, s. 29.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 stycznia 1925, s. 30.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 86.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 96.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 91.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 236.
- ↑ Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
- ↑ Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7237.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bój pod Zasławiem 23 września 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo – Wydawniczy, 1925, seria: Studja Taktyczne z Historji Wojen Polskich 1918 – 21, Tom VI.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Feniks edytion, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
- Tadeusz Kruszewski, 5 Pułk Ułanów Zasławskich w walkach o niepodległość, "Zeszyty Naukowe OTN", z. 3, 1989, s. 33-40.
- Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 5 pułk ułanów. T. 16. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
- Lesław Kukawski: Historia pułku. W: 5 Pułk Ułanów Zasławskich. Krzysztof Mijakowski (red.). T. 7. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-267-7.
- Tadeusz Nowiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku ułanów zasławskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914–1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Jerzy Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.
- Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.
- Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
- Pułki kawalerii II Rzeczypospolitej typu I
- Pułki ułanów II Rzeczypospolitej
- Polskie pułki kawalerii z okresu kampanii wrześniowej
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1939
- Polskie pułki kawalerii z okresu wojny polsko-bolszewickiej
- Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej w Ostrołęce
- Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej w Mińsku Mazowieckim
- Oddziały Podlaskiej Brygady Kawalerii
- Oddziały polskie biorące udział w wyprawie kijowskiej (1920)
- Oddziały polskie walczące w bitwie pod Kockiem (1939)
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1917