Olga Tokarczuk: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
nie pomijamy wykształcenia, nawet jeżeli jest drugorzędne
Linia 30: Linia 30:
|www = http://www.tokarczuk.wydawnictwoliterackie.pl/
|www = http://www.tokarczuk.wydawnictwoliterackie.pl/
}}
}}
'''Olga Nawoja Tokarczuk'''{{r|Stowarzyszenie Kulturalne}} (ur. [[29 stycznia]] [[1962]] w [[Sulechów|Sulechowie]]) – polska [[Pisarz|pisarka]], [[Esej|eseistka]], [[Poezja|poetka]] i autorka [[scenariusz]]y, laureatka [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagrody Nobla w dziedzinie literatury]] za rok 2018{{r|nobel2019}}.
'''Olga Nawoja Tokarczuk'''{{r|Stowarzyszenie Kulturalne}} (ur. [[29 stycznia]] [[1962]] w [[Sulechów|Sulechowie]]) – polska [[Pisarz|pisarka]], [[Esej|eseistka]], [[Poezja|poetka]] i autorka [[scenariusz]]y, laureatka [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagrody Nobla w dziedzinie literatury]] za rok 2018{{r|nobel2019}}, z wykształcenia psycholożka.


Laureatka [[The Man Booker International Prize]] 2018 za powieść ''[[Bieguni]]'' (''Flights''){{r|:0|:26}} oraz dwukrotna laureatka [[Nagroda Literacka „Nike”|Nagrody Literackiej „Nike”]] za powieści: ''Bieguni'' (2008){{r|Nike 2008 dla Olgi Tokarczuk}} i ''[[Księgi Jakubowe]]'' (2015){{r|Polská cena Nike 2015}}.
Laureatka [[The Man Booker International Prize]] 2018 za powieść ''[[Bieguni]]'' (''Flights''){{r|:0|:26}} oraz dwukrotna laureatka [[Nagroda Literacka „Nike”|Nagrody Literackiej „Nike”]] za powieści: ''Bieguni'' (2008){{r|Nike 2008 dla Olgi Tokarczuk}} i ''[[Księgi Jakubowe]]'' (2015){{r|Polská cena Nike 2015}}.

Wersja z 11:46, 8 gru 2019

Olga Tokarczuk
Ilustracja
Olga Tokarczuk (2018)
Imię i nazwisko

Olga Nawoja Tokarczuk

Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1962
Sulechów

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Ważne dzieła
Faksymile
Podpis artystki
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka Honorowa Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego Odznaka Honorowa Powiatu Kłodzkiego
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury (przyznana w 2019 za rok 2018)
Nagroda Literacka „Nike” (2008 i 2015)
Strona internetowa

Olga Nawoja Tokarczuk[1] (ur. 29 stycznia 1962 w Sulechowie) – polska pisarka, eseistka, poetka i autorka scenariuszy, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018[2], z wykształcenia psycholożka.

Laureatka The Man Booker International Prize 2018 za powieść Bieguni (Flights)1=:02=:26 oraz dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej „Nike” za powieści: Bieguni (2008)[3] i Księgi Jakubowe (2015)[4].

Życiorys

Olga Tokarczuk i Agnieszka Holland w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowej Rudzie (2017)
Olga Tokarczuk podczas Festiwalu Góry Literatury (2017)

Córka nauczycieli - Wandy i Józefa Tokarczuków[5]. Urodziła się w Sulechowie[6] a wychowała w Klenicy[7], skąd przeniosła się z rodzicami do Kietrza1=:2. Tam ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida[8]. Jest absolwentką Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego[9]. W czasie studiów, jako wolontariuszka opiekowała się osobami z problemami psychicznymi1=:2. Zainteresowała się również pracami Carla Junga, co wywarło wpływ na jej twórczość[10][11]. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu[12].

Z pierwszego małżeństwa z wydawcą, Romanem Fingasem ma syna, Krzysztofa[13]. Jej obecnym mężem jest Krzysztof Zygadło[13]. Mieszka we Wrocławiu i w Krajanowie[7].

Twórczość

Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania1=:2.

Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 wydaną wówczas Podróżą ludzi Księgi[14]. Książka uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek[15]. Publikowała m.in. w „Mandragorze[16][17].

W 1995 ukazała się jej druga powieść, E.E. Książka opowiada o dojrzewaniu dziewczynki, która nagle uzyskuje zdolności parapsychiczne[18][19]. Dużym sukcesem Tokarczuk okazała się wydana w 1996 powieść Prawiek i inne czasy[20]. Rok 1997 przyniósł zbiór opowiadań zatytułowany Szafa[21], a w 1998 pisarka opublikowała powieść pt. Dom dzienny, dom nocny[21].

W 2004 ukazały się Ostatnie historie. Książka ta składa się z trzech oddzielnych opowieści o babce, matce i wnuczce, ukazanych w niezależnych od siebie czasie i przestrzeni[14].

Jest twórczynią opowiadania Bardo. Szopka, zawierającego opis ruchomej szopki z klasztoru redemptorystów w Bardzie[22].

W pierwszej połowie października 2007 ukazała się jej powieść Bieguni. Pracowała nad nią trzy lata. Wspomina, że większość notatek robiła w czasie podróży[23]. „Ale nie jest to książka o podróży. Nie ma w niej opisów zabytków i miejsc. Nie jest to dziennik podróży ani reportaż. Chciałam raczej przyjrzeć się temu, co to znaczy podróżować, poruszać się, przemieszczać. Jaki to ma sens? Co nam to daje? Co to znaczy” – napisała we wstępie[23]. Jak mówi, „pisanie powieści jest dla mnie przeniesionym w dojrzałość opowiadaniem sobie samemu bajek. Tak jak to robią dzieci, zanim zasną. Posługują się przy tym językiem z pogranicza snu i jawy, opisują i zmyślają”[24].

Jej twórczość była tłumaczona na ponad 35 języków[25][26]2=:ott.

Od 2019 asystentką pisarki jest Iryna Wikyrczak[27].

W rankingu tygodnika Wprost, obejmującym najlepiej zarabiających pisarzy w Polsce w 2019 roku, zajęła 3. miejsce[28].

Działalność

Była współorganizatorką Festiwalu Opowiadania, podczas którego autorzy krótkich form literackich z Polski i zagranicy prezentują swoje utwory[12]. Prowadziła warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[29]. W 2008 prowadziła zajęcia z twórczego pisarstwa na Uniwersytecie Opolskim[30][31]. Współpracowała z Partią Zielonych i była członkinią redakcji „Krytyki Politycznej1=:2.

Od 2015 organizuje w Nowej Rudzie i okolicach Festiwal Góry Literatury przy współudziale Karola Maliszewskiego, Stowarzyszenia Kulturalnego „Góry Babel” oraz miasta i gminy Nowa Ruda[32]. W programie festiwalu znajdują się: akcje edukacyjne, debaty, koncerty, panele, pokazy, spotkania, Noworudzkie Spotkania z Poezją, warsztaty (filmowe, kulinarne i literackie) oraz wystawy[33].

Poglądy

Jest feministką[7][10]. Wspiera działania na rzecz ochrony środowiska, praw zwierząt oraz równouprawnienia. Jest regularną uczestniczką parad równości[7].

Jej działalność, poglądy oraz twórczość były wielokrotnie obiektami krytyki ze strony działaczy Prawa i Sprawiedliwości i przedstawicieli niektórych środowisk prawicowych i konserwatywnych[34][35][36][37][38].

Publikacje

Podczas prezentacji filmu Pokot, 67. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie (2017)

Tłumacze

Według Instytutu Książki do października 2019 r. ukazały się 193 tłumaczenia książek Olgi Tokarczuk. Następnych 12 pojawi się pod koniec 2019 r. i w 2020 r., m.in. w Bułgarii, Egipcie, Izraelu, Korei Południowej, Serbii i na Ukrainie. 90 tłumaczy przełożyło książki na 37 języków, w tym na najczęściej używane na świecie, m.in.: angielski, arabski, chiński, hindi, hiszpański, japoński, niemiecki, portugalski i rosyjski.

Ekranizacje

O. Tokarczuk z twórcami Pokotu, 67. Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Berlin (2017)

Audio

Nagrody

O. Tokarczuk, J. Croft, Lisa Appignanesi, przew. Międzynarodowej Nagrody Man Booker (2018)

Odznaczenia

Przypisy

  1. Stowarzyszenie Kulturalne „Góry Babel” [online], rejestr.io [dostęp 2019-10-10].
  2. a b The Nobel Prize in Literature 2018 [online], nobelprize.org [dostęp 2019-10-10].
  3. Nike 2008 dla Olgi Tokarczuk – ‘Bieguni’ książką roku [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-10-10].
  4. Polská cena Nike 2015 [online], iliteratura.cz [dostęp 2019-10-10] (cz.).
  5. Olga Tokarczuk jest pisarką dobra [online], TVN24.pl [dostęp 2019-11-26].
  6. Olga Tokarczuk. encyklopedia.pwn.pl. [dostęp 2019-10-10].
  7. a b c d Dorota Oczak-Stach: Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk. Pisarka niepokorna i zaangażowana. Czytelnicy ją uwielbiają, hejterzy grozili jej śmiercią. wroclaw.wyborcza.pl, 10 października 2019. [dostęp 2019-10-10].
  8. Olga Tokarczuk. Absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Kietrzu – matura 1980. [dostęp 2009-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-18)].
  9. Olga Tokarczuk laureatką Literackiej Nagrody Nobla. [w:] Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego [on-line]. psych.uw.edu.pl, 10 października 2019. [dostęp 2019-10-10].
  10. a b Claire Armitstead: Olga Tokarczuk: ‘I was very naive. I thought Poland would be able to discuss the dark areas of our history’. [w:] The Guardian [on-line]. theguardian.com, 20 kwietnia 2018. [dostęp 2019-10-10].
  11. Olga Tokarczuk: Świat z odwrotnej strony. [w:] Tygodnik Powszechny [on-line]. tygodnik.com.pl, 1996. [dostęp 2019-10-10].
  12. a b Anna Morawiecka Bieguństwo, wywiad z Olgą Tokarczuk, magazyn „Ludzka Sprawa”, 11(26)/2008, s 4–5.
  13. a b „Kilka miesięcy po urodzeniu syna wróciłam do pracy”. Co wiemy o rodzinie Olgi Tokarczuk? [online], Viva.pl [dostęp 2019-11-26] (pol.).
  14. a b Przemysław Czapliński: Ostatnie historie, Tokarczuk, Olga. wyborcza.pl, 22 września 2004. [dostęp 2019-10-10].
  15. Iná, ako sme ju poznali doteraz [online], style.hnonline.sk [dostęp 2019-10-10] (słow.).
  16. O. Tokarczuk, Oddział psychogeriatryczny, „Mandragora, nr 4, Wrocław 1984, s. 105–109; Powrót na niebo, „Mandragora” nr 8, Wrocław, 1990, s. 142–145.
  17. Karol Maliszewski, Poezja wrocławska w latach 1980–2000 [online], pierwodruk: Karol Maliszewski, Pociąg do literatury, Wrocław, 2010, s. 75–89, dolnoslaskosc.pl, 2004 [dostęp 2016-10-14].
  18. Olga Tokarczuk – životopis [online], Databáze knih [dostęp 2019-10-10] (cz.).
  19. Katarzyna Romik (oprac.), Olga Tokarczuk z literacką Nagrodą Nobla. To piąty w historii autor z Polski [online], wiadomosci.wp.pl, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-10].
  20. Olga Tokarczuk: Pravek a iné časy [online], Pravda.sk, 23 stycznia 2016 [dostęp 2019-10-10] (słow.).
  21. a b Olga Tokarczuková: Sabinino přání [online], Vltava, 15 kwietnia 2010 [dostęp 2019-10-10] (cz.).
  22. Szopka ruchoma. [w:] Urząd Miasta i Gminy Bardo [on-line]. bardo.pl, 12 października 2018. [dostęp 2019-10-10].
  23. a b Spotkanie z okazji wydania nowej powieści Olgi Tokarczuk (notka PAP), Instytut Książki, 08.10.2007 [dostęp 2015-12-26].
  24. Podróż ludzi Księgi – notka wydawnicza (Wydawnictwo W.A.B.) [dostęp 2015-12-25].
  25. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj Read Tokarczuk novels in your language!
  26. Nobelove ceny za literatúru získali Olga Tokarczuková a Peter Handke [online], Pravda.sk, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-10] (słow.).
  27. Dorota Oczak-Stach, Olga Tokarczuk wybrała. Ukraińska aktywistka i poetka została asystentką noblistki, 30 października 2019
  28. Szymon Krawiec, Kto jest najlepiej zarabiającym polskim pisarzem? Nowy ranking „Wprost” [online], Wprost, 24 listopada 2019 [dostęp 2019-11-26] (pol.).
  29. Wykładowcy. [w:] Wydział Polonistyki UJ. Podyplomowe Studia Literacko-Artystyczne (Szkoła Pisarzy) [on-line]. sla.polonistyka.uj.edu.pl. [dostęp 2019-10-10].
  30. Beata Łabutin: Olga Tokarczuk wykładowcą UO. Gazeta Wyborcza, 7 lutego 2008. [dostęp 2008-06-15].
  31. Krzysztof Ogiolda, „Nobel dla Olgi Tokarczuk to wielka radość dla naszego uniwersytetu”. Pisarka prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Opolskim [online], Nowa Trybuna Opolska, 2019 [dostęp 2019-10-24].
  32. Festiwal Góry Literatury.
  33. Barbara Adamska: Festiwal Góry Literatury. Urząd Gminy Nowa Ruda. [dostęp 2018-07-27].
  34. Rządzący dzisiaj cieszą się z Nobla Olgi Tokarczuk, ale wcześniej oczerniali pisarkę. „Jest słaba na umyśle” [online], gazetapl [dostęp 2019-10-12] (pol.).
  35. Maciej Deja (oprac.), Olga Tokarczuk z Nagrodą Nobla. Nieraz zalazła PiS-owi za skórę [online], wiadomosci.wp.pl, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-12] (pol.).
  36. To dlatego aktualna władza nie trawi Tokarczuk. Wcale nie chodzi o jej twórczość [online], naTemat.pl [dostęp 2019-10-12] (pol.).
  37. Redakcja, Nagroda dla Olgi Tokarczuk. PiS wychodzi z sali [online], Gazeta Wrocławska, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-12] (pol.).
  38. ‘Anty-Polka’, ‘Gwiazda mainstreamu’, ‘Zdrajczyni’, ‘Pluje na Polskę’. Olga Tokarczuk w mediach PiS (wybór niepełny) [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-10-12] (pol.).
  39. Poprzedzony wstępem Kingi Dunin.
  40. Olga Tokarczuk, „Moment niedźwiedzia”. Culture.pl. [dostęp 2012-03-12].
  41. Zgubiona dusza.
  42. Irina Adelgejm.
  43. a b c d e f g Tłumacze o twórczości Olgi Tokarczuk.
  44. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Książki Olgi Tokarczuk na świecie.
  45. a b „Kryształowo czysty styl i uniwersalny przekaz” – tłumacze i wydawcy o Oldze Tokarczuk.
  46. Litewski przekład „Biegunów” Olgi Tokarczuk...
  47. Fiński tłumacz powieści O. Tokarczuk: Nobel dla aktywnej społecznej komentatorki.
  48. Nobel dla Tokarczuk. Niemieccy krytycy: wspaniała pisarka.
  49. Zapraszamy na spotkania z Olgą Tokarczuk w ramach Festiwalu Literackiego Prima Vista.
  50. Sobre los huesos de los muertos.
  51. Olga Tokarczuk w Japonii.
  52. Polska gościem honorowym Międzynarodowych Targów Książki w New Delhi.
  53. Osman Śliwiński
  54. Bieguni Olgi Tokarczuk w tłumaczeniu na portugalski.
  55. Audiofile Magazine. www.audiofilemagazine.com. [dostęp 2019-10-13].
  56. Penguin Random House. https://www.penguinrandomhouseaudio.com/.+[dostęp 2019-10-27].
  57. Stowarzyszenie Filmowców Polskich. Stowarzyszenie Filmowców Polskich. [dostęp 2019-08-22].
  58. Nagroda Nike 1999. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
  59. Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994–2009. zrp.pl. [dostęp 2014-09-11].
  60. Nagroda Nike 2002. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
  61. Olga Tokarczuk - Honorowi obywatele Barda - Nasze miasto - Bardo - Miasto Cudów! [online], prologit.pl [dostęp 2019-11-26].
  62. Za artykułem w „Gazecie Wyborczej” online na Wyborcza.pl.
  63. Honorowi obywatele [online], um.nowaruda.pl [dostęp 2019-10-10].
  64. Tokarczuk: "W życiu nie doświadczyłam tyle nienawiści". Odwiedziliśmy hejterów pisarki
  65. Nagroda Nike 2010. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
  66. Olga Tokarczuk laureatką nagrody literackiej Vilenica 2013 [online], lublana.msz.gov.pl [dostęp 2019-10-10].
  67. V Święto Województwa Dolnośląskiego – prezentujemy wszystkich nagrodzonych przez Sejmik oraz Marszałka Województwa Dolnośląskiego. umwd.dolnyslask.pl, 17 października 2014. [dostęp 2019-10-10].
  68. Nagroda Literacka Nike 2015 dla Olgi Tokarczuk. onet.pl, 2015-10-04. [dostęp 2015-10-04].
  69. Znamy finalistów Nike 2015 | Artykuł | Culture.pl. [dostęp 2015-09-13].
  70. Międzynarodowa Nagroda Mostu dla Olgi Tokarczuk. [w:] Wydawnictwo Literackie [on-line]. wydawnictwoliterackie.pl, 6 grudnia 2015. [dostęp 2019-10-10].
  71. Odbyło się to przy sprzeciwie radnych PiS, którzy uznali że Olga Tokarczuk w swoich książkach i wypowiedziach szkaluje i obraża Polaków. Radni PiS na znak protestu w chwili wręczania nagrody wyszli z sali.
  72. Redakcja, Nagroda dla Olgi Tokarczuk. PiS wychodzi z sali [online], Gazeta Wrocławska, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-11] (pol.).
  73. Nobel dla Olgi Tokarczuk! [online], um.walbrzych.pl, 10 października 2019 [dostęp 2019-10-11].
  74. Natalia Szostak, Olga Tokarczuk odebrała w Szwecji Międzynarodową Nagrodę Literacką. Wyróżniono ją za ''Księgi Jakubowe'' [online], wyborcza.pl, 19 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-22].
  75. Prezydent Poznania i pisarka Olga Tokarczuk laureatami nagród IX Kongresu Kobiet. [w:] Dziennik Gazeta Prawna [on-line]. kultura.gazetaprawna.pl, 10 września 2017. [dostęp 2019-10-10].
  76. Polcul. Wyróżnienia wiosna 2018. Polcul Foundation. [dostęp 2018-04-28].
  77. Tomasz Wysocki: Pisarka Olga Tokarczuk z tytułem Honorowej Obywatelki Wrocławia. [w:] 24 czerwca 2019 [on-line]. wrocław.pl. [dostęp 2019-10-10].
  78. Olga Tokarczuk z nagrodą Laure-Bataillon dla najlepszej książki przełożonej na język francuski za ‘Księgi Jakubowe’ [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-07-18].
  79. The Swedish Academy postpones the 2018 Nobel Prize in Literature | Swedish Academy [online], svenskaakademien.se [dostęp 2019-10-10].
  80. Gloria Artis dla Olgi Tokarczuk. mkidn.gov.pl, 2010-01-29. [dostęp 2012-11-21].
  81. Uchwała w sprawie przyznania Oldze Tokarczuk Odznaki Honorowej Złotej Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego. bip.umwd.dolnyslask.pl, 20 września 2018. [dostęp 2019-10-10].
  82. X uroczysta sesja Rady Powiatu Kłodzkiego. powiat.klodzko.pl, 4 października 2019. [dostęp 2019-10-11].
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:0”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:1”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:2”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:26”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:ott”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Linki zewnętrzne