1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego

1 pułk artylerii przeciwlotniczej

Odznaka pamiątkowa 1 paplot
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1924
Rozformowanie	1939
Patron	Edward Rydz-Śmigły
Tradycje
Święto	29 lipca zmienione na 18 marca
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Eugeniusz Baranowicz
Ostatni	płk Kazimierz II Baran
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	artyleria

Artyleria przeciwlotnicza WP przed wybuchem II wś

Święto 1 paplot - kazanie ks. Jana Morawińskiego podczas mszy na lotnisku w Warszawie. Widoczna armata francuska 75 mm wz.97/25; marzec 1931

Uroczystości święta 3 Maja w Warszawie w 1933 r. 1 paplot wyposażony w samochody De Dion-Bouton przejeżdża przed Pałacem Saskim

Przekazanie 1 paplot armat przeciwlotniczych Bofors wz. 36 ufundowanych przez prawników polskich. Na pierwszym planie marszałek Edward Rydz-Śmigły; maj 1938

1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (1 paplot) – oddział artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego II RP, stacjonujący w garnizonie Warszawa. W 1938 oddano do użytku pułku nowe koszary na terenie Boernerowa. Stacjonował tu I i IV dywizjon oraz tymczasowo przydzielona 17 kompania reflektorów. Obecnie na tym terenie mieści się Wojskowa Akademia Techniczna, a większość budynków koszar 1 paplot została zaadaptowana do jej potrzeb.

Geneza

Zalążkiem pułku był Dywizjon Szkolny Artylerii Zenitowej (dowódca ppłk Leopold Połoszynowicz), utworzony rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L. 5764/Org. z 29 lipca 1920, w skład którego wchodziły:

• bateria zenitowa automobilowa (2 armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 14 na podwoziu „De Dion-Bouton”),
• bateria zenitowa z przyczepkami automobilowymi (2 armaty przeciwlotnicze przyczepkowe kalibru 75 mm wz. 97/17),
• bateria zenitowa półstała (4 półstałe armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 97 na pomostach),
• oddział motorowy reflektorów (4 samochody specjalne reflektorowo-generatorowe).

W sierpniu 1920 roku, w czasie wojny z bolszewikami, dywizjon wziął udział w obronie przeciwlotniczej Warszawy, a następnie bateria zenitowa automobilowa por. Andrzeja Miziewicza uczestniczyła w dalszych działaniach bojowych pod Sokółką, Kuźnicą Białostocką, Grodnem, Dubrowlanami, po czym kwaterowała w okolicach Lidy. 26 października powróciła do Warszawy bez strat.

W związku z demobilizacją armii Dywizjon Szkolny Artylerii Przeciwlotniczej rozkazem L. 21713/Art. z 14 maja 1921 roku został przemianowany na baterię zapasową artylerii zenitowej – bez zmiany dotychczasowego składu pododdziałów. Na podstawie rozkazu tajnego nr 20 Dowódcy Okręgu Generalnego nr 1 z 15 marca 1922 roku bateria została przemianowana na dywizjon artylerii zenitowej w składzie:

• 1 bateria samochodowych armat przeciwlotniczych kalibru 75 mm wz. 14 (francuskich),
• 2 bateria przyczepkowych armat przeciwlotniczych kalibru 75 mm wz. 97/17 (francuskich),
• 3 bateria przyczepkowych armat przeciwlotniczych kalibru 88 mm wz. 16 (niemieckich),
• kompania reflektorów przeciwlotniczych.

Formowanie

Pułk został sformowany z dniem 8 czerwca 1924 roku na podstawie rozkazu wykonawczego Ministra Spraw Wojskowych L.dz. 470/Art. Org.-Mob. z 10 maja 1924 roku. Dowódca pułku, jego zastępca oraz kwatermistrz i dowódca I dywizjonu zostali wyznaczeni na stanowiska z dniem 1 czerwca 1924 roku. Bazą dla nowego oddziału był dywizjon artylerii zenitowej. Organizacja pokojowa i obsada personalna pułku w pierwszym roku funkcjonowania przedstawiała następująco:

dowództwo

• dowódca pułku - ppłk dr Eugeniusz Baranowicz
• zastępca dowódcy pułku - ppłk Ksawery Werenik
• kwatermistrz - mjr Stanisław Czerepiński
• drużyna dowódcy pułku (dowódca por. Napoleon Herdan)
• pluton łączności (dowódca por. Tadeusz Bełżecki);
• kompania karabinów maszynowych (dowódca por. Kazimierz Mroziński)
• pluton reflektorów przeciwlotniczych (dowódca por. Ignacy Harski)
• pluton podsłuchowy (dowódca por. Edmund Stolarczyk)

I dywizjon

• dowódca dywizjonu - mjr Stanisław Abgarowicz
• dowódca 1 baterii - kpt. Paweł Herburt (2 francuskie samochodowe armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 14)
• dowódca 2 baterii - kpt. Stanisław Krzywobłocki (2 francuskie przyczepkowe armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 97/17)
• dowódca 3 baterii - kpt. Leon Podstawski (2 niemieckie przyczepkowe armaty przeciwlotnicze kalibru 88 mm wz. 16)

II dywizjon

• dowódca dywizjonu - mjr Stefan Drapiński
• dowódca 4 baterii - kpt. Jerzy Kołodkiewicz (2 rosyjskie półstałe armaty przeciwlotnicze kalibru 76,2 mm wz. 02 na pomostach)
• dowódca 5 baterii - por. Henryk Dulęba (2 francuskie półstałe armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 97 na pomostach)
• dowódca 6 baterii - por. Stefan Szymański (2 francuskie półstałe armaty przeciwlotnicze kalibru 75 mm wz. 97 na pomostach)

W 1926 roku powiększono pułk o trzeci dywizjon artylerii przeciwlotniczej oraz zgrupowano pododdziały specjalistyczne w dywizjonie technicznym. W 1932 roku rozformowano dywizjon techniczny, a w 1938 roku powiększono pułk o czwarty dywizjon artylerii przeciwlotniczej.

Mobilizacja w 1939 roku

Pułk był jednostką mobilizującą. Po zakończeniu mobilizacji ulegał rozformowaniu. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dowódca pułku był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji jednostek wpisanych na tabelę mob.:

• dowództwo 1 dywizjonu samochodowego artylerii przeciwlotniczej (dowódca mjr Alfons Fengler) – do OPL Katowic,
  • 1 bateria samochodowa 1 dyonu samochodowego artylerii plot.,
  • 2 bateria samochodowa 1 dyonu samochodowego artylerii plot.,
  • 3 bateria samochodowa 1 dyonu samochodowego artylerii plot.,
• dowództwo 11 dywizjonu motorowego artylerii przeciwlotniczej (dowódca mjr Olgierd Eminowicz) – do OPL Warszawy,
  • 1 bateria motorowa 11 dyonu motorowej artylerii plot.,
  • 2 bateria motorowa 11 dyonu motorowej artylerii plot.,
  • 3 bateria motorowa 11 dyonu motorowej artylerii plot.,
  • kolumna amunicyjna 11 dyonu motorowego artylerii plot.,
• dowództwo dywizjonu półstałego artylerii przeciwlotniczej nr 101 (dowódca mjr Michał Chroł-Frołowicz) – do OPL Warszawy,
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ I nr 101 (dowódca por. Wincenty Dąbrowski) – do OPL Warszawy,
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ I nr 102 (dowódca por. Władysław Szpiganowicz) – do OPL Warszawy,
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ I nr 103 (dowódca ppor. Wiesław Kędzierski) – do OPL Warszawy,
• dowództwo dywizjonu półstałego artylerii przeciwlotniczej nr 102 (dowódca mjr Roman Niemczyński) – do OPL Warszawy,
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 104
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 105
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 106
• dowództwo dywizjonu półstałego artylerii przeciwlotniczej nr 103 (dowódca mjr Mieczysław Zylber) – do OPL Warszawy,
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 107
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 108
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 109
  • bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 110
• bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 115
• bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 116
• bateria półstała artylerii przeciwlotniczej 75 mm typ II nr 117
• bateria ciągnikowa artylerii przeciwlotniczej nr 1 – dowódca por. art. st. sp. Zygmunt Adessman (†1940 Charków) – do OPL Warszawy,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 8 (dowódca kpt. Józef Płodowski) dla 8 DP, skierowana w czasie mobilizacji do OPL Modlina – do dywizji nie powróciła,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 9 (dowódca por. Tadeusz Walużyniec) dla 9 DP,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 18 (dowódca por. Wiktor Pławiński) dla 18 DP,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 26 (dowódca kpt. Zbigniew Luer) dla 26 DP,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 28 (dowódca por. Marian Ostaszewski) dla 28 DP,
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ B nr 81 (dowódca ppor. Stefan Pawłowski) dla Mazowieckiej BK, skierowana do 20 DP, do brygady nie powróciła,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 101 (dowódca ppor. Witold Julian Brzeski) – do OPL Warszawy przekazany do OPL składów amunicji w Palmirach,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 102 (dowódca ppor. Wiktor Stanisław Piasecki) – do OPL Warszawy, przekazany do OPL składów amunicji w Palmirach,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 103 (dowódca kpt. Stanisław Lewandowski) – do OPL Warszawy, przekazany do OPL mostu w Brzuminie,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 104 (dowódca ogn. pchor. Zdzisław Symonowicz) – do OPL Warszawy, przekazany do OPL Zakładów "Pocisk" w Rembertowie,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 105 (dowódca kpt. Zygmunt Jezierski) – do OPL Warszawy,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 106 (dowódca ppor. Zbigniew Kazimierz Zając) – do OPL Warszawy,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 107 (dowódca ogn. pchor. Mikołaj Dunin-Marcinkiewicz) – do OPL Warszawy,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 108 (dowódca ogn. pchor. Stanisław Dmuchowski) – do OPL Warszawy,
• pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 109 (dowódca ppor. Henryk Piasecki) – do OPL Warszawy,
• Ośrodek Zapasowy Artylerii Przeciwlotniczej nr 1 (dowódca mjr Wiesław Sokołowski).

Ponadto na podstawie zarządzenia dowódcy OPL MSWojsk. z 29 sierpnia 1939 w oparciu o nadwyżki pułku sformowano pluton półstały artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 110 (dowódca ppor. Antoni Krzemiński) – do OPL Warszawy, przekazany do OPL węzła kolejowego w Łowiczu.

Kadra pułku

Dowódcy pułku

• ppłk art. dr Eugeniusz Leopold Baranowicz (1 VI 1924 – 18 IX 1926 → dyspozycja szefa Sam. Wydziału Art. MSWojsk.)
• płk art. Włodzimierz Westermark (19 IX 1926 – 12 I 1930)
• ppłk art. Józef Tadeusz Bizoń (13 I 1930 – 27 V 1932)
• ppłk Feliks Kamiński (28 V 1932 – 14 VIII 1933)
• ppłk Franciszek Ksawery Mołodyński (p.o. 15 VIII 1933 – 26 IV 1935)
• ppłk/płk Feliks Kamiński (27 IV 1935 – 31 III 1936)
• ppłk Franciszek Ksawery Mołodyński (p.o. 1 - 28 IV 1936)
• ppłk / płk art. Kazimierz II Baran (29 IV 1936 – 26 VIII 1939)
• ppłk Ireneusz Kobielski (wyznaczony 26 VIII 1939, lecz funkcji nie objął)

Zastępcy dowódcy pułku (od 1928 roku – I zastępca dowódcy)

• ppłk art. Ksawery Werenik (1 VI 1924 – † 12 IX 1927)
• mjr / ppłk art. Józef Tadeusz Bizoń (31 X 1927 – I 1930 → dowódca pułku)
• ppłk art. Franciszek Jórasz (1939)

Kwatermistrzowie

• mjr art. Stanisław Czerepiński (1 VI 1924 – I 1926 → dowódca I dyonu)
• mjr art. Gustaw Aureliusz Deizenberg (I 1926 – X 1927 → praktyka poborowa w PKU Warszawa Powiat)
• mjr art. Eugeniusz Królikowski (VI 1933 – VI 1934 → dowódca 5 daplot)
• mjr art. Wiesław Sokołowski (VI 1934 – 1939)

Obsada personalna i struktura pułku w marcu 1939 roku:
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku	płk art. Kazimierz II Baran
zastępca dowódcy pułku	ppłk art. Franciszek Jórasz
adiutant	kpt. art. Stanisław Głażewski
naczelny lekarz medycyny	mjr lek. dr Jan Żyźniewski
oficer wyszkolenia technicznego	wakat
oficer zwiadowczy	kpt. art. Tadeusz Dunicz
kwatermistrz	mjr art. Wiesław Sokołowski †1940 Charków
oficer mobilizacyjny	kpt. art. Kazimierz II Kozłowski †1940 Charków
zastępca oficera mobilizacyjnego	por. Józef Kazimierz Błocki †1940 Charków
oficer administracyjno-materiałowy	kpt. art. Leon Grzybowski
zastępca oficera administracyjno-materiałowego	chor. Józef Kaznowski
oficer gospodarczy	kpt. int. Franciszek Trzepałko †1940 Charków
oficer żywnościowy	chor. Józef Szymański
na kursie	kpt. art. Antoni Czołowski †1940 Katyń
odkomenderowany	kpt. art. Stanisław II Lewandowski
bateria łączności
dowódca baterii	kpt. art. Konstanty Adamski
dowódca plutonu	por. art. Tadeusz Wacław Grzejszczak
dowódca plutonu	por. art. Tadeusz Kwieciński
dowódca plutonu	por. art. Marian Jan Ostaszewski
bateria szkolna kierowców
dowódca baterii	kpt. art. Stanisław Paszkiewicz
instruktor	por. art. Tadeusz Jan Walużyniec
I dywizjon
dowódca I dywizjonu	mjr dypl. art. Cezary Niewęgłowski
oficer zwiadowczy I dywizjonu	wakat
dowódca 1 baterii	por. art. Władysław Szpiganowicz
dowódca plutonu	por. art. Wiktor Pławiński
dowódca 2 baterii	kpt. art. Zbigniew Feliks Luer
dowódca plutonu	ppor. art. Jerzy Dorengowski
dowódca plutonu	ppor. art. Stefan Pawłowski
dowódca 3 baterii	kpt. art. Józef Franciszek Płodowski
dowódca plutonu	por. uzbr. inż. Jerzy Stawin †1940 Katyń
dowódca plutonu	por. art. Jerzy Piotr Krukowski
II dywizjon
dowódca II dywizjonu	mjr art. Michał Chroł-Frołowicz
oficer zwiadowczy II dywizjonu	por. art. Wacław Kamiński †1940 Charków
p.o. dowódcy 4 baterii	ppor. art. Jerzy Horbaczewski
dowódca 5 baterii	kpt. art. Czesław Marian Gierałtowski
dowódca plutonu	por. art. Leon Światopełk-Mirski
dowódca plutonu	ppor. art. Władysław Pabich
p.o. dowódcy 6 baterii	por. Jerzy Mazurkiewicz
dowódca plutonu	ppor. art. Józef Bolesław Kordziński
III dywizjon
dowódca III dywizjonu	mjr art. Alfons Roman Fengler
oficer zwiadowczy III dywizjonu	wakat
dowódca 7 baterii	por. art. Wincenty Dąbrowski
dowódca plutonu	ppor. art. Zdzisław Janusz Krzemiński
p.o. dowódcy 8 baterii	por. Kazimierz Korneliusz Kasperkiewicz †1940 Charków
dowódca plutonu	ppor. art. Marian Pęski †1940 Charków
dowódca 9 baterii	por. art. Jerzy Kuszewicz
dowódca plutonu	ppor. art. Jan Kryspin Kubski †1940 Charków
IV dywizjon
dowódca IV dywizjonu	mjr art. Aleksander Roman Boroński
oficer zwiadowczy IV dywizjonu	wakat
dowódca 10 baterii	por. art. Józef Maliszewski
dowódca plutonu	ppor. art. Antoni Chmielowski
dowódca plutonu	ppor. art. Wiesław Jan Kędzierski
dowódca 11 baterii	kpt. art. Władysław Jan Gil
dowódca plutonu	ppor. art. Teodor Kujawa
dowódca plutonu	ppor. art. Zbigniew Kazimierz Zając
dowódca 12 baterii	kpt. art. Stanisław Władysław Soliwoda
dowódca plutonu	ppor. art. Jan Kazimierz Krępa
dowódca plutonu	ppor. art. Tadeusz Piotr Józef Milewski †1940 Katyń
Park
komendant parku	kpt. art. Feliks Leon Cydzik †1940 Charków
kierownik warsztatów	kpt. adm. (art.) Tadeusz Antoni Daszewski †1940 Charków
zastępca kierownika warsztatów	chor. Antoni Weczera

Żołnierze pułku – ofiary zbrodni katyńskiej
Nazwisko i imię	Stopień	Zawód	Miejsce pracy przed mobilizacją	Zamordowany
Boenisch Hipolit	podporucznik rezerwy			Katyń
Dąbrowski Mieczysław	porucznik rezerwy	inżynier leśnictwa	Nadleśnictwo Supraśl	Katyń
Dniestrzański Roman	porucznik rezerwy	nauczyciel	gimnazjum w Krakowie	Katyń
Dwornicki Stanisław	podporucznik rezerwy			Katyń
Gawłowski Franciszek	porucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła powszechna w Sosnowcu	Katyń
Kenig Józef Antoni	kapitan rezerwy			Katyń
Kobza Kazimierz	porucznik rezerwy		PKP Warszawa Wschodnia	Katyń
Krajewski Edmund	podporucznik rezerwy	księgowy	D.H. Jentys i Syn Warszawa	Katyń
Lippa Czesław	kapitan	żołnierz zawodowy		Katyń
Łaszcz Jerzy	podporucznik rezerwy	technik		Katyń
Majewski Konstanty	podporucznik rezerwy	inżynier		Katyń
Metz Tadeusz	kapitan w st. sp.			Katyń
Milewski Tadeusz	podporucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Niemiec Michał	podporucznik rezerwy	urzędnik		Katyń
Olesiński Tadeusz	podporucznik rezerwy	inżynier mechanik		Katyń
Radziszewski Zbigniew	podporucznik rezerwy	prawnik	Zarząd Miejski w Poznaniu	Katyń
Rosenberg Józef	podporucznik rezerwy	prawnik		Katyń
Szymański Zygmunt	podporucznik rezerwy	inżynier		Katyń
Błocki Józef Kazimierz	porucznik	żołnierz zawodowy		Charków
Cydzik Feliks Leon	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Daszewski Tadeusz	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Herdan Napoleon	porucznik rezerwy	urzędnik		Charków
Karłowski Stanisław	podporucznik rezerwy	inżynier	Oddz. Dróg i Mostów m. st. Warszawy	Charków
Kozłowski Kazimierz	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Kwieciński Bronisław	podporucznik rezerwy	inżynier mechanik		Charków
Łopiński Ryszard	podporucznik rezerwy			Charków
Machlejd Jerzy Artur	porucznik rezerwy	prawnik, dr praw	poseł na Sejm	Charków
Machlejd Józef	porucznik rezerwy	inżynier rolnik	Zakłady Ogrodnicze C. Ulrich SA w Warszawie	Charków
Michejda Tadeusz	podporucznik rezerwy			Charków
Nowosielski Ksawery	porucznik rezerwy	inżynier elektryk	Państwowe Zakłady Optyczne w Warszawie	Charków
Radłowski Ludomir	podporucznik rezerwy	prawnik, mgr	Ministerstwo Skarbu	Charków
Ropek Tadeusz	podporucznik lekarz	żołnierz zawodowy		Charków
Sobolewski Stefan	porucznik rezerwy	inżynier	dyr. Drukarni Polskiej w Warszawie (e)	Charków
Śniadowski Walerian	porucznik rezerwy	absolwent SGH	wicedyr. Banku Polskiego w Kielcach	Charków
Trzepałko Franciszek	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Trzpil Józef	podporucznik rezerwy	dr nauk medycznych		Charków
Usakiewicz Jan	porucznik rezerwy	inżynier chemik	Kierownictwo Zaopatrzenia Uzbrojenia	Charków
Widelec Zygmunt	porucznik rezerwy	inżynier budownictwa	pracował w Chorzowie	Charków
Zakrzewski Jan	podporucznik rezerwy	inżynier mechanik	Wytwórnia Płatowców nr 1	Charków

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego

Spośród 54 oficerów służby stałej, którzy w marcu 1939 pozostawali w ewidencji 1 paplot trzynastu (24%) zostało wiosną 1940 zamordowanych przez NKWD w Katyniu i Charkowie.

Symbole pułku

Uroczystość wręczenia sztandarów jednostkom artylerii plot - biskup polowy Józef Gawlina święci sztandary

Uroczystość wręczenia sztandarów jednostkom artylerii plot. Sztandar 1 paplot trzyma gen. Józef Zając, z prawej prezydent Warszawy Stefan Starzyński

Sztandar

Nadanie sztandaru i zatwierdzenie jego wzoru ujęte zostało w Dodatku Tajnym nr 8 do Dziennika Rozkazów MSWojsk. z 22 czerwca 1938, nr 8, poz. 86. Sztandar, ufundowany przez społeczeństwo stolicy, wręczył pułkowi marszałek Edward Śmigły-Rydz 10 listopada 1938 podczas uroczystości wręczenia sztandarów oddziałom artylerii przeciwlotniczej na Polu Mokotowskim w Warszawie.

Opis sztandaru

Na prawej stronie płatu sztandaru umieszczono w rogach, zamiast numeru pułku, inicjały „Ś.R.” według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937, poz. 77. Inicjały te umieszczono również na przedniej ścianie podstawy orła sztandarowego.
Na lewej stronie płatu sztandaru, na tarczach w poszczególnych rogach, znajdują się:

• w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej
• w prawym dolnym – godło miasta stołecznego Warszawy
• w lewym górnym – wizerunek św. Barbary - patronki artylerzystów
• w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 1 pułku artylerii przeciwlotniczej

Na ramionach Krzyża Kawalerskiego wyhaftowane są nazwy miejscowości upamiętniające szlak bojowy dywizjonu szkolnego artylerii zenitowej w wojnie polsko-bolszewickiej:

• na dolnym – „Warszawa 19 VII 1920”
• na prawym – „Grodno 23-25 IX 1920”
• na lewym – „Dubrowlany 29 IX 1920”

Przed wybuchem wojny sztandar przechowywany był w budynku dowództwa – róg ul. Puławskiej i Rakowieckiej. W okresie wojny zaginął. 7 maja 1970 nadeszła do redakcji „Żołnierza Wolności” paczka zawierająca dwa płaty sztandarów artylerii przeciwlotniczej wraz z grotami. Jednym z nich był sztandar 1 paplot. Do przesyłki dołączono artykuł Jana Buszko pt. „Symbole żołnierskiej chwały” opublikowany w „Żołnierzu Wolności” z 3 października 1969. Nadawca nie ujawnił się. Sztandar przekazano do zbiorów Muzeum Wojska Polskiego, gdzie jest eksponowany do dzisiaj.

Odznaka pamiątkowa

15 stycznia 1929 roku Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 1 paplot.

Odznaka o wymiarach 39x38 mm ma kształt krzyża maltańskiego o ramionach pokrytych ciemnozieloną i żółtą emalią. W środku krzyża, na okrągłej tarczy emaliowanej w kolorze błękitnym, nałożona jest złota odznaka pilota przeszyta z dołu do góry złotą błyskawicą. Na ramionach krzyża wpisano numer i inicjały „1 PA PL”. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze i emaliowana. Wykonawcami odznak byli Adam Nagalski i Wiktor Gontarczyk z Warszawy.

13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej, wspólnej dla wszystkich jednostek tego rodzaju broni.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• ZbigniewZ. Moszumański ZbigniewZ., 1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej 1920–1939 imienia Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, wyd. 1, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2005, ISBN 83-88773-66-6, OCLC 70682231 .brak strony (książka)
• Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688. 
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.