Zgorzelec: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 96: Linia 96:
* [[1076]] – osada wraz ze wschodnią częścią [[Łużyce Górne|Łużyc Górnych]] przyłączona do Czech
* [[1076]] – osada wraz ze wschodnią częścią [[Łużyce Górne|Łużyc Górnych]] przyłączona do Czech
* [[1131]] – powstał gród nad [[Nysa Łużycka|Nysą Łużycką]] z polecenia [[Władcy Czech|czeskiego księcia]] [[Sobiesław I Przemyślida|Sobiesława]]
* [[1131]] – powstał gród nad [[Nysa Łużycka|Nysą Łużycką]] z polecenia [[Władcy Czech|czeskiego księcia]] [[Sobiesław I Przemyślida|Sobiesława]]
* [[1303]] – [[prawa miejskie]]<ref>Według ''Encyclopædia Britannica'' rok 1303, według ''PWN'' ok. 1215.</ref>
* [[1303]] – [[prawa miejskie]]<ref>Według ''Encyclopædia Britannica'' rok 1303, według ''PWN'' ok. [[1215]].</ref>
* [[1319]]–[[1329]] – miasto częścią piastowskiego [[Księstwo jaworskie|księstwa jaworskiego]] pod panowaniem [[Henryk I jaworski|Henryka I Jaworskiego]]. W 1319 miasto złożyło księciu hołd, a 26 sierpnia 1319 roku książę potwierdził przywileje miasta<ref>{{Cytuj | url=https://www.deutsche-biographie.de/pnd142400076.html#adbcontent | tytuł=Deutsche Biographie - Heinrich I<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.deutsche-biographie.de | data dostępu=2019-11-29}}</ref>
* [[1319]]–[[1329]] – miasto częścią piastowskiego [[Księstwo jaworskie|księstwa jaworskiego]] pod panowaniem [[Henryk I jaworski|Henryka I Jaworskiego]]. W 1319 miasto złożyło księciu hołd, a 26 sierpnia 1319 roku książę potwierdził przywileje miasta<ref>{{Cytuj | url=https://www.deutsche-biographie.de/pnd142400076.html#adbcontent | tytuł=Deutsche Biographie - Heinrich I<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.deutsche-biographie.de | data dostępu=2019-11-29}}</ref>
* [[1346]]–[[1815]] – miasto-członek górnołużyckiego [[Związek Sześciu Miast|Związku Sześciu Miast]]
* [[1346]]–[[1815]] – miasto-członek górnołużyckiego [[Związek Sześciu Miast|Związku Sześciu Miast]]
Linia 108: Linia 108:
* [[1815]] – po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]] włączony został do [[Królestwo Prus|Prus]] i stał się częścią prowincji [[Śląsk (prowincja)|Śląsk]] (''Schlesien''),
* [[1815]] – po [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]] włączony został do [[Królestwo Prus|Prus]] i stał się częścią prowincji [[Śląsk (prowincja)|Śląsk]] (''Schlesien''),
* od [[1848]] połączenie [[Transport kolejowy|kolejowe]] z [[Węgliniec|Węglińcem]], od [[1865]] z [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubaniem]] i [[Jelenia Góra|Jelenią Górą]]
* od [[1848]] połączenie [[Transport kolejowy|kolejowe]] z [[Węgliniec|Węglińcem]], od [[1865]] z [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubaniem]] i [[Jelenia Góra|Jelenią Górą]]
* [[1914]]–[[1919]] – w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] znajdował się tu [[Obóz jeniecki w Görlitz (1914–1919)|obóz jeniecki]], w którym Niemcy przetrzymywali m.in. Rosjan, Francuzów i Brytyjczyków a później już nie jako jeńców – Greków.
* [[1914]]–[[1919]] – w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] znajdował się tu [[Obóz jeniecki w Görlitz ([[1914]]–[[1919]])|obóz jeniecki]], w którym Niemcy przetrzymywali m.in. Rosjan, Francuzów i Brytyjczyków a później już nie jako jeńców – Greków.
* [[1919]] – miasto zostaje częścią prowincji [[Dolny Śląsk (prowincja)|Dolny Śląsk]]
* [[1919]] – miasto zostaje częścią prowincji [[Dolny Śląsk (prowincja)|Dolny Śląsk]]
* W [[1940]] do Zgorzelca i okolic dotarł pierwszy gaz przesłany z [[Gazownia miejska w Wałbrzychu|Gazowni Miejskiej]] w [[Wałbrzych]]u i znacząco poprawiło rozwój miasta<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.wroclaw.psgaz.pl/onas/historia/zg_wa/1935_2007 |tytuł=Historia Zakładu w Wałbrzychu – lata [[1935]]–[[2007]] |archiwum=https://web.archive.org/web/20150324061956/http://www.wroclaw.psgaz.pl/onas/historia/zg_wa/1935_2007 |zarchiwizowano=2015-03-24}}</ref>.
* W [[1940]] do Zgorzelca i okolic dotarł pierwszy gaz przesłany z [[Gazownia miejska w Wałbrzychu|Gazowni Miejskiej]] w [[Wałbrzych]]u i znacząco poprawiło rozwój miasta<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.wroclaw.psgaz.pl/onas/historia/zg_wa/1935_2007 |tytuł=Historia Zakładu w Wałbrzychu – lata [[1935]]–[[2007]] |archiwum=https://web.archive.org/web/20150324061956/http://www.wroclaw.psgaz.pl/onas/historia/zg_wa/1935_2007 |zarchiwizowano=2015-03-24}}</ref>.
* w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] 1939–1945 obóz dla [[Jeniec wojenny|jeńców]] – podoficerów i szeregowych różnej narodowości ([[Stalag VIII A]]), przez który według szacunków przeszło ponad 100 tysięcy więźniów<ref>{{cytuj stronę |url=https://dolny-slask.org.pl/3254214,Zgorzelec,Stalag_VIII_A__niemiecki_oboz_jencow_wojennych.html |tytuł=Stalag VIII A – niemiecki obóz jeńców wojennych |opublikowany=dolny-slask.org.pl |data dostępu=2017-12-31}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=https://www.it.zgorzelec.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=81&Itemid=41 |tytuł=Stalag VIII A na Ujeździe |opublikowany=www.it.zgorzelec.pl |data dostępu=2017-12-31}}</ref>, a zginęło kilka tysięcy jeńców – głównie radzieckich i włoskich
* w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] [[1939]]–[[1945]] obóz dla [[Jeniec wojenny|jeńców]] – podoficerów i szeregowych różnej narodowości ([[Stalag VIII A]]), przez który według szacunków przeszło ponad 100 tysięcy więźniów<ref>{{cytuj stronę |url=https://dolny-slask.org.pl/3254214,Zgorzelec,Stalag_VIII_A__niemiecki_oboz_jencow_wojennych.html |tytuł=Stalag VIII A – niemiecki obóz jeńców wojennych |opublikowany=dolny-slask.org.pl |data dostępu=2017-12-31}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=https://www.it.zgorzelec.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=81&Itemid=41 |tytuł=Stalag VIII A na Ujeździe |opublikowany=www.it.zgorzelec.pl |data dostępu=2017-12-31}}</ref>, a zginęło kilka tysięcy jeńców – głównie radzieckich i włoskich
* kwiecień [[1945]] – zacięte walki o sforsowanie [[Nysa Łużycka|Nysy Łużyckiej]] na północ od Zgorzelca w okolicach wsi [[Prędocice]], miasto nie zostało dotknięte bezpośrednimi działaniami wojennymi. Wysadzenie wszystkich mostów na [[Nysa Łużycka|Nysie Łużyckiej]] przez oddziały [[Schutzstaffel|SS]]
* kwiecień [[1945]] – zacięte walki o sforsowanie [[Nysa Łużycka|Nysy Łużyckiej]] na północ od Zgorzelca w okolicach wsi [[Prędocice]], miasto nie zostało dotknięte bezpośrednimi działaniami wojennymi. Wysadzenie wszystkich mostów na [[Nysa Łużycka|Nysie Łużyckiej]] przez oddziały [[Schutzstaffel|SS]]
* [[1945]] – ustalenie granicy na Nysie Łużyckiej, w wyniku czego prawobrzeżna część miasta zostaje włączona do Polski; wysiedlenie dotychczasowej ludności do Niemiec
* [[1945]] – ustalenie granicy na Nysie Łużyckiej, w wyniku czego prawobrzeżna część miasta zostaje włączona do Polski; wysiedlenie dotychczasowej ludności do Niemiec
* [[1948]] – data powstania obowiązującej nazwy miasta (zamiast Zgorzelice)
* [[1948]] – data powstania obowiązującej nazwy miasta (zamiast Zgorzelice)
* 6 lipca [[1950]] – podpisano tu [[układ zgorzelecki]] między [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] a [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] uznający formalnie [[Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej|granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej]]
* 6 lipca [[1950]] – podpisano tu [[układ zgorzelecki]] między [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] a [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]] uznający formalnie [[Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej|granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej]]
* Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] osiedlono tu (oraz w [[Police|Policach]] w [[Województwo zachodniopomorskie|woj. zachodniopomorskim]]) dużą kolonię [[Grecy|greckich]] i [[Macedończycy|macedońskich]] uchodźców (głównie [[Komunizm|komunistycznych]] [[partyzant]]ów), którzy szukali schronienia w Polsce po [[Historia Grecji|greckiej wojnie domowej]] 1946–1948. Łącznie ich liczba sięgała 14 tysięcy osób. Wielu z nich wróciło do Grecji po upadku [[Dyktatura|dyktatury wojskowej]] i [[Amnestia|amnestii]] dla uczestników wojny. Od 1998<ref>{{cytuj stronę |url=https://www.zinfo.pl/artykuly/24060 |tytuł=JAK BAWILI SIĘ GRECY I POLACY 20 LAT TEMU? PIERWSZY FESTIWAL PIOSENKI GRECKIEJ | autor =Andrzej Żuber |opublikowany=www.zinfo.pl | data = 2017-07-05 | data dostępu=2019-09-18}}</ref> w mieście odbywa się festiwal piosenki greckiej (→ [[Eleni]]) pod patronatem [[Grecja|ambasady greckiej]] organizowany przez [[Nikos Rusketos|Nikosa (Nikolaosa) Rusketosa]].
* Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] osiedlono tu (oraz w [[Police|Policach]] w [[Województwo zachodniopomorskie|woj. zachodniopomorskim]]) dużą kolonię [[Grecy|greckich]] i [[Macedończycy|macedońskich]] uchodźców (głównie [[Komunizm|komunistycznych]] [[partyzant]]ów), którzy szukali schronienia w Polsce po [[Historia Grecji|greckiej wojnie domowej]] [[1946]]–[[1948]]. Łącznie ich liczba sięgała 14 tysięcy osób. Wielu z nich wróciło do Grecji po upadku [[Dyktatura|dyktatury wojskowej]] i [[Amnestia|amnestii]] dla uczestników wojny. Od [[1998]]<ref>{{cytuj stronę |url=https://www.zinfo.pl/artykuly/24060 |tytuł=JAK BAWILI SIĘ GRECY I POLACY 20 LAT TEMU? PIERWSZY FESTIWAL PIOSENKI GRECKIEJ | autor =Andrzej Żuber |opublikowany=www.zinfo.pl | data = 2017-07-05 | data dostępu=2019-09-18}}</ref> w mieście odbywa się festiwal piosenki greckiej (→ [[Eleni]]) pod patronatem [[Grecja|ambasady greckiej]] organizowany przez [[Nikos Rusketos|Nikosa (Nikolaosa) Rusketosa]].
* [[1959]]–[[1965]] – niedaleko Zgorzelca zlokalizowano odkrywkową [[Kopalnia Węgla Brunatnego Turów|Kopalnię Węgla Brunatnego Turów]] oraz [[Elektrownia Turów|Elektrownię Turów]].
* [[1959]]–[[1965]] – niedaleko Zgorzelca zlokalizowano odkrywkową [[Kopalnia Węgla Brunatnego Turów|Kopalnię Węgla Brunatnego Turów]] oraz [[Elektrownia Turów|Elektrownię Turów]].
* [[1998]] – 5 maja proklamowano powołanie wraz z Görlitz [[Europamiasto|Europamiasta Zgorzelec/Görlitz]] (Europastadt Görlitz/Zgorzelec)
* [[1998]] – 5 maja proklamowano powołanie wraz z Görlitz [[Europamiasto|Europamiasta Zgorzelec/Görlitz]] (Europastadt Görlitz/Zgorzelec)

Wersja z 11:59, 17 sty 2020

Zgorzelec
miasto i gmina
Ilustracja
Panorama centrum miasta z osiedlem Konarskiego w tle
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

zgorzelecki

Data założenia

X wiek

Prawa miejskie

1303

Burmistrz

Rafał Gronicz

Powierzchnia

15,88 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


31 280[1]
1969,8 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 75

Kod pocztowy

59-900 do 59-903

Tablice rejestracyjne

DZG

Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego
Mapa konturowa powiatu zgorzeleckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zgorzelec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zgorzelec”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zgorzelec”
Ziemia51°09′01″N 15°00′31″E/51,150278 15,008611
TERC (TERYT)

0225021

SIMC

0936546

Urząd miejski
ul. Domańskiego 7
59-900 Zgorzelec
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Zgorzelec (niem. ⓘGörlitz, grnłuż. Zhorjelc, dlnłuż. Zgórjelc cz. Zhořelec) – miasto przygraniczne w województwie dolnośląskim, w polskiej części Łużyc Górnych, na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, w Obniżeniu Żytawsko-Zgorzeleckim. Przed 1945 stanowiło prawobrzeżną część miasta Görlitz.

Zgorzelec jest siedzibą gminy wiejskiej Zgorzelec oraz powiatu zgorzeleckiego. Miasto należy do Związku Miast Polskich.

Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 32 332 mieszkańców.

Barwy herbu i flagi Zgorzelca (niebiesko-żółte) są identyczne jak we fladze Górnych Łużyc, na terenie których Zgorzelec leży.

Położenie

Według danych z 2002[2] Zgorzelec ma obszar 15,86 km² (1586 ha), w tym:

  • użytki rolne: 40%
  • użytki leśne: 3%

Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 15,88 km²[3]. Miasto stanowi 1,89% powierzchni powiatu.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.

Toponimia

Łużyce (Lausitz) w obrębie Wielkich Moraw w IX wieku
Królestwo Węgier w 1490 (koniec panowania Macieja Korwina)

Nazwa pochodzi od wyrazu gorzeć (psł. *gorěti). Określała ona miejsce wypalone, osadę powstałą na miejscu wypalonym. Dzisiejsza polska nazwa wzięła się od form łużyckich, tj. Zgórjelc i Zhorjelc. Formą zniemczoną jest Görlitz[4].

Nazwy pojawiające się w najstarszych dokumentach[5]

Historia

Widok miasta „Gorlitz” od wschodu, 1575
Widok miasta „Görlitz” w 1650 na miedziorycie Matthäusa Meriana. Teren dzisiejszego Zgorzelca widoczny z prawej strony jako przedmieście Görlitz
Mapa miasta „Goerlitz” i jego wschodniego przedmieścia (u góry mapy) z 1750
 Zobacz też: Tramwaje w Zgorzelcu i Most staromiejski Zgorzelec-Görlitz.

Zabytki

Ulica Daszyńskiego – Przedmieście Nyskie
Widok na Zgorzelec z dachu Domu Kultury
Plac Pocztowy pod koniec budowy
Dom Jakuba Böhme przy ul. Daszyńskiego 12

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[24]:

  • miasto, ośrodek historyczny
  • zespół parków miejskich, z l. 1870–1930
  • kamienice, ul. Bohaterów Getta 1 A, 3, 5, z l. 1896–1897, 1900
  • dom, ul. Czachowskiego 1, z pocz. XX w.
  • Przedmieście Nyskie – zespół architektoniczny – najstarsza cz. Zgorzelca od XVII w.:
    • kamienice, ul. Daszyńskiego 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 67, 68, 70, 71, 72, 73, 75A, 75B, 76 z budynkiem gospodarczym, 77, 78, 82, 83, 98, z XVI w., XVII-XVIII w., XIX w./XX w.
    • dom Jakuba Böhme, ul. Daszyńskiego 12
    • kamienica, ul. Wolności 7, z ok. 1880
    • zespół dawnego młyna, ul. Wrocławska 2: budynek administracyjny, obecnie mieszkalny, elewator
  • kamienice, ul. Domańskiego 1, 2, 4, z l. 1898–99, XIX w.
  • pałac, ul. Francuska 39 (d. 12), z 1730: park
  • rządcówka, ul. Henrykowska 5, z 1880, ogród
  • willa, ul. św. Jana 20, z 1898
  • kamienice, ul. Kościuszki 2, 16, z l. 1905–1910
  • dom kołodzieja, budynek mieszkalno-gospodarczy (przeniesiony), aleje Lipowe 1, drewniany, z 1822 o konstrukcji przysłupowy przy obwodnicy miejskiej
  • kamienica, ul. Łużycka 11, z 1898
  • monumentalny gmach Miejskiego Domu Kultury, ul. Parkowa 1, z l. 1898–1902, miejsce podpisania układu zgorzeleckiego
  • dwa domy, obecnie internat, ul. Partyzantów 2–4, z pocz. XX w.
  • kamienice, ul. Piłsudskiego 3, 4, 5, 7, 8, 10, 12, 14, z XIX w.
  • dom, ul. Staszica 7, z k. XIX w.
  • kamienice, ul. Warszawska 1, 2, 3, 7, 14, 15, z l. 1900–7, 1910–14, XX w.

inne zabytki:

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Zgorzelca
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C] 15.0 15.5 20.4 28.0 30.4 34.5 36.0 35.9 28.6 25.3 17.4 13.3 36,0
Średnie temperatury w dzień [°C] 1.4 2.7 7.4 13.3 18.6 21.2 23.3 23.2 18.3 12.9 6.4 2.7 12,6
Średnie dobowe temperatury [°C] -1.1 -0.3 3.5 8.2 13.2 16.0 17.9 17.6 13.4 8.9 3.7 0.4 8,4
Średnie temperatury w nocy [°C] -3.7 -3.3 0.0 3.3 7.6 10.8 12.6 12.3 9.1 5.2 1.2 -2.0 4,4
Rekordy minimalnej temperatury [°C] -25.9 -23.4 -14.3 -7.6 -2.6 1.3 5.3 4.0 0.4 -6.3 -12.9 -22.8 −25,9
Opady [mm] 48 38 47 40 55 68 91 79 54 40 49 52 661
Średnia liczba dni z opadami 12 10 11 8 10 12 12 11 9 8 10 12 125
Źródło: Na podstawie 35-lecia 1979–2013[25]

Demografia

Zgorzelec sfotografowany z wysokości 10 tys. metrów z pokładu samolotu rejsowego
 Osobny artykuł: Ludność Zgorzelca.

Dane z 30 czerwca 2010[26]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 31 684 100 16 776 52,9 14 908 47,1
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 1995,2 1056,4 938,8

Piramida wieku mieszkańców Zgorzelca w 2014[1].

Transport

Widok z południa; fragment miasta z mostem kolejowym na Nysie Łużyckiej (Linia kolejowa E 30)
Ulica Emilii Plater i Armii Krajowej

Transport drogowy

Przez Zgorzelec przebiegają następujące drogi:

Droga Trasa Trasa przez Zgorzelec uwagi
A4E40 (Drezno) Niemcy Unia Europejska Jędrzychowice – Krzyżowa – Krzywa – Chojnów – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Jarosław – Przemyśl – Korczowa – granica państwa Symbol granicy państwowej Ukraina  (Lwów) – Na północ od miasta.
30 94 Zgorzelec – Lubań – Gryfów Śląski – Jelenia Góra 3E65 –
94 30 Zgorzelec – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Środa Śląska – Wrocław – Oława – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Bytom – Będzin – Olkusz – Kraków – Bochnia – Tarnów – Dębica – Rzeszów – Łańcut – Przeworsk – Jarosław – Radymno – Korczowa – Na odcinku Zgorzelec – Krzywa była to trasa międzynarodowa  T22  w latach 70. i 80. XX wieku[27]. W latach 1985–2008 oznaczana jako 4E40 .
351 296 Jagodzin – Pieńsk – Zgorzelec – Jędrzychowice 94 Henrykowska – Bolesławiecka
352 30 Zgorzelec – Bogatynia – Czechy Unia Europejska (Frýdlant) –

Dawniej przez Zgorzelec przebiegała 317.

Transport kolejowy

Stacja kolejowa Zgorzelec

Stacje kolejowe

Na terenie miasta znajdują się 3 wiadukty kolejowe oraz jeden drogowy.

Publiczny transport zbiorowy

Na terenie byłego dworca kolejowego Zgorzelec Miasto ma się rozpocząć inwestycja "Metro Park". Budowa obiektu przewiduje wybudowanie przystanków autobusowych oraz kasy biletowej dla autobusów oraz pociągów.[28]

PKS

Prywatni przewoźnicy

Komunikacja miejska

Miasto posiada jedną linię autobusową nr „50” obsługiwaną przez firmę ASTEL (nr 1, nr 2S i nr 3)[34]. Dawniej miasto posiadało sieć tramwajową.

Transport lotniczy

W 2013 przy ul. Lubańskiej oddano do użytku sanitarne lądowisko.

Oświata

LO im. Braci Śniadeckich w Zgorzelcu
Gimnazjum nr 3
Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Emilii Plater
Placówka Adres
Przedszkole Publiczne nr 2 ul. Kościuszki 1
Przedszkole Publiczne nr 8 z Oddziałami Integracyjnymi ul. św. Jana 21[35]
Przedszkole Publiczne nr 9 ul. Powstańców śl. 62
Przedszkole Publiczne nr 12 ul. Wyspiańskiego 9a
Szkoła Podstawowa „Tęcza” – oddział przedszkolny ul. boh. II AWP 16
Przedszkole Niepubliczne nr 1 „Zaczarowany Domek” ul. Staszica 19
Przedszkole Niepubliczne nr 2 ul. Brzozowa 1
Przedszkole Niepubliczne nr 3 „Pajacyk” ul. Tuwima 2a[36]
Przedszkole Niepubliczne nr 4 z Oddziałami Integracyjnymi ul. Wolności 8 i ul. Broniewskiego 27a[37]
Punkt Przedszkolny „Wyspa Skarbów” ul. Żeromskiego 24
Punkt Przedszkolny „Raj Malucha” ul. Iwaszkiewicza 24 b/2
Punkt Przedszkolny „Baby City” ul. Wolności 10
Punkt Przedszkolny „Chatka Puchatka” ul. Francuska 39
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jarosława Iwaszkiewicza (z Oddziałami Integracyjnymi) ul. Reymonta 16[38]
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Korczaka ul. Armii Krajowej 10a[39]
Szkoła Podstawowa nr 5 im. Marii Skłodowskiej Curie ul. Prusa 17
Szkoła Podstawowa-Tęcza ul. boh. II AWP 16[40]
Prywatna Szkoła Podstawowa „Prymus” ul. Wolności 8
Gimnazjum nr 1 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Bolesława Chrobrego ul. Kościuszki 68[41]
Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Oddziałami Dwujęzycznymi im. Jana Pawła II ul. Orzeszkowej 60[42]
Gimnazjum nr 3 im. Armii Krajowej ul. Józefa Piłsudskiego 1[43]
Niepubliczne Gimnazjum Łużyckie z Oddziałami Dwujęzycznymi ul. Partyzantów 4
Europejskie Gimnazjum w Zgorzelcu ul. Boh. II AWP 16
Gimnazjum COGITO ul. Wolności 8
Liceum Ogólnokształcące COGITO ul. Wolności 8
Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Emilii Plater w Zgorzelcu ul. Francuska 6[44]
Zespół Szkół Zawodowych i Licealnych im. Górników i Energetyków Turowa ul. Powstańców Śląskich 1[45]
LO im. Braci Śniadeckich ul. Partyzantów 4[46]

Opieka zdrowotna

Na terenie miasta świadczenia zdrowotne zapewniają[potrzebny przypis]:

Kultura i sztuka

Miejski Dom Kultury
Amfiteatr w Zgorzelcu podczas Dni Miasta 2012
  • Miejski Dom Kultury
  • Biblioteka Miejska w Zgorzelcu
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia
  • Muzeum Łużyckie
  • Młodzieżowa Orkiestra Mandolinistów
  • Grupa Teatralna „Widziadło”
  • Dziecięcy Teatr Baśni.
  • W mieście działa kino „PoZa NoVa”[47].

Media lokalne

  • zgorzelec.info
  • zinfo.pl
  • Telewizja Kablowa „Tomków”
  • TVT Zgorzelec
  • Lokalny portal informacyjny www.nastyku.pl

W latach 90. istniało również Radio Frem (90.6 fm) oraz Zgorzelecka Telewizja Lokalna (ZTL).

Media regionalne o charakterze ponadmiejskim poruszające problemy miasta Zgorzelca:

  • Gazeta Wojewódzka
  • Gazeta Regionalna Dolny Śląsk
  • Telewizja Łużyce

Turystyka

Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Sport i rekreacja

Głównym obiektem sportowym jest Centrum Sportowo-Rekreacyjne, w którego skład wchodzą: dwa boiska do piłki nożnej, kompleks boisk o nawierzchni sztucznej, hala sportowa, basen kryty, basen odkryty, korty tenisowe, siłownia, sauna, gabinet odnowy biologicznej, hala sportowa przy ul. Traugutta[potrzebny przypis].

Kluby i zespoły

Wnętrze hali Centrum Sportowego w Zgorzelcu w 2008

Religia

Kościół św. Jadwigi Śląskiej

Na terenie miasta funkcjonuje 5 parafii rzymskokatolickich, które wchodzą w skład dekanatu zgorzeleckiego:

W mieście działają także: prawosławna parafia Świętych Konstantyna i Heleny, parafia luterańska, zbór zielonoświątkowy Arka, zbór baptystów oraz 3 zbory Świadków Jehowy (w tym grupa języka migowego) z Salą Królestwa[48][49].

Atrakcje

Pocztowy słup dystansowy króla Augusta II Mocnego
Cmentarz 2 Armii Wojska Polskiego

Związani ze Zgorzelcem

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

Panoramy miasta

Panorama Zgorzelca, fotografia z powietrza
Zgorzelec z lotu ptaka, a w tle Berzdorfer See

Przypisy

  1. ↑ a b Zgorzelec polskawliczbach.pl, w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2017-12-31]. (pol.).
  3. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  4. ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 279. ISBN 83-04-02436-5.
  5. ↑ Waldemar Bena: Polskie Górne Łużyce: przyroda, historia, zabytki. Zgorzelec: F.H. Agat, 2003. ISBN 83-918198-3-3.
  6. ↑ a b Codex diplomaticus Lusatiae superioris, tom I.
  7. ↑ Józef Lompa: Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej. Głogówek: Henryk Handel, 1847, s. 15. [dostęp 2017-12-31]. (pol.).
  8. ↑ German Names for Polish Towns and Cities Poland. [dostęp 2017-12-31]. (ang.).
  9. ↑ Historia powiatu. www.powiatzgorzelecki.pl. [dostęp 2017-12-31].
  10. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196.
  11. ↑ M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85 Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
  12. ↑ M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297 Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
  13. ↑ Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii.
  14. ↑ Waldemar Bena: Szlakiem grodzisk słowiańskich i średniowiecznych zamków. [dostęp 2017-12-31].
  15. ↑ Krzysztof Jaworski: Wczesnośredniowieczne grodziska plemienne w Sudetach. 2017-02-26. [dostęp 2017-12-31].
  16. ↑ * Szkice Górnołużyckie tom 2 W. Bena, U. Zubrzycka, P. Zubrzycki, K. Fokt, ISSN 1642-5529, Zgorzelec 2004.
  17. ↑ Według Encyclopædia Britannica rok 1303, według PWN ok. 1215.
  18. ↑ Deutsche Biographie - Heinrich I [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2019-11-29].
  19. ↑ » Informacja historycznaDresden-Warszawa [online], www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2019-11-29] (pol.).
  20. ↑ Historia Zakładu w Wałbrzychu – lata 1935–2007. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-24)].
  21. ↑ Stalag VIII A – niemiecki obóz jeńców wojennych. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2017-12-31].
  22. ↑ Stalag VIII A na Ujeździe. www.it.zgorzelec.pl. [dostęp 2017-12-31].
  23. ↑ Andrzej Żuber: JAK BAWILI SIĘ GRECY I POLACY 20 LAT TEMU? PIERWSZY FESTIWAL PIOSENKI GRECKIEJ. www.zinfo.pl, 2017-07-05. [dostęp 2019-09-18].
  24. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 260–262. [dostęp 2017-12-31].
  25. ↑ European Climate Assessment & Dataset. [dostęp 2014-08-27].
  26. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2010 r.. GUS. [dostęp 2011-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-15)]. (pol.).
  27. ↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979. ISBN 83-7000-017-7.
  28. ↑ Metro Park Zgorzelec. www.metropolitaninvestment.pl/inwestycja/metro-park-zgorzelec/. [dostęp 2019-12-23].
  29. ↑ http://www.pks-kamgora.com.pl. www.pks-kamgora.com.pl. [dostęp 2015-09-17].
  30. ↑ Tomasz Kupczyk: Brak dostępu / Forbidden. www.pksvoyager.pl. [dostęp 2015-09-17].
  31. ↑ Zinfo.pl – Zgorzelec, Zawidów, Pieńsk, Węgliniec. www.firmy.zinfo.pl. [dostęp 2015-09-17].
  32. ↑ admin2: Zgorzelec. bieleccybus.pl. [dostęp 2015-09-17].
  33. ↑ Siwex. www.bus.org.pl/. [dostęp 2019-12-23].
  34. ↑ zgorzelec.eu – Komunikacja miejska „50”. www.zgorzelec.com. [dostęp 2017-01-03].
  35. ↑ Witamy na stronie Przedszkola Publicznego nr 8 z Oddziałami Integracyjnymi – Pod Słoneczkiem. www.przedszkole8.dzg.pl. [dostęp 2015-07-07].
  36. ↑ Przedszkole. www.przedszkole-pajacyk.pl. [dostęp 2015-07-07].
  37. ↑ szkolnastrona – ZSP w Zgorzelcu – Strona startowa -. www.zspzgorzelec.szkolnastrona.pl. [dostęp 2015-07-07].
  38. ↑ Szkoła Podstawowa nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi w Zgorzelcu. sp2zgorzelec.szkolnastrona.pl. [dostęp 2015-07-07].
  39. ↑ All szkolnastrona.pl: Szkolnastrona.pl – Strony internetowe dla oświaty. sp3zgorzelec.szkolnastrona.pl. [dostęp 2015-07-07].
  40. ↑ Regenbogen-Schulen. regenbogen-schulen.de. [dostęp 2015-07-07].
  41. ↑ Gimnazjum nr 1 w Zgorzelcu – News. www.gim1.edu.pl. [dostęp 2015-07-07].
  42. ↑ All szkolnastrona.pl: Szkolnastrona.pl – Strony internetowe dla oświaty. www.gim2zgorzelec.szkolnastrona.pl. [dostęp 2015-07-07].
  43. ↑ Gimnazjum nr 3 Zgorzelec. www.gim3zgorzelec.szkolnastrona.pl. [dostęp 2015-07-07].
  44. ↑ EMILKA Zgorzelec. zspemilka.pl. [dostęp 2015-07-07].
  45. ↑ ZSZiL Zgorzelec – im. Górników i Energetyków Turowa – News. www.zszil.pl. [dostęp 2015-07-07].
  46. ↑ Liceum Ogólnokształcące im. Braci Śniadeckich w Zgorzelcu. lo.zgorzelec.org. [dostęp 2015-07-07].
  47. ↑ Oficjalna strona kina. pozanova.zgorzelec.eu. [dostęp 2012-02-01]. (pol.).
  48. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-01-06].
  49. ↑ Sala Królestwa, Zgorzelec, Słowackiego 9F.
  50. ↑ Nicolas Cage w Zgorzelcu. [dostęp 29 sierpnia 2009]. (pol.).

Bibliografia

  • Zbyszek Dobrzyński, Krzysztof Fokt: Pod stuletnią kopułą. Zgorzelec: Oficyna Wydawnicza „Obrzeża”, 2003. ISBN 83-88380-28-1.
  • Christoph Waack, Peter Haslinger (red.): Historisch-topographischer Atlas schlesischer Städte / Historyczno-topograficzny atlas miast śląskich. T. 1: Görlitz/Zgorzelec. Marburg/Wrocław: Herder-Institut, 2010. ISBN 978-3-87969-361-0. (niem. • pol.).

Linki zewnętrzne

Miasta województwa dolnośląskiego
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa dolnośląskiego

Gmina Zgorzelec
Wsie

Herb gminy

Powiat zgorzelecki
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu zgorzeleckiego

Powiat zgorzelecki (1946–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954-72)
Gminy wiejskie
(1945-54 i 1973-75)
Gromady (1954-72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zgorzelec&oldid=58549679”