Portal:Fantastyka/Artykuł miesiąca/2004-2016

Zestawienie artykułów przedstawionych w Portalu Fantastyka w rubryce Artykuł miesiąca w latach 2005-2016, a która w latach 2004-2005 nosiła nazwę Artykuł tygodnia.

Październik 2016

Siedem życzeń – polski serial telewizyjny dla młodzieży z 1984 roku. Produkcja zdobyła ogromną popularność i uznanie, stając się jednym z najsłynniejszych seriali młodzieżowych lat 80. Specjalnie na potrzeby tego serialu zespół Wanda i Banda nagrał 9 piosenek, w tym tytułową, która stała się jednym z największych hitów grupy. W 2008 roku wydano Siedem życzeń na płytach DVD, a 4 listopada 2009 ukazała się płyta z piosenkami z serialu, zatytułowana Piosenki z serialu Siedem Życzeń.

Opis fabuły

Serial opowiada o trzynastoletnim chłopcu, który ratuje przed podwórkowymi chuliganami czarnego kota – Rademenesa.

Okazuje się, że nie jest to zwyczajne zwierzę, a mówiący kot. Rademenes, wdzięczny za uratowanie życia, obiecuje spełnić Darkowi tytułowe siedem życzeń. Jedno życzenie ma być spełniane w każdą kolejną środę – dzień tygodnia, w którym Darek uratował Rademenesowi życie. Początkowo chłopiec nie potrafi wykorzystać zdolności spełniania życzeń do najbardziej potrzebnych celów i wypowiada je zbyt pochopnie. Mówiący kot Rademenes szybko zaprzyjaźnia się z chłopcem i z wielką chęcią spełnia jego zachcianki, a w trudnych chwilach podtrzymuje go na duchu. Darek dba również o kota. W tajemnicy przed rodzicami utrzymuje fakt, że kot mówi.

Wrzesień 2016

Nieśmiertelny (ang. Highlander), film fantasy produkcji amerykańsko brytyjskiej z 1986 roku, z Christopherem Lambertem i Seanem Connerym w rolach głównych. Film opowiada historię górala ze Szkocji, który został obdarzony nieśmiertelnością. Muzykę do filmu nagrał zespół Queen. Zdjęcia zostały zrealizowane m.in. w okolicach zamku Eilean Donan, na wyspie Skye, w dolinie Glen Nevis, w Glenfinnan i okolicach Mallaig.

Opis fabuły

Connor Macleod urodził się w 1518 roku w Szkocji, jako nieśmiertelny. Podczas bitwy z wrogim klanem zostaje śmiertelnie ugodzony przez Kurgana. Jednakże Macleod nie umarł, a przerażeni członkowie klanu skazali go na banicję. Wędrując po górach napotkał Ramireza, który również był nieśmiertelny. Ramirez przekazał Connorowi swą wiedzę o toczącej się walce między nieśmiertelnymi.

Sierpień 2016

Wyspa doktora Moreau (ang. The Island of Doctor Moreau) – powieść science fiction, napisana w 1896 roku przez H.G. Wellsa, poruszająca kwestie społeczeństwa, natury ludzkiej, religii, darwinizmu i eugeniki, a także niebezpieczeństwa wynikającego z niekontrolowanych i nieodpowiedzialnie prowadzonych badań naukowych.

Powieść rozpoczyna się od katastrofy statku na oceanie, z której jednym z ocalałych jest gentleman o nazwisku Edward Prendick. Zostaje uratowany przez przepływający w pobliżu statek i dochodzi do zdrowia dzięki przebywającemu na nim doktorowi Montgomery'emu. Doktor wyjaśnia Prendickowi, że udają się na jeszcze nie nazwaną wyspę, a wszystkie zwierzęta znajdujące się na statku płyną tam razem z nimi. Pendrick na statku poznaje również groteskowego, przypominającego zwierzę, tubylca o imieniu M'ling, który okazuje się być służącym Montgomery'ego.

Lipiec 2016

Feniks (gr. φοίνιξ (foinix), łac. phoenix) – mityczny ptak, uznawany za symbol Słońca oraz wiecznego odradzania się życia.

Feniks w literaturze historycznej

Herodot

Był znany wszystkim pisarzom starożytności klasycznej, poczynając już od Herodota, który jednak podawał jego istnienie w wątpliwość. Opisywał jednak związane z nim legendy. Feniks miał mieć wielkość i wygląd orła ze złoto-czerwonym upierzeniem. Przybywał do Egiptu z Arabii co 500 lat, przynosząc w kuli mirry szczątki swego poprzednika, którego składał na ołtarzu słońca w Heliopolis.

Filozof grecki nieznanego autorstwa

Wedle książki Feniks miał przylatywać z Indii, skąd po 500 latach życia udawał się do Lasu Lebannon, gdzie „kąpał skrzydła w zapachu”. Następnie leciał do Egiptu, gdzie na ołtarzu słońca w Heliopolis, w miesiącu Adar kapłani przygotowywali specjalny stos, na którym się spalał i zmartwychwstawał po 3 dniach.

Owidiusz

Według Owidiusza miał się żywić kroplami kadzidła i sokami kardamonu, zaś po 500 latach życia budował gniazdo wypełnione korą kasji, kolcami nardu, żółtą mirrą i cynamonem, następnie zaś umierał i odradzał się sam z siebie, zaś gniazdo zanosił do miasta Hyperion, ponownie na ołtarz poświęcony słońcu.

Czerwiec 2016

Alicja w Krainie Czarów, oryginalnie Przygody Alicji w Krainie Czarów (ang. Alice's Adventures in Wonderland) – utwór angielskiego wykładowcy matematyki Charlesa Lutwidge'a Dodgsona (pseudonim Lewis Carroll) opublikowany 4 lipca 1865 r. Dosłownie angielski tytuł znaczy Przygody Alicji w Krainie Dziwów. Pierwsi polscy tłumacze oddali Wonderland jako Krainę Czarów, chociaż w książce czary nie występują.

Książka zachowuje absurdalną logikę snu, jest wypełniona satyrycznymi aluzjami do przyjaciół i wrogów Dodgsona, parodiami szkolnych wierszyków, których uczyły się w XIX wieku brytyjskie dzieci, zawiera także odniesienia lingwistyczne i matematyczne.

Utwór jest trudny do sklasyfikowania. Maciej Słomczyński pisze w przedmowie do Alicji w swoim tłumaczeniu, że „jest to zapewne jedyny wypadek w dziejach piśmiennictwa, gdzie jeden tekst zawiera dwie zupełnie różne książki: jedną dla dzieci i drugą dla bardzo dorosłych”.

Maj 2016

Wehikuł czasu (ang. The Time Machine) – powieść science fiction autorstwa Herberta George’a Wellsa. Prace nad utworem trwały mniej więcej od roku 1888. Koncept podróży w czasie początkowo pojawił się w The Chronic Argonauts. Ostateczna wersja ukazała się w roku 1895. Książka po raz pierwszy została wydana w Polsce jako Podróż w czasie. Opowieść fantastyczna (Warszawa 1899) w tłumaczeniu Feliksa Wermińskiego, które zawierało liczne błędy. Zostały one poprawione w późniejszych wydaniach.

Autoryzowaną kontynuacją powieści jest książka Statki czasu autorstwa Stephena Baxtera, wydana w stulecie publikacji Wehikułu Czasu. Jej akcja zaczyna się w tym samym momencie, w którym kończy się oryginał, i opowiada dalsze losy Podróżnika w Czasie.

Kwiecień 2016

Predator – fikcyjny przedstawiciel inteligentnej pozaziemskiej cywilizacji znany z serii filmów Predator oraz Obcy kontra Predator. Jest kosmicznym myśliwym obdarzonym wielkim instynktem łowieckim, dla którego walka, polowania oraz zbieranie trofeów stanowią sens egzystencji.

Po raz pierwszy pojawił się w filmie Predator z 1987, jako główny przeciwnik grupy komandosów, później powrócił w Predatorze 2 (1990) i Predators (2010). W 2004 r., w filmie Obcy kontra Predator został skonfrontowany ze swoim najbardziej znanym adwersarzem – Obcym, a w 2007 r. ukazała się część druga ich zmagań. Jego popularność sprawiła, że stał również bohaterem licznych książek, gier wideo i komisów, w tym wielu cross-overów z Obcym. Chociaż w filmach nigdy nie podano nazwy jego gatunku, to w tzw. rozszerzonym wszechświecie alternatywnie nazywany jest Yautja lub Hish.

Marzec 2016

Harpie (gr. Άρπυια Harpyia, l.mn. Άρπυιαι Harpyiai, łac. Harpyia, Harpyiae ‘porywaczki’) – duchy (demony) w mitologii greckiej, porywające dzieci i dusze oraz uosabiające gwałtowne porywy wiatru.

Uchodziły za córki Taumasa i Okeanidy Elektry oraz za siostry bogini Iris. Nosiły imiona:

• Aello (Nikotoe, gr. Ἀελλώ Aellṓ, Νικοθόη Nikothóē, łac. Aello, Nicothoe, „Wichrowa”, „Zawierucha”, „Burzliwa”),

• Ocypete (Okypete, gr. Ὠκυπέτη Ōkypétē, łac. Ocypete, „Prędka w locie”, „Pędziwiatr”),

• Kelajno (Celaeno, gr. Κελαινώ Kelainṓ, łac. Celaeno, „Czarna”, „Ciemnica”),

• Podarge (gr. Ποδάργη Podárgē, łac. Podarge).

Harpie mogą także przynosić życie. Harpia była matką koni Achillesa – Ksantosa i Baliosa (Iliada XVI 160).

Luty 2016

World Fantasy Award to nagroda za wybitne osiągnięcia na polu fantasy, przyznawana corocznie od 1975 roku na konwencie World Fantasy Convention. Nagrodę przyznaje, zmieniające się corocznie, jury.

Nagrody przyznaje się w kategoriach:

- * powieść (novel)

− * nowela (novella - 10001 do 40000 słów)

− * miniatura literacka (short fiction - poniżej 10000 słów)

− * antologia (anthology - utwory wielu autorów)

− * kolekcja (collection - utwory jednego autora)

− * artysta

− * nagroda specjalna

Styczeń 2016

Al-Burak, miniatura perska, ok. 1550

Burak, Al-Burak (arab. البُراق, bark – błyskawica, piorun) – rumak, na którym prorok Mahomet udał się w podróż do nieba oraz z Mekki do Jerozolimy, gdzie spotkał się z archaniołem Dżibrilem. Stworzenie miało rozmiary nieco większe od osła i mniejsze od muła oraz białe skrzydła przy nogach. Przedstawiany był także z ludzką (kobiecą) twarzą, uszami osła, tułowiem konia i ogonem pawia. Przed Mahometem Al-Burak miał służyć innym prorokom m.in. Abrahamowi. Ibn ʾArabi, uczony i sufi arabski, opisywał go jako symbol bożej miłości oraz "czystości zamiarów".

Grudzień 2015

Hippokampy (lm gr. Ἱπποκάμποι Hippokámpoi, łac. Hippocampi, pol. „konie morskie”, lp gr. Ἱππόκαμπος Hippókampos, łac. Hippocampus, pol. „koń morski”; z gr. hippos ‘koń’) – w mitologii greckiej i rzymskiej pół konie, pół ryby, z parą końskich nóg.

Uchodzą za mityczne, fantastyczne stworzenia. Według wierzeń starożytnych Greków i Rzymian żyły w morzu. Wraz z ichtiocentaurami, Trytonem, trytonami, Nereidami tworzyły orszak Posejdona (Neptuna) i Amfitryty.

W sztuce przedstawiane są zwykle jako istoty o mieszanej budowie. Górna część ich ciała (tułów, głowa) jest podobna do ciała konia, natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak trytonów i ichtiocentaurów; przeważnie mają rybi ogon skręcony spiralnie). Posiadają parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).

Wyobrażenie o koniach morskich przejawia się w sztukach plastycznych (m.in. w greckim malarstwie wazowym i rzymskich mozaikach).

Listopad 2015

Szerer to stworzony przez Feliksa W. Kresa świat fantasy, w którym dzieje się między innymi jego cykl Księga Całości. Świat ten po raz pierwszy pojawił się w opublikowanym w 1985 opowiadaniu Prawo sępów ("Sfera" 1-2/2-3).

Na niebie Szereru widoczna jest Szerń - składająca się z ciemnych i jasnych pasm tajemnicza moc lub istota, która obdarzyła inteligencją trzy rozumne gatunki Szereru - ludzi, koty i sępy. Szererem zwany jest też jedyny znany kontynent, którego większość zajmuje Cesarstwo Armektańskie, które podbiło niemal wszystkie pozostałe krainy. Nad północno-zachodnim półwyspem wisi jednak Aler - podobna do Szerni, lecz jednak odmienna moc, która wtargnęła z innego świata i po walce z Szernią zajęła ten fragment lądu, zaś jego twory - złoci i srebrni alerowie, wciąż walczą z ludźmi na obszarze zwanym Północną Granicą. Poza kontynentem rozciągają się morskie Bezmiary. Jako że Szerń rozciąga się głównie nad samym kontynentem, a im dalej od niego tym bardziej zanika, zależne od niej rozumne istoty nie mogą się od niego oddalać zbyt daleko, toteż świat poza najbliższymi okolicami Szereru nie został zbadany.

Pażdziernik 2015

Richard Rahl (Richard Cypher) - postać literacka stworzona przez Terry'ego Goodkinda, to główny bohater dwunastotomowej serii fantasy "Miecz Prawdy". Jest adoptowanym synem kupca George'a Cyphera i bratem Michaela Cyphera, a także wnukiem pierwszego czarodzieja Zeddicusa Z'ul Zorandera i mężem ostatniej Matki Spowiedniczki Kahlan Amnell.

Wrzesień 2015

Centaury i centaurydy (także centaurowie; lm gr. Κένταυροι Kéntauroi, łac. Centauri, gr. Kentaurides, łac. Centaurides, lp gr. Κένταυρος Kéntauros, łac. Centaurus, pol. centaur, gr. Kentauris, łac. Centauris, pol. centauryda) – w mitologii greckiej pół ludzie, pół konie.

Były to mityczne istoty o mieszanej budowie. Górna część ich ciała (tułów, głowa, ręce) była podobna do ciała człowieka, natomiast dolna miała kształt konia.

Uchodziły za potomstwo Kentaurosa i klaczy magnezyjskich lub Iksjona i widziadła (chmury) Nefele, której Zeus nadał postać Hery.

Sierpień 2015

Potwór z Loch Ness (Nessie) – zwierzę lub grupa zwierząt rzekomo zamieszkujące szkockie jezioro Loch Ness, objętościowo największy słodkowodny zbiornik Wielkiej Brytanii. Razem z Wielką Stopą i Yeti, potwór z Loch Ness jest kryptydą, jedną z najbardziej znanych zagadek kryptozoologii. Większość naukowców uznaje obecną dokumentację mającą udowodnić istnienie zwierzęcia za nieprzekonującą. Twierdzą najczęściej, że relacje ze spotkań z Nessie są oszustwami lub obserwacjami znanych zwierząt czy zjawisk. Jednakże wiara w istnienie zwierzęcia istnieje pośród wielu osób na całym świecie. Najbardziej popularne teorie próbujące wyjaśnić naturę rzekomego zwierzęcia określa je jako rodzaj plezjozaura, foki, węgorza lub jesiotra.

Opisy Nessie najczęściej mówią o tym, że potwór ma długą szyję zakończoną paszczą, dwu- lub jednogarbny grzbiet i ciemną skórę.

Lipiec 2015

Wielka Stopa (ang. Bigfoot, Big Foot lub w języku Indian Sasquatch) – mityczne zwierzę, które według niepotwierdzonych (kilkudziesięciu tysięcy) relacji żyje w Górach Skalistych i w sąsiednich regionach (USA i Kanada). Niektóre relacje wskazują na obecność stworzenia w rejonie Wielkich Jezior i w południowych stanach USA, a nawet na Wschodnim Wybrzeżu USA (m.in. w Pensylwanii. Nazwa pochodzi od ogromnych śladów łap (stóp?), które były najczęstszym znakiem jego obecności.

Żadne wiarygodne dowody nie potwierdziły jak dotąd istnienia „Wielkiej Stopy” (nie znaleziono kości czy ciała, a fragmenty domniemanego futra okazały się sierścią znanych zwierząt lub niemożliwe do identyfikacji). Są tylko dowody pośrednie i niepewne: naoczni świadkowie, niedojedzone resztki pokarmu, przypisywane tej istocie odchody itp.

Czerwiec 2015

Sleipnir, Slejpnir – ośmionogi koń Odyna, dziecko Lokiego. Sleipnir jest szarej maści, potrafi poruszać się po ziemi, w powietrzu, po powierzchni wody (nie chodzi o pływanie, tylko wręcz chodzenie po tafli wody) i po piekle.

Loki przemienił się w klacz, by odciągnąć od pracy ogiera Swadelfari. Koń ten pomagał swemu panu – wielkoludowi, który zobowiązał się odbudować w ciągu jednej zimy mury Asgardu, twierdzy mającej bronić bogów przed szronowymi i górskimi olbrzymami. Gdyby mu to się udało, otrzymałby w nagrodę Freję. Ostatniego dnia została jeszcze do wstawienia brama. Loki rżeniem zwabił ogiera i uciekł z nim, co zapobiegło utracie przez Azów pięknej bogini. Po jakimś czasie Loki powrócił do Asgardu prowadząc ośmionogiego siwej maści konia, Sleipnira, i podarował go Odynowi. Sleipnir nigdy nie zawiódł swego pana i wiernie mu służy.

Maj 2015

Gryf – mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa oraz z głową i skrzydłami orła. Niektóre źródła dodają jeszcze uszy dzikiego osła.

Na początku gryf pojawia się w sztuce, znacznie później w literaturze, widać także znaczne różnice pomiędzy opisami gryfa a jego obrazowaniem. Najstarsze przedstawienia pochodzą ze starożytnej Mezopotamii z ok. 3000 p.n.e., równocześnie motyw pojawił się w Egipcie. Do Europy dotarł ok. 1600 p.n.e. poprzez wyspy Kretę i Cypr. Pierwsza wzmianka pisana o gryfach pochodzi z ok. V w. p.n.e.

Kwiecień 2015

Pegaz (gr. Πήγασος Pḗgasos, łac. Pegasus) – w mitologii greckiej skrzydlaty koń zrodzony z krwi Meduzy, która trysnęła, gdy Perseusz odciął jej głowę.

Pegaz zamieszkiwał okolice źródła Pirene na Akrokoryncie. Odnalazł go tam Bellerofont, który przy użyciu złotego wędzidła, otrzymanego od Ateny, zdołał okiełznać rumaka. Przy jego pomocy heros pokonał Chimerę, planując następnie wznieść się na jego grzbiecie na szczyt Olimpu. W drodze na szczyt Bellerofont został jednak zrzucony z grzbietu skrzydlatego rumaka przez Zeusa. Na szczyt dotarł jedynie Pegaz. Od tego momentu służył on Zeusowi, który po śmierci przeniósł go na nieboskłon tworząc gwiazdozbiór Pegaza.

Uderzenie kopyta tego konia miało otworzyć na górze Helikon, jednej z siedzib muz źródło Hippokrene. Stanowi on symbol natchnienia poetyckiego i plastycznego. Obecnie wizerunek Pegaza używany jest jako logo wielu firm.

Luty 2015

Matt Smith, odtwórca roli jedenastego Doktora

Jedenasty Doktor (ang. Eleventh Doctor) – postać fikcyjna związana z brytyjskim serialem science fiction pt. Doktor Who, w którą wcielał się aktor Matt Smith. Jedenasty Doktor był ostatnią inkarnacją z oryginalnego cyklu regeneracyjnego, jaki posiadał Doktor, główny bohater serialu. Postać pojawiała się w serialu regularnie w latach 2010–2013 (co łącznie składa się na trzy pełne sezony oraz 7 odcinków specjalnych), oraz gościnnie w odcinku Głęboki oddech w 2014 roku. Dodatkowo postać ta pojawia się gościnnie w spin-offie Doktora Who, serialu Przygody Sary Jane, w odcinku Śmierć Doktora w 2010 roku.

Jego towarzyszami w podróży przez czas i czasoprzestrzeń byli na początku Szkotka Amy Pond i jej mąż Rory Williams oraz w późniejszym czasie Clara Oswald. Okazjonalnie towarzyszyła mu również River Song. Miał również okazję ponownie spotkać się z wcześniej znanymi sobie towarzyszami podróży – Sarą Jane Smith oraz Jo Jones wcześniej Jo Grant, towarzyszka Trzeciego Doktora. Jedenasty Doktor spotykał również swoich dawnych wrogów, m.in. Daleków, Cybermenów, Płaczące Anioły, Silurianów oraz Wielką Inteligencję, jak również nowych, w tym m.in. członków Zakonu Ciszy czy Shakri.

Styczeń 2015

Goa'uld – rasa kosmitów wymyślona na potrzeby serialu s-f Gwiezdne wrota.

Goa'uld to przypominające węże pasożyty. Do przeżycia potrzebują ludzkiego nosiciela (lub innego przedstawiciela humanoidów). Ich cechą charakterystyczną jest pragnienie władzy oraz potrzeba odbierania czci. Zniewolili niezliczoną ilość światów używając ich mieszkańców jako nosicieli, żołnierzy, górników oraz niewolników.

Stworzenia te rodzą się z królowych Goa`uld. Podczas narodzin każdy symbiont dziedziczy genetyczną pamięć swojego poprzednika. Przez pewien czas po urodzeniu Goa`uld są bezbronnymi larwami. By przetrwać, muszą znajdować się w zbiorniku wodnym znajdującym się w polu elektrycznym. Niedojrzałe osobniki są inkubowane w kieszeniach umieszczonych w brzuchach Jaffa. Wiele lat zajmuje pełne dojrzenie symbionta i osiągnięcie gotowości do przyjęcia nosiciela.

Październik 2014

Lemuria – hipotetyczny zatopiony kontynent na Oceanie Indyjskim, nazwany tak przez Philipa Sclatera, wskazywany przez XIX-wiecznych darwinistów w celu wyjaśnienia izolacji lemurów na Madagaskarze i występowania skamieniałości ich przodków w Afryce i południowo-wschodniej Azji. Ernst Haeckel, niemiecki darwinista, użył teorii o istnieniu Lemurii dla wyjaśnienia braku skamieniałości "brakującego ogniwa" między ludźmi a małpami, twierdząc że znajdują się one pod morzem.

Wszelkie spekulacje na temat tego typu "pomostów lądowych" straciły sens po przyjęciu przez ogół geologów na pocz. XX w. hipotezy izostazji.

Wrzesień 2014

Smok – fikcyjne stworzenie, najczęściej rodzaj olbrzymiego, latającego gada. Występuje w licznych mitach i legendach oraz w literaturze, filmach i grach. Według wielu mitów smoki obdarzone były dużą inteligencją, potrafiły posługiwać się magią, znały ludzką mowę, a także ziały ogniem. Poza tym posiadały lub strzegły rozmaitych skarbów.

Różne zwierzęta podobne do smoków występowały w mitologiach wielu kultur. Smoki są istotami reprezentującymi siły natury i cztery żywioły, zwłaszcza zaś ogień i powietrze. Smok był też często używany w roli symbolicznej.

Typowy smok ma cztery łapy, często pojawiający się w herbach smok dwunogi nosi nazwę wiwern.

Sierpień 2014

Mothman (ang. człowiek-ćma, rzadziej Birdman, człowiek-ptak) – zagadkowe stworzenie, które według zeznań licznych świadków rzekomo pojawiało się w Wirginii Zachodniej, w szczególności w Point Pleasant i okolicach rzeki Ohio jesienią 1966 i na początku 1967 roku (John Keel podaje, że ponad 100 osób utrzymuje, iż widziało stworzenie w tym czasie). Nazwa dotyczy też podobnych istot widzianych w innych miejscach.

Według osób utrzymujących, że spotkały rzekome stworzenie, Mothman miał od 1,8 m do 2,5 m wzrostu, błoniaste skrzydła, czarną, brązową lub szarą skórę i ogromne czerwone, świecące oczy opisywane jako podobne do reflektorów rowerowych. Jego rzekomym wizytom miały towarzyszyć dźwięki przypominające pisk myszy, krzyk kobiety lub zgrzyt płyty muzycznej obracanej w przyspieszonym tempie. Według świadków Mothman nie machał skrzydłami ani podczas lotu (z ogromną prędkością), ani wznosząc się w powietrze. Rzekomym spotkaniom miały czasem towarzyszyć zakłócenia sygnału telewizyjnego lub radiowego.

Lipiec 2014

Michael Kandel (ur. 1941) – amerykański slawista, tłumacz literatury polskiej na język angielski oraz pisarz SF. Kandel otrzymał doktorat ze slawistyki na Indiana University. Zajmował się przekładaniem utworów Stanisława Lema na język angielski, tłumaczył także Jacka Dukaja oraz Marka Huberatha. Zangielszczył również opowiadanie Wiedźmin Andrzeja Sapkowskiego. Jakość jego przekładów książek Lema oceniana jest bardzo wysoko, szczególnie w świetle faktu, że proza (i poezja) Lema są trudne, pełne gier słownych i trudno przetłumaczalnych konstrukcji.

Czerwiec 2014

Ian McDiarmid, odtwórca roli Palpatine'a

Imperator Palpatine (wcześniej senator Republiki Galaktycznej, Wielki Kanclerz) – postać fikcyjna, jeden z bohaterów Gwiezdnych wojen. Znany też jako Darth Sidious, Mroczny Lord Sithów.

Po raz pierwszy, epizodycznie, Palpatine pojawia się w filmie Imperium kontratakuje, odgrywany przez aktorkę Elaine Baker (głosu użycza mu Clive Revill). Niemniej był zapowiedziany już w części IV (pierwsza według daty wydania) jako ten, który rozwiązał Senat. Począwszy od Powrotu Jedi postać tę odgrywa Ian McDiarmid.

Maj 2014

Revan to fikcyjna postać z uniwersum Gwiezdnych wojen. Odgrywa on ważną rolę w grach Knights of the Old Republic i Knights of the Old Republic II: The Sith Lords.

Revan urodził się kilka lat po Wojnie Sithów (a więc około roku 3990 BBY), na planecie Deralia (według jego relacji, istnieje prawdopodobieństwo, że to może być fałszywa informacja, gdyż w momencie gdy Revan to wspomina, miał już wszczepioną sztuczną osobowość). Już jako dziecko wykazywał się ogromną wrażliwością na działanie Mocy, toteż został zabrany z rodzinnego świata do Akademii Jedi na planecie Dantooine przez Mistrzynię Jedi Kreię, a później został jej Padawanem. W czasie swojej nauki zaprzyjaźnił się z rówieśnikiem, Alekiem. Revan wyjątkowo szybko został mianowany Rycerzem Jedi, jednak zanim mógł zabrać się do wykonywania związanych z tym obowiązków, rozpoczęły się wojny mandaloriańskie. Młodego Jedi oburzyła bezczynność członków Rady Jedi, która nie chciała, aby strażnicy pokoju i sprawiedliwości stali się żołnierzami Republiki i zabroniła im angażowania się w działania wojenne. Revan jednak nie zrezygnował. Pod pretekstem szukania Padawana odleciał w kierunku Malachoru V, zakazanego świata. Miał nadzieję, że znajdzie tam coś, co pozwoli pokonać najeźdźców.

Kwiecień 2014

Gwiezdne wojny (ang. Star Wars) – seria filmów fantastycznych z gatunku space opera (science fantasy) George’a Lucasa oraz innych produktów związanych ze światem stworzonym w filmie: wydawnictw literackich, komiksów, gier fabularnych, gier komputerowych itp.

Trzonem świata Gwiezdnych wojen pozostaje sześć pełnometrażowych filmów. Filmy te, w kolejności chronologicznej wydarzeń:

− * Gwiezdne wojny: część I – Mroczne widmo (19 maja 1999)

− * Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (16 maja 2002)

− * Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów (15 maja 2005)

− * Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja (25 maja 1977)

− * Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje (21 maja 1980)

− * Gwiezdne wojny: część VI – Powrót Jedi (25 maja 1983)

Luty 2014

Doktor Who (ang. Doctor Who) – brytyjski serial science-fiction, produkowany przez BBC od 1963 roku. Jego twórcami są Sydney Newman, C. E. Webber oraz Donald Wilson. W 1989 roku jego produkcja została zawieszona. Po nieudanej próbie przywrócenia serialu w 1996 roku, którą był pilot w formie filmu telewizyjnego, program ponownie powrócił na antenę dopiero w 2005 roku, za sprawą Russella T Daviesa, który był producentem wykonawczym serialu oraz jego naczelnym scenarzystą do 2010 roku. Obecnie serial składa się z 800 odcinków, a jego naczelnym producentem wykonawczym jest Steven Moffat.

Maj 2008

Świat w Roku 1984 z granicami współczesnych państw.

     Oceania

     Eurazja

     Wschódazja

     Teren sporny

1984 (tytuł oryginalny: Nineteen Eighty-Four) jest futurystyczną antyutopią o licznych podtekstach politycznych, napisaną przez George’a Orwella i opublikowaną w roku 1949. Autor napisał ją pod wpływem kontaktu z praktyczną stroną ideologii komunistycznej, do jakiego po raz pierwszy doszło w Hiszpanii w 1938 roku (w czasie wojny domowej), gdzie pojechał jako dziennikarz i sympatyk strony republikańskiej.

Pierwsze polskie tłumaczenie - Juliusza Mieroszewskiego opublikowane zostało na emigracji w Instytucie Literackim w Paryżu w roku 1953. Do upadku ustroju komunistycznego w Polsce (1989) była to powieść zakazana przez cenzurę, od roku 1980 była jednak publikowana w postaci przedruków z wydania paryskiego w wydawnictwach niezależnych - tzw. "drugiego obiegu". Wszystkie wydania krajowe oficjalne od 1988 r. ukazały się w tłumaczeniu Tomasza Mirkowicza.

Do kultury masowej przeniknęły pewne pojęcia z tej powieści np. Wielki Brat (ang. Big Brother), nowomowa (ang. newspeak) czy unperson (polityk odsunięty od wpływów lub obywatel o wrogich lub nieortodoksyjnych poglądach politycznych).

Głównym bohaterem jest Winston Smith, pracownik Ministerstwa Prawdy w średnim wieku. Zajmuje się on fałszowaniem oficjalnych dokumentów, publikacji prasowych i książek, które nie są zgodne z uznawanym przez rządzącą partię obrazem rzeczywistości. Fałszerstwom takim podlega na przykład zmiana sojuszy pomiędzy państwami (jeżeli nagle Oceania skończy prowadzić wojnę ze Wschódazją i rozpocznie wojnę z Eurazją, wszystkie poprzednie publikacje świadczące o poprzedniej wojnie zostają przerobione tak, by odpowiadały nowemu stanowi).

Marzec 2008

portret Jerzego Żuławskiego autorstwa Stanisława Wyspiańskiego

Jerzy Żuławski (ur. 14 lipca 1874 w Lipowcu, zm. 9 sierpnia 1915 w Dębicy) – polski pisarz, poeta i dramaturg okresu Młodej Polski. Wraz z Władysławem Umińskim i Antonim Langem jeden z prekursorów polskiej literatury fantastycznonaukowej. Jako poeta przedstawiciel dekadentyzmu i katastrofizmu. Autor dramatów symbolicznych oraz prozy poetyckiej.

Lata dzieciństwa późniejszy pisarz spędził w rodzinnym majątku, w Młynnem pod Limanową. Uczęszczał do gimnazjum w Bochni, następnie do szkoły realnej w Krakowie. Od 1892 studiował na politechnice w Zurychu, zaś od 1895 do 1898 na Wydziale Filozoficznym uniwersytetu w Bernie, gdzie uzyskał doktorat. Po powrocie do Polski uczył w gimnazjum w Jaśle i Krakowie. Od 1902 poświęcił się wyłącznie pracy literackiej. Żuławski związany był ze środowiskiem krakowskiej bohemy artystycznej, przyjaźnił się z Kasprowiczem, Przybyszewskim, Rydlem i Tetmajerem. Po 1900 dużo podróżował. W 1910 zamieszkał na stałe w Zakopanem. Był współzałożycielem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Prowadził w willi "Łada" otwarty dom literacki, w którym gościli Witkacy, Staff, Kasprowicz, Tetmajer. Gdy wybuchła I wojna światowa wstąpił do Legionów. Był w szeregach Strzelców, redagował pismo "Do Broni". Zmarł w szpitalu wojskowym w Dębicy na tyfus brzuszny.

Maj 2007

Shadowrun – właściwie Shadowrun Role Playing Game. Jeden z systemów RPG.

Shadowrun to świat przyszłości, mariaż cyberpunka i fantasy. Powstał w 1989 roku. Wydała go nieistniejąca już firma FASA. Autorami pierwszej edycji byli: Robert N. Charette, Paul Hume oraz Tom Dowd. Przez wiele lat ukazały się cztery edycje tego systemu, a także wiele podręczników dodatkowych, figurki produkowane przez Ral Partha, książki, których akcja toczyła się w świecie gry, oraz gra karciana. Ukazały się również dwie gry na konsole Sega Saturn i Super Nintendo (SNES). W 2005 ukazała się najnowsza, czwarta edycja systemu.

Shadowrun to RPG gdzie mieszają się elementy cyberpunk i fantasy, których akcja toczy się w latach 2050, 2060 lub 2070 (zależnie od edycji), kiedy magia "powróciła", a technologia objawia swoje cuda i koszmary dzięki cyberprzestrzeni – wszechobecnej sieci komputerowej, oraz inżynierii genetycznej, oraz specyficznemu połączeniu człowieka i maszyny zwane cyberwszczepami.

Wrzesień 2006

Stereotypowa sylwetka elfa - w zielonym stroju i z łukiem w dłoni.

Elf - stworzenie rodem z mitologii germańskiej i skandynawskiej. Z początku elfy były pomniejszymi bożkami natury i płodności, później były przedstawiane jako chochliki lub duszki leśne bądź wodne. W folklorze przedstawiane są jako małe, wyglądające młodzieńczo ludziki wielkiej piękności, żyjące w lasach, źródłach, studniach, a nawet pod ziemią. Wierzono, że są długowieczne, jeśli nie nieśmiertelne, i posiadają różnorakie magiczne moce.

W skandynawskim folklorze, który jest połączeniem elementów mitologii chrześcijańskiej i późno-nordyckiej, elfy przetrwały głównie jako nisser (chochliki podobne do polskich domowików) oraz älvor (szw. lp. älva). Były to porażającej urody dziewczęta, które żyły w lasach z elfim królem. Były długowieczne i niefrasobliwe z natury. Można je było zobaczyć w nocy tańczące na łąkach, a pozostałe po nich kręgi nazywano älvdanser (elfie tańce) lub älvringar (elfie kręgi). Człowiek obserwujący je w tańcu zauważał po fakcie, że choć jemu wydawało się, że minęły godziny, w prawdziwym świecie minęły lata. Ten fenomen jest też obecny w opowieściach o irlandzkich sídhe i wykorzystany przez Tolkiena w jego Władcy Pierścieni, gdy Drużyna Pierścienia zauważa, że czas płynie wolniej w Lothlórien.

Lipiec 2006

Kości do gry to niewielkie wielościany z umieszczonymi na poszczególnych bokach liczbami (oczkami). Wykorzystuje się je w grach planszowych, fabularnych, bitewnych i hazardowych w celu generowania losowych wyników. Najczęściej spotykane są kości sześcienne.

Kości do gry wynaleziono już w starożytności. Najstarsze znaleziono w pochodzących z 2000 r. p.n.e. grobowcach egipskich. Wielką popularnością cieszyły się w imperium rzymskim i w epoce średniowiecza. Były one zarówno narzędziami hazardu, jak i przyrządami wróżbiarskimi.

Dawniej jedynymi powszechnie dostępnymi i wykorzystywanymi kośćmi były kości sześcienne. Tych o innej liczbie ścian używano niezwykle rzadko, przede wszystkim we wróżbiarstwie i innych praktykach okultystycznych. Sytuacja zmieniła się w ostatnich trzydziestu latach, wraz z powstaniem i rozpropagowaniem gier fabularnych, bitewnych i kolekcjonerskich gier karcianych. Choć w czasach współczesnych kości wielościenne wydają się nowością, w rzeczywistości wykorzystywano je już w starożytności. Dowodem są dwie znajdujące się w British Museum kości dwudziestościenne pochodzące z czasów imperium rzymskiego.

Luty 2006

Bestia z Gévaudan to tajemnicze stworzenie zabijające w XVIII wieku ludzi we Francji, w okolicy Gévaudan (region położony w departamencie Lozère).

W okresie od 30 czerwca 1764 r. do 19 czerwca 1767 r. odnotowano 157 (według niektórych źródeł 179) ataków bestii, w tym 104 ze skutkiem śmiertelnym. Bestia napadała na dzieci i młodzież oraz na kobiety. Ostatnią ofiarą była dziewiętnastoletnia Jeanne Bastide, w dniu 17 czerwca 1767, którą znaleziono z rozszarpanym gardłem. W całym regionie panowała psychoza strachu i trwała jeszcze długo po ustaniu napadów. Kres morderczej działalności bestii położył Jean Chastel pochodzący z okolicznej parafii.

Działalność bestii jest tematem filmu Braterstwo wilków (Le Pacte des loups) w reżyserii Christophe Gans'a (Francja 2003).

Styczeń 2006

Harry Norman Turtledove (ur. 14 czerwca 1949) - historyk i autor powieści historycznych, fantasy i science fiction, najbardziej znany z utworów należących do gatunku historii alternatywnej. Jego żoną jest Laura Frankos, pisarka science fiction, siostra pisarza fantasy Stevena Frankosa. Ma trzy córki: Alison, Rachel i Rebeccę. W latach 1986-1987 był skarbnikiem Science Fiction Writers of America.

Turtledove urodził się w Los Angeles w rodzinie żydowskiej. Zaczął studia na Caltech, gdzie oblał pierwszy rok, po czym rozpoczął studia na UCLA, gdzie w 1977 r. zrobił doktorat z historii Bizancjum. W 1979 r. wydał swoje dwie pierwsze powieści, Wereblood i Werenight, pod pseudonimem Eric G. Iverson. Turtledove wyjaśnił później, że jego redaktor uznał, że ludzie nie uwierzą, że "Turtledove" to prawdziwe nazwisko autora i że powinien użyć bardziej nordyckiego nazwiska. Pisał pod nazwiskiem Iverson do roku 1985, kiedy opublikował Herbig-Haro i And So to Bed pod własnym nazwiskiem. Inny z jego wczesnych pseudonimów to Mark Gordian. Niedawno Turtledove zaczął również publikować powieści historyczne pod pseudonimem H. N. Turtletaub.

Grudzień 2005

Amber to w cyklu powieści Rogera Zelaznego miasto, będące stolicą państwa Amberu. Jednocześnie jest to nazwa gry fabularnej Amber DRPG, inspirowanej tymi powieściami.

Miasto

Zarówno miasto jak i Zamek Amber wybudowane zostało na zboczu góry Kolvir. Na jej szczycie znajduje się formacja skalna przypominająca schody. W pogodną księżycową noc nad wierzchołkiem pojawia się widmowe miasto Tir-na Nog'th, będące odbiciem (Cieniem) Amberu na niebie.

Inny Cień Amberu znajduje się trzydzieści kilometrów na południe od Kolviru na dnie morza. Rebma, bo o niej mowa, jak sama nazwa wskazuje, jest jego lustrzanym odbiciem.

Samo miasto jest podzielone na dwie główne części: wschodnia jest przede wszystkim mieszkalna, natomiast zachodnia - kupiecka.

Wrzesień 2005

Anne McCaffrey podczas 63. konwentu Worldcon w Glasgow (sierpień 2005).

Anne Inez McCaffrey (ur. 1 kwietnia 1926) jest amerykańską pisarką science-fiction, najbardziej znaną z serii Jeźdźcy Smoków z Pern.

Anne McCaffrey urodziła się w Cambridge (stan Massachusetts), jej rodzicami byli George Herbert McCaffrey i Anne Dorothy McElroy McCaffrey.

Studiowała filologię słowiańską w Radcliffe College. Wyszła za mąż w 1950 roku i ma trójkę dzieci: Alec Anthony (ur. 1952), Todd (ur. 1956) i Georgeanne (ur. 1959). Rozwiodła się w 1970 roku, po czym wyemigrowała do Irlandii.

W roku 1968 napisała krótkie opowiadanie Weyr Search, inicjujące opowieść Jeźdźcy Smoków z Pern (org. Dragonriders of Pern), za którą otrzymała Nagrodę Hugo dla najlepszej powieści. To była pierwsza tego typu nagroda przyznana kobiecie za literaturę science-fiction.

Napisała również trylogię o śpiewaczce kryształu, Killashandrze Ree, członkini elitarnego związku zajmującego się wydobywaniem ballybrańskich kryształów. W tej serii ukazały się: Pieśń kryształu, Killashandra oraz Kryształowa więź.

Sierpień 2005

Tomasz Kołodziejczak

Tomasz Kołodziejczak (ur. 13 października 1967) to polski pisarz science fiction i fantasy oraz wydawca, publicysta i redaktor w mediach związanych z fantastyką i komiksem.

Ukończył VI LO im. Tadeusza Reytana w Warszawie, studiował na Politechnice Warszawskiej (wydział mechaniki precyzyjnej). Debiutował w roku 1985 opowiadaniem Kukiełki na łamach Przeglądu Technicznego. Do tej pory napisał wiele opowiadań oraz cztery powieści, w tym nagrodzone Nagrodą im. Janusza A. Zajdla Kolory sztandarów (1996). Jest również autorem scenariuszy komiksów oraz gier fantastycznych. Jego powieści i opowiadania tłumaczone były m.in. na czeski, litewski i rosyjski.

Był redaktorem, publicystą i wydawcą w wielu pismach, Voyager, Fenix czy Magia i Miecz. Brał udział w tworzeniu programu telewizyjnego Fantastykon, czy radiowego Magazyn Fantastyki Radia Wawa.

Obecnie jest redaktorem naczelnym czasopisma "Świat Komiksu" i działu komiksów dla dzieci w wydawnictwie Egmont Polska. Wcześniej był redaktorem kwartalnika "Voyager". Od 1995 jest redaktorem dziecięcej gazety "Kaczor Donald" wydawanej przez Egmont. W tym samym wydawnictwie uruchomił wydawanie serii komiksów dla dorosłych.

10 Lipca 2005

Eugeniusz Dębski (2005).

Eugeniusz Dębski (ur. 26 stycznia 1952 w Truskawcu, woj. lwowskie) to polski pisarz fantastyczny, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (incydentalnie publikujący również pod pseudonimem Owen Yeates, Pierce O'Otooley i innymi). W 1976 ukończył rusycystykę na Uniwersytecie Wrocławskim obecnie mieszka na stałe we Wrocławiu. Jako autor science fiction debiutował w 1984 roku opowiadaniem Najważniejszy dzień 111394 roku. Pod tym samym tytułem w 1985 ukazał się jego pierwszy zbiór opowiadań. Autor kilkunastu powieści oraz kilkudziesięciu opowiadań science fiction i fantasy, z których kilka przetłumaczonych zostało na niemiecki, węgierski, czeski i rosyjski.

Znany głównie z przygód detektywa Owena Yeatesa (cztery powieści z cyklu wydane w Rosji, pozostałe w tłumaczeniu) oraz rycerza-xameleona Hondelyka. Współpracował przy tworzeniu gry komputerowej Crime Cities.

5 Lipca 2005

Robert A. Heinlein

Robert Anson Heinlein (7 lipca 1907 - 8 maja 1988) - pisarz amerykański, klasyk amerykańskiej fantastyki naukowej.

Znany również pod pseudonimami Anson MacDonald oraz Lyle Monroe.

Heinlein urodził się w Butler w Missouri, ale swoje dzieciństwo spędził w Kansas City.

Po skończeniu liceum, Heinlein zaczął uczęszczać do Akademii Marynarki Stanów Zjednoczonych w Annapolis, w Maryland. Po jej ukończeniu w 1929 roku, zaczął służyć w stopniu oficera. W 1932 roku poślubił swoją druga żonę, Leslyn Macdonald.

Z powodów zdrowotnych, w 1934 roku, opuścił wojsko.

31 maja 2005

Tomasz Pacyński (ur. 4 lutego 1958 w Warszawie, zm. 30 maja 2005) - polski pisarz fantastyczny, z zawodu informatyk. Współtwórca czasopisma internetowego "Fahrenheit", od 2004 jego redaktor naczelny. Publikował na łamach "Science Fiction", "SFery" i "Fantasy" oraz w internetowych czasopismach "Fahrenheit", "Esensja", "Fantazin" i "Srebrny Glob". Autor felietonów publikowanych w "SFerze" i "Science Fiction". Jego debiutem książkowym była opublikowana w 2001 powieść Sherwood. Za życia opublikował cztery powieści - trylogię fantasy Sherwood (na motywach legendy o Robin Hoodzie) oraz Wrzesień - militarną postapokaliptyczną powieść political fiction, a także liczne opowiadania. Humorystyczne opowiadania z cyklu o Dziadku Mrozie zostały w 2005 wydane w zbiorze Linia ognia. W Internecie używał często pseudonimu Pacek.

23 maja 2005

Robert A. Heinlein

Robert Anson Heinlein (7 lipca 1907 - 8 maja 1988) - pisarz amerykański, klasyk amerykańskiej fantastyki naukowej.

Znany również pod pseudonimami Anson MacDonald oraz Lyle Monroe.

Heinlein urodził się w Butler w Missouri, ale swoje dzieciństwo spędził w Kansas City.

Po skończeniu liceum, Heinlein zaczął uczęszczać do Akademii Marynarki Stanów Zjednoczonych w Annapolis, w Maryland. Po jej ukończeniu w 1929 roku, zaczął służyć w stopniu oficera. W 1932 roku poślubił swoją druga żonę, Leslyn Macdonald.

Z powodów zdrowotnych, w 1934 roku, opuścił wojsko.

16 maja 2005

Mirosław Piotr Jabłoński (urodzony 6 maja 1955 w Zakopanem) to polski pisarz science fiction.

W 1981 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Słuchacz zaocznego Studium Scenariuszowego przy PWSFTiTV w Łodzi. Swoje utwory publikował w "Życiu Literackim". Jego debiutem w literaturze fantastycznonaukowej było opowiadanie Drzewo genealogiczne zamieszczonym na łamach "Nurtu" (1978, nr 1). Drukował również w "Gazecie Krakowskiej", "Problemach", "Piśmie Literacko-Artystycznym", "Fantastyce", "Feniksie". Debiutem książkowym Jabłońskiego była powieść Kryptonim Psima (Iskry 1982) należąca do nurtu popularnej fantastyki socjologicznej. Scenariusz filmu Piotra Szulkina Ga-ga, chwała bohaterom zainspirowany był częściowo tą właśnie powieścią oraz filmem Ser Paolo Pasoliniego.

9 maja 2005

Terence David John Pratchett (urodzony 28 kwietnia 1948) jest angielskim pisarzem, autorem humorystycznuch utworów fantasy najlepiej znanym z serii powieściowej "Świat Dysku".

Pierwsze dzieło literackie opublikował w wieku 13 lat, a w wieku 15 lat pierwsze komercyjne. W roku 1965 zaczął pracować jako dziennikarz. W roku 1971 wydano jego pierwszą powieść The Carpet People. Następne jego powieści to The Dark Side of the Sun (Ciemna strona słońca) (1976) i Warstwy wszechświata (1981).

W roku 1980 Terry Pratchett został rzecznikiem prasowym zarządu Centralnego Zarządu Elektroenergetyki m.in. elektrownii atomowych. W 1981 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Słuchacz zaocznego Studium Scenariuszowego przy PWSFTiTV w Łodzi. Swoje utwory publikował w "Życiu Literackim". Jego debiutem w literaturze fantastycznonaukowej było opowiadanie Drzewo genealogiczne zamieszczonym na łamach "Nurtu" (1978, nr 1). Drukował również w "Gazecie Krakowskiej", "Problemach", "Piśmie Literacko-Artystycznym", "Fantastyce", "Feniksie". Debiutem książkowym Jabłońskiego była powieść Kryptonim Psima (Iskry 1982) należąca do nurtu popularnej fantastyki socjologicznej. Scenariusz filmu Piotra Szulkina Ga-ga, chwała bohaterom zainspirowany był częściowo tą właśnie powieścią oraz filmem Ser Paolo Pasoliniego.

W roku 1998 został udekorowany przez królową angielską oficerem Orderu Imperium Brytyjskiego.

25 kwietnia 2005

Tomasz Pacyński (ur. 4 lutego 1958 w Warszawie) to polski pisarz fantastyczny, z zawodu informatyk. Współtwórca czasopisma internetowego "Fahrenheit", obecnie redaktor naczelny. Publikował na łamach "Science Fiction", "SFery" i "Fantasy" oraz w internetowych czasopismach "Fahrenheit", "Esensja", "Fantazin" i "Srebrny Glob". Autor felietonów publikowanych w "SFerze" i "Science Fiction". Jego debiutem książkowym była opublikowana w 2001 powieść Sherwood. Do chwili obecnej opublikował cztery powieści - trylogię fantasy Sherwood (na motywach legendy o Robin Hoodzie) oraz Wrzesień - militarną postapokaliptyczną powieść political fiction, a także liczne opowiadania. Humorystyczne opowiadania z cyklu o Dziadku Mrozie zostały w 2005 wydane w zbiorze Linia ognia. W Internecie używa często pseudonimu Pacek.

18 kwietnia 2005

Andrzej Drzewiński

Andrzej Drzewiński (ur. 16 października 1959 we Wrocławiu) to polski fizyk i pisarz science fiction.

Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, potem słuchacz Studium Doktoranckiego Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN.

Debiutował w 1978 opowiadaniami prezentowanymi na łamach Akademickiego Radia Politechniki Wrocławskiej. Jego pierwszą książką był zbiór opowiadań Zabawa w strzelanego. Później autor dwóch powieści napisanych wspólnie z Andrzejem Ziemiańskim (Zabójcy szatana oraz Nostalgia za Sluag Side) i dwóch zbiorów opowiadań Posłaniec (wspólnie z Mirosławem Jabłońskim) oraz Bohaterowie do wynajęcia (wspólnie z Jackiem Inglotem).

Wraz z Adamem Cebulą, Eugeniuszem Dębskim i Piotrem Surmiakiem członek grupy autorskiej Kareta Wrocławski.

Wspólnie z Jackiem Wojtkiewiczem jest autorem popularnonaukowej książki Opowieści z historii fizyki.

12 kwietnia 2005

L. Frank Baum

Lyman Frank Baum (ur. 15 maja 1856, zm. 6 maja 1919) był amerykańskim pisarzem i twórcą jednej z najpopularniejszych książek dla dzieci, Czarnoksiężnika z Krainy Oz.

Frank urodził się w Chittenango (stan Nowy Jork), jako siódme z dziewięciorga dzieci Cynthii Stanton i Benjamina Warda Bauma, z których tylko piątka dożyła dorosłości. Imię "Lyman" zostało mu nadane po bracie swego ojca, ale nigdy go nie lubił, zdecydowanie woląc imię "Frank". Benjamin Baum był bogatym biznesmenem, który zbił fortunę na polach naftowych w Pennsylvanii. Frank dorastał w posiadłości swoich rodziców, Rose Lawn, którą zawsze uważał za prawdziwy raj. Jako młode dziecko, Frank był wychowywany w domu z rodzeństwem, ale w wieku 12 lat został wysłany do Peekskill Military Academy. Frank był chorowitym, wiecznie bujającym w obłokach młodzieńcem, więc jego rodzice mogli myśleć, że potrzebuje zahartowania. Jednak po dwóch całkowicie nieudanych latach w Military Academy, po incydencie opisywanym jako zawał serca, pozwolono mu powrócić do domu.

1 kwietnia 2005

Profesor Aronnaks i kapitan Nemo na Atlantydzie (20,000 mil podwodnej żeglugi).

Atlantyda (gr. Atlantis) to mityczna kraina będąca miejscem istnienia rozwiniętej cywilizacji, która została zniszczona przez serię trzęsień ziemi i zatopiona przez wody morskie.

Opis Platona:

Atlantydę jako jedyny opisał Platon. Jako swoje źródło podał ustną tradycję przechowywaną w ateńskim rodzie Solona, który miał usłyszeć tę historię od egipskiego kapłana.

W dialogu Timajos czytamy o wspaniałym królestwie położonym na wyspie większej od Libii (Afryki) i Azji razem wziętych, która znajdowała się za Słupami Heraklesa (Gibraltarem). Królestwo to władało również, jak pisze Platon, okolicznymi krainami i dążyło do dalszych podbojów, ale zostało powstrzymane przez walecznych przodków Ateńczyków. Nadszedł jednak jego niespodziewany kres: przyszły straszne trzęsienia ziemi i potopy, a wyspa Atlantyda zanurzyła się pod powierzchnię morza i zniknęła. Miało się to zdarzyć w IX tysiącleciu p.n.e.

W innym dialogu (Krytiasz) Platon opisuje ukształtowanie terenu, architekturę, ustrój polityczny i bogactwa Atlantydy. Miała to być ziemia obfitująca w drewno, metale szlachetne i diamenty, które występowały tak powszechnie jak drzewa owocowe, warzywa i zioła. Wysokie góry chroniły mieszkańców przed mroźnymi północnymi wiatrami. Na łąkach, wśród strumieni i jezior pasły się ogromne stada oswojonych i dzikich zwierząt. Wyspa była podzielona na dziesięć prowincji. Każdą z nich rządził w harmonii i pokoju król.

20 marca 2005

Feliks Wiktor Kres (pseudonim, właściwie Witold Chmielecki, ur. 1966 w Łodzi) to polski pisarz fantasy. Debiutował w roku 1983 opowiadaniem Mag nadesłanym na konkurs pisma "Fantastyka". Od tamtej pory opublikował osiem powieści i kilkadziesiąt opowiadań.

Najbardziej znany jako autor dwóch cykli fantasy - "cyklu szererskiego", dziejącego się w świecie zwanym Szererem, gdzie oprócz ludzi inteligencją obdarzone są również koty i sępy (obecnie, oprócz wczesnych, niezgodnych już z obecną wersją tego świata opowieści cykl składa się jedynie z podcyklu Księga Całości, choć Kres zapowiada kolejne osadzone w tym świecie powieści), oraz Piekło i szpada, mroczne opowieści płaszcza i szpady w alternatywnym XVII wieku, gdzie spotkać można zarówno demony, jak i istoty starsze od samego Szatana. Jego utwory przetłumaczone zostały na język czeski, rosyjski oraz hiszpański. Za wydaną w roku 1992 powieść Król bezmiarów otrzymał Nagrodę im. Janusza A. Zajdla.

14 marca 2005

Emma Popik (ur. 9 marca 1949 w miejscowości Skępe) - polska autorka fantastyki naukowej oraz baśni dla dzieci.

Skończyła filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. Była nauczycielką, asystentką w Wyższej Szkole Nauczycielskiej w Bydgoszczy i redaktorem merytorycznym w Wydawnictwie Instytutu Morskiego. Po dłuższym pobycie w Londynie oraz podróżach zagranicznych powróciła do Gdańska, gdzie została redaktor naczelną w wydawnictwie, a następnie założyła w 2000 r. i nadal prowadzi czasopismo "Nowy Kurier Nadbałtycki", którego jest redaktor naczelną.

Jako pisarka debiutowała pod pseudonimem Emma Popiss na łamach "Fantastyki" opowiadaniem Mistrz (nr 3/1983). Swoje utwory publikowała również w "Przeglądzie Technicznym" oraz w "Feniksie".

Niektóre z jej opowiadań były tłumaczone i drukowane w Japonii. Przekładu dokonała Michiko Tsukada. Obecnie Krystyna Hirayama tłumaczy Wejście do baśni.

6 marca 2005

Jonathan Swift (urodzony 30 listopada 1667 - zmarł 19 października 1745), pisarz irlandzki, autor licznych utworów satyrycznych, m.in. Bitwy Książek oraz politycznych, m.in. Listów Kupca Bławatnego, jednak najbardziej jest znany jako twórca Podróży Guliwera, najważniejszej książki angielskiego oświecenia.

Gdy Jonathan Swift urodził się, jego ojciec nie żył już od siedmiu miesięcy. Matka była Angielką, a wykształcił go jego wujek Godwin. Po niezbyt udanej edukacji w Trinity College w Dublinie, zdecydował się pozostać z matką Abigail Erick, w Leicester.

W roku 1689 Swift zamieszkał w Moor Park. Spotkał tam ośmioletnią małą dziewczynke. Była ona córką kupca, Edwarda Johnsona. Swift powiedział, że Esthera Johnson urodziła się 18 marca, 1681 roku. Esthera była później znana jako Stella i miała duży wpływ na życie Swifta. Zmarła 28 stycznia 1728 roku. Swift nie był przy tym obecny. Nie było go również na pogrzebie, gdyż był bardzo chory. W ten dzień gdy umarła, zaczął pisać Character of Mrs. Johnson. Mimo to loczek jej włosów został znaleziony w jego biurku. Był zawinięty w papier na którym napisano, "To tylko kobiece włosy".

Gdy umarł, został pochowany obok Stelli, zgodnie ze swoim życzeniem. Jego wszelki majątek został przekazany na ufundowanie szpitala dla ludzi upośledzonych i obłąkanych.

27 lutego 2005

Nagroda Fandomu Polskiego imienia Janusza A. Zajdla, zwana potocznie Zajdlem, to coroczna nagroda literacka w dziedzinie fantastyki, przyznawana autorom najlepszych polskich utworów literackich. Głosowanie i wręczenie nagród odbywa się co roku podczas konwentu Polcon. Ma ona swój początek w powołanej na spotkaniu klubów fantastyki w 1984 roku w Łodzi nagrodzie Sfinks. W 1985 w Świnoujściu ustalono, że nagroda przyznawana będzie na każdym Polconie. Pierwszym laureatem został Janusz A. Zajdel za powieść Paradyzja. Zajdel zmarł 19 lipca 1985 i po jego śmierci Nagroda otrzymała swoją obecną nazwę. Nagrodę zazwyczaj wręcza na konwencie Jadwiga Zajdel, wdowa po pisarzu. Początkowo o wyborze laureata decydowało głosowanie klubów, dopiero w roku 1991 podczas krakowskiego Euroconu odbyło się pierwsze głosowanie wszystkich uczestników. Nagroda przyznawana jest w dwóch kategoriach - powieść i opowiadanie.

21 lutego 2005

Jerzy Żuławski (14 lipca 1874 w Lipowcu — 9 sierpnia 1915 w Dębicy) to polski pisarz, poeta i dramaturg. Wraz z Władysławem Umińskim jeden z prekursorów polskiej literatury fantastycznonaukowej.

Uczęszczał do gimnazjum w Bochni, następnie do szkoły realnej w Krakowie. Od 1892 studiował na politechnice w Zurychu, zaś od 1895 do 1898 na Wydziale Filozoficznym uniwersytetu w Bernie, gdzie uzyskał doktorat. Po powrocie do Polski uczył w gimnazjum w Jaśle i Krakowie. Od 1902 poświęcił się wyłącznie pracy literackiej.

Debiutował jako poeta w roku 1985 zbiorem Na strunach duszy. Obecnie jego twórczość uległa w znacznej mierze zapomnieniu, mimo że była wysoko ceniona przez współczesnych (np. Przybyszewskiego). Jego najbardziej znane utwory to trylogia science fiction dziejąca się na Księżycu (Na srebrnym globie, Zwycięzca, Stara Ziemia). Był autorem wielu zbiorów wierszy, powieści, sztuk scenicznych, rozpraw filozoficznych i estetycznych. Publikował w "Życiu", "Młodości", "Krytyce", "Strumieniu", "Chimerze", "Słowie Polskim". Przez pewien czas był współredaktorem "Krytyki". Trylogia księżycowa tłumaczona była na język czeski, niemiecki, rosyjski, węgierski i była inspiracją dla wielu pisarzy, zarówno polskich (np. Stanisław Lem), jak i obcych.

13 lutego 2005

Quenya (inaczej: język quenejski, zwany także Wysoką Mową, Starodawną Mową lub językiem eldarińskim) to sztuczny język opracowany przez Tolkiena na potrzeby elfów. Pracę nad językiem quenejskim Tolkien zaczął już w 1915 roku, w latach trzydziestych język ten nabrał niemalże ostatecznego kształtu. Struktura gramatyczna quenyi opiera się na łacinie i języku fińskim, w brzmieniu wydaje się też nawiązywać także do greckiego.

Quenyę nazywa się także "elfią łaciną"

Najsłynniejszym i najdłuższym przykładem pieśni w języku quenejskim jest lament Galadrieli Altariello nainie Loriendesse zwany też Namárië (Żegnaj), zamieszczony w drugiej księdze pierwszego tomu Władcy Pierścieni.

4 lutego 2005

Juliusz Gabriel Verne (ur. 8 lutego 1828, Nantes - zm. 24 marca 1905, Amiens), francuski pisarz, jeden z pionierów gatunku science fiction. Napisał wiele powieści podróżniczych i fantastyczno-naukowych, oraz (co jest mniej znane) pisał powieści historyczne i geograficzne, sztuki teatralne i wiersze. Obecnie jego książki powszechnie zalicza się do literatury dla młodzieży. Po kilkunastu latach poszukiwań rozpoczął cykl powieści Niezwykłe podróże, które zapewniły mu poczesne miejsce w światowej literaturze. Verne podróżował po świecie, jednak znacznie mniej niż bohaterowie jego utworów. Ponieważ był ogromnie oczytany, dlatego różnorodne wiadomości do książek: geograficzne, historyczne, techniczne czerpał z literatury.

31 grudnia 2004

Jacek Dukaj (ur. 30 lipca 1974 r. w Tarnowie) to polski pisarz, autor fantastyki. Absolwent filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutował w wieku 16 lat opowiadaniem Złota galera. Został laureatem Nagrody im. Janusza A. Zajdla za rok 2001 za powieść Czarne oceany, za rok 2000 za opowiadanie Katedra oraz za rok 2003 za powieść Inne pieśni. Film animowany Tomasza Bagińskiego Katedra na podstawie opowiadania Dukaja został w 2003 roku nominowany do Oscara.

4 grudnia 2004

Andrzej Ziemiański (ur. 17 lutego 1960 we Wrocławiu) to polski pisarz science-fiction, z zawodu architekt. Jako autor fantastyki naukowej debiutował na łamach "Sigmy" w roku 1979. W roku 1981 jego słuchowisko Człowiek, który nie potrafi umrzeć zostało wyróżnione w konkursie zorganizowanym przez teatr Polskiego Radia. Jego debiutem książkowym był zbiór opowiadań Daimonion wydany w 1985 roku, potem opulikował kilka kolejnych powieści, z czego dwie wspólnie z Andrzejem Drzewińskim. Przez ponad dekadę zamilkł jako pisarz, by powrócić w roku 2001 jako autor opowiadania Bomba Heisenberga i serii kolejnych opowiadań science fiction dziejących się we Wrocławiu. Dużą popularność przyniosła mu powieść Achaja, która często klasyfikowana jest jako fantasy, choć autor zdecydowanie uważa ją za science fiction, której trzy tomy ukazywały się w latach 2002-2004. Obecnie jest jednym z najpopularniejszych polskich autorów fantastyki. Dwukrotny zdobywca Nagrody im. Janusza A. Zajdla.

28 listopada 2004

Janusz Andrzej Zajdel (15 sierpnia 1938 - 19 lipca 1985) to polski pisarz, autor fantastyki naukowej, prekursor nurtu fantastyki socjologicznej w Polsce. Ukończył fizykę na Uniwersytecie Warszawskim i przez wiele lat pracował w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej, gdzie na początku lat 80. był współzałożycielem komisji zakładowej NSZZ Solidarność. Specjalista w zakresie fizyki jądra atomowego. Autor artykułów, skryptów i książek popularnonaukowych. Jako autor fantastyki debiutował opowiadaniem Tau Wieloryba. Opublikował ponad 50 opowiadań. Jego początkowe utwory były wierne klasycznej konwencji science-fiction, głównym jego osiągnięciem była jednak seria powieści socjologiczno-politycznych, z których pierwszą był wydany w roku 1980 Cylinder van Troffa. Zajdel przedstawiał w nich i badał społeczeństwa totalitarne, ograniczone, kontrolowane.

2 listopada 2004

Herbert George Wells (21 września 1866 - 13 sierpnia 1946) to powieściopisarz angielski, jeden z pionierów gatunku science fiction. Urodził się w Bromley, hrabstwo Kent (obecnie dzielnica Londynu) jako czwarty, ostatni syn Josepha Wellsa i Sarah Neal. Dzieciństwo spędził w nędznej kamienicy. Wells tworzył bardzo dużo. Pisał również pod pseudonimem Reginald Bliss. Książki Niewidzialny człowiek czy Wojna światów (adaptacja radiowa tej książki przez Orsona Wellesa wywołała w 1938 roku panikę w Ameryce) stały się kanonem gatunku. Najsłynniejsza powieść Wellsa Wehikuł czasu, opublikowana w 1895 roku, doczekała się licznych wydań na całym świecie.Po sukcesie, jaki przyniosły Wellsowi powieści science fiction, skierował swoje zainteresowania w stronę literatury obyczajowo-społecznej. Kolejny etap jego twórczości to utopie i traktaty, a także dzieła encyklopedyczne z zakresu historii, biologii i nauk ekonomicznych.

25 października 2004

Krzysztof Boruń (urodzony 29 listopada 1923 w Częstochowie - zmarł 22 maja 2000 w Warszawie) - to polski pisarz fantastyki naukowej. Był dziennikarzem, autorem wielu esejów, felietonów, artykułów i książek. W pracy dziennikarskiej poruszał tematy z zakresu psychologii, parapsychologii, socjologii, astronomii, cybernetyki i futurologii. Jako żołnierz Armii Krajowej uczestniczył w powstaniu warszawskim. Był aktywnym popularyzatorem astronomii, w tym także członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Astronautycznego i Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego.

11 września 2004

Stanisław Lem (urodzony 12 września 1921 we Lwowie) to polski pisarz, filozof, futurolog i satyryk. Znany głównie z utworów science-fiction. Jego książki tłumaczono na 40 języków i sprzedały się w ponad 27 milionach egzemplarzy. Jego twórczość ma ogromny wpływ zarówno na polską, jak i swiatową literaturę fantastycznonaukową. Niektóre z jego najbardziej znanych utworów to Dzienniki gwiazdowe, Solaris, Powrót z gwiazd, Bajki robotów, Cyberiada, Opowieści o pilocie Pirxie, Glos Pana.

5 września 2004

Śródziemie to fikcyjna pradawna kraina, w której dzieje się większość opowieści J.R.R. Tolkiena. Określenie to używane jest zarówno na określenie całego świata (Ardy) opisanego w Hobbicie, Władcy Pierścieni i Silmarillionie, jak i w węższym sensie, jako nazwa głównego kontynentu tej planety (zwanego również Endorem). Choć Śródziemie uważa się często za inny świat, jest to tak naprawdę jest to literacka wizja okresu w historii naszej planety, która ma miejsce około sześć lub siedem tysięcy lat temu. Akcja książek dzieje się głównie w północno-zachodniej części kontynentu, odpowiadającej dzisiejszej Europie.