Zenon Nowak: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
Od jego nazwiska wzięło się popularne powiedzenie: „Tak czy owak – Zenon Nowak”<ref>{{Cytuj | url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,1962391,20030103SZ-DLO,Tak_czy_owak_Zenon_Nowak,.html | tytuł=Tak czy owak Zenon Nowak | autor=[[Stefan Janusiewicz]] | opublikowany=„[[Gazeta Wyborcza]]” | data=3 stycznia 2003}}</ref>, nawiązujące do wyjątkowo skutecznego opierania się roszadom personalnym w kierownictwie partii i państwa. Kiedy na VIII Plenum w [[Polski październik 1956|październiku 1956]] frakcja „[[Puławianie|puławian]]” rozprawiała się z „natolińczykami”, Nowak został wprawdzie usunięty z Biura Politycznego i utracił stanowisko I wicepremiera, ale rangę wicepremiera zachował. |
Od jego nazwiska wzięło się popularne powiedzenie: „Tak czy owak – Zenon Nowak”<ref>{{Cytuj | url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,1962391,20030103SZ-DLO,Tak_czy_owak_Zenon_Nowak,.html | tytuł=Tak czy owak Zenon Nowak | autor=[[Stefan Janusiewicz]] | opublikowany=„[[Gazeta Wyborcza]]” | data=3 stycznia 2003}}</ref>, nawiązujące do wyjątkowo skutecznego opierania się roszadom personalnym w kierownictwie partii i państwa. Kiedy na VIII Plenum w [[Polski październik 1956|październiku 1956]] frakcja „[[Puławianie|puławian]]” rozprawiała się z „natolińczykami”, Nowak został wprawdzie usunięty z Biura Politycznego i utracił stanowisko I wicepremiera, ale rangę wicepremiera zachował. |
||
Został pochowany 27 sierpnia 1980 na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Warszawskich Powązkach]] (kwatera A30-półkole-4)<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=P%C3%93%C5%81KOLE&kwatera=A%2030&grob=4&dane=+imie=Zenon+nazwisko=Nowak+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2020+miesiac2=1+dzien2=31+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2020+miesiac_zg2=1+dzien_zg2=31+cmentarz=#kotwica Wyszukiwarka grobów w Warszawie]</ref>. W pogrzebie uczestniczyli m.in. członkowie władz PZPR: [[Władysław Kruczek]], [[Emil Wojtaszek]], [[Henryk Kisiel]] i [[ |
Został pochowany 27 sierpnia 1980 na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Warszawskich Powązkach]] (kwatera A30-półkole-4)<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=P%C3%93%C5%81KOLE&kwatera=A%2030&grob=4&dane=+imie=Zenon+nazwisko=Nowak+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2020+miesiac2=1+dzien2=31+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2020+miesiac_zg2=1+dzien_zg2=31+cmentarz=#kotwica Wyszukiwarka grobów w Warszawie].</ref>. W pogrzebie uczestniczyli m.in. członkowie władz PZPR: [[Władysław Kruczek]], [[Emil Wojtaszek]], [[Henryk Kisiel]] i [[Jerzy Muszyński (poseł)|Jerzy Muszyński]]. W imieniu Komitetu Centralnego PZPR Zenona Nowaka pożegnał członek Biura Politycznego KC PZPR, przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej Władysław Kruczek. |
||
== Najwyższe odznaczenia == |
== Najwyższe odznaczenia == |
||
Linia 39: | Linia 39: | ||
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1975)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenie Z. Nowaka Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 2 | data = Nr 30 z 5 lutego 1975 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5438}}</ref> |
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1975)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenie Z. Nowaka Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 2 | data = Nr 30 z 5 lutego 1975 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5438}}</ref> |
||
* [[Order Rewolucji Październikowej]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], 1975)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wręczenie Orderu Rewolucji Październikowej ambasadorowi PRL w ZSRR | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 1 | data = Nr 36 z 12 lutego 1975 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5438}}</ref> |
* [[Order Rewolucji Październikowej]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], 1975)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wręczenie Orderu Rewolucji Październikowej ambasadorowi PRL w ZSRR | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | strony = 1 | data = Nr 36 z 12 lutego 1975 | url = http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmetadata?id=5438}}</ref> |
||
* [[Order Przyjaźni Narodów]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]])<ref> |
* [[Order Przyjaźni Narodów]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]])<ref>„[[Dziennik Łódzki|Dziennik Popularny]]”, s. 2, Nr 182 (9650), Łódź, 25 sierpnia 1980.</ref> |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 17:33, 24 lut 2021
Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1905 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Wiceprezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 21 listopada 1952[1] |
Przynależność polityczna | |
Prezes Najwyższej Izby Kontroli | |
Okres |
od 28 czerwca 1969 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Zenon Nowak (ur. 27 stycznia 1905 w Pabianicach, zm. 21 sierpnia 1980 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, poseł na Sejm PRL I, III, IV i V kadencji, członek Biura Politycznego KC PZPR (1954–1956), wiceprezes Rady Ministrów (1952–1968, od 1954 do 1956 jako I zastępca Prezesa Rady Ministrów), w latach 1969–1971 prezes Najwyższej Izby Kontroli. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie robotniczej. W latach 1917–1920 był górnikiem w kopalni w Westfalii, po powrocie do kraju pracował jako robotnik rolny, tkacz w Pabianicach i górnik na Śląsku. Uzyskał wykształcenie wyższe w Międzynarodowej Szkole Leninowskiej w Moskwie. Podczas okupacji sowieckiej komendant oddziału Gwardii Robotniczej w Brześciu w okresie 1939–1940. W latach 1942–1945 pracował w niemieckim obozie pracy w Sudetach, następnie do 1947 służył w Armii Radzieckiej i powrócił do kraju.
W 1924 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski, od 1932 do 1938 członek jej Komitetu Centralnego, od 1925 w Komunistycznym Związek Młodzieży Polski. W 1947 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a w 1948 przystąpił z nią do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1948 II sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PPR w Poznaniu i I sekretarz KW w Katowicach oraz kierownik wydziału personalnego i członek biura organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR. W Komitecie Centralnym PZPR kierownik wydziału kadr (1948–1950), członek (1948–1954) biura organizacyjnego i członek jego sekretariatu (od 1950 do 1954). W latach 1948–1980 członek KC PZPR, w okresie 1950–1954 jego sekretarz i zastępca członka Biura Politycznego KC. Członek BP KC PZPR od 1954 do 1956, w latach 1968–1971 przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej.
Od 1952 do 1968 wiceprezes Rady Ministrów (od 1952 do 1954 jako I zastępca Prezesa Rady Ministrów). W latach 1969–1971 prezes Najwyższej Izby Kontroli. Od 1971 do 1978 ambasador PRL w ZSRR. Pełnił mandat poselski na Sejm PRL I, III, IV i V kadencji, w latach 1978–1980 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Zenon Nowak na VII Plenum KC PZPR w 1956 wystąpił z zarzutem, że we władzach krajowych za dużo jest osób pochodzenia żydowskiego. Uważany za wpływową postać wśród „natolińczyków”[2].
Od jego nazwiska wzięło się popularne powiedzenie: „Tak czy owak – Zenon Nowak”[3], nawiązujące do wyjątkowo skutecznego opierania się roszadom personalnym w kierownictwie partii i państwa. Kiedy na VIII Plenum w październiku 1956 frakcja „puławian” rozprawiała się z „natolińczykami”, Nowak został wprawdzie usunięty z Biura Politycznego i utracił stanowisko I wicepremiera, ale rangę wicepremiera zachował.
Został pochowany 27 sierpnia 1980 na Cmentarzu Wojskowym na Warszawskich Powązkach (kwatera A30-półkole-4)[4]. W pogrzebie uczestniczyli m.in. członkowie władz PZPR: Władysław Kruczek, Emil Wojtaszek, Henryk Kisiel i Jerzy Muszyński. W imieniu Komitetu Centralnego PZPR Zenona Nowaka pożegnał członek Biura Politycznego KC PZPR, przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej Władysław Kruczek.
Najwyższe odznaczenia
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1964)[5]
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1975)[6]
- Order Rewolucji Październikowej (ZSRR, 1975)[7]
- Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)[8]
Przypisy
- ↑ Od 18 marca 1954 do 24 października 1956 I zastępca Prezesa Rady Ministrów.
- ↑ Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 62. ISBN 83-7066-208-0.
- ↑ Stefan Janusiewicz, Tak czy owak Zenon Nowak [online], „Gazeta Wyborcza”, 3 stycznia 2003 .
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 1, Nr 170 z 20 lipca 1964.
- ↑ Odznaczenie Z. Nowaka Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. „Nowiny”, s. 2, Nr 30 z 5 lutego 1975.
- ↑ Wręczenie Orderu Rewolucji Październikowej ambasadorowi PRL w ZSRR. „Nowiny”, s. 1, Nr 36 z 12 lutego 1975.
- ↑ „Dziennik Popularny”, s. 2, Nr 182 (9650), Łódź, 25 sierpnia 1980.
Bibliografia
- Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1991
- Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
- „Trybuna Ludu”, 28 sierpnia 1980
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
- Informacje w BIP IPN
- Absolwenci uczelni moskiewskich
- Ambasadorowie Polski Ludowej w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
- Ambasadorowie PRL
- Członkowie Biura Politycznego KC PZPR
- Członkowie Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR
- Członkowie KC KPP
- Członkowie Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu
- Deportowani na roboty przymusowe przez nazistowskie Niemcy w Polsce 1939–1945
- Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polski
- Kierownicy wydziałów Komitetu Centralnego PZPR
- Ludzie urodzeni w Pabianicach
- Politycy PPR
- Posłowie z okręgu Pabianice (PRL)
- Posłowie z okręgu Gliwice (PRL)
- Posłowie z okręgu Białystok (PRL)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy odznaczeni Orderem Przyjaźni Narodów
- Polacy odznaczeni Orderem Rewolucji Październikowej
- Polscy górnicy
- Prezesi Najwyższej Izby Kontroli
- Sekretarze Komitetu Centralnego PZPR
- Urodzeni w 1905
- Wicepremierzy PRL
- Zastępcy członków Biura Politycznego KC PZPR
- Zmarli w 1980