Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (OZ) – cywilne odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej. Order jest nadawany cudzoziemcom i zamieszkałym za granicą obywatelom polskim, którzy swoją działalnością wnieśli wybitny wkład we współpracę międzynarodową oraz współpracę łączącą Rzeczpospolitą Polską z innymi państwami i narodami.
Historia
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej zastąpił Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ustanowiony w 1974. Już w rozporządzeniu Prezydenta RP z 16 kwietnia 1991, mimo braku formalnej zmiany ustawy o ustanowieniu Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ani nazwy Orderu, określono go jako Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej i zmieniono opis jego odznaki na odpowiadający późniejszemu Orderowi Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[1][a].
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej został formalnie ustanowiony pod tą nazwą ustawą z dnia 16 października 1992 o orderach i odznaczeniach.
Order dzieli się na pięć klas:
- I klasa – Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- II klasa – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- III klasa – Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- IV klasa – Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- V klasa – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Nadawanie
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej jest nadawany cudzoziemcom i zamieszkałym za granicą obywatelom polskim (Polonii), którzy swoją działalnością wnieśli wybitny wkład we współpracę międzynarodową oraz współpracę łączącą Rzeczpospolitą Polską z innymi państwami i narodami.
Order nadaje Prezydent RP, z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów, wniosek przedstawia Minister Spraw Zagranicznych.
Opis odznaki Orderu
Odznaka Orderu powtarza z modyfikacjami odznakę Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Odznaką Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej jest krzyż gwiaździsty pięcioramienny. Ramiona krzyża pokryte są na awersie w środku czerwoną, a po bokach białą emalią w obramowaniu. Między ramionami krzyża jest pięć pęków promieni. W środku krzyża znajduje się srebrzony orzeł w koronie według wzoru dla godła Polski. Krzyż zwieńczony jest tarczą z monogramem: RP na tle poziomych promieni. Na rewersie ramiona krzyża są fakturowane. W klasach I–IV promienie, zwieńczenia i obramowania są złocone, a w klasie V srebrzone. Średnica krzyża gwiaździstego wynosi: w klasie I – 68 mm, w klasach II i III – 60 mm i w klasach IV i V – 48 mm.
Odznaką Orderu I i II klasy jest ponadto gwiazda orderowa o średnicy 80 mm składająca się z dziesięciu pęków promieni, z czego pięć pęków złoconych umieszczonych jest na tle pięciu pęków srebrzonych. W środku na okrągłej, czerwono emaliowanej tarczy w złoconym obramowaniu umieszczony jest srebrzony orzeł według wzoru dla godła Polski. Zamiast odznaki na wielkiej wstędze lub wstędze można nosić samą gwiazdę orderową.
Współczesną wersję odznaczenia opracował rzeźbiarz i medalier Edward Gorol.
Sposób noszenia
Sposób noszenia Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej:
- I klasa: krzyż zawieszony jest na wielkiej wstędze szerokości 100 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej przez prawe ramię do lewego boku, a gwiazdę orderową nosi się pośrodku lewej strony piersi, poniżej innych orderów i odznaczeń.
- II klasy: krzyż zawieszony jest na wstędze szerokości 45 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej na szyi, a gwiazdę orderową nosi się pośrodku prawej strony piersi.
- III klasy: krzyż zawieszony jest na wstędze szerokości 45 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej na szyi.
- IV i V klasy: odznakę noszono na wstążce szerokości 36 mm, koloru ciemnego kobaltu, po lewej stronie piersi. Na wstążce Orderu IV klasy upięta jest z tej wstążki rozetka o średnicy 30 mm.
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w kolejności starszeństwa polskich odznaczeń następuje po Orderze Krzyża Niepodległości.
Statystyki
W latach 1992–2009 przyznano 5779 Orderów Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[2].
Andrzej Duda (od 6 sierpnia 2015 – do nadal)
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2020)[3]:
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2019)[3]:
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2018)[3]:
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2017)[3]:
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2016)[3]:
Prezydentura Andrzeja Dudy (rok 2015)[3]:
Rok 2015 | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
sierpień | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
wrzesień | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 2 |
październik | 1 | 5 | 8 | 9 | 12 | 35 |
listopad | 0 | 3 | 1 | 2 | 5 | 11 |
grudzień | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 2 |
Razem | 1 | 8 | 11 | 12 | 18 | 50 |
Bronisław Komorowski (2010–2015)
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (rok 2015)[4]:
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (rok 2014)[4]:
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (rok 2013)[4]:
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (rok 2012)
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (rok 2011)
Prezydentura Bronisława Komorowskiego (sierpień – grudzień 2010 r.)
Rok 2010 | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
sierpień | – | 1 | 5 | 3 | 9 | 18 |
wrzesień | – | 1 | – | 2 | 5 | 8 |
październik | – | 3 | 8 | 15 | 25 | 51 |
listopad | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 7 |
grudzień | – | 1 | 2 | 7 | 7 | 17 |
Razem | 1 | 7 | 17 | 29 | 47 | 101 |
Marszałek Bronisław Komorowski w czasie, gdy pełnił obowiązki Prezydenta (kwiecień-lipiec 2010)[5]:
Rok 2010 | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
kwiecień | – | – | – | – | – | 0 |
maj | – | – | – | – | 2 | 2 |
czerwiec | – | 1 | 1 | – | 1 | 3 |
lipiec | – | – | – | 3 | 5 | 8 |
Razem | 0 | 1 | 1 | 3 | 8 | 13 |
Lech Kaczyński (2006–2010)
Prezydentura Lecha Kaczyńskiego[6]:
Rok | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
2006 | 3 | 4 | 18 | 38 | 69 | 132 |
2007 | 4 | 12 | 45 | 50 | 111 | 222 |
2008 | 10 | 15 | 41 | 65 | 142 | 273 |
2009 | 7 | 35 | 87 | 119 | 170 | 418 |
2010 | 4 | 8 | 13 | 10 | 17 | 52 |
Razem | 28 | 74 | 204 | 282 | 509 | 1097 |
Aleksander Kwaśniewski – II kadencja (2001–2005)
Prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego – II kadencja[7]:
Rok | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
2001 | 2 | 13 | 55 | 46 | 114 | 230 |
2002 | 10 | 41 | 90 | 93 | 169 | 403 |
2003 | 7 | 14 | 63 | 81 | 155 | 320 |
2004 | 15 | * | * | * | * | * |
2005 | 4 | * | * | * | * | * |
Razem | 38 | * | * | * | * | * |
(*) brak danych w cytowanym źródle
Aleksander Kwaśniewski – I kadencja (1996–2000)
Prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego – I kadencja[7]:
Lech Wałęsa (1991–1995)
Prezydentura Lecha Wałęsy[8]:
Rok | I klasa |
II klasa |
III klasa |
IV klasa |
V klasa |
Razem |
---|---|---|---|---|---|---|
1991 | 9 | 13 | 42 | 69 | 30 | 163 |
1992 | 8 | 53 | 98 | 66 | 225 | |
1993 | 6 | 12 | 56 | 119 | 153 | 346 |
1994 | 4 | 4 | 47 | 82 | 147 | 284 |
1995 | 5 | 4 | 54 | 100 | 198 | 352 |
Razem | 24 | 41 | 243 | 468 | 594 | 1370 |
Odznaczeni
Układ chronologiczny według kolejności nadania Orderu – układ alfabetyczny zob. Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi RP (lista pełna)
Przez Lecha Wałęsę (1990–1995)[9]
Rok 1991[b]
- Jacques Chirac (1991)
- Elżbieta II (1991)
- Filip, książę Edynburga (1991)
- Laurent Fabius (1991)
- François Mitterrand (1991)
- Alain Poher (1991)
- Edward Raczyński (1991)
- Ronald Reagan (1991)
- Michel Rocard (1991)
Rok 1993
- Jan (wielki książę Luksemburga) (19 kwietnia 1993)[10]
- Mário Soares (6 maja 1993)[11]
- Henryk (książę małżonek Danii) (14 czerwca 1993)[12]
- Małgorzata II (14 czerwca 1993)[12]
- Jacques Delors (23 czerwca 1993)[13]
- József Antall (pośmiertnie) (16 grudnia 1993)[14]
Rok 1994
- Michal Kováč (20 stycznia 1994)[15]
- Richard von Weizsäcker (22 czerwca 1994)[16]
- Żeliu Żelew (12 lipca 1994)[17]
- Kim Young-sam (5 grudnia 1994)[18]
Rok 1995
- Fernando Henrique Cardoso (16 lutego 1995)[19]
- Luis Alberto Lacalle (16 lutego 1995)[20]
- Carlos Saúl Menem (16 lutego 1995)[21]
- Eduardo Frei (16 lutego 1995)[22]
- George H.W. Bush (11 lipca 1995)[23]
Przez Aleksandra Kwaśniewskiego – I kadencja (1995–2000)[9]
Rok 1996
- William Perry (13 grudnia 1996)[24]
Rok 1997
- Henry Kissinger (14 lutego 1997)[25]
- Edward Windsor, książę Kentu (2 kwietnia 1997)[26]
- Nicola Mancino (15 kwietnia 1997)[27]
- Romano Prodi (15 kwietnia 1997)[27]
- Luciano Violante (15 kwietnia 1997)[27]
- Tuanku Jaafar (Król Malezji) (23 maja 1997)[28]
- John Shalikashvili (28 sierpnia 1997)[29]
- Antonio Almeida Santos (1 września 1997)[30]
- Antonio Guterres (1 września 1997)[30]
Rok 1998
- Javier Solana (14 stycznia 1998)[31]
- Federico Mayor y Zaragoza (28 sierpnia 1998)[32]
- kard. Franz König (7 września 1998)[33]
- Norman Davies (22 grudnia 1998)[34]
Rok 1999
- Vytautas Landsbergis (9 kwietnia 1999)[35]
- Gediminas Vagnorius (9 kwietnia 1999)[35]
- Michel Camdessus (8 grudnia 1999)[36]
Rok 2000
- Lamberto Dini (10 marca 2000)[37]
- Raymond Forni (12 maja 2000)[38]
- Lionel Jospin (12 maja 2000)[38]
- Alain Juppé (12 maja 2000)[38]
- Christian Poncelet (12 maja 2000)[38]
- Kofi Annan (9 czerwca 2000)[39]
Przez Aleksandra Kwaśniewskiego – II kadencja (2000–2005)[9]
Rok 2001
- Josep Piqué i Camps (14 maja 2001)[40]
- Marion Dönhoff (30 maja 2001)[41]
Rok 2002
- Silvio Berlusconi (25 lutego 2002)[42]
- Pier Ferdinando Casini (25 lutego 2002)[42]
- Marcello Pera (25 lutego 2002)[42]
- Christina Rau (4 marca 2002)[43]
- Ingrid Rüütel (12 marca 2002)[44]
- Mahathir bin Mohamad (15 marca 2002)[45]
- Ricardo Lagos (5 kwietnia 2002)[46]
- Andrés Pastrana Arango (5 kwietnia 2002)[46]
- Alejandro Toledo (5 kwietnia 2002)[46]
- Guido de Marco (29 października 2002)[47]
Rok 2003
- Islom Karimov (10 lipca 2003)[48]
- Haakon (książę Norwegii) (15 września 2003)[49]
- Mette-Marit (15 września 2003)[50]
- José María Aznar (26 września 2003)[51]
- Felipe de Borbón y Grecia (26 września 2003)[51]
- Anders Fogh Rasmussen (10 października 2003)[52]
- George Robertson (27 października 2003)[53]
Rok 2004
- Szewach Weiss (9 stycznia 2004)[54]
- Boris Trajkowski (pośmiertnie) (4 marca 2004)[55]
- Lord Luce (4 maja 2004)[56]
- Vicente Fox Quesada (4 maja 2004)[57]
- José Manuel Barroso (30 czerwca 2004)[58]
- Joao Bosco Mota Amaral (30 czerwca 2004)[58]
- Maria Jose Ritta (30 czerwca 2004)[58]
- generał Emile Lahoud (5 lipca 2004)[59]
- Filip I Koburg (18 października 2004)[60]
- Matylda d'Udekem d'Acoz (18 października 2004)[60]
- Herman De Croo (18 października 2004)[60]
- Karel De Gucht (18 października 2004)[60]
- Anne-Marie Lizin (18 października 2004)[60]
- Guy Verhofstadt (18 października 2004)[60]
- Ion Iliescu (6 grudnia 2004)[61]
Rok 2005
- Édouard Balladur (6 stycznia 2005)[62]
- Vaira Vīķe-Freiberga (4 lipca 2005)[63]
- Donald Rumsfeld (8 lipca 2005)[64]
- Eva Köhler (30 sierpnia 2005)[65]
Przez Lecha Kaczyńskiego (2005–2010)[66]
Rok 2006
- Wolfgang Schüssel (20 stycznia 2006)[67]
- kard. Angelo Sodano (5 października 2006)[68]
- Alfred Moisiu (14 listopada 2006)[69]
Rok 2007
- Andrew Bertie (10 maja 2007)[70]
- Jean-Pierre Mazery (10 maja 2007)[70]
- Casimir Lenard (13 lipca 2007)[71]
- Borys Tarasiuk (4 grudnia 2007)[72]
Rok 2008
- İlham Əliyev (25 lutego 2008)[73]
- Micheil Saakaszwili (3 marca 2008)[74]
- Hosni Mubarak (11 marca 2008)[75]
- Ján Čarnogurský (25 kwietnia 2008)[76]
- Luís Amado (17 grudnia 2008)[77]
- António José Castro Guerra (17 grudnia 2008)[77]
- Manuel Henrique de Mello e Castro de Mendonça Côrte-Real (17 grudnia 2008)[77]
- José Manuel Nunes Liberato (17 grudnia 2008)[77]
- José Pinto Ribeiro (17 grudnia 2008)[77]
- José Duarte Sequeira e Serpa (17 grudnia 2008)[77]
Rok 2009
- Jaap de Hoop Scheffer (12 marca 2009)[78][79]
- Tomasz Niewodniczański (16 marca 2009)[80]
- Gediminas Kirkilas (8 maja 2009)[81]
- Siergiej Adamowicz Kowalow (8 maja 2009)[81] (data uhonorowania 30 października 2010)
- Matthew Festing (13 maja 2009)[82]
- Gherardo Hercolani Fava Simonetti (13 maja 2009)[82]
- Madeleine Albright (13 lipca 2009)[83]
Rok 2010
- ks. kardynał Tarcisio Bertone (27 stycznia 2010)[84] (uroczystość 11 lutego 2010)
- ks. kardynał László Lékai pośmiertnie (24 lutego 2010)[85]
- ks. kardynał Jusztinián Serédi pośmiertnie (24 lutego 2010)[85]
- József Antall senior pośmiertnie (23 lutego 2010)[86][87]
Przez Bronisława Komorowskiego (2010–2015)[88]
Rok 2010
- Miguel Ángel Moratinos (22 listopada 2010)[89]
Rok 2011
- ks. Józef Obrembski (1 lutego 2011)[90][91]
- Carl Bildt (29 kwietnia 2011)[92]
- Catharina Elmsäter-Svärd (29 kwietnia 2011)[92]
- Maud Olofsson (29 kwietnia 2011)[92]
- Hans Henning Hahn (15 lipca 2011)[93]
Rok 2012
- Jan Peter Balkenende (30 marca 2012)[94]
- Maria Cavaco Silva (18 kwietnia 2012)[95]
- Pedro Passos Coelho (18 kwietnia 2012)[95]
- Albert II Grimaldi (17 października 2012)[96]
- Charlene Grimaldi (17 października 2012)[96]
- Dace Seisuma (22 listopada 2012)[97]
- Joachim Meisner (6 grudnia 2012)[98]
Rok 2013
- Tomas Venclova (30 stycznia 2013)[99]
- Hillary Rodham Clinton (1 lutego 2013)[100]
- Czesław Okińczyc (24 kwietnia 2013)[101]
- Tatjana Josipović (11 maja 2013)[102]
- Karel Schwarzenberg (10 października 2013)[103]
Rok 2014
- Evelin Ilves (17 marca 2014)[104]
- Marco Hennis (23 czerwca 2014)[105]
- Martine van Loon-Labouchere (23 czerwca 2014)[105]
- Hans van der Louw (23 czerwca 2014)[105]
- Lilianne Ploumen (23 czerwca 2014)[105]
- Frans Timmermans (23 czerwca 2014)[105]
- Maurizio Caprara (28 października 2014)[106]
- Mario Giro (28 października 2014)[106]
- Carlo Guelfi (28 października 2014)[106]
- Donato Marra (28 października 2014)[106]
- Rolando Mosca Moschini (28 października 2014)[106]
- Antonio Zanardi Landi (28 października 2014)[106]
Rok 2019
- Roger Scruton (4 czerwca 2019)
Rok 2020
- Saulius Skvernelis (2020)
Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP (lista niepełna)
- Jan Nowak-Jeziorański (16 lutego 1993)
- Vincenzo Manno (23 lutego 1993)
- Luciana Frassati-Gawrońska (12 marca 1993)
- Francis Blanchard (6 kwietnia 1993)
- Renato Fretti (15 kwietnia 1993)
- Benito Gavazza (15 kwietnia 1993)
- Thomas Simons Jr. (23 kwietnia 1993)
- Edward Moskal (8 czerwca 1993)
- Pierre de Tonquedec (30 czerwca 1993)
- Krzysztof Łańcucki (8 września 1993)
- James William Fulbright (22 września 1993)
- Bolesław Wierzbiański (23 listopada 1993)
- Janusz Zawodny (9 marca 1994)[107]
- Miguel Martinez (12 maja 1994)[108]
- Juan Antonio Samaranch (4 października 1994)
- Pierre Aubert (10 listopada 1995)[109]
- Wesley Clark (12 marca 1999)[110][111]
- Teleki, Pál pośmiertnie (23 marca 2001)[112]
- Victor Ashe (16 marca 2009)[80]
- Günter Verheugen (8 maja 2009)[113]
- Alberts Sarkanis (9 lipca 2009)[114][115]
- Giovanni Battista Re (23 kwietnia 2010)
- Anatolij Torkunow (4 października 2010)
- Lew Ponomariow (30 października 2010)
- John McCain (4 marca 2011)
- Kristine von Blixen-Finecke (29 kwietnia 2011)[92]
- Dag Hartelius (29 kwietnia 2011)[92]
- gen. Håkan Pettersson (29 kwietnia 2011)[92]
- Hjalmar Wide Lars (29 kwietnia 2011)[92]
- Lee Feinstein (2012)
- Hans van den Broek (11 września 2014)
- Stephen D. Mull (7 lipca 2015)
- Celestino Migliore (27 czerwca 2016)[116]
- Ben Hodges (15 sierpnia 2017)
- Algis Kalėda pośmiertnie (4 grudnia 2018)[117]
- Robert Dole (2019)
Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP (lista niepełna)
- Oswald Madecki (1992)
- Ian Barry Taylor (20 stycznia 1993)
- ks. Adam Wróbel (10 lutego 1993)
- Dmytro Pawłyczko (10 lutego 1993)
- Antonino Zichichi (16 lutego 1993)
- Jean-Pierre Kahane (2 marca 1993)
- Eugeniusz Zaleski (12 marca 1993)
- Augusto Wild (16 marca 1993)
- Witold Ryszard Korsak (23 marca 1993)
- Miles Lerman (8 kwietnia 1993)
- Giovanni Aureli (15 kwietnia 1993)
- Agatino Del Campo (15 kwietnia 1993)
- Renato Saggese (15 kwietnia 1993)
- Sarner Harvey (16 kwietnia 1993)
- Hiroko Nakamura (26 kwietnia 1993)
- Takano Etsuko (26 kwietnia 1993)
- Jas Gawronski (28 kwietnia 1993)
- Eduardo Punset y Casals (10 maja 1993)
- Yves Le Marchand (11 maja 1993)
- Stanisław Adamski (20 maja 1993)
- Janina Zamojska (20 maja 1993)
- Jan Basik (2 czerwca 1993)
- bp Alfred Abramowicz (2 czerwca 1993)
- John Besemeres (16 czerwca 1993)
- Roger Woodward (16 czerwca 1993)
- Nina Iwanek (23 czerwca 1993)
- Eugeniusz Gerulewicz (23 czerwca 1993)
- Jan Górecki (23 czerwca 1993)
- Stefan Iwanek (23 czerwca 1993)
- Nina Nowak (23 czerwca 1993)
- Maciej Moraws (30 czerwca 1993)
- Jean Pierre Grolier (21 lipca 1993)
- Bolesław Szykier (4 sierpnia 1993)
- Johan Willem Semeijns de Vries van Doesburgh (1 września 1993)
- Feliks Dangel (8 września 1993)
- Alojzy Dzindziel (8 września 1993)
- Jerzy Grot-Kwaśniewski (8 września 1993)
- Jerzy Gruszka (8 września 1993)
- Jerzy Klim (8 września 1993)
- Józef Kuszeli (8 września 1993)
- Jerzy Stanisław Misiak (8 września 1993)
- Franciszek Rutyna (8 września 1993)
- Andrzej Szczygielski (8 września 1993)
- Pierre-Charles Gravelle (8 września 1993)
- David Smith (8 września 1993))
- Marianne Grunberg-Manago (21 września 1993)
- Walter Momper (21 września 1993)
- Feliks Laski (21 września 1993)
- Dennis Petitt (21 września 1993)
- Frank Houben (12 października 1993)
- Elizabeth Erb (14 października 1993)
- Carlo Rubbia (10 listopada 1993)
- Frank Piasecki (23 listopada 1993)
- Rafael Scharf (23 listopada 1993)
- John Gronouski (1 grudnia 1993)
- Hutin Fracois-Regis (13 grudnia 1993)
- Gerard Martinez (13 grudnia 1993)
- Robert Jean-Louis (13 grudnia 1993)
- Lonny Glaser (6 stycznia 1994)
- Ferdinand Naureiter (6 stycznia 1994)
- ks. Piotr Kaglik (6 stycznia 1994)
- Sylwester Markowski (6 stycznia 1994)
- Niels Peter Georg Helskov (17 stycznia 1994)
- Gunther Metzger (26 stycznia 1994)
- Markéta Fialková (17 lutego 1994)
- Miron Gordon (23 lutego 1994)
- Natay Savasci (1 marca 1994)
- Leszek Talko (2 marca 1994)
- ks. Antoni Banaszak (9 marca 1994)
- Władysław Niedoba (16 marca 1994)
- Jan Winczakiewicz (30 marca 1994)
- Konstanty Wołosiewicz (30 marca 1994)
- Roger Fontanille (30 marca 1994)
- Bohdan Osadczuk (30 marca 1994)
- Teresa Sachakian (4 kwietnia 1994)
- Stanisław Gotowicz (13 kwietnia 1994)
- Henryk Krzymurski (13 kwietnia 1994)
- Maximo Lira Alcayaga (4 maja 1994)
- ks. Witold Kiedrowski (12 maja 1994)
- Albert Siegbert (25 maja 1994)
- Thomas Michael (25 maja 1994)
- Władysław Bednarek (25 maja 1994)
- Gerhard Pulverer (22 czerwca 1994)
- ks.Wawrzyniec Wnuk (22 czerwca 1994)
- Stanisława Gołębiowska (22 czerwca 1994)
- Stanisława Kacpura (22 czerwca 1994)
- Michael Hornblow (4 lipca 1994)
- Jan Stepek (25 lipca 1994)
- Sylwester Braun (26 lipca 1994)
- Reinhold Smyczek (26 lipca 1994)
- Francis Ronse (11 sierpnia 1994)
- Jyef Kulla (17 sierpnia 1994)
- Ákos Engelmayer (17 sierpnia 1994)
- Wojciech Wasiutyński (pośmiertnie, 29 września 1994)
- Masaru Kurihara (3 października 1994)
- Gerhard Wagner (5 października 1994)
- Samuel Pisar (5 października 1994)
- Ron Jeffery (1995)
- Roberto de Luca (18 grudnia 1996)
- Budsuren Tumen (pośmiertnie, 31 sierpnia 1998)[118]
- Bolesław Zagalak (pośmiertnie, 25 listopada 1998)
- Roman Totenberg (20 września 2000)[119]
- Jacques Rogge (15 listopada 2000)[120]
- Patrick Hickey (15 listopada 2000)
- Walther Tröger (15 marca 2001)[121]
- Albert Scharf (15 marca 2001)
- Barbara Nagórska-Wierzbiańska (10 stycznia 2002)[122]
- Teodozjusz Starak (pośmiertnie, 19 marca 2002)
- Natalia Lebiediewa (3 kwietnia 2003)
- Edmund Hillary (17 czerwca 2004)
- Hubertus Książę zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg (28 czerwca 2005)[123]
- Mario Pescante (14 września 2006)[124]
- François Naville (14 marca 2007)
- Allen Paul (17 września 2007)
- Samuel Willenberg (14 kwietnia 2008)[125]
- Maria Siemionow (9 kwietnia 2009)[126]
- Andre Błaszczyński (15 kwietnia 2009)[127]
- Jelena Bonner (8 maja 2009)[128]
- Mart Laar (30 czerwca 2009)[129]
- Gundars Daudze (30 czerwca 2009)[115][130]
- kard. Leonardo Sandri (9 listopada 2009)
- Karol Wagner-Pieńkowski (11 grudnia 2009)[131]
- František Ružička (2 lutego 2010)
- gen. David Petraeus (7 kwietnia 2010)
- Aleksander Gurianow (30 października 2010)
- Mikael Benthe (29 kwietnia 2011)[92]
- Anders Hagelberg (29 kwietnia 2011)[92]
- Karin Höglund (29 kwietnia 2011)[92]
- Anders Jörle (29 kwietnia 2011)[92]
- Håkan Lind (29 kwietnia 2011)[92]
- Björn Lyrvall (29 kwietnia 2011)[92]
- płk Thomas Nilsson (29 kwietnia 2011)[92]
- Anders Nyström (29 kwietnia 2011)[92]
- Christina von Schwerin (29 kwietnia 2011)[92]
- Bertil Terner (29 kwietnia 2011)[92]
- Imrich Gablech (17 grudnia 2012)
- John E. Pepper (5 grudnia 2013)[132]
- Mária Wittner (16 czerwca 2014)
- Luvsanvandan Bold (29 lipca 2015)[133]
- Marcin Bartosz Chumiecki (29 lipca 2015)
- Bronisław Bernacki (2016)[134]
- Romualdas Budrys (4 grudnia 2018)[117]
- Rolf Nikel (2020)
Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP (lista niepełna)
- Masutatsu Ōyama (1994)
- Alexander Henderson (20 lipca 1995)
- Mieczysław Choynowski (23 listopada 1998)
- Abp. Alessandro D’Errico (25 listopada 1998)
- Sergio Pitol (23 listopada 1998)
- Jerzy Plebański (23 listopada 1998)
- Francisco Savin Vazquez (23 listopada 1998)
- Henri Musielak (14 grudnia 1999)
- Chalid al-Asad (1999)[135]
- István Bali (23 marca 2001)
- Masza Glajtman-Putermilch (15 kwietnia 2003)
- Erardo C. Rautenberg (2005)
- Eduardas Piurko (2009)
- Zigmantas Kiaupa (30 czerwca 2009)[136]
- Alvydas Nikžentaitis (30 czerwca 2009)[137]
- Lars Erik Svensson (23 października 2009)
- Cyprian Kosiński
- Edward Klimczak (11 grudnia 2009)
- Andrzej Świętek (11 grudnia 2009)
- ks. Jan Fiedurek (8 lutego 2010)
- Caroline Carlborg (29 kwietnia 2011)[92]
- Marie Hadd (29 kwietnia 2011)[92]
- Annika Hahn Englund (29 kwietnia 2011)[92]
- Christian Kamill (29 kwietnia 2011)[92]
- Jerzy Makarowski (29 kwietnia 2011)[92][138]
- Per Sjöberg (29 kwietnia 2011)[92]
- Alfred Schreyer (21 września 2012)
- Anne Elizabeth Applebaum-Sikorska (7 listopada 2012)[139]
- Scott Parazynski (2013)[140]
- Tuğrul Çetiner (21 października 2014)
- Matthias Theodor Vogt (2014)
- Witold Józef Kowalów (2015)
- John H. Van Vliet Jr. (26 marca 2015)
- Józef Aszkiełowicz (2016)
- Leon Mały (2016)
- Małgorzata Miedwiediewa (2016)
- Tomasz Peta (2016)
- Maria Siwko (2016)
- Witalij Skomarowski (2016)
- Jan Sobiło (2016)
- Dariusz Stańczyk (2016)
- Stanisław Szyrokoradiuk (2016)[134]
- Geofrey Banks (29 czerwca 2017)
- J.E. Paul Wojciechowski (2020)
Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP (lista niepełna)
w układzie chronologicznym:
- Jan Tomasz Gross (6 września 1996, „za wybitne osiągnięcia naukowe”)[141]
- Irena Grudzińska-Gross (6 września 1996, „za wybitne osiągnięcia naukowe”)[142]
- Bolesław Budzyń (18 grudnia 1996)
- Teresa Dachtera (23 listopada 1998)
- Friedrich Wilhelm Freiherr von Sell (23 listopada 1998)
- Witold Kamiński (23 listopada 1998)
- Walter Lorang (23 listopada 1998)
- Stanisław Zalewski (8 października 1999)[143]
- Thaddeus Radzilowski (13 października 1999)[144]
- Samuel Dombrowski (2 grudnia 1999)
- Eduardas Piurko (2003)
- Hans Rudolf Rummel (2 czerwca 2003)[145]
- Marek Janusz Rygielski (21 maja 2004)
- Piotr Nowak (24 stycznia 2005)
- Walter Rothschild (25 stycznia 2005)
- Nikita Pietrow (24 marca 2005)
- Janusz Smenda (6 maja 2005)
- Łucja Kowalska (6 listopada 2006)
- Zdzisław Czarnecki (17 stycznia 2008)
- Stephan Stroux (25 kwietnia 2008)[146]
- Ewa Jasińska (17 stycznia 2008)
- Wiesław Rydel (11 lipca 2008)
- Teresa Sygnarek (11 lipca 2008)
- Piotr Studniarski (11 lipca 2008)
- Jūratė Kiaupienė (30 czerwca 2009)[147]
- Stanisław Kulczycki (30 czerwca 2009)[138]
- Vladimír Jukl (16 listopada 2009)
- Maryla Hansen Swietek (11 grudnia 2009)
- Etsuo Miyoshi (16 czerwca 2011)
- Barbara Zagała (24 sierpnia 2012)[148]
- Wanda Łopuch (24 września 2013)[149]
- Aleksander Peczerski (pośmiertnie, order przekazany na ręce córki 30 maja 2014)
- Barbara Zagała (23 lipca 2014)
- Stéphane Antiga (27 października 2014)
- Ryszard Jankiewicz (25 listopada 2014)
- Andrzej Manuski (29 lipca 2015)[150]
- Andrzej Antoszkiewicz (29 maja 2017)[151]
- Hubert Pralitz (19 maja 2018), Za wybitne zasługi w popularyzowaniu polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej, za działalność na rzecz społeczności polskiej w Stanach Zjednoczonych Ameryki
- Irena Aleksaitė (4 grudnia 2018)[117]
- Lolita Jablonskienė (4 grudnia 2018)[117]
- Mindaugas Kvietkauskas (4 grudnia 2018)[117]
- Robert Mickiewicz (4 grudnia 2018)[117]
- Jadwiga Pietkiewicz (4 grudnia 2018)[117]
- Kazys Uscila (4 grudnia 2018)[117]
- Markas Zingeris (4 grudnia 2018)[117]
- Stefan Horngacher (listopad 2019)
- Dermot Turing (lipiec 2020)
Zobacz też
Uwagi
- ↑ W okresie obowiązywania prezydenckiego rozporządzenia z dnia 16 kwietnia 1991, nazewnictwo poszczególnych klas orderu było następujące:
- I klasa – Wielka Wstęga Orderu Zasługi RP,
- II klasa – Komandoria z Gwiazdą Orderu Zasługi RP,
- III klasa – Komandoria Orderu Zasługi RP,
- IV klasa – Złota Odznaka Orderu Zasługi RP,
- V klasa – Srebrna Odznaka Orderu Zasługi RP.
- ↑ W latach 1991-1992 I Klasa Orderu Zasługi RP nosiła miano Wielkiej Wstęgi
Przypisy
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 16 kwietnia 1991 r. w sprawie opisu odznak niektórych orderów (Dz.U. z 1991 r. nr 43, poz. 190)
- ↑ Juliusz Ćwieluch: Medalomania. Raport: Medale i ordery. Kto daje, komu i za co. polityka.pl, 20 listopada 2010. [dostęp 4 maja 2012].
- ↑ a b c d e f Kancelaria Prezydenta RP: Statystyki odznaczeń. [dostęp 2020-08-07].
- ↑ a b c Kancelaria Prezydenta RP: Statystyki odznaczeń. [dostęp 14/10/2015].
- ↑ Kancelaria Prezydenta RP: Statystyka odznaczeń nadanych przez Marszałka Sejmu. [dostęp 16/03/2013].
- ↑ Kancelaria Prezydenta RP: Archiwalne statystyki odznaczeń. [dostęp 23/08/2012].
- ↑ a b Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia 1946 – 1989 & 1989 – 2006. Warszawa: Wojciech Stela, 2010, s. 506. ISBN 978-83-906628-3-1.
- ↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia 1946 – 1989 & 1989 – 2006. Warszawa: Wojciech Stela, 2010, s. 505. ISBN 978-83-906628-3-1.
- ↑ a b c Kancelaria Prezydenta RP: Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1991-2005 – wykaz osób odznaczonych). [dostęp 2012-08-23].
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 27, poz. 287
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 29, poz. 309
- ↑ a b M.P. z 1993 r. nr 37, poz. 381
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 39, poz. 400
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 11, poz. 88
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 19, poz. 143
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 48, poz. 388
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 49, poz. 400
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 7, poz. 103
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 22, poz. 258
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 22, poz. 260
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 22, poz. 261
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 22, poz. 259
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 58, poz. 638
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 14, poz. 139
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 25, poz. 240
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 36, poz. 344
- ↑ a b c M.P. z 1997 r. nr 38, poz. 376
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 62, poz. 598
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 83, poz. 814
- ↑ a b M.P. z 1997 r. nr 83, poz. 816
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 8, poz. 163
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 29, poz. 530
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 39, poz. 543
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 67
- ↑ a b M.P. z 1999 r. nr 22, poz. 314
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 7, poz. 168
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 14, poz. 300
- ↑ a b c d M.P. z 2000 r. nr 23, poz. 477
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 28, poz. 565
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 21, poz. 348
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 25, poz. 423
- ↑ a b c M.P. z 2002 r. nr 18, poz. 320
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 19, poz. 332
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 20, poz. 350
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 20, poz. 354
- ↑ a b c M.P. z 2002 r. nr 25, poz. 416
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 6, poz. 89
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 52, poz. 830
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 2, poz. 34
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 2, poz. 34
- ↑ a b M.P. z 2004 r. nr 2, poz. 45
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 5, poz. 95
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 11, poz. 172
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 26, poz. 441
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 31, poz. 543
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 40, poz. 701
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 42, poz. 726
- ↑ a b c M.P. z 2004 r. nr 56, poz. 936
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 8, poz. 105
- ↑ a b c d e f M.P. z 2005 r. nr 9, poz. 162
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 14, poz. 248
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 38, poz. 512
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 73, poz. 985
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 73, poz. 995
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1031
- ↑ Kancelaria Prezydenta RP: Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2006-2010 – wykaz osób odznaczonych). [dostęp 2012-08-23].
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 20, poz. 222
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 4, poz. 28
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 18, poz. 212
- ↑ a b M.P. z 2007 r. nr 52, poz. 601
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 76, poz. 807
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 33, poz. 291
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 68, poz. 608
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 71, poz. 644
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 72, poz. 652
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 87, poz. 763
- ↑ a b c d e f M.P. z 2009 r. nr 29, poz. 409
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 33, poz. 486
- ↑ PAP/IAR: Prezydent odznaczył sekretarza generalnego NATO. wp.pl, 13 marca 2009. [dostęp 13 marca 2009]. (pol.).
- ↑ a b M.P. z 2009 r. nr 35, poz. 523
- ↑ a b M.P. z 2009 r. nr 43, poz. 664
- ↑ a b M.P. z 2009 r. nr 43, poz. 668
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 7, poz. 60
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 427
- ↑ a b M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 457
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 450
- ↑ Ordery dla zapomnianych bohaterów Polski i Węgier. prezydent.pl, 25 lutego 2010. [dostęp 24 sierpnia 2011].
- ↑ Kancelaria Prezydenta RP: Wykaz odznaczonych Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. [dostęp 2013-01-10].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 21, poz. 222
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 39, poz. 439
- ↑ Order Zasługi RP dla 105-letniego ks. Józefa Obrębskiego. prezydent.pl, 16 lutego 2011. [dostęp 16 lutego 2011].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w M.P. z 2011 r. nr 73, poz. 718
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 89, poz. 930
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 637
- ↑ a b M.P. z 2012 r. poz. 764
- ↑ a b M.P. z 2013 r. poz. 242
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 291
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 304
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 375
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 396
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 518
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 613
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 391
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 640
- ↑ a b c d e M.P. z 2014 r. poz. 986
- ↑ a b c d e f M.P. z 2015 r. poz. 19
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 25, poz. 206 – pkt 9.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 1994 r. o nadaniu orderów i odznaczeń. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1995 r. o nadaniu orderów. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 17, poz. 229
- ↑ Prezydent RP udekorował gen. Wesleya Clarka Krzyżem Komandorskim z gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. prezydent.pl, 6 grudnia 1999.
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 17, poz. 288
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 42, poz. 658
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 79, poz. 988 – pkt 1.
- ↑ a b Odznaczenie Przewodniczącego Saiemy RŁ Gundarsa Daudze i Ambasadora Albertsa Sarkanisa, Notka na stronie Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Rydze z 28 września 2009
- ↑ Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Andrzej Duda odznaczył nuncjusza abp. Celestino Migliore [online], www.prezydent.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Minister Wojciech Kolarski wręczył odznaczenia dla osób zasłużonych dla rozwoju polsko-litewskiej współpracy [online], wilno.msz.gov.pl [dostęp 2019-07-06] .
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 39, poz. 533
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 35, poz. 716 – pkt 19.
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 2, poz. 46.
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 16, poz. 259.
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 16, poz. 258
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 czerwca 2002 r. o nadaniu orderu. [online], mojepanstwo.pl [dostęp 2016-10-14] .
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 83, poz. 836
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 84, poz. 744
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 35, poz. 540
- ↑ prezydent.pl: Lech Kaczyński rozpoczął wizytę w Stanach Zjednoczonych. 2009-09-23. [dostęp 2013-12-01].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 maja 2009 r. o nadaniu orderów i odznaczeń [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 1.
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 10.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 29, poz. 390
- ↑ prezydent.pl: Odznaczenie dla Johna Peppera. 2013-12-05. [dostęp 2013-12-06].
- ↑ Internetowy System Aktów Prawnych. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Odznaczenia za zasługi w pielęgnowaniu duchowego i kulturowego dziedzictwa Polski na Wschodzie. prezydent.pl, 10 listopada 2016. [dostęp 2016-11-14].
- ↑ Biuro Rzecznika Prasowego MSZ: MSZ potępia zabójstwo syryjskiego archeologa Chaleda Al-As’aada. msz.gov.pl. [dostęp 2015-08-14].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 6.
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 7.
- ↑ a b M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 17.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2012 r. o nadaniu orderu [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-08-21] (pol.).
- ↑ Order Zasługi RP dla Scotta Edwarda Parazynskiego. prezydent.pl, 13 maja 2013. [dostęp 2013-05-28].
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 6, poz. 47 – pkt 27.
- ↑ M.P. z 1996 r. nr 6, poz. 47 – pkt 28.
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 2, poz. 22
- ↑ https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20000020031/O/M20000031.pdf
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 48, poz. 723 – pkt 23.
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 86, poz. 757
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 78, poz. 973 – pkt 9.
- ↑ M.P. z 2012 r., poz. 1001, pkt 26.
- ↑ Odznaczenia dla Polonii w Stanach Zjednoczonych. prezydent.pl, 2013-09-24. [dostęp 2013-11-22].
- ↑ MP. z 28 września 2015 poz. 892 Rej. 300/2015 poz. 22
- ↑ Postanowienie nr rej. 122/2017 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 2017 r. o nadaniu orderów i odznaczeń [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-01-09] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Z kamerą w mennicy, czyli jak powstaje order. tvn24.pl, 2015-05-03. [dostęp 2015-11-13].