Zamek w Białej (rejon czortkowski)
49°02′24″N 25°45′49″E/49,040000 25,763611_-_%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA_-_83.jpg) Plan zamku w Białej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°02′24″N 25°45′49″E/49,040000 25,763611
| |
Zamek w Białej (ukr. Білівський замок) – ruiny zamku (budowli obronnej) we wsi Biała, w hromadzie Czortków, w rejonie czortkowskim, w obwodzie tarnopolskim.
Pozostałości zamku odkrył archeolog Wołodymyr Dobrianski jesienią 2007 r.[1]. Obiekt został wpisany na ukraińską Listę Nowo Odkrytych Obiektów Dziedzictwa Kulturowego (Archeologia)[2].
Wiadomości[edytuj | edytuj kod]
Dziś jest to jedyny wciąż dobrze zachowany zabytek fortyfikacyjny z XIV w. na zachodnim Podolu, który jest ważnym źródłem badań archeologicznych[1][3][4][5].
Obiekt znajduje się na obrzeżach wioski na wysokim wzgórzu-cyplu około 60 m nad poziomem rzeki Seret. Przylądek ten ma kształt wydłużonego trójkąta, wokół którego rzeka płynąca wzdłuż wschodniej części, tworzy zakręt[1][3][4][5].
Zamek ma do 100 m długości i 20 m szerokości w części południowej oraz 70 m szerokości w części północnej. Południowa, trójkątna część zamku przecięta jest rowem o głębokości 5 m, szerokości około 15 m i długości 20 m. Przeciwległa, północna strona zamku przecięta jest łukowatym rowem o długości 70 m, szerokości 15 m i głębokości 4-4,5 m. Zachodnia część obwodu ma łagodny stok, natomiast północna część posiada wzniesienie, na którym znajduje się wał. W zachodnim narożniku znajduje się studnia, zachowana jako zaokrąglony dół o średnicy 5 m i głębokości 1 m. W południowym narożniku znajduje się trójkątna platforma, pogłębiona o 1,5 m od głównej części dziedzińca, i podobna w zachodnim narożniku[1][3][4][5].
Podczas badań archeologicznych odkryto znaleziska, które znajdowały się w południowo-zachodniej części iglicy zamkowej. Znaleziono tam fragmenty XIV-w. ceramiki i wyrobów żelaznych[1][3][4][5].
Struktury i linie obronne zostały zaprojektowane z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu. Wschodnia i północna część wzgórza ma strome, niedostępne zbocza, które zapewniały niezawodną obronę podczas starć zbrojnych. Od strony południowej i frontowej wzgórze przecięte jest głębokim rowem. Rów ten w północnej części jest dodatkowo pokryty wałem[1][3][4][5].
Druga linia obrony składała się z trójkątnych platform w części południowej i zachodniej, które były pierwowzorem kurtyn. A kiedy wrogowi udało się zdobyć te obszary, obrona przenosiła się od dziedzińca[1][3][4][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Добрянський, В. Нові археологічні відкриття городищ XIV та XVII ст. і фортифікаційних споруд на Західному Поділлі // Замковий туризм Тернопільської області: проблеми та перспективи розвитку. Матеріали Міжнародної науково-практичної конференції (4 травня 2012 року), Тернопіль : ТНПУ ім. В. Гнатюка, 2012, s. 47—52.
- ↑ Лист Тернопільського обласного центру охорони та наукових досліджень пам'яток культурної спадщини № 326 z dnia 20 października 2021 r.
- ↑ a b c d e f Добрянський В. Нові дані про городища та фортифікаційні споруди на Західному Поділлі // Археологічні студії / Інститут археології НАН України, Чернівецька філія ДП «НДЦ «ОАСУ» ІА НАН України, Буковинський центр археологічних досліджень при Чернівецькому університеті імені Юрія Федьковича, Київ-Чернівці: Видавництво «Черемош», 2014, Вип. 5, s. 354—364.
- ↑ a b c d e f Добрянський, В. Археологічне обстеження городища XIV ст. в с. Біла біля м. Чорткова Тернопільської області // Вісник Національного університету «Львівська Політехніка», серія «Держава та Армія», № 784, Львів: Видавництво Львівської політехніки, 2014, s. 270-274.
- ↑ a b c d e f Добрянський, В. Нові дані про городища та фортифікаційні споруди на Західному Поділлі // Археолічні студії. — Київ—Чернівці, 2014, s. 361—362.