Zamek w Czernelicy
48°48′N 25°25′E/48,800000 25,416667 Zamek w Czernelicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy |
1659 |
| Zniszczono |
1672, 1676 |
| Odbudowano |
II poł. XVII w. |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 48°48′N 25°25′E/48,800000 25,416667
| |
Zamek w Czernelicy – dawna warownia w Czernelicy na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowę zamku datuje się na okres między 1607 r. a 1636 r., zaś jej fundatorem była przypuszczanie Jadwiga Bełżecka z Jazłowieckich[1]. Powstały wtedy pierwsza kondygnacja bramy wjazdowej, północno-wschodni bastion oraz fundamenty kurtyn i pozostałych bastionów[1]. Budowę przerwano w wyniku najazdu zięcia Jadwigi Bełżeckiej wojewody kijowskiego Janusza Tyszkiewicza.[1] Po śmierci Jadwigi Bełżeckiej zamek stał się własnością Marianny Stanisławskiej z Czuryłów, żony starosty kamienieckiego Michała Stanisławskiego. Po śmierci tejże Czernelicę odziedziczyła jej córka, Eufrozyna Stanisławska, której drugim mężem był starosta krzemieniecki, książę Michał Jerzy Czartoryski, wojewoda bracławski[1]. Drugi etap budowy przeprowadzono w latach 1650-1659 roku z funduszy Michała Jerzego Czartoryskiego. Wybudowano wtedy drugą kondygnację bramy wjazdowej, na której od zewnątrz umieszczony został wielki kamienny herb Czartoryskich, Pogoń, a na wewnętrznej stronie – herb Eufrozyny, Pilawa[1]. Zbudowano także bastiony: północno-zachodni, południowo-zachodni i południowo-wschodni, kurtyny, magazyny, spichlerze oraz pałac w południowej części zamku[1]. Po 1659 roku była to na Pokuciu jedna z ważniejszych twierdz I Rzeczypospolitej.
Warownia zniszczona została latach 1672 i 1676 w wyniku wojen tureckich i odbudowana następnie na rozkaz króla Polski Jana III Sobieskiego.
Do lat 30. XIX wieku zamek pełnił rolę rezydencji mieszkalnej członkom rodów takich jak Potoccy, Stadniccy[2] i Cieńscy[3]. Po wyprowadzce tych ostatnich zamek zaczął popadać w ruinę.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zamek wybudowano jako czworokątną fortyfikację z czterema bastionami w narożach, połączonych murami i wałami usypanymi z ziemi. Po stronie zachodniej stał ozdobny parterowy budynek mieszkalny, zwany pałacem[2]. Z zamku do czasów współczesnych zachowała się okazała brama wjazdowa do obiektu z połowy XVII w. ze sklepionym portalem, nad którym znajduje się tarcza herbowa z godłem Pogoń, nakryta mitrą symbolizującą książęcy ród Czartoryskich. Widoczny jest również rozległy czworoboczny zarys podwójnych murów obwodowych twierdzy[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Brama wjazdowa -
Brama wjazdowa – detal -
Ściana -
Wieża -
Wnętrze -
Wnętrze -
Wnętrze
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Vitaliy Nagirnyy, Początki zamku czernelickiego, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. 16, 2019, nr 2: „Jedno nierozdzielne i nieróżne ciało”. Studia z dziejów polsko-litewskiej Rzeczypospolitej, pod red. A. Goszczyńskiego, s. 193–208 [online] [dostęp 2024-01-02].
- ↑ a b Czernelica. [dostęp 2015-04-28].
- ↑ Czernelica jako rezydencja Cieńskich. [dostęp 2015-05-10].
- ↑ Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 314-315. ISBN 83-921981-6-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Czernelica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 816.
- Zamek w Czernelicy
- Zamek w Czernelicy na filmie z drona, 2018.
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona