49°40′N 25°46′E/49,666667 25,766667Zamek w Zbarażu
| ||
 Pałac na dziedzińcu | ||
| Państwo |  Ukraina
| |
| Obwód |  tarnopolski
| |
| Miejscowość | Zbaraż | |
| Typ budynku | palazzo in fortezza | |
| Styl architektoniczny | renesans | |
| Architekt | Henryk van Peene | |
| Rozpoczęcie budowy | 1620 | |
| Ukończenie budowy | 1626 | |
| Pierwszy właściciel | Jerzy Zbaraski, Krzysztof Zbaraski | |
| Kolejni właściciele | Potoccy, Lubomirscy, Związek Oficerów Rezerwy | |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | ||
Położenie na mapie Ukrainy  | ||
| 49°40′N 25°46′E/49,666667 25,766667
| ||
Zamek w Zbarażu – twierdza w typie palazzo in fortezza w Zbarażu (Nowym Zbarażu). Powstała w l. 1620-26 na polecenie Jerzego Zbaraskiego i Krzysztofa Zbaraskiego zaprojektował Henryk van Peene z Flandrii.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zbaraż Stary od 1434 roku był siedzibą bogatego rodu kniaziów zbaraskich, wywodzących się z ruskich Korybutów. W 1474 roku kniaź Wasyl Nieświcki nie mogąc obronić się przed Tatarami spłonął w zamku z całą załogą. Zamek odbudowano, ale w 1589 roku został znów zniszczony przez Tatarów. Budowę nowego zamku rozpoczęto w 1620 roku[1]. Zamek otoczony przez ziemne fortyfikacje, wykonane przy udziale Krzysztofa Arciszewskiego był nieskutecznie oblegany przez Kozaków w 1649 roku. Oblężenie to opisał Henryk Sienkiewicz w Ogniem i Mieczem.
W czasie wojny z Turcją 1672-1676 w sierpniu 1675 roku polska załoga odparła przy pomocy 30 dział dwa szturmy wojsk tureckich, po czym została zaatakowana od wewnątrz przez chłopów, którzy schronili się w jego murach. Pod warunkiem oszczędzenia życia 2 sierpnia chłopi poddali zamek, lecz Turcy nie dotrzymali obietnicy i wszystkich wyrżnęli. Po odbiciu zamku ks. Dymitr Jerzy Wiśniowiecki naprawił uszkodzenia.
W 1682 roku zamek przeszedł w ręce Potockich[1]. Następnie zajęty przez Rosjan w 1707 roku w czasie III wojny północnej i w 1734 roku w czasie wojny o sukcesję polską. W XVIII wieku zamek w ruinie dalej należał do rodu Potockich. Na początku XIX wieku Potoccy sprzedali zamek Lubomirskim. W zamku rezydował przez pewien czas generał Józef Bem[1]. Zniszczony poważnie przez Rosjan w 1914 roku podczas I wojny światowej.
W drugiej połowie lat 30. XX wieku z inicjatywą odbudowy zamku wystąpiło stowarzyszenie Związku Oficerów Rezerwy RP z Tarnopola (prezes Władysław Sardecki, wiceprezesi płk. dypl. Mieczysław Mozdyniewicz, mjr Włodzimierz Krynicki)[2][1]. Po 1945 roku częściowo zburzony. Obecnie zespół ukraińskich muzeów: Muzeum Historyczno-krajoznawczego, Muzeum Iwana Praszki oraz Muzeum Chleba.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Twierdza została zbudowana na planie kwadratu o boku 88 metrów z czterema bastionami w narożach o wysokości 23 metrów z kazamatami i fosą o szerokości 20 metrów. Zamkowe lochy ciągną się aż pod klasztor bernardynów. Do wnętrza zamku prowadzi barokowa dwupiętrowa brama.
W pobliskiej wsi Zbaraż Stary znajdował się poprzedni zamek rodu Zbaraskich.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 159-174. ISBN 83-244-0024-9.
- ↑ Zamek zbarazki odbudowują oficerowie rezerwy. „Wschód”. Nr 6, s. 2, 20 marca 1936.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Rąkowski: Podole Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 85-87. ISBN 83-89188-46-5.
- Stanisław Sławomir Nicieja, Twierdze kresowe Rzeczypospolitej, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 159-174, ISBN 83-244-0024-9, ISBN 978-83-244-00249, OCLC 77510106.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Legenda Zbaraża
- Zamek w Zbarażu na youtube.com.
- Zamek w Zbarażu na filmie z drona, 2018.