Lista państw Azji

Lista państw Azji – lista państw i terytoriów zależnych Azji.

Na terenie Azji znajduje się 48 państw oraz 5 terytoriów zależnych Australii i Wielkiej Brytanii. Ponadto niewielkie fragmenty lądów zaliczane tradycyjnie do kontynentu azjatyckiego stanowią integralne części terytoriów dwóch państw europejskich – Grecji (Chios, Lesbos i azjatycka część Sporad Południowych) i Ukrainy (Wyspa Tuzła); a także jednego afrykańskiego – Egiptu (Półwysep Synaj). Największym państwem Azji jest Rosja (17 098 242 km²), a najmniejszym – Malediwy (298 km²). Najbardziej zaludnionym państwem Azji jest Chińska Republika Ludowa (1 410 539 758 mieszkańców) a najmniej – również Malediwy (390 164 mieszkańców), przy czym najmniej zaludnionym państwem położonym na stałym lądzie jest Bhutan (867 775 mieszkańców). Ponadto w Azji funkcjonuje 5 państw nieuznawanych na arenie międzynarodowej.

Mapa

Lista państw

Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]	Głowa państwa	Kod ISO
Afganistan افغانستان (dari) افغانستان (paszto)	Kabul کابل (dari i paszto)	Islamski Emirat Afganistanu امارت اسلامی افغانستان (dari) د افغانستان اسلامي امارت i (paszto)	dari, paszto	652 230 km²	38 346 720	afgani	emir Hibatullah Achundzada	AFG
Arabia Saudyjska السعودية	Rijad الرياض	Królestwo Arabii Saudyjskiej المملكة العربيّة السّعوديّة	arabski	2 149 690 km²	35 354 380	rial saudyjski	król Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud	SAU
Armenia Հայաստան	Erywań Երևան	Republika Armenii Հայաստանի Հանրապետություն	ormiański	29 743 km²	3 000 756	dram	prezydent Wahagn Chaczaturian	ARM
Azerbejdżan Azərbaycan	Baku Bakı	Republika Azerbejdżanu Azərbaycan Respublikası	azerbejdżański	86 600 km²	10 353 296	manat azerbejdżański	prezydent İlham Əliyev	AZE
Bahrajn البحرين	Manama المنامة	Królestwo Bahrajnu ‏مملكة البحرين	arabski	760 km²	1 540 558	dinar bahrajski	król Hamad ibn Isa Al Chalifa	BHR
Bangladesz বাংলাদেশ	Dhaka ঢাকা	Ludowa Republika Bangladeszu গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ	bengalski	148 460 km²	165 650 475	taka	prezydent Shahabuddin Chuppu	BGD
Bhutan འབྲུག་ཡུལ	Thimphu ཐིམ་ཕུ	Królestwo Bhutanu འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་	dzongkha	38 394 km²	867 775	ngultrum rupia indyjska	król Jigme Khesar Wangchuck	BTN
Brunei Brunei	Bandar Seri Begawan Bandar Seri Begawan	Państwo Brunei Darussalam Negara Brunei Darussalam	malajski	5765 km²	478 054	dolar brunejski	sułtan Hassanal Bolkiah	BRN
Chiny中国	Pekin 北京	Chińska Republika Ludowa 中華人民共和國	chiński	9 596 960 km²	1 410 539 758	renminbi	przewodniczący ChRL Xi Jinping	CHN
Cypr Κύπρος (grecki) Kıbrıs (turecki)	Nikozja Λευκωσία(grecki) Lefkoşa (turecki)	Republika Cypryjska Κυπριακή Δημοκρατία (grecki) Kıbrıs Cumhuriyeti (turecki)	grecki, turecki	9251 km²	1 259 102	euro	prezydent Nikos Christodulidis	CYP
Filipiny Philippines (angielski) Pilipinas (filipiński)	Manila Manila (angielski) Maynila (filipiński)	Republika Filipin Republic of the Philippines (angielski) Republika ng Pilipinas (filipiński)	angielski, filipiński	300 000 km²	114 597 229	peso filipińskie	prezydent Ferdinand Marcos Jr.	PHL
Gruzja საქართველო	Tbilisi თბილისი	Gruzja საქართველო	gruziński	69 700 km²	4 935 518	lari	prezydent Salome Zurabiszwili	GEO
Indie India (angielski) भारत (hindi)	Nowe Delhi New Delhi (angielski) नई दिल्ली (hindi)	Republika Indii Republic of India (angielski) भारत गणराज्य (hindi)	angielski, hindi	3 287 263 km²	1 389 637 446	rupia indyjska	prezydent Ram Nath Kovind	IND
Indonezja^[a] Indonesia	Dżakarta Jakarta	Republika Indonezji Republik Indonesia	indonezyjski	1 904 569 km²	277 329 163	rupia indonezyjska	prezydent Joko Widodo	IDN
Irak الْعِرَاق (arabski) عێراق (kurdyjski)	Bagdad بغداد (arabski) بەغداد (kurdyjski)	Republika Iraku جمهورية العراق (arabski) کۆماری عێراق (kurdyjski)	arabski, kurdyjski	438 317 km²	40 462 701	dinar iracki	prezydent Abdul Latif Raszid	IRQ
Iran ايران	Teheran تهران	Islamska Republika Iranu ‏جمهوری اسلامی ایران	perski	1 648 195 km²	86 758 304	rial irański	najwyższy przywódca Ali Chamenei	IRN
Izrael יִשְרָאֵל	Jerozolima^[b] ירושלים	Państwo Izrael ‏מדינת ישראל	hebrajski	20 770 km²^[c]	8 914 885	nowy izraelski szekel	prezydent Jicchak Herzog	ISR
Japonia^[d] 日本	Tokio 東京	Japonia 日本国	japoński	377 915 km²	124 214 766	jen	cesarz Naruhito	JPN
Jemen^[e] ‏اليمن	Sana صنعاء	Republika Jemeńska ‏الجمهوريّة اليمنية	arabski	527 968 km²	30 984 689	rial jemeński	przewodniczący Raszad al-Alimi	YEM
Jordania الأردن	Amman عمان	Haszymidzkie Królestwo Jordanii المملكة الأردنية الهاشمية	arabski	89 342 km²	10 998 531	dinar jordański	król Abdullah II	JOR
Kambodża កម្ពុជា	Phnom Penh ភ្នំពេញ	Królestwo Kambodży ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា	khmerski	181 035 km²	16 713 015	riel kambodżański	król Norodom Sihamoni	KHM
Katar قطر	Doha الدوحة	Państwo Katar دولة قطر	arabski	11 586 km²	2 508 182	rial katarski	emir Tamim ibn Hamad Al Sani	QAT
Kazachstan^[f] Қазақстан (kazachski) Казахстан (rosyjski)	Astana Астана (kazachski i rosyjski)	Republika Kazachstanu Қазақстан Республикасы (kazachski) Республика Казахстан (rosyjski)	kazachski, rosyjski	2 724 900 km²	19 398 331	tenge	prezydent Kasym-Żomart Tokajew	KAZ
Kirgistan Кыргызстан (kirgiski) Киргизия (rosyjski)	Biszkek Бишкек (kirgiski i rosyjski)	Republika Kirgiska Кыргыз Республикасы (kirgiski) Киргизская Республика (rosyjski)	kirgiski, rosyjski	199 951 km²	6 071 750	som	prezydent Sadyr Dżaparow	KGZ
Korea Południowa 한국	Seul 서울	Republika Korei 대한민국	koreański	99 720 km²	51 844 834	won południowokoreański	p.o. prezydenta Han Duck-soo	KOR
Korea Północna 조선	Pjongjang 평양	Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna 조선민주주의인민공화국	koreański	120 538 km²	25 955 138	won północnokoreański	najwyższy przywódca Kim Dzong Un	PRK
Kuwejt الكويت	Kuwejt الكويت	Państwo Kuwejt دولة الكويت	arabski	17 818 km²	3 068 155	dinar kuwejcki	emir Miszal al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah	KWT
Laos Lao	Wientian ວຽງຈັນ	Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna Sathalanalat Paxathipatai Paxaxôn Lao	laotański	236 800 km²	7 749 595	kip	prezydent Thongloun Sisoulith	LAO
Liban لبنان	Bejrut بيروت	Republika Libanu الجمهوريّة اللبنانيّة	arabski	10 400 km²	5 296 814	funt libański	prezydent Joseph Aoun	LBN
Malediwy ދިވެހިރާއްޖެ	Male މާލެ	Republika Malediwów ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ	malediwski	298 km²	390 164	rupia malediwska	prezydent Ibrahim Solih	MDV
Malezja Malaysia (angielski) Malaysia (malajski)	Kuala Lumpur^[g] Kuala Lumpur (angielski i malajski)	Malezja Malaysia (angielski) Malaysia (malajski)	angielski, malajski	329 847 km²	33 871 431	ringgit	król Tengku Abdullah	MYS
Mjanma မြန်မာ	Naypyidaw နေပြည်တော်	Republika Związku Mjanmy ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်	birmański	676 578 km²	57 526 449	kiat	p.o. prezydenta Min Aung Hlaing	MMR
Mongolia Монгол улс	Ułan Bator Улаанбаатар	Mongolia Монгол улс	mongolski	1 564 116 km²	3 227 863	tugrik	prezydent Uchnaagijn Chürelsüch	MNG
Nepal नेपाल	Katmandu काठमाडौं	Nepal नेपाल	nepalski	147 181 km²	30 666 598	rupia nepalska	prezydent Bidhya Devi Bhandari	NPL
Oman عُمان	Maskat مسقط	Sułtanat Omanu سلطنة عُمان	arabski	309 500 km²	3 764 348	rial omański	sułtan Hajsam ibn Tarik Al Sa’id	OMN
Pakistan Pakistan (angielski) پاکِستان (urdu)	Islamabad Islamabad (angielski) اسلام آباد (urdu)	Islamska Republika Pakistanu Islamic Republic of Pakistan (angielski) اِسلامی جمہوریہ پاکِستان (urdu)	angielski, urdu	796 095 km²	242 923 845	rupia pakistańska	prezydent Arif Alvi	PAK
Rosja^[h] Россия	Moskwa Москва	Federacja Rosyjska Российская Федерация	rosyjski	17 098 242 km²	142 021 981	rubel rosyjski	prezydent Władimir Putin	RUS
Singapur Singapore (angielski) 新加坡 (chiński) Singapura (malajski) சிங்கப்பூர (tamilski)	Singapur Singapore (angielski) 新加坡 (chiński) Singapura (malajski) சிங்கப்பூர (tamilski)	Republika Singapuru Republic of Singapore (angielski) 新加坡共和国 (chiński) Republik Singapura (malajski) சிங்கப்பூர் குடியரசு (tamilski)	angielski, chiński, malajski, tamilski	719 km²	5 921 231	dolar singapurski	prezydent Halimah Yacob	SGP
Sri Lanka ශ්රී ලංකාව (syngaleski) இலங்கை (tamilski)	Sri Dźajawardanapura Kotte ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ (syngaleski) ஸ்ரீ ஜயவர்த்தனபுரம கோட்டே (tamilski)	Demokratyczno-Socjalistyczna Republika Sri Lanki ශ්රී ලංකා ප්රජාතාන්ත්රික සමාජවාදී ජනරජය (syngaleski) இலங்கை சனநாயக சோஷலிசக் குடியரசு (tamilski)	syngaleski, tamilski	65 610 km²	23 187 516	rupia lankijska	prezydent Ranil Wickremesinghe	LKA
Syria سوريا	Damaszek دمشق	Syryjska Republika Arabska الجمهورية العربية السورية	arabski	187 437 km²	21 563 800	funt syryjski	prezydent Ahmad asz-Szara	SYR
Tadżykistan Тоҷикистон	Duszanbe Душанбе	Republika Tadżykistanu Ҷумҳурии Тоҷикистон	tadżycki	144 100 km²	9 119 347	somoni	prezydent Emomali Rahmon	TJK
Tajlandia ประเทศไทย	Bangkok กรุงเทพมหานคร	Królestwo Tajlandii ราชอาณาจักรไทย	tajski	513 120 km²	69 648 117	bat	król Maha Vajiralongkorn	THA
Timor Wschodni Timor-Leste (portugalski) Timór Lorosa’e (tetum)	Dili Díli (portugalski) Díli (tetum)	Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego República Democrática de Timor-Leste (portugalski) Repúblika Demokrátika Timór-Leste (tetum)	portugalski, tetum	14 874 km²	1 445 006	dolar amerykański	prezydent José Ramos-Horta	TLS
Turcja^[i] Türkiye	Ankara Ankara	Republika Turecka Türkiye Cumhuriyeti	turecki	783 562 km²	83 047 706	lira turecka	prezydent Recep Erdoğan	TUR
Turkmenistan Türkmenistan	Aszchabad Aşgabat	Republika Turkmenistanu Türkmenistan Respublikasy	turkmeński	488 100 km²	5 636 011	manat turkmeński	prezydent Serdar Berdimuhamedow	TKM
Uzbekistan Oʻzbekiston	Taszkent Toshkent	Republika Uzbekistanu Oʻzbekiston Respublikasi	uzbecki	447 400 km²	31 104 937	sum	prezydent Shavkat Mirziyoyev	UZB
Wietnam Việt Nam	Hanoi Hà Nội	Socjalistyczna Republika Wietnamu Cộng hòa xã hội nghĩa Việt Nam	wietnamski	331 210 km²	103 808 319	đồng	prezydent Võ Văn Thưởng	VNM
Zjednoczone Emiraty Arabskie الإمارات العربيّة المتّحدة	Abu Zabi أبوظبي	Zjednoczone Emiraty Arabskie الإمارات العربيّة المتّحدة	arabski	83 600 km²	9 915 803	dirham	prezydent Muhammad Al Nahajjan	ARE

Lista państw, których główna część położona jest poza Azją

Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]	Głowa państwa	Kod ISO
Egipt^[j] مصر	Kair القاهرة	Arabska Republika Egiptu ‏جمهوريّة مصر العربيّة	arabski	1 001 450 km²	107 770 524	funt egipski	prezydent Abd al-Fattah as-Sisi	EGY
Grecja^[k] Ελλάδα	Ateny Αθήνα	Republika Grecka Ελληνική Δημοκρατία‏	grecki	131 957 km²	10 432 481	euro	prezydent Ekaterini Sakielaropulu	GRC
Ukraina^[l] Україна	Kijów Київ	Ukraina Україна‏	ukraiński	603 700^[m] km²	41 167 336^[n]	hrywna	prezydent Wołodymyr Zełenski	UKR

Lista państw o ograniczonym, lecz znaczącym uznaniu międzynarodowym

Flaga	Godło	Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy	Powierzchnia	Liczba ludności	Waluta	Głowa państwa	Kod ISO
		Palestyna^[o] فلسطين	Ramallah رام الله	Państwo Palestyna ‏دولة فلسطين	arabski	6242 km²	5 159 076	funt egipski dinar jordański	prezydent Mahmud Abbas	PSE
		Tajwan^[p] 台湾	Tajpej 台北	Republika Chińska^[q] 中華民國	chiński	35 980 km²	23 580 712	dolar tajwański	prezydent Tsai Ing-wen	TWN

Lista państw o niskim lub żadnym uznaniu międzynarodowym

Nazwa państwa^[1]	Stolica^[1]	Pełna nazwa państwa^[1]	Język urzędowy	Powierzchnia	Liczba ludności	Waluta	Głowa państwa
Abchazja^[r] Аҧсны (abchaski) Абха́зия (rosyjski)	Suchumi Аҟəа (abchaski) Сухум (rosyjski)	Republika Abchazji Аҧсны Аҳәынҭқарра (abchaski) Республика Абхазия (rosyjski)	abchaski, rosyjski	8665 km²	244 926	rubel rosyjski	prezydent Asłan Bżanija
Cypr Północny^[s] Kuzey Kıbrıs	Nikozja Lefkoşa	Turecka Republika Cypru Północnego Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti	turecki	3355 km²	326 000	lira turecka	prezydent Ersin Tatar
Osetia Południowa^[t] Хуссар Ирыстон (osetyjski) Южная Осетия (rosyjski)	Cchinwali Цхинвал (osetyjski i rosyjski	Republika Osetii Południowej Республикæ Хуссар Ирыстон (osetyjski) Республика Южная Осетия (rosyjski)	osetyjski, rosyjski	3900 km²	53 532	rubel rosyjski	prezydent Alan Gaglojew

Lista terytoriów zależnych

Nazwa terytorium^[1]	Stolica^[1]	Państwo	Status terytorium	Język urzędowy^[2]	Powierzchnia^[2]	Liczba ludności^[2]	Waluta^[2]	Kod ISO
Akrotiri Akrotiri	Episkopi Cantonment^[u]	Wielka Brytania	terytorium zamorskie	angielski	123 km²	18 195	funt szterling	-
Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego British Indian Ocean Territory	Diego Garcia	Wielka Brytania	terytorium zamorskie	angielski	60 km²	0	funt szterling	IOT
Dhekelia Dhekelia	Episkopi Cantonment^[u]	Wielka Brytania	terytorium zamorskie	angielski	131 km²	15 500	funt szterling	-
Wyspa Bożego Narodzenia Christmas Island	Flying Fish Cove	Australia	terytorium zewnętrzne	angielski	135 km²	2205	dolar australijski	CXR
Wyspy Kokosowe Cocos Islands	West Island	Australia	terytorium zewnętrzne	angielski	14 km²	596	dolar australijski	CCK

Zobacz też

Uwagi

↑ Część terytorium Indonezji – zachodnia część Nowej Gwinei i wyspy przyległe – znajduje się w Oceanii (Melanezja).
↑ Organizacja Narodów Zjednoczonych nie uznaje zwierzchnictwa Izraela nad wschodnią Jerozolimą należącą do Zachodniego Brzegu i okupowaną przez Izrael, w związku z tym nie uznaje Jerozolimy jako stolicy państwa. W mieście znajdują się siedziby władz państwowych – prezydenta, parlamentu, czy Sądu Najwyższego, jednak ambasady większości państw znajdują się w Tel Awiwie. Jerozolimę jako stolicę Izraela uznają niektóre państwa członkowskie ONZ: Rosja, Australia, Czechy, Gwatemala, Honduras, Nauru oraz Stany Zjednoczone.
↑ Uznawane na arenie międzynarodowej terytorium Izraela ma powierzchnię 20 770 km², jednak terytorium deklarowane przez państwo ma powierzchnię 22 072 km² i obejmuje Wzgórza Golan (terytorium sporne z Syrią kontrolowane przez Izrael) i Wschodnią Jerozolimę należącą do Zachodniego Brzegu.
↑ Część terytorium Japonii – archipelag Ogasawara – znajduje się w Mikronezji.
↑ Część terytorium Jemenu – archipelag Sokotra – znajduje się w Afryce.
↑ Część terytorium Kazachstanu znajduje się w Europie.
↑ Stolicą administracyjną Malezji (siedzibą władz państwowych) jest miasto Putrajaya.
↑ Rosja położona jest częściowo w Azji i Europie. Granica między kontynentami przebiega wzdłuż Uralu. Większą część terytorium zalicza się do Azji natomiast większość ludności rozmieszczone jest w części europejskiej, gdzie znajduje się również stolica kraju – Moskwa.
↑ Część terytorium Turcji znajduje się w Europie.
↑ Większość terytorium Egiptu położona jest na kontynencie afrykańskim, natomiast geograficznie część w Azji stanowi półwysep Synaj o powierzchni ok. 61 000 km².
↑ Większość terytorium Grecji jest położona w Europie na Półwyspie Bałkańskim, lecz geograficznie część w Azji stanowią: Lesbos, Chios oraz azjatycka część Sporad Południowych.
↑ Większość terytorium Ukrainy jest położona w Europie, lecz geograficznie część w Azji stanowi wyspa Tuzła, która jest obecnie okupowana przez Rosję.
↑ To dotyczy całej powierzchni Ukrainy wraz z Krymem i miastem Sewastopol.
↑ To dotyczy całej populacji Ukrainy bez Krymu i miasta Sewastopol.
↑ Termin Państwo Palestyna dotyczy struktury politycznej (państwo in statu nascendi). Palestyna, jako niepodległy organizm polityczny, nie jest formalnie uznawana przez Izrael, ale została uznana za państwo przez ONZ. Szereg państw utrzymuje kontakty dyplomatyczne z Autonomią Palestyńską, czyli władzami Palestyny. Państwo Palestyna nie ma obecnie uznanej międzynarodowo suwerenności na żadnym obszarze. Zgodnie z palestyńską konstytucją Palestyna obejmuje dwa dystrykty zajęte przez Izrael w 1967 r.: Strefę Gazy i Zachodni Brzeg.
↑ Państwo de iure będące częścią Chińskiej Republiki Ludowej, de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 11 państw członkowskich ONZ.
↑ Nazwa Republika Chińska jest często zastępowana nazwą Chińskie Tajpej z powodu zastrzeżeń zgłaszanych przez Chińską Republikę Ludową. Nazwa Republika Chińska nie jest oficjalnie uznawana przez Polskę.
↑ Państwo de iure będące częścią Gruzji, od 1992 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 5 państw członkowskich ONZ.
↑ Państwo de iure będące częścią Cypru, od 1983 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez Turcję.
↑ Państwo de iure będące częścią Gruzji, od 1991 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 5 państw członkowskich ONZ.
↑ ^a ^b Siedziba dowództwa dwóch baz: Akrotiri i Dhekelia; brak stolicy.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, wyd. 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Countries – The World Factbook [online], cia.gov [dostęp 2022-06-30] (ang.).

Bibliografia

Wykaz nazw państw i terytoriów, ich stolic i mieszkańców (Wyd. 3, 2007)
CIA – The World Factbook. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].

[u5-3] Część terytorium Indonezji – zachodnia część Nowej Gwinei i wyspy przyległe – znajduje się w Oceanii (Melanezja).

[u6-4] Organizacja Narodów Zjednoczonych nie uznaje zwierzchnictwa Izraela nad wschodnią Jerozolimą należącą do Zachodniego Brzegu i okupowaną przez Izrael, w związku z tym nie uznaje Jerozolimy jako stolicy państwa. W mieście znajdują się siedziby władz państwowych – prezydenta, parlamentu, czy Sądu Najwyższego, jednak ambasady większości państw znajdują się w Tel Awiwie. Jerozolimę jako stolicę Izraela uznają niektóre państwa członkowskie ONZ: Rosja, Australia, Czechy, Gwatemala, Honduras, Nauru oraz Stany Zjednoczone.

[u7-5] Uznawane na arenie międzynarodowej terytorium Izraela ma powierzchnię 20 770 km², jednak terytorium deklarowane przez państwo ma powierzchnię 22 072 km² i obejmuje Wzgórza Golan (terytorium sporne z Syrią kontrolowane przez Izrael) i Wschodnią Jerozolimę należącą do Zachodniego Brzegu.

[u8-6] Część terytorium Japonii – archipelag Ogasawara – znajduje się w Mikronezji.

[u9-7] Część terytorium Jemenu – archipelag Sokotra – znajduje się w Afryce.

[u10-8] Część terytorium Kazachstanu znajduje się w Europie.

[u11-9] Stolicą administracyjną Malezji (siedzibą władz państwowych) jest miasto Putrajaya.

[u12-10] Rosja położona jest częściowo w Azji i Europie. Granica między kontynentami przebiega wzdłuż Uralu. Większą część terytorium zalicza się do Azji natomiast większość ludności rozmieszczone jest w części europejskiej, gdzie znajduje się również stolica kraju – Moskwa.

[u13-11] Część terytorium Turcji znajduje się w Europie.

[u14-12] Większość terytorium Egiptu położona jest na kontynencie afrykańskim, natomiast geograficznie część w Azji stanowi półwysep Synaj o powierzchni ok. 61 000 km².

[u15-13] Większość terytorium Grecji jest położona w Europie na Półwyspie Bałkańskim, lecz geograficznie część w Azji stanowią: Lesbos, Chios oraz azjatycka część Sporad Południowych.

[u16-14] Większość terytorium Ukrainy jest położona w Europie, lecz geograficznie część w Azji stanowi wyspa Tuzła, która jest obecnie okupowana przez Rosję.

[u17-15] To dotyczy całej powierzchni Ukrainy wraz z Krymem i miastem Sewastopol.

[u18-16] To dotyczy całej populacji Ukrainy bez Krymu i miasta Sewastopol.

[u19-17] Termin Państwo Palestyna dotyczy struktury politycznej (państwo in statu nascendi). Palestyna, jako niepodległy organizm polityczny, nie jest formalnie uznawana przez Izrael, ale została uznana za państwo przez ONZ. Szereg państw utrzymuje kontakty dyplomatyczne z Autonomią Palestyńską, czyli władzami Palestyny. Państwo Palestyna nie ma obecnie uznanej międzynarodowo suwerenności na żadnym obszarze. Zgodnie z palestyńską konstytucją Palestyna obejmuje dwa dystrykty zajęte przez Izrael w 1967 r.: Strefę Gazy i Zachodni Brzeg.

[u20-18] Państwo de iure będące częścią Chińskiej Republiki Ludowej, de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 11 państw członkowskich ONZ.

[u21-19] Nazwa Republika Chińska jest często zastępowana nazwą Chińskie Tajpej z powodu zastrzeżeń zgłaszanych przez Chińską Republikę Ludową. Nazwa Republika Chińska nie jest oficjalnie uznawana przez Polskę.

[u22-20] Państwo de iure będące częścią Gruzji, od 1992 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 5 państw członkowskich ONZ.

[u23-21] Państwo de iure będące częścią Cypru, od 1983 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez Turcję.

[u24-22] Państwo de iure będące częścią Gruzji, od 1991 roku de facto niezależne. Na arenie międzynarodowej uznawane przez 5 państw członkowskich ONZ.

[u25-23] Siedziba dowództwa dwóch baz: Akrotiri i Dhekelia; brak stolicy.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, wyd. 6, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2021, ISBN 978-83-254-2587-6 (pol.).

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Countries – The World Factbook [online], cia.gov [dostęp 2022-06-30] (ang.).

[45] Uznawana przez 5 państw

[46] Uznawany przez 1 państwo

[47] Uznawana przez 5 państw

[48] Państwo in statu nascendi; Palestyńskie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę

[49] Uznawana przez 12 państw

[50] W skład azjatyckiej części Sporad Południowych wchodzą następujące wyspy: Agatonisi, Alimia, Arki, Chalki, Farmakonisi, Furni, Ikaria, Jali, Kalimnos, Kalolimnos(inne języki), Kos, Leros, Lewita(inne języki), Lipsi, Mejisti, Nímos(inne języki), Nisiros, Patmos, Pserimos, Ro, Rodos, Samos, Simi, Strongili(inne języki), Telendos(inne języki) oraz Tilos. Natomiast pozostałe wyspy: Armathia(inne języki), Astipalea, Karpatos, Kasos, Kinaros(inne języki), Saria oraz Sýrna(inne języki) geograficznie przynależą do Europy.

[51] Ta integralna część Grecji w Azji składa się z podanych wysp: Andipsary, Chios, Inuses i Psary oraz kilkunastu innych bezludnych wysepek (dodatkowo archipelag Kalogeri, który także należy do tego obszaru, jest włączony geograficznie do Europy, a nie do Azji).

[52] Ta integralna część Grecji w Azji składa się z wyspy Lesbos i kilkunastu innych bezludnych wysepek.

[53] Obecnie okupowana przez Rosję.

[1]

[2]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]

[o]

[p]

[q]

[r]

[s]

[t]

[u]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

[H]

[I]

Państwa	Afganistan Arabia Saudyjska Armenia Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Bhutan Brunei Chiny Cypr Filipiny Gruzja Indie Indonezja Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malediwy Malezja Mjanma Mongolia Nepal Oman Pakistan Rosja Singapur Sri Lanka Syria Tadżykistan Tajlandia Timor Wschodni Turcja Turkmenistan Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie
Terytoria zależne	Akrotiri Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Dhekelia Wyspa Bożego Narodzenia Wyspy Kokosowe
Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym	Abchazja^[A] Cypr Północny^[B] Osetia Południowa^[C] Palestyna (Autonomia Palestyńska)^[D] Republika Chińska (Tajwan)^[E]
Integralne części państw położonych poza Azją	Azjatyckie Sporady Południowe (część Grecji)^[F] Chios (część Grecji)^[G] Lesbos (część Grecji)^[H] Półwysep Synaj (część Egiptu) Tuzła (część Ukrainy)^[I]