Latacz (rejon czortkowski)
48°49′45″N 25°29′07″E/48,829167 25,485278 Ruiny kaplicy w Lataczu (2016) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3554 | ||||
| Kod pocztowy |
48621 | ||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||||
| 48°49′45″N 25°29′07″E/48,829167 25,485278
| |||||
Latacz (ukr. Литячі) – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie czortkowskim, nad Dniestrem.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
W 1424 wielki książę litewski Witold Kiejstutowicz nadał Latacz szlachcicowi Teodorykowi z Buczacza i Jazłowca.[1]
W połowie XVIII w. właścicielem wsi był Rudolf Oettykier. W 1750 roku w pobliskich Zaleszczykach wybudował on fabrykę sukna a jako robotników sprowadził z Saksonii i Prus Niemców wyznania luterańskiego, tymczasowo osadzając ich również w Lataczu[2].
W 1764 w Lataczu urodził się gen. Józef Toliński.
Do wybuchu II wojny światowej dziedzicem wsi był urodzony w 1889 hr. Michał Krasnopolski herbu Topór.
Podczas pierwszej okupacji sowieckiej władze zesłały do łagrów 8 Polaków i 5 Ukraińców z Latacza[3].
14 grudnia 1943 roku, podczas okupacji niemieckiej, ukraińscy nacjonaliści zabili 9 Polaków, w tym 6-osobową rodzinę Karpiaków[3][4].
Zgodnie ze sprawozdaniem Komitetu Ziem Wschodnich na przełomie lat 1943-1944 w odpowiedzi na działalność ukraińskich nacjonalistów władze niemieckie spacyfikowały ukraińską część Latacza. Sprawozdanie nie podaje szczegółów pacyfikacji[5].
W nocy z 15 na 16 stycznia 1945 roku, podczas drugiej okupacji sowieckiej, oddziały UPA zabiły w Lataczu od 74 do 90 Polaków a 60 raniły. Pozostali przy życiu ewakuowali się do Tłustego[3][6][7][8].
Zamek, dwór
[edytuj | edytuj kod]- czworoboczny Zamek w Lataczu obronny istniał w miejscowości do XVIII w. Posiadał cztery baszty na rogach. Do kamiennej baszty, zachowanej do 1939 roku, i przylegającego do niej skrzydła, Jan Sebastian Heydel dobudował parterowy dwór[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kazimierz hr. Stadnicki. Wspomnienie o Abdankach-Konopkach, Buczackich i Jazłowieckich. „Przewodnik naukowy i literacki”, s. 147—148. [dostęp 2017-09-13].
- ↑ Henryk Lepucki: Działalność kolonizacyjna Marii Teresy i Józefa II w Galicji 1772-1790 : z 9 tablicami i mapą. Lwów: Kasa im. J. Mianowskiego, 1938, s. 26.
- ↑ a b c Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 437-438, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- ↑ Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”, Kraków 2011, ISBN 978-83-08-04576-3, s. 232
- ↑ Lucyna Kulińska, Dzieje Komitetu Ziem Wschodnich na tle losów ludności polskich Kresów w latach 1943-1947. Tom II. Kraków 2001, ISBN 83-85827-72-2, s.734
- ↑ Ryszard Kotarba, Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej w województwie tarnopolskim w latach 1939-1945. Próba bilansu, [w:] Polska-Ukraina: trudne pytania, t.6, s.263
- ↑ Grzegorz Hryciuk, Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005, s. 312, ISBN 83-7441-121-X, OCLC 830722458.
- ↑ Lucyna Kulińska, Dzieje Komitetu Ziem Wschodnich na tle losów ludności polskich Kresów w latach 1943-1947. Tom I. Kraków 2002, ISBN 83-88527-32-0, s. 328
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 181-1, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Latacz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 97.
- Latacz na stronie Rady Najwyższej Ukrainy