Belize
| |||||
| Dewiza: (łac.) Sub Umbra Floreo (W Cieniu Kwitnę) | |||||
| Hymn: God Save the Queen - hymn królewski | |||||
| |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Typ państwa | |||||
| Głowa państwa | |||||
| w jej imieniu | |||||
| Szef rządu | |||||
| Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
| Liczba ludności (2017) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| PKB (2017) • całkowite • na osobę |
|||||
| PKB (PSN) (2017) • całkowite • na osobę |
| ||||
| Waluta |
dolar belizeński (BZD) | ||||
| Niepodległość | |||||
| Strefa czasowa |
UTC -6 | ||||
| Kod ISO 3166 |
BZ | ||||
| Domena internetowa | |||||
| Kod samochodowy |
BH | ||||
| Kod samolotowy |
V3 | ||||
| Kod telefoniczny |
+501 | ||||
| |||||
Belize – państwo w Ameryce Środkowej leżące na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczące z Meksykiem (długość granicy 250 km), a na zachodzie z Gwatemalą (266 km).
Geografia
W północnej części kraju rozciąga się nadbrzeżna nizina, w wielu miejscach silnie zabagniona. W południowym Belize ciągnie się pasmo gór Maya, z najwyższym szczytem kraju Victoria Peak (1122 m n.p.m.). Wzdłuż wybrzeża natrafić można na liczne laguny. Kilkanaście kilometrów dalej ciągnie się łańcuch niewielkich wysepek koralowych (cayes), tworzących barierę koralową. Kilkadziesiąt kilometrów od północnej części wybrzeża znaleźć można większe wyspy, m.in. Ambergris Caye i Turneffe.
W Belize panuje wilgotny klimat równikowy z krótką porą suchą od lutego do kwietnia. Roczne sumy opadów dochodzą do 2000 mm, a średnie temperatury miesięczne wahają się od 23 °C w grudniu do 28 °C w czerwcu. Wybrzeża Belize są często nawiedzane przez huragany. Jeden z nich zniszczył w 1961 roku dawną stolicę kraju Belize City, stąd też podjęto decyzję o budowie nowej stolicy Belmopan.
Blisko połowę powierzchni kraju zajmują wilgotne lasy równikowe. Jedynie w nieco mniej wilgotnych miejscach zastępują je suche lasy podzwrotnikowe i sawanny. Natomiast wybrzeża porastają namorzyny.
Historia
Początkowo (1500 p.n.e.–900 n.e.) teren Belize obejmowała cywilizacja Majów. Belize, wcześniej znane jako Honduras Brytyjski, było jedyną brytyjską kolonią w kontynentalnej części Ameryki Środkowej. Nie utrzymało się tu osadnictwo hiszpańskie, a pierwszymi stałymi osadnikami byli brytyjscy drwale, którzy przybyli tu w pierwszej połowie XVII wieku. W 1862 roku Honduras Brytyjski został oficjalnie ogłoszony brytyjską kolonią. Swoje roszczenia do tego terytorium wysunęła wówczas Gwatemala, uznając go za integralną część swojego terytorium. W latach 60. XX wieku rozpoczął się proces zmierzający do przyznania niepodległości ostatniej kolonii w tej części Ameryki Środkowej. Nowa konstytucja z 1964 roku nadawała Hondurasowi Brytyjskiemu wewnętrzną autonomię. W 1973 zmieniono nazwę na obowiązującą do dziś. Na podstawie dwóch rezolucji ONZ z 1975 i 1980 Belize uzyskało niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1981 roku. Belize weszło w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów i zachowało na swoim terytorium brytyjskie bazy wojskowe. Władze niepodległego Belize odrzuciły też propozycje przyłączenia się do Gwatemali[2]. System polityczny kraju zdominowała Zjednoczona Partia Ludowa. W styczniu 2005 doszło w stolicy Belize do zamieszek z powodu ogłoszenia wzrostu podatków[3].
Ustrój polityczny
Belize, podobnie jak wiele innych państw członków Wspólnoty Narodów, jest monarchią konstytucyjną, a głową państwa jest brytyjska królowa Elżbieta II. Belize ma dwuizbowy parlament.
Podział administracyjny
Belize podzielone jest na 6 dystryktów (district (s)):
Społeczeństwo
Główną grupą etniczną w Belize są Murzyni, Mulaci i Metysi, którzy stanowią blisko 3/4 ludności. Metysi stanowią 52,9%, Mulaci 25,9%, Majowie 11,3%, Garifuna czyli potomkowie Murzynów i Indian 8%, Indo-Pakistańczycy 3,9%, mennonici 3,6%, biali 1,2%, Azjaci 1% a pozostali 1,2%[4].
Językiem urzędowym Belize jest angielski, choć wielu mieszkańców posługuje się językiem kreolskim. Indiańscy mieszkańcy Belize posługują się ciągle językami Majów. Przy granicy z Gwatemalą często można usłyszeć język hiszpański.
Religia
Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center[5][6][7]:
- Katolicyzm: 49,9%
- Protestantyzm: 35,4%
- Brak religii: 8,9%
- Inni chrześcijanie: 1,9% (w tym Świadkowie Jehowy i mormoni)
- Tradycyjne religie plemienne: 1,5%
- Judaizm: 1,0%
- Buddyzm: 0,5%
- Hinduizm: 0,2%
- Islam: 0,1%
- Inne religie: 0,6%
Gospodarka
Gospodarka Belize opiera się na rolnictwie i leśnictwie. Na eksport uprawia się trzcinę cukrową, rośliny cytrusowe i banany. Ponadto na rynek wewnętrzny uprawia się kukurydzę, ryż, fasolę i bataty. Lasy Belize dostarczają wiele cenionych gatunków drewna, m.in. mahoń, cedrzyniec, palisander czy sosnę. Gospodarka leśna Belize prowadzona jest w sposób racjonalny czyli duży nacisk kładzie na zalesianie. Innym wartościowym produktem leśnym, jest pozyskiwany z drzewa pigwicy właściwej sok chicle, który służy jako surowiec do produkcji gumy do żucia. Na wybrzeżu rozwinięte jest w niewielkim stopniu rybołówstwo morskie, głównie homarów, krewetek i langust.
Przemysł Belize jest stosunkowo słabo rozwinięty, głównie z powodu braku większych ilości bogactw mineralnych. Rozwinął się na niewielką skalę przemysł drzewny i spożywczy (produkcja cukru, przetwórstwo owoców).
W Belize nie ma linii kolejowych, a sieć drogowa jest stosunkowo słabo rozwinięta, poza jedynie północną częścią kraju. Główny port morski i lotniczy kraju znajduje się w starej stolicy – Belize City.
Święta państwowe
| Data | Polska nazwa | Oryginalna nazwa |
|---|---|---|
| 1 stycznia | Nowy Rok | New Year’s Day |
| 9 marca | Dzień Barona Blissa | Baron Bliss Day |
| Wielki Piątek, Poniedziałek Wielkanocny |
Good Friday, Easter Monday | |
| 21 kwietnia | Urodziny Królowej | Queen’s Birthday |
| 1 maja | Święto Pracy | Labour Day |
| 24 maja | Dzień Wspólnoty Narodów | Commonwealth Day |
| 10 września | Święto Św. George'a Caye | St. George’s Caye Day |
| 21 września | Dzień Niepodległości | Independence Day |
| 12 października | Święto Ameryki | Pan American Day |
| 19 listopada | Święto Garifunów | Garifuna Settlement Day |
| 25 grudnia | Boże Narodzenie | Christmas Day |
| 26 grudnia | drugi dzień Bożego Narodzenia | Boxing Day |
Przypisy
- ↑ a b c d e Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2017: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2018. [dostęp 2018-04-18]. (ang.).
- ↑ Belize. Historia.
- ↑ Adele Ramos: Timeline of unrest in Belize. amandala.com.bz, 27 września 2005. [dostęp 2016-10-27]. (ang.).
- ↑ The Wolrd Factbook
- ↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-26].
- ↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-26].
- ↑ Belize. CIA The World Factbook. [dostęp 2014-06-26].
Linki zewnętrzne
| Absolutne | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konstytucyjne |
| ||||||||||
| Elekcyjne | |||||||||||
| Plemienne |
| ||||||||||
| Członkowie pełni | |
|---|---|
| Członkowie stowarzyszeni |
