Polska służba uzbrojenia w wojnie polsko-bolszewickiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Polska służba uzbrojenia w wojnie polsko-bolszewickiej – organizacja i działania służby uzbrojenia w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Służba uzbrojenia w okresie wojny polsko-bolszewickiej zapewniała zaopatrzenie zarówno wojsk operacyjnych, jak i tyłowych w broń i amunicję. Na szczeblu armii znajdował się park uzbrojenia armii, kompanie parkowe, a także warsztaty uzbrojenia o numerze takim samym jak macierzysta armia. Dysponowano także specjalnymi pociągami amunicyjnymi. W związku taktycznym znajdowały się parki uzbrojenia oraz warsztaty uzbrojenia. W oddziałach i pododdziałach nie było przedstawicieli tej służby. Uzbrojenie i amunicja dostarczane były do oddziałów przez czołówki wystawiane przez parki uzbrojenia dywizji[1].

Organy naczelne służby uzbrojenia[edytuj | edytuj kod]

W ramach Departamentu Techniczno-Artyleryjskiego Ministerstwa Spraw Wojskowych[a], w grudniu 1918 utworzono Sekcję Zaopatrywań kierowaną przez płk. Władysława Ostromęckiego. Posiadała ona wydziały: broni ręcznej i pocisków, ładunków, naboi oraz chemiczny. W tym samym czasie powstała też Sekcja Broni, na czele z ppłk. Eugeniuszem Mireckim i z wydziałami: armat, broni ręcznej, broni białej i przyrządów pomocniczych oraz wozów specjalnych. Kolejna sekcja to Sekcja Amunicji z ppłk. Ottokarem Brzeziną i wydziałami: pocisków i naboi armatnich, ładunków i naboi do broni ręcznej oraz min i bomb ręcznych. Zadaniem tych komórek było dostarczanie armii uzbrojenia, amunicji i innego wyposażenia[3]. Przy Departamencie Artylerii powstał także Wydział Statystyczny zajmujący się ewidencją uzbrojenia i amunicji oraz nadzorem nad ich konserwacją[4]. W lutym 1920 nastąpiła reorganizacja MSWojsk. Wówczas powstał między innymi Departament Uzbrojenia kierowany przez gen. Antoniego Kaczyńskiego z sekcjami: zaopatrzenia ppłk. Bronisława Żuka, broni ppłk. Eugeniusza Mireckiego i amunicyjnej ppłk. Brzeziny. Departament współpracował z Oddziałem IV Zaopatrzenia i Komunikacji sztabu MSWojsk. ppłk. Franciszka Fabrego[b] i Oddziałem I Operacyjno-Mobilizacyjnym płk. Rudolfa Pricha[5].

Struktura departamentu[edytuj | edytuj kod]

Struktura departamentu w latach 1918–1920[6]

Departament Techn-Artyleryjski
listopad 1918
Departament Artyleryjski
marzec 1919
Departament V Uzbrojenia
luty 1920
Sekcje Ogólna (kancelaria) Ogólna (kancelaria) Organizacyjno-inspekcyjna
Zaopatrzenia Zaopatrzenia Zaopatrzenia
Broni Broni Broni
Amunicji Amunicji Amunicji
Naukowo- Doświadczalna Chemiczna
Inspekcja odbiorcza
Wydział surowców
Biuro techniczne

Służba uzbrojenia w strukturach polowych[edytuj | edytuj kod]

Wraz z powstaniem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w jego składzie znalazł się Oddział IV Techniczny zajmujący się sprawami uzbrojenia oraz technicznego zapatrzenia. W marcu 1919, po reorganizacji naczelnych władz wojskowych i utworzeniu Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa WP, sprawy uzbrojenia wojsk operacyjnych znalazły się w gestii Oddziału IV „Główne Kwatermistrzostwo”[c]. Od grudnia 1919 był to Oddział IV Materiałowy podległy II zastępcy, Głównemu Kwatermistrzowi. W strukturach kwatermistrzostwa frontu znajdowała się Sekcja Uzbrojenia, zaś w sztabie armii w jego Oddziale IV także Sekcja Uzbrojenia[5].

Oddziały służby uzbrojenia

Na szczeblu ND WP występował rezerwowy Park Uzbrojenia Armii, kompanie parkowe oraz Warsztaty Uzbrojenia Armii, a na szczeblu frontu (armii) znajdowały się parki uzbrojenia[d] oraz kompanie parkowe i warsztaty uzbrojenia o numerze jak macierzysta armia. W dywizjach piechoty i brygadach jazdy znajdowały się parki uzbrojenia dywizji (brygady) oraz warsztaty uzbrojenia[e]. Niektóre dywizje piechoty dysponowały etatowymi pociągami amunicyjnymi. W oddziałach i pododdziałach nie było etatowych przedstawicieli tej służby. Uzbrojenie i amunicja dostarczane były do oddziałów przez czołówki wystawiane przez dywizyjne parki uzbrojenia[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Od grudnia 1918 w oficjalnych dokumentach Departament Techniczno-Artyleryjski ujmowany był jako Departament Artyleryjski[2].
  2. Oddział IV Zaopatrzenia i Komunikacji odpowiadał za zakupy uzbrojenia i amunicji w kraju i za granicą oraz sprawował pieczę nad krajowym przemysłem wojennym. Administrował też zdobycznym uzbrojeniem i wyposażeniem oraz pozostałym po państwach zaborczych poprzez Sekcję Zdobyczy Wojennych[5].
  3. W drugiej połowie 1920 Oddziałem IV Materiałowym kierował ppłk Stanisław Kwaśniewski.
  4. W skład parku uzbrojenia armii wchodziły 2–3 kompanie parkowe, a w skład parku uzbrojenia dywizji 2–3 plutony parkowe[7].
  5. Armijne i dywizyjne parki uzbrojenia zostały rozwiązane w 1921[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]