Bitwa pod Sokołówką
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
27 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Sokołówką | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Sokołówką – walki polskiego 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych z sowiecką 2 Brygadą 8 Dywizji Kawalerii toczone w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie lipca i sierpnia na ukraińskim teatrze działań wojennych toczyły się walki pod Brodami i Beresteczkiem. Stanowiły one fazę wstępną wielkiej operacji nazwanej w polskiej historiografii Bitwą Lwowską[1]
Po pięciu dniach bitwy, szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę polską. Jednak sytuacja na Froncie Północnym, a szczególnie upadek Brześcia, zmusiła Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego do przerwania bitwy[2].
W tym czasie dowódca sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego Aleksander Jegorow nakazał 1 Armii Konnej Budionnego zdobyć Lwów[3].
Po nieudanych próbach zatrzymania 1 Armii Konnej na wschód od Bugu, dowódca Frontu Południowego, gen. Wacław Iwaszkiewicz, wydał 14 sierpnia rozkaz zajęcia nowej linii obrony, przebiegającej wzdłuż górnego biegu Bugu i Strypy[4][5]. Dowódca 6 Armii, broniącej linii rzek Bugu, Strypy i Dniestru, skierował 5. i 6 Dywizję Piechoty oraz 1 Dywizję Jazdy do osłony Lwowa, a 12. i 13 Dywizja Piechoty miały wykonać uderzenie w lewe skrzydło i tyły nieprzyjaciela, dążącego pod Lwów[6][7].
Po ustabilizowaniu położenia pod Lwowem, dowódca 6 Armii gen. Władysław Jędrzejewski nakazał zorganizować natarcie na Chodorów siłami 1 Brygady Jazdy z rejonu Bóbrki, dwubatalionowej grupy kpt. Wilhelma Todta z rejonu Mikołajowa, a dywizji kawalerii gen. Mychajła Omelianowicza-Pawlenki z Halicza na Rohatyn.
12 Dywizja Piechoty gen. Mariana Januszajtisa-Żegoty otrzymała rozkaz marszu na Pomorzany – Przemyślany – Bóbrkę[8]. Od 20 do 28 sierpnia z powodzeniem walczyła pod Bóbrką[9][10].
Walczące wojska
[edytuj | edytuj kod]| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 12 Dywizji Piechoty | gen. Mariana Januszajtis-Żegota | 6 Armia |
| ⇒ 51 pułk piechoty | ppłk Roman Witorzeniec | 12 Dywizja Piechoty |
| →I/51 pułku piechoty | mjr Marian Faff | 51 pułk piechoty |
 Armia Czerwona
| ||
| dowództwo 8 Dywizji Kawalerii | komdiw Witalij Primakow | 14 Armia |
| ⇒ 23 Brygada Kawalerii | 8 Dywizja Kawalerii | |
Walki pod Sokołówką
[edytuj | edytuj kod]Po niepowodzeniach w rejonie Bóbrki i Świrza, dowództwo sowieckie skoncentrowało w rejonie Chlebowic Świrskich oraz we wsiach Sokołówka i Mühlbach część 8 Dywizji Kawalerii Czerwonych Kozaków, zamierzając 27 sierpnia uderzyć w skrzydło polskiej 12 Dywizji Piechoty[11]. Dowódca 12 Dywizji gen. Marian Januszajtis-Żegota, orientując się w zamiarach przeciwnika, postanowił uprzedzić jego działania i nakazał dowódcy 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych ppłk. Romanowi Witorzeńcowi zorganizować wypad.
O świcie 27 sierpnia natarcie na Sokołówkę przeprowadził I/51 pułku piechoty mjr. Mariana Faffa[12]. Aby uzyskać zaskoczenie, zdecydowano się nacierać bez wsparcia artylerii. 1 kompania miała uderzyć frontalnie na Sokołówkę, 4 kompania od południa, a 2 kompania i 3 kompania por. Wiktora Ziółkowskiego miały maszerować lasami i wejść do miejscowości od wschodu. Szykujący się do natarcia Kozacy nie wystawili ubezpieczeń i 4 kompania ppor. Ferdynanda Pichlera zdołała niepostrzeżenie wejść do Sokołówki. Zaskoczona, stojąca już w kolumnach marszowych, 2 Brygada Kawalerii 8 DK poniosła duże straty od ognia broni maszynowej prowadzonego z niewielkiej odległości. Nie mogąc rozwinąć się, próbowała wycofać się do Mühlbach i tam przyjąć ugrupowanie bojowe. Tu wpadła pod ogień 2 i 3 kompanii, które zdążyły już zająć stanowiska. Kozacy zawrócili do centrum Sokołówki, gdzie w międzyczasie dotarła także 1/51 pp. W krzyżowym ogniu czterech polskich kompanii, sowiecka brygada została zdziesiątkowana i przejściowo utraciła zdolność bojową. Poległ dowódca tej brygady[11].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Udany wypad wykonany przez I batalion 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych mjr. Mariana Faffa na 2 Brygadę Kawalerii ze składu 8 Dywizji Kawalerii Czerwonych Kozaków zażegnał niebezpieczeństwo oskrzydlenia oddziałów 12 Dywizji Piechoty działającej w rejonie Bórbki. W wyniku walk sowiecka brygada straciła zdolność bojową. Polacy zdobyli tabory, kancelarię brygady i siedem ckm-ów. Straty batalionu to zaledwie dwóch poległych i ośmiu rannych[11][13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tarczyński (red.) 2002 ↓, s. 7.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 170.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 208.
- ↑ Laskowski (red.) 1934 ↓, s. 585.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 74.
- ↑ Laskowski (red.) 1931 ↓, s. 403.
- ↑ Tarczyński (red.) 2004 ↓, s. 537.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 57.
- ↑ Weber 1928 ↓, s. 27.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 389.
- ↑ Weber 1928 ↓, s. 31.
- ↑ Weber 1928 ↓, s. 32.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.
- Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. IV. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1934.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-122-0.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 2. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-012-7.
- Leopold Weber: Zarys historii wojennej 51-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.