Bitwa pod Jaznem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| |||
| Czas |
18 czerwca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
Rozkaz Naczelnego Wodza o wykonaniu serii wypadów nad Berezyną | ||
| Wynik |
wycofanie się polskich oddziałów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Jaznem – walki polskiego 29 pułku piechoty mjr. Stefana Waltera z oddziałami sowieckiej 18 Dywizją Strzelców toczone nad Berezyną w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]14 maja 1920 ruszyła sowiecka ofensywa wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[1]. 15 Armia Augusta Korka i Grupa Północna Jewgienija Siergiejewa uderzyły na pozycje oddziałów polskich 8 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w ogólnym kierunku na Głębokie. Wykonująca uderzenie pomocnicze 16 Armia Nikołaja Sołłohuba[2] zaatakowała oddziały 4 Armii gen. Stanisława Szeptyckiego i podjęła próbę sforsowania Berezyny pod Murawą[b] i Żukowcem[c] oraz pod Żarnówkami[d] i Niehoniczami[e][3][4]. Wobec skomplikowanej sytuacji operacyjnej, 23 maja rozpoczął się ogólny odwrót wojsk polskich w kierunku zachodnim[5]. Po zatrzymaniu sowieckiej ofensywy Armia Rezerwowa gen. Kazimierza Sosnkowskiego, przy współudziale oddziałów 1. i 4 Armii, zepchnęła przeciwnika na linię rzek Auta i górna Berezyna. W pierwszej dekadzie czerwca front polsko-sowiecki na Białorusi ustabilizował się. W związku z postępami sowieckiej ofensywy na Ukrainie, Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał rozkaz przeprowadzenia na północy serii wypadów na tyły sowieckie, aby stworzyć wrażenie przygotowywania natarcia dużych sił polskich.
Walki pod Jaznem
[edytuj | edytuj kod]17 czerwca 29 pułk piechoty z batalionem 155 pułku piechoty otrzymał rozkaz opanowania Jazna[6]. Plan zakładał uderzenie od czoła sił głównych z równoczesnym obejściem miasta od południowego wschodu[7]. Nocą z 17 na 18 czerwca działania rozpoczął oddział obejścia – III/29 pp i 8 kompania 155 pp[8]. Pod osłoną ciemności przeprawił się przez Autę, ale po pięciokilometrowym marszu napotkał znaczne siły nieprzyjaciela i uwikłał się w ciężkie walki[9]. Rano 18 czerwca uderzyły siły główne 29 pułku piechoty. Miejscowość kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk, ale ostatecznie natarcie polskie zostało załamane[9]. Wobec rosnących strat i braku łączności z oddziałem obejścia, dowódca pułku wydał rozkaz odwrotu na pozycje wyjściowe nad Autą. III batalion poniósł duże straty i również wycofał się na pozycje wyjściowe[10].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]W boju pod Jaznem pułk nie uzyskał powodzenia. Porażka przekreśliła plany polskiego dowództwa oparcia frontu na Dźwinie. Pułk stracił ponad trzystu żołnierzy, w tym ośmiu oficerów[9].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Miejscowość i stacja kolejowa na Białorusi na wschód od Auty.
- ↑ Obecnie Мурава, rejon berezyński.
- ↑ Żukowiec, nad rzeką Berezyną, gm. Dymitrowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 847., obecnie Жукавец, rejon berezyński.
- ↑ Żarnówki, wś przy ujściu rzeki Żarnówki do Berezyny, powiat ihumeński, gm. Pohost, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 626., obecnie Жорнаўка, rejon berezyński.
- ↑ Niehnicze ob. Niehoncze, powiat ihumeński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 76., obecnie Нягонічы, rejon berezyński.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 42.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 33.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 45.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 34.
- ↑ Przyjemski 1929 ↓, s. 13.
- ↑ Bełdowski 1928 ↓, s. 14.
- ↑ Przyjemski 1929 ↓, s. 15.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 166.
- ↑ Bełdowski 1928 ↓, s. 15.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lucjan Bełdowski: Zarys historii wojennej 29-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Tadeusz Przyjemski: Zarys historii wojennej 73-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, „Poza granicami współczesnej Polski”. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.