Bitwa pod Podbrodziem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
12 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Podbrodziem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
wygrana Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Podbrodziem – walki polskiej 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej z sowiecką 15 Dywizją Kawalerii III Korpusu Gaja Gaja w okresie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[1]. Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2]. Ściągnięta z polsko-litewskiej linii demarkacyjnej 2 Dywizja Litewsko-Białoruska gen. Aleksandra Boruszczaka[3] obsadzała rubież obrony Skajtaszyle – Korkożyszki – Dubinka[3]. Oddziały IV Brygady Litewsko-Białoruskiej oraz 8 Dywizja Piechoty obsadziły linię Dzisny[4].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| 2 Dywizja Litewsko-Białoruska | gen. Aleksander Boruszczak[3] | Front Północny |
| IV Brygada Litewsko-Bialoruska | ppłk Stefan Pasławski | |
| ⇒ Białostocki pułk strzelców | 2 D L-B | |
| → I/ Białostockiego ps | kpt. Lewicki | |
| ⇒ Słucki pułk strzelców | 2 DL-B | |
| → I/ Słuckiego ps | ||
| pociąg pancerny „Mściciel” | ||
 Armia Czerwona
| ||
| 15 Dywizja Kawalerii | Aleksandr Matuzienko | III Korpus Kawalerii |
| 10 Dywizja Kawalerii | ||
Walki pod Podbrodziem[edytuj | edytuj kod]
Zaskoczone szybkością działania sowieckiego III Korpusu Kawalerii Gaja Gaja dowództwo polskie wysyłało na trasę jego przypuszczalnego marszu oddziały nie w pełni zorganizowanej i wyszkolonej 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W tym samym czasie sowiecka 15 Dywizja Kawalerii zajęła Dukszty i weszła w rejon Ignalina. 9 lipca Sowieci uderzyli na stację Ignalino[5][6], a po wprowadzeniu do walki 164 Brygady Strzelców i jednej z brygad 10 Dywizji Kawalerii opanowali miasto[5][7].
Sowieci kontynuowali natarcie i następnego dnia zdobyli ważny węzeł kolejowy w Nowych Święcianach. W ich ręce wpadł cały tabor kolejowy i niemal wszystkie zapasy nagromadzone przez polską intendenturę[8].
12 lipca 2 Dywizja Litewsko-Białoruska zamierzała rozpocząć natarcie. Jego celem miało być wyrzucenie III Korpusu Kawalerii Gaja Gaja z rejonu Podbrodzia i Święcian[9]. Jednak Sowieci uprzedzili polską akcję, a o 5.20 ich 15 Dywizja Kawalerii rozpoczęła działania zaczepne przeciw oddziałom polskim. Polacy odparli atak spieszonej kawalerii i jeszcze przed południem wyprowadzili własne uderzenie w kierunku na Podbrodzie. Piechota polska nacierała na miasto od czoła, z równoczesnym obchodzeniem stanowisk sowieckich od północnego zachodu. Wspierały ją trzy baterie artylerii oraz pociąg pancerny „Mściciel”.
Aby powstrzymać atak oddziałów 2 DLB, Sowieci podpalili okoliczne lasy. Polskie natarcie prowadzone było jednak z dużą brawurą i około 12.30 dywizja opanowała Podbrodzie, a sowieckie 85, 90 i 86 pułki kawalerii z dużymi stratami wycofały się w nieładzie. Interweniować musiał osobiście dowódca 15 DK płk Aleksandr Matuzienko, który zatrzymywał i porządkował uchodzące oddziały. Po południu Sowieci przystąpili do kontrataku. Do walki wszedł przybyły właśnie z Witebska 89 pułk kawalerii. Jego natarcie załamało się w ogniu polskiej obrony. Wieczorem oskrzydlona obustronnie 15 Dywizja Kawalerii rozpoczęła odwrót. Tym razem interweniować musiał dowódca korpusu Gaja Dmitrowicz Gaj. Wstrzymał on odwrót 15 DK, a jej dowódcy i szefowi sztabu zagroził sądem wojennym[9].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
2 Dywizja Litewsko-Białoruska pokonała pod Podbrodziem oddziały sowieckiej 15 Dywizji Kawalerii. Sukcesu swojego nie mogła jednak wykorzystać. W tym czasie bowiem 10 Dywizja Kawalerii sforsowała Wilię i zagroziła tyłom polskiej dywizji. 13 lipca 2 DLB musiała rozpocząć odwrót w kierunku Wilna[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ a b c Odziemkowski 1998 ↓, s. 147.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 409.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 155.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 22.
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 11.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 288.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 326.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Marian Różycki, Stefan Dybkowski: Zarys historii wojennej 79-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stanisław Szabłowski, Franciszek Suchomel: Zarys historii wojennej 78-go Słuckiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.