Bitwa pod Starykami i Czernicą
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
2 kwietnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Czernicą | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwa Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Bitwa pod Starykami i Czernicą – walki polskiego 11 pułku piechoty mjr. Aleksandra Zawadzkiego z oddziałami sowieckiej 44 Dywizji Strzelców w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Zimą 1919/1920, na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych, planowanych na wiosnę i lato 1920[3].
2 lutego 1920 pułk opuścił odcinek śląski i transportami kolejowymi został przerzucony na wschód, na front przeciwsowiecki. Po wywagonowaniu w Równem wszedł w skład odwodu ogólnego Frontu Wołyńskiego. Jego I batalion 24 marca został oddany do dyspozycji dowódcy 7 Dywizji Piechoty i odszedł do Korca[4].
Walczące wojska
[edytuj | edytuj kod]| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 7 Dywizji Piechoty | gen. Karol Schubert | Front Wołyński |
| ⇒ 11 pułk piechoty | mjr Aleksander Zawadzki | |
| → II batalion 11 pp | 11 pułk piechoty | |
| → II batalion 11 pp | ||
| ⇒ batalion 26 pułku piechoty | 26 pułk piechoty | |
 Armia Czerwona
| ||
| 44 Dywizja Strzelców | komdiw Iwan Dubowoj | 12 Armia |
Walki pod Starykami i Czernicą
[edytuj | edytuj kod]W marcu 1920 11 pułk piechoty ppłk. Aleksandra Zawadzkiego kwaterował w Równem. W tym czasie sowiecka 44 Dywizja Strzelców koncentrowała swoje oddziały w rejonie w rejonie Starynek i Czernic[5]. Dowództwo polskie zdecydowało się zakłócić sowiecki rytm przygotowań do operacji zaczepnej i zorganizować wypad w rejon sowieckiej koncentracji[6]. Ponieważ pierwszorzutowe polskie oddziały broniły szerokich odcinków frontu, zdecydowano utworzyć oddział wypadowy w oparciu o odwodowy 11 pułk piechoty. 1 kwietnia przewieziono koleją jego II i III batalion oraz pułkową kompanię ciężkich karabinów maszynowych koleją do Zwiahla. Stąd o świcie 2 marca grupa wypadowa pod osobistym dowództwem dowódcy pułku mjr. Zawadzkiego ruszyły na Staryki i Czernice. Manewr osłaniał batalion 26 pułku piechoty. Pododdziały wypadowe przedostały się lasami na tyły przeciwnika i zaatakowały go od wschodu. Wykorzystując zaskoczenie, bez większych strat opanowano wioski[5]. Po uporządkowaniu pododdziałów grupa wypadowa wycofała się przez Hulsk poza Słucz[7]. Wypad na Starzynki i Czernice był zarazem chrztem bojowym 11 pułku piechoty[7].
Dumny ze swych żołnierzy dowódca pułku mjr Aleksander Zawadzki tak napisał w swoim rozkazie dziennym[8]:
Dzień 2 kwietnia 1920 roku złotemi głoskami zostanie zapisany na kartach dziejów 11-go pułku piechoty. Po raz pierwszy bowiem pułk, darzony zaufaniem przełożonych dowództw, pod Czernicą, Starykami i Hulskiem dowiódł, że żołnierz polski jest zawsze nieustraszony w walce z wrogiem swojej Ojczyzny. Świetne zwycięstwo okryło pułk nasz sławą i rozniosło nasze imię we wszystkie zakątki naszej ziemi. Dumny czując się, że stoję na czele takiego bohaterskiego pułku, podziwiam odwagę i męstwo wszystkich swych podwładnych i wierzę, że wieniec sławy zdobyty na polach Czernicy przyozdobi się w najbliższej przyszłości nowymi wawrzynami. Wszystkim oficerom i szeregowym biorącym udział w tej akcji składam serdeczne podziękowanie za złożone dowody zapału i męstwa. Imiona zaś tych, którzy życiem okupili to zwycięstwo pomieszczone będą w historji pułku, niechaj ich przelana krew stanie się bodźcem dla innych do dalszych laurów zwycięstwa. Cześć ich pamięci!
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Udany wypad o blisko trzy tygodnie opóźnił uderzenie nieprzyjaciela na przyczółek w Zwiahlu[9]. Wzięto do niewoli około dwustu jeńców oraz zdobyto cztery działa i trzynaście ckm-ów[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 33.
- ↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 178.
- ↑ Knauer 1930 ↓, s. 7.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 392.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 447.
- ↑ a b Knauer 1930 ↓, s. 9.
- ↑ Knauer 1930 ↓, s. 8–9.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 448.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Roman Knauer: Zarys historji wojennej 11-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.