Bitwa pod Białobrzegami
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
6 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Białobrzegami | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Białobrzegami – część bitwy nad Bugiem. Walki oddziałów polskiej 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty z sowiecką 62 Brygadą Strzelców w czasie II ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[1]. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[3]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę[4].
Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie rozpoczęły wycofanie na linię Bugu[5][6].
Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4 Armia oraz Grupa Poleska do 5 sierpnia będą bronić linii Narew – Orlanka oraz Leśna – Brześć aby umożliwić przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia na lewe skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand[7]. 3 i 4 sierpnia cofająca się znad Niemna 17 Dywizja Piechoty przekroczyła linię Bugu[8].
Walki pod Białobrzegami[edytuj | edytuj kod]
4 sierpnia 69 pułk piechoty obsadził front na odcinku Kosaki – Kiełpiniec[9]. Odcinka frontu od Białobrzegów do Niecieczy bronił podporządkowany 17 DP 60 pułk piechoty z 15 Dywizji Piechoty, a w samych Białobrzegach obronę zorganizował 70 pułk piechoty[8][a]. Nocą z 4 na 5 sierpnia pod stanowiska polskie podeszły sowieckie pododdziały rozpoznawcze. Rano pod Kamieńczykiem przeprawiła się przez Bug 56 Dywizja Strzelców, pobiła polski 60 pułk piechoty i wyszła na prawe skrzydło 70 pułku piechoty[8]. W tym czasie pod Białobrzegi podeszła sowiecka 21 Dywizja Strzelców. W następnym dniu jej 62 Brygada Strzelców uderzyła na stanowiska 70 pułku piechoty broniącego miasta i zmusiła go do odwrotu[10]. Dowódca 17 Dywizji Piechoty wyprowadził kontratak siłami II i III batalionu 70 pułku piechoty, odwodowego batalionu 69 pp oraz 155 pułku piechoty[11]. Po ciężkiej walce miejscowość odzyskano. Oddziały polskie zdobyły 7 ckm i wzięły 60 jeńców. W ciągu dnia przeciwnik jeszcze kilkakrotnie nacierał na Białobrzegi i w godzinach popołudniowych ponownie opanował wieś. Interweniował II/68 pp i odbił miejscowość. Walki trwały do późnych godzin popołudniowych[8][9].
7 sierpnia 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty otrzymała rozkaz opuszczenia linii Bugu, a w następnym dniu jej pułki zostały zluzowane przez 8 Dywizję Piechoty, załadowane na transporty kolejowe w Zieleńcu i przewiezione nad Wkrę do rejonu koncentracji 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 262.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d e f Odziemkowski 2004 ↓, s. 36.
- ↑ a b Filary 1928 ↓, s. 18.
- ↑ Englicht 1929 ↓, s. 18.
- ↑ Englicht 1929 ↓, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Józef Englicht: Zarys historii wojennej 70-go pułku Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Filary: Zarys historii wojennej 69-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów - Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.