Zamek Gryf
50°59′33″N 15°25′17″E/50,992500 15,421389 nr rej. A/853/497 z 12.12.1958[1]
| |
 Najwyższa część ruin zamku o zachodzie słońca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Zniszczono |
1799 (częściowe rozebranie) |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Wacław IV Luksemburski Benesz Chuśnik Schaffgotschowie |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego  | |
Położenie na mapie gminy Gryfów Śląski  | |
| 50°59′33″N 15°25′17″E/50,992500 15,421389
| |
| Strona internetowa | |
Zamek Gryf (niem. Greiffenstein) – ruiny średniowiecznego zamku we wsi Proszówka, na wzgórzu (447 m n.p.m.) panującym nad drogą Gryfów Śląski – Mirsk (obecnie droga wojewódzka nr 361), 6 km na południe od Gryfowa i 2 km na północny wschód od Mirska.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zamek wybudował w XIII wieku książę głogowski Konrad na miejscu dawnego grodu Bobrzan[2]. Do końca XIV wieku znajdował się w rękach książąt świdnickich, później króla czeskiego Wacława IV[2]. W 1419 roku stał się własnością rodu Schaffgotschów i pozostał w ich rękach do 1798 roku[2]. W XVI i XVII wieku był powiększany i umacniany, między innymi poprzez dodawanie attyk do zamku górnego oraz rozbudowę zamku dolnego i bramy wjazdowej[2]. Dwukrotnie był oblegany przez Szwedów, w 1639 roku zamek obronił się, lecz zdobyto go 1645 roku. Sto lat później w 1745 roku zajęły go wojska pruskie, a w roku 1778 był już silną twierdzą[2]. W 1799 roku został częściowo rozebrany na materiał do budowy folwarku usytuowanego poniżej zamku[2]. Od tego czasu pozostaje w ruinie. Obecnie zamek jest własnością prywatną.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Zamek składał się z trzech elementów: zamku górnego, zamku średniego i najmłodszego, a zarazem najsłabiej zachowanego zamku dolnego[2]. Najwyższą część zamku wzniesiono na planie nieregularnego pięcioboku, na północ ulokowano zamek średni, natomiast zamek dolny zajmował największą, wschodnia część[2]. W kaplicy na jednej ze ścian namalowany był swego czasu wizerunek dużego gryfa, od którego pochodzi nazwa zamku[2].
Z pierwotnej substancji budowlanej zachowały się mury zamku górnego oraz fragmenty bramy i wieży wjazdowej na dolnym przedzamczu[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Wejście do zamku, wiosna -
Zamek późną jesienią -
Wejście do górnego zamku -
Zamek górny -
Widok z daleka -
Zamek Gryf na XIX-wiecznej litografii
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2012-01-11].
- ↑ a b c d e f g h i Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 152–158. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Adam Wagner, Murowane budowle obronne w Polsce X-XVIII w., wyd. Bellona, Warszawa 2019
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa: Arkady, 2012, s. 401–402. ISBN 978-83-213-4158-3.
- o właścicielach zamku w:
- * A. Kuzio-Podrucki, Schaffgotschowie. Dzieje wielkiego rodu z Europy Środkowej, Katowice 2024, ISBN 978-8367152-61-7
- A. Kuzio-Podrucki, Schaffgotschowie. Zmienne losy śląskiej arystokracji, Bytom 2007, ISBN 978-83-923733-1-5 – info o książce na stronie: Śląska szlachta i arystokracja
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wratislaviae Amici: Zamek Gryf. wroclaw.hydral.com.pl. [dostęp 2011-02-11].
- Jakub Jagiełło: Zamek Gryf w Proszówce. www.ciekawe-miejsca.net. [dostęp 2011-02-11].
- Opis na zamki.pl
- Archiwalne materiały związane z zamkiem w bibliotece Polona