Pałac w Stroniu Śląskim
 Współczesny wygląd pałacu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. T. Kościuszki 55 |
| Typ budynku |
pałac |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1838 r. |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie Stronia Śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Stronie Śląskie  | |
 50°17′30,23″N 16°52′26,14″E/50,291731 16,873928
| |
Pałac w Stroniu Śląskim – dawna rezydencja właścicieli dóbr w miejscowości Stronie Śląskie (dawniej niem. Seitenberg), w powiecie kłodzkim (województwo dolnośląskie), w formie skromnego pałacu, do którego przylega założenie parkowe. Obecnie budynek jest siedzibą władz samorządowych i burmistrza gminy Stronie Śląskie. Najbardziej znaną właścicielką pałacu była Marianna Orańska.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Pałac położony jest w centrum Stronia Śląskiego, przy ul. Kościuszki 55, w pobliżu skrzyżowania z drogą prowadzącą przez Sienną do Bystrzycy Kłodzkiej[1]. Stanowi część dawnego zespołu dworskiego obejmującego również park, kościół ewangelicki, kaplicę pw. św. Onufrego i budynki gospodarcze[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wiadomo, że już w 1787 roku w miejscu dzisiejszego pałacu istniał dwór. W źródłach pisanych jest określany jako pański dom mieszkalny, a więc dość skromny budynek.
8 kwietnia 1838 roku królewna Marianna Orańska nabyła za 135 000 talarów klucz stroński oraz majątek rycerski Strachocin poprzez agenta dworskiego S. Saula od spadkobierców rodziny von Mutius[2]. Obecny pałac wzniesiono jeszcze tego samego roku w formie prostego, "idyllicznego" pałacu letniego planowanego do wykorzystania w czasie okresowych pobytów właścicielki. Zaprojektowany był zapewne w Berlinie, w stylu klasycystycznym, przez któregoś z architektów szkoły berlińskiej, która wówczas rozpoczynała swoją działalność. Inspirowany był architekturą Karla Fridricha Schinkla.
Przy pałacu, zapewne wkrótce po jego wybudowaniu, urządzono park, który zajął miejsce dawnego folwarku. W 1845 roku stanął w nim efektowny dom myśliwski z ośmioma szczytami. W sąsiedztwie znajdowała się pstrągarnia urządzona w 1874 roku. Po obydwu obiektach współcześnie nie pozostał żaden ślad. W roku 1910 pałac został przebudowany[1].
Architektura i otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Pałac ma charakter prostej, kubicznej budowli o stosunkowo niewielkiej skali[1]. Wzniesiony jest na planie prostokąta, dwutaktowy, nakryty spłaszczonym dachem czterospadowym[1]. Sień przejazdowa w przyziemiu nakryta jest sklepieniem wielopolowym rozdzielonym gurtami, z przęsłami nakrytymi czeską kapą. Elewacje pięcio- lub sześcioosiowe mają cokoły oblicowane ciosami z piaskowca. Boniowaniem podkreślono również portal na fasadzie. Po 1945 roku zniekształcono wygląd elewacji przez zastosowanie nakrapianego tynku.
Wygląd pałacu w pierwszej połowie XIX wieku nie jest w pełni znany. Obecny wystrój elewacji nosi cechy neoklasycystyczne z elementami neorenesansu, a więc został on nieco przekształcony w końcu XIX wieku. Elementami neorenesansowymi jest przemienne, narożne pseudoboniowanie. Budynek ma charakter bardzo skromnego pałacu, nie obliczonego na cele reprezentacyjne, lecz raczej na wygodę i użyteczność.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu przechodzi 
szlak turystyczny prowadzący ze Stronia Śląskiego do Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie oraz uczęszczana droga nad zalew w Starej Morawie[1]. Pałac jest budynkiem publicznym otwartym w godzinach urzędowania w dni robocze[1]. Całkowita współczesna przebudowa pozbawiła wnętrza turystycznej atrakcyjności.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 326. ISBN 83-7005-341-6.
- ↑ Krzysztof R. Mazurski Miłość i dramaty królewny Marianny, "Sudety" Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK, Wrocław 2000, ISBN 83-87320-66-8, s. 102
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6
- Studium środowiska kulturowego gminy Stronie Śląskie woj. wałbrzyskie opracowanie dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod red. Iwony Cegleckiej-Rybki, t. I-III, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu, Wrocław 1996 r.
