Pałac w Rudnicy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałac w Rudnicy
Symbol zabytku nr rej. pałac A/4573/726 z 5.09.1960, park A/4574/845/WŁ z 18.09.1981
Ilustracja
Ruiny pałacu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Rudnica

Typ budynku

Pałac

Styl architektoniczny

klasycyzm

Ukończenie budowy

1560 r.

Ważniejsze przebudowy

1686, 1715-1718

Położenie na mapie gminy Stoszowice
Mapa konturowa gminy Stoszowice, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Rudnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Pałac w Rudnicy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac w Rudnicy”
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego
Mapa konturowa powiatu ząbkowickiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Rudnicy”
Ziemia50°37′N 16°40′E/50,616667 16,666667
Pałac w Rudnicy

Pałac w Rudnicy – zabytkowy pałac[1] wybudowany około 1560 r. pierwotnie jako renesansowy dwór[2][3].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Pałac położony jest w Rudnicywsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Stoszowice.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Faza renesansowa[edytuj | edytuj kod]

Pałac w Rudnicy został wzniesiony pierwotnie jako obronny dwór renesansowy przypuszczalnie przez Balzera von Sterza około lat 1550–1560 roku. Dwór ten miał plan prostokąta (obecnie skrzydło wschodnie) oraz wieżę, którą wzniesiono w narożniku południowo-wschodnim narożniku. Z tego okresu zachowały się detale skrzydła wschodniego – sklepienie krzyżowe w pomieszczeniach przyziemia oraz sklepienia lunetowe na piętrze oraz dekoracja sgraffito. Dwór po 1573 roku został rozbudowany od północy o nowe prostopadłe skrzydło przypuszczalnie przez Georga von Nimptsch und Diesdorf. W ten sposób powstała bryła dwuskrzydłowa, którą zintegrowano, pokrywając dekoracją sgraffitową także powierzchnie południową skrzydła północnego. Rolę fasady w tym okresie spełniała elewacja południowa z wejściem głównym, o czym świadczy dekoracyjny motyw lancknechtów. W 1577 roku wieś kupił Fabian von Reichenbach i posiadał go do 1589 roku. W latach 80–90 XVI wieku zbudowano trzecie skrzydło, przez co plan założenia zaczął przypominać podkowę z półotwartym dziedzińcem[4].

Faza barokowa[edytuj | edytuj kod]

W 1715 roku lub w 1718. ówczesny właściciel Christian Moriz von Hugwitz zbudował czwarte barokowe skrzydło od strony południa, a na dziedzińcu zbudowano dwukondygnacyjny krużganek, którego relikty zachowane są przy skrzydle zachodnim, północnym i wschodnim. W ramach przebudowy cały pałac uzyskał zewnętrzną szatę barokową, a funkcja fasady została przeniesiona na elewacje północną z portalem. Wtedy też część sgraffitów została zniszczona nowymi oknami, a pozostałą zasłonięto, pokrywając je gładkim tynkiem. W narożnikach umieszczono barokowe szczyty w wolutami[4].

Faza klasycystyczna[edytuj | edytuj kod]

W połowie XIX wieku nastąpiła przebudowa dokonana przez rodzinę von Sternberg. Zasypano fosę, a wszystkie fasady zostało otynkowane oraz otrzymały boniowanie w partii przyziemia nadając bryle cechy architektury klasycystycznej. Fasada została przeniesiona znowu na elewację południową, gdzie powstał portyk kolumnowy z tympanonem. W tym okresie została podwyższona renesansowa wieża otrzymując nowe neogotyckie zwieńczenie i dekoracje w postaci strzelnic i krenlażu[4].

W czasie II wojny światowej nie został zniszczony i po 1945 r. w użytkowaniu Armii Czerwonej, a potem w czasach PRL ośrodka hodowli zarodowej i Urzędu Gminy Stoszowice.Do czasu, gdy został opuszczony był w bardzo dobrym stanie. Obecnie nie posiada dachów i znajduje się w stanie w stanie ruiny. Zachowały się jedynie mury obwodowe oraz cylindryczna wieża. Obecnie własność Agencji Nieruchomości Rolnych.

Na elewacji zachowały się ślady renesansowych dekoracji sgraffito[4]. Obok park ze stawem.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
  2. „Sudety” nr 11/2013 podają jako prawdopodobną datę budowy lata 1550–1560, a lata dziewięćdziesiąte XVI wieku jako datę budowy zachodniego skrzydła.
  3. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 248. [dostęp 2015-02-15].
  4. a b c d Pałac Rudnica, Rudnica – polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-07-30].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]