Pałac w Kraskowie
50°54′48″N 16°35′12″E/50,913333 16,586667 nr rej. pałac A/462/233 z 14.07.1950, park A/4263/324 z 14.07.1950 oraz 720/WŁ z 17.02.1979, aleja A/4266/1318/WŁ z 7.03.1993, oficyna A/4265/1463/WŁ z 20.12.1995, stajnia z wozownią A/4264/1462/WŁ z 20.12.1995
| |
 Pałac | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Architekt | |
| Ukończenie budowy |
1746 r. |
Położenie na mapie gminy Marcinowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |
| 50°54′48″N 16°35′12″E/50,913333 16,586667
| |
Pałac w Kraskowie – zabytkowy[1] pałac w Kraskowie – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Marcinowice[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pałac w Kraskowie został wybudowany w 1746 przez grafa Davida Sigismunda von Zedlitz und Leipe; pierwotnie istniał tu zamek wodny, który uległ zniszczeniu podczas wojny trzydziestoletniej, mającej miejsce w l. 1618-1648; później na jego miejscu postawiono nowy pałac. Pod koniec XVII wieku właścicielką wsi i pałacu była Anna Elizabeth von Zeidlitz, która wniosła je w 1699 r. w posagu do małżeństwa z hrabią Heinrichem III von Hochberg z Roztoki – Rohnstock[3]. Około 1732 r., kiedy von Hochbergowie zdecydowali się sprzedać Krasków Hansowi Albrechtowi baronowi von Zedlitz und Leipe, pałac został zniszczony przez pożar. Syn Hansa Albrechta, David Sigismund von Zedlitz und Leipe zlecił projekt odbudowy pałacu Fischerowi von Erlach. Powstał nowy obiekt w stylu barokowym, zasypano fosy, na miejscu dawnych wałów i umocnień założono ogrody różane; prace zakończyły się w 1746 r. W 1847 roku Wilhelm zmarł bezpotomnie. Wdowa po nim, hrabina Charlotte Friederike von Zedlitz und Leipe z domu von Panczewski 7 marca 1848 r. w zamian za wypłacanie dożywotniej renty majątek ten, wraz z czterema jeszcze innymi dobrami rycerskimi, przekazała swemu siostrzeńcowi Georgowi Gustavowi Rudolfowi von Salisch. Ród Salischów pozostawał właścicielem pałacu przez następne blisko sto lat, do końca II wojny światowej. Uszkodzony podczas działań wojennych, pałac przez następne lata – we władaniu PRL – ulegał postępującej dewastacji, aż – po przekształceniach ustrojowych w Polsce – wykupił go w 1992 austriacki antykwariusz, który pałac odbudował i urządził w nim luksusowy hotel. W zabudowaniach służebnych pałacu, przy bramie wjazdowej, urządzone jest dwujęzyczne polsko-niemieckie przedszkole. Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: park, powstały dzięki Wilhelmowi Sigismundowi, wnukowi Davida Sigismunda von Zedlitz und Leipe, który w 1847 r. zlecił światowej sławy projektantowi ogrodów Peterowi Lenné projekt parku wokół pałacu; aleja z XIX w.; oficyna z 1746 r.; stajnia z wozownią z początku XIX w.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Piętrowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty czterospadowym dach mansardowym z lukarnami. Od frontu centralnie umieszczone główne wejście z ozdobnym portalem zwieńczonym kartuszem podtrzymywanym po bokach przed dwa aniołki z sentencją w j. łac. Deo Familiae Posterisque Sacratum Hoc extruxit Aedificium David Sigmundus Comes a Zedlitz ad 1746 d 18 Octobris[4] (Bogu rodziny i potomności zbudował ten budynek Dawid Zygmunt hrabia Zedlitz 18 października 1746). Nad wejściem wsparty przez kariatydy balkon z kamienną balustradą z rzeźbami postaci na postumentach. Nad oknem pierwszego piętra również kartusz podtrzymywany przez anioły zawierający herb rodziny von Zedlitz.
-
Front z herbem -
Herb von Zedlitz -
Herb von Zedlitz
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Łuczyński Romuald M. Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, s. 191.
- ↑ Pałac Krasków. dolnyslask.org. [dostęp 2023-06-09]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Masyw Ślęży. Równina Świdnicka. Kotlina Dzierżoniowska, t.20, pod red. Marka Staffy, Wrocław: "I-Bis", 2005, ISBN 83-85773-78-9, s. 257
- Rezydencje ziemi świdnickiej, zespół redakcyjny: W. Rośkowicz, S. Nowotny, R. Skowron, Świdnica 1997, s. 29.