Dwór w Idzikowie
50°17′19″N 16°45′17″E/50,288611 16,754722 nr rej. 66 220/764 z 30.09.1960[1]
| |
 Dwór w Idzikowie (2017) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Idzików 66, 57-500 Bystrzyca Kłodzka |
| Typ budynku |
dwór |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
druga połowa XV w. |
| Kolejni właściciele |
Anton Graf von Magnis[2] |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°17′19″N 16°45′17″E/50,288611 16,754722
| |
Dwór Idzików (niem. Oberhof Kieslingswalde) – zabytkowy renesansowo-barokowy dwór w Idzikowie na ziemi kłodzkiej, z drugiej połowy XV wieku. Obecnie w ruinie.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Dwór Idzików położony jest w centrum wsi przy dawnym majdanie folwarcznym[3]. Jest budowlą o przysadzistej, wydłużonej sylwecie, ustawioną szczytem do głównej drogi wiejskiej i, wiodącego przez mostek nad potokiem Biała Woda, wjazdu na dziedziniec. W skład zabudowań dworskich oprócz głównego budynku wchodzą jeszcze obiekty gospodarcze z XVIII wieku, zaś w jego pobliżu znajdują się resztki zabytkowego renesansowego ogrodu o powierzchni 0,5 ha, który znacznie został obecnie zniekształcony[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Nie znamy początków historii dworu. Pewne natomiast jest to, że istniał on już przed 1477 rokiem, a w 1599 roku był wzmiankowany jako siedziba Reichenbachów. W ciągu kolejnych stuleci forma budynku uległa licznym przebudowom. Najstarsze jego fragmenty pochodzą z końca XV wieku lub z początku XVI wieku i zachowały się w części północnej, nieco odchylonej od osi oraz prawdopodobnie stanowią one resztki wieży mieszkalnej. Obiekt był wielokrotnie niszczony przez pożary (1622, 1651, 1664), a następnie odbudowywany, przebudowywany i rozbudowywany, co skutkowało wieloma nieregularnościami w jego planie, układzie wnętrz i kompozycji elewacji, szczególnie zachodniej (zakłócenia w rytmie osi i kształcie otworów okiennych oraz podziale płaszczyzny ściany). Nie wiadomo jak wyglądał on w XVIII wieku. Źródła odnotowują wyłącznie, że był on dwukondygnacyjny[5].:
Po przejęciu dóbr przez Magnisów w 1804 roku, obiekt utracił rangę szlacheckiej siedziby, ale został zmodernizowany i otrzymał formę, którą w znacznej mierze zachował do dzisiaj (wyłącznie pomieszczenia z pierwszego piętra zostały gruntownie przebudowane na początku XX wieku, m.in. w miejsce drewnianych stropów z podsufitką i dekoracyjnymi stiukowymi rozetami założono nowe stropy ceramiczne na metalowych dźwigarach)[5].
Po 1945 roku obiekt został przejęty przez władze polskie i zaadaptowany na biura dla administracji miejscowego PGR-u. W 1977 roku część budowli uległa zniszczeniu i została rozebrana, a dwór prowizorycznie zabezpieczono. Obecnie obiekt stoi pusty[6].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Obiekt obecnie jest budowlą dwukondygnacyjną, założoną na wydłużonym planie o nieco zwichrowanej osi wzdłużnej, przykrytą czterospadowym dachem z niewielkimi lukarnami. Część północną, jednotraktową od południowej, dwutraktowej oddziela korytarz, w którym umieszczono trójbiegowe schody założone na planie litery T. We wnętrzach przyziemia zastosowano sklepienia kolebkowe, kolebkowe z lunetami i sklepienia żaglowe. Elewację wschodnią (fasadę) i północną z pozostałościami wolutowego szczytu uporządkowano i ujednolicono stylistycznie. W tym celu na kondygnacji piętra zastosowano podział ramowy w postaci lizen wspartych na listowym gzymsie kordonowym, a okna oprawiono w tynkowe, uszakowate opaski i łukowate obdasznice, pod którymi zaprojektowano dekorację z motywami liści palmowych[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na podstawie Rejestru zabytków województwa wałbrzyskiego z 1998 roku.
- ↑ Adreßbuch des Schlesischen Grundbesitzes. Nach amtlichen und authentischen Quellen bearbeitet, CERES, landwirtschaftlicher Verlag, Berlin-Groß-Lichterfelde-West und Leipzig 1910. s. 102. [dostęp 2024-07-27].
- ↑ Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna, 1:100 000, Eko-Graf, Wrocław 1997.
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, Wrocław 1994, s. 163.
- ↑ a b c Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 1, Kłodzko 2009, s. 158.
- ↑ Historia dworu w Idzikowie na stronie "Vratislavia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. Janusza Laski i Mieczysława Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Opis budowli wraz ze zdjęciami dawnymi i współczesnymi na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
- Zdjęcia wnętrz dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
- Zdjęcia zabudowań folwarcznych dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
