Wojciech Jastrzębiec: Różnice pomiędzy wersjami

Wojciech Jastrzębiec
	prymas Polski
Data i miejsce urodzenia	1362 ; Łubnice
Data i miejsce śmierci	2 września 1436 ; Mnichowice
Miejsce pochówku	Beszowa
	arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1423–1436
	Prymas Polski
Okres sprawowania	1423–1436
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1384
Nominacja biskupia	1399
Sakra biskupia	1399
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:24, 3 sty 2019

Wojciech Jastrzębiec herbu własnego (ur. ok. 1362 w Łubnicach, zm. 1436 w Mnichowicach) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1423–1436, biskup krakowski 1412–1423 i poznański 1399–1412, kanclerz koronny.

Życiorys

Po ukończeniu Seminarium Duchownego w Krakowie w 1384 otrzymał święcenia kapłańskie.

Pracował na dworze Władysława Jagiełły, kanclerz królowej Jadwigi. W 1399 w imieniu papieża Bonifacego IX trzymał do chrztu córkę Władysława Jagiełły i Jadwigi – Elzbietę.

W 1401 roku był sygnatariuszem unii wileńsko-radomskiej^[1]. W latach 1404 i 1408 był rozjemcą w sporach z Krzyżakami.

Około 1405 roku prowadził spór z mieszczanami położonego wtedy w Nowej Marchii miasta Landsberg (Gorzów Wielkopolski) o świętopietrze ze wsi Deszczno, Borkowo, Glinik, Karnin, Sommerlate i Ulim, w związku z czym biskup obłożył mieszkańców miasta ekskomuniką. W 1408 i 1409 roku wziął udział w spotkaniu ustalającym granicę państwową Królestwa Polskiego w okolicach Gorzowa^[2].

Podpisał pokój toruński 1411 roku^[3].

Uczestniczył także w akcie unii horodelskiej zawartej w dniu 2 października 1413 roku, którą podpisał^[4]. Do swojego herbu adoptował wówczas Jana Niemirę z Wsielubia, który był założycielem rodu Niemirowiczów h. Jastrzębiec, używającego także (w istniejącej do dnia dzisiejszego gałęzi) nazwiska Niemirowicz-Szczytt (Niemirowicz-Szczyt), względnie Szczytt-Niemirowicz (Szczyt-Niemirowicz) lub Szczytt (Szczyt).

W 1416 postawił w Rytwianach zamek oraz kościółek modrzewiowy św. Wojciecha. W 1421 obsadził paulinów w Klasztorze w Łubnicach.

Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju czerwińskiego w 1422 roku^[5]. Był obecny przy wystawieniu przez Władysława II Jagiełłę przywileju jedlneńskiego w 1430 roku^[6].

25 lipca 1434 koronował w katedrze wawelskiej Władysława III Warneńczyka na króla Polski. 31 grudnia 1435 roku podpisał akt pokoju w Brześciu Kujawskim^[7].

Na dworze biskupim w Krakowie, posiadał licznych dworzan, m.in: Jakuba Szydłowieckiego.

Autor traktatów teologiczno-prawnych.

W 1422 roku według Jana Długosza biskup założył małe miasto nieopodal Szydłowca nazwane od jego imienia Jastrząb.

Brał udział w zawarciu pokoju z Krzyżakami nad jeziorem Melno w 1422 i w Brześciu Kujawskim w 1435.

Został pochowany w kapitularzu części przykościelnej klasztoru w Beszowej.

Przypisy

↑ Codex Diplomaticus Poloniae, t. I, Warszawa 1847, s. 272.
↑ AdamA. Szweda AdamA., Wojciech Jastrzębiec w kontaktach z zakonem krzyżackim, w: Wojciech Jastrzębiec, Katowice 2018 [online] [dostęp 2019-01-03] (ang.).
↑ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2, 1382-1445, Kraków 1891, s. 42.
↑ Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.
↑ Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis / edidit Joannes Vincentius Bandtkie, Warszawa 1831, s. 223.
↑ Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.
↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dodgiel, t. 4, Wilno 1764, s. 133.

Bibliografia

PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, HenrykH. Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
Grażyna Lichończak-Nurek, Wojciech Jastrzębiec (ok. 1362–1436), duchowny i mąż stanu (praca doktorska).
Maciej Zarębski, Regionalny słownik biograficzny, Staszów, „Ziemia Staszowska”, kwartalnik społeczno-kulturalny, nr 2, 1990

[1] Codex Diplomaticus Poloniae, t. I, Warszawa 1847, s. 272.

[2] AdamA. Szweda AdamA., Wojciech Jastrzębiec w kontaktach z zakonem krzyżackim, w: Wojciech Jastrzębiec, Katowice 2018 [online] [dostęp 2019-01-03] (ang.).

[3] Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2, 1382-1445, Kraków 1891, s. 42.

[4] Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.

[5] Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis / edidit Joannes Vincentius Bandtkie, Warszawa 1831, s. 223.

[6] Franciszek Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.

[7] Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dodgiel, t. 4, Wilno 1764, s. 133.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 47: / Linia 47: @@
 W [[1401]] roku był sygnatariuszem [[unia wileńsko-radomska|unii wileńsko-radomskiej]]<ref>Codex Diplomaticus Poloniae, t. I, Warszawa 1847, s. 272.</ref>. W latach [[1404]] i [[1408]] był rozjemcą w sporach z [[Zakon krzyżacki|Krzyżakami]].
+Około 1405 roku prowadził spór z mieszczanami położonego wtedy w Nowej Marchii miasta [[Gorzów Wielkopolski|Landsberg (Gorzów Wielkopolski)]] o świętopietrze ze wsi [[Deszczno]], Borkowo, Glinik, [[Karnin (Gorzów Wielkopolski)|Karnin]], Sommerlate i [[Ulim]], w związku z czym biskup obłożył mieszkańców miasta [[Ekskomunika|ekskomuniką]]. W 1408 i 1409 roku wziął udział w spotkaniu ustalającym granicę państwową Królestwa Polskiego w okolicach Gorzowa<ref>{{Cytuj |autor = Adam Szweda |tytuł = Wojciech Jastrzębiec w kontaktach z zakonem krzyżackim, w: Wojciech Jastrzębiec, Katowice 2018 |data dostępu = 2019-01-03 |url = https://www.academia.edu/38073816/Wojciech_Jastrz%C4%99biec_w_kontaktach_z_zakonem_krzy%C5%BCackim_w_Wojciech_Jastrz%C4%99biec_Katowice_2018 |język = en}}</ref>.
 Podpisał [[pokój toruński (1411)|pokój toruński 1411 roku]]<ref>Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2, 1382-1445, Kraków 1891, s. 42.</ref>.

Biskupi misyjni	Jordan (968–982/984) Unger (982/992–1000)
Biskupi diecezjalni	Unger (1000–1012) Roman (1012?–1030) Ederam (ok. 1030?–przed 1049) Franko (1075?–?) Eckhard (1097/1102–1103?) Paweł I (ok. 1103?–po 1113) Goswin (?–?) Bogufał I (?–1146) Pean (1146–1152) Stefan (1152–1159) Bernard (1159–1164) Radwan (1164–1172) Cherubin (1172–1180) Arnold (ok. 1180–1186) Piotr Łabędź (1186–przed 1191) Benedykt (?–?) Mrokota (?–1196) Arnold (1196/1201–1211) Paweł II (1211–1242) Bogufał II (1242–1253) Piotr I (1253–1254) Bogufał III z Czerlina (1254–1264) Falenta (1265–1267) Mikołaj (1267–1278) Jan Wyszkowic (1278–1285) Jan Gerbicz (1285–1297) Andrzej Zaremba (1297–1317) Domarad Grzymała (1318–1324) Jan Doliwa (1325–1335) Jan Łodzia (1335–1346) Andrzej z Wiślicy (1347–1348) Wojciech Pałuka (1348–1355) Jan z Lutogniewa (1356–1374) Mikołaj z Kórnika (1375–1382) Jan Kropidło (1382–1384) Dobrogost z Nowego Dworu (1384–1394) Jan (1394–1395) Mikołaj Kurowski (1395–1399) Wojciech Jastrzębiec (1399–1412) Piotr Wysz (1412–1414) Andrzej Łaskarz (1414–1426) Mirosław Brudzewski (1426–1427) Stanisław Ciołek (1428–1437) Andrzej Bniński (1438–1479) Uriel Górka (1479–1498) Jan Lubrański (1498–1520) Piotr Tomicki (1520–1525) Jan Latalski (1525–1536) Jan z Książąt Litewskich (1536–1538) Stanisław Oleśnicki (1538–1539) Sebastian Branicki (1539–1544) Paweł Dunin Wolski (1544–1546) Benedykt Izdbieński (1546–1553) Andrzej Czarnkowski (1553–1562) Adam Konarski (1562–1574) Łukasz Kościelecki (1577–1597) Jan Tarnowski (1598–1600) Wawrzyniec Goślicki (1601–1607) Andrzej Opaliński (1607–1623) Jan Wężyk (1624–1627) Maciej Łubieński (1627–1631) Adam Nowodworski (1631–1634) Henryk Firlej (1635) Andrzej Szołdrski (1636–1650) Kazimierz Florian Czartoryski (1650–1655) Wojciech Tolibowski (1655–1663) Stefan Wierzbowski (1664–1687) Stanisław Jan Witwicki (1688–1698) Mikołaj Stanisław Święcicki (1699–1707) Michał Bartłomiej Tarło (1710–1715) Krzysztof Antoni Szembek (1716–1719) Piotr Franciszek Tarło (1721–1722) Jan Joachim Tarło (1722–1732) Stanisław Józef Hozjusz (1733–1738) Teodor Kazimierz Czartoryski (1739–1768) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1768–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780–1793) Ignacy Antoni Raczyński (1794–1806) Tymoteusz Gorzeński (1809–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Julius Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1946) Walenty Dymek (1946–1956) Antoni Baraniak (1957–1977) Jerzy Stroba (1978–1996) Juliusz Paetz (1996–2002) Stanisław Gądecki (od 2002)
Biskupi pomocniczy	Wit (1260–1263) Stefan ze Lwowa (1382–1384) Jan (1386–1404) Mikołaj (?–1397) Marek (1414–1424) Jan (1420–1439) Bernard (1449–1453) Mikołaj (1455–1463) Wincenty Wierzbięta (1469–1494) Wojciech z Bydgoszczy (1494–1506) Wojciech z Sochaczewa (1506–1529) Adrian Żakowski (1531–1539) Jakub Dziaduski (1540–1568) Stanisław Szedziński (1586–1604) Jan Węgorzewski (1573–1586) Jakub Brzeźnicki (1586–1604) Andrzej Rychlicki (1607–1616) Kasper Hap (1618–1619) Jan Trach Gniński (1619–1625) Jan Baykowski (1626–1650) Jan Branecki (1651–1655) Wojciech Grabowski (1656–1659) Maciej Marian Kurski (1661–1681) Kazimierz Jan z Bnina Opaliński (1680–1681 koadiutor) Hieronim Wierzbowski (1682–1712) Piotr Franciszek Tarło (1713–1717) Bernard Gozdzki (1722–1725) Karol Samuel Poniński (1725–1727) Baltazar Wilksycki (1728–1729) Franciszek Kaznowski (1729–1732) Adam Stanisław Grabowski (1733–1736) Józef Tadeusz Kierski (1736–1768) Józef Pawłowski (1748–1759) Władysław Klemens Walknowski (1768–1779) Ludwik Józef de Mathy (1779–1802) Franciszek Ksawery Rydzyński (1781–1795) Jan Chrzciciel Albertrandi (1796–1798) Stanisław Żarnowiecki (1805–1808) Józef Chełkowski (1833–1837) Jan Kanty Dąbrowski (1843–1853) Franciszek Stefanowicz (1855–1871) Jan Chryzostom Janiszewski (1871–1891) Edward Likowski (1887–1914) Paweł Jedzink (1915–1918) Stanisław Kostka Łukomski (1920–1926) Karol Radoński (1927–1929) Walenty Dymek (1929–1946) Franciszek Jedwabski (1947–1975) Tadeusz Etter (1959–1984) Marian Przykucki (1974–1981) Stanisław Napierała (1980–1992) Zdzisław Fortuniak (1982–2014) Marek Jędraszewski (1997–2012) Grzegorz Balcerek (od 1999) Damian Bryl (2013–2021) Szymon Stułkowski (2019–2022) Jan Glapiak (od 2021)

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)