Strażnica WOP Przyrzecze
 Były budynek strażnicy (wrzesień 2015) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
8 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Busch Flf./Przyrzecze/Odra – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną[a] na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 8 komendy odcinka Cybinka jako 39 strażnica WOP[2] (Busch Flf.). Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
Rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 077/Org. z 13 lutego 1947 rozformowano 8 komendę odcinka Cybinka, a 39 strażnica WOP Przyrzecze kat. IV z siedzibą przy ul. Odrzańska 8 weszła w struktury 9 komendy odcinka Słubice. W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 34 batalionu Ochrony Pogranicza (W 1950 dowódca batalionu proponował przeniesienie strażnicy z Przyrzecza do folwarku), a 1 stycznia 1951 93 batalionu WOP.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b], a strażnica WOP Przyrzecze III kategorii otrzymała nr 41 w skali kraju[5].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Przyrzecze II kategorii była 14. w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[6]. 1 stycznia 1960 występowała już jako 8 strażnica WOP IV kategorii Odra w strukturach 93 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako 7 strażnica WOP lądowa IV kategorii Odra ww. batalionu[7]. W marcu 1968 będąca w strukturach batalionu rzecznego WOP Słubice, była jako Strażnica WOP rzeczna nr 7 Odra.
W 1975 Strażnica WOP Odra była strażnicą ćwiczebną.
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W 1960 8 strażnica WOP Odra IV kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 8 500 m:
- Od znaku granicznego nr 447 do znaku gran. nr 458.
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 38 strażnica WOP Grzmiąca ⇔ 40 strażnica WOP Urad – 1946
- 36 strażnica WOP Rabczyn kat. II ⇔ 40 strażnica WOP Urad kat. IV – 1948
- 13 strażnica WOP Rąpice ⇔ 15 strażnica WOP Urad – 1957
- 9 strażnica WOP II kategorii Rąpice ⇔ 7 strażnica WOP III kategorii Urad – 01.01.1960
- 8 strażnica WOP lądowa II kategorii Rąpice ⇔ 6 strażnica WOP lądowa III kategorii Urad – 01.01.1964
- strażnica WOP rzeczna nr 8 Rąpice ⇔ strażnica WOP rzeczna nr 6 Urad – 03.1968.
Dowódcy strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- ppor. Ignacy Zyta (od 1945)
- ppor. Wojciech Mróz (do 1947)[c]
- por. Jan Zawadzki (był w 1948)
- nn
- chor. Tadeusz Wałch (był w 1950–1951)
- por. Stanisław Milcz (1951–1952)
- chor. Władysław Fabiszewski (1952–1952)
- por. Protazy Czech (1952–1965)
- kpt. Wojciech Materka[8][9] (od 1965)
- kpt. Witold Dąbrowski (do 05.10.1972).
Wykaz dowódców strażnicy poniżej podano za Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. s. 4.
- ppor. Ignacy Zyta
- ppor. Teodor Papis
- ppor. Mróz
- por. Jan Zawadzki.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pełnienie służby granicznej jest wykonywaniem zadania bojowego w ochronie granicy państwowej. Służbę ochrony granicy państwowej żołnierz WOP powinien pełnić z całkowitym poświęceniem i oddaniem, nie szczędząc swych sił, wiedzy i umiejętności fachowych, a nawet życia. Granica państwa musi być ochraniana zawsze bez względu na porę, doby i warunki (Rozdział V, Obowiązki żołnierza WOP, pkt 70)[1].
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[4].
- ↑ Zmarł od ran odniesionych przy wybuchu pocisku moździerzowego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Regulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 24.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.5.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.190.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Jerzy Jankowski: Ostatnie pożegnanie śp. ppłk. WOP Wojciecha Materki. emeryci-sg.org.pl, 2020-12-07. [dostęp 2020-12-08]. (pol.).
- ↑ Jan Woś. W hołdzie żołnierzom Wojsk Ochrony Pogranicza i funkcjonariuszom Straży Granicznej. „Biuletyn nr 5 (2012)”. Problemy Ochrony Granic, s. 198–199, 2012. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- ASGr.Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965.
- Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 1968, s. 24.
- Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin., sygn. 217/143.
- Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
