Strażnica WOP Krasne Pole
 Budynek byłej strażnicy w Krasnym Polu (czerwiec 2015) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
218 strażnica WOP |
| Kontynuacja |
SSG w Krasnym Polu |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
por. Jacek Murdzek |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
Sekret 29[b] |
| Dyslokacja |
Krasne Pole 29a |
| Formacja | |
| Podległość |
47 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Chomiz/Krasne Pole – zlikwidowny podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Strażnica Straży Granicznej w Krasnym Polu – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską[c].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 47 komendy odcinka Głubczyce jako 218 strażnica WOP (Chomiz)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, strażnica została włączona w struktury 69 batalionu Ochrony Pogranicza[3], a 1 stycznia 1951 44 batalionu WOP w Głubczycach[4].
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d], a strażnica WOP Krasne Pole otrzymała nr 226 w skali kraju[6].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Krasne Pole była 16 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[7].
1 stycznia 1960 była jako 10 strażnica WOP IV kategorii Krasne Pole.
4 lipca 1961 rozformowano 44 batalion WOP w Głubczycach[8], strażnica została włączona w struktury 43 batalionu WOP w Raciborzu.
1 stycznia 1964 była jako 11 strażnica WOP lądowa IV kategorii Krasne Pole.
W 1976 w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[9], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.
.jpg)
.jpg)
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[10].
W drugiej połowie 1984 Strażnica WOP Krasne Pole została włączona w struktury utworzonego batalionu granicznego WOP im. Bohaterów Powstań Śląskich w Raciborzu[9], jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu.
16 kwietnia 1990 rozformowano 43 batalion WOP w Raciborzu i strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach już jako Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Krasnym Polu (na czas „P” kadrowa)[11]. Żołnierze służby zasadniczej WOP z ostatnich poborów nadal pełnili służbę w strażnicy. Tak funkcjonowała do 15 maja 1991.
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Krasnym Polu została przejęta przez Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu (ŚlOSG)[12][13] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Krasnym Polu (Strażnica SG w Krasnym Poli).
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Krasnym Polu[14]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Pietrowicach wraz z obiektem, który wykorzystywany był jako siedziba GPK SG w Pietrowicach (Od 24 sierpnia 2005 Placówka SG w Pietrowicach). Od 15 stycznia 2008, obiekt wykorzystywany był jako tymczasowa siedziba nowo utworzonej Placówki SG w Opolu do czasu przejęcia obiektów w Opolu[15]. Następnie budynki zostały przekazane gminie i sprzedane osobie prywatnej.
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W październiku 1945[16] w ramach tworzących się Wojsk Ochrony Pogranicza na odcinku strażnicy został utworzony Przejściowy Punkt Kontrolny Głubczyce – kolejowy III kategorii[17] (został zlikwidowany jesienią 1946), którego załoga wykonywała kontrolę graniczną osób, towarów oraz środków transportu w przejściu granicznym:
W 1950 Graniczna Placówka Kontrolna Pietrowice Ochrony Pogranicza (GPK OP Pietrowice) przeformowana została na etat nr 096/27 i przeniesiona do Głuchołaz. Na jej bazie sformowano Punkt Kontrolny Małego Ruchu Granicznego (PK MRG) w Pietrowicach[18] podległy pod strażnicę WOP Krase Pole. Ponownie włączona w etat nr 352/2 4 Brygady WOP[19], którego załoga wykonywała kontrolę graniczną osób, towarów oraz środków transportu w przejściu granicznym.
W 1960 10 strażnica WOP Krasne Pole IV kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 14044 m:
- Włącznie znak graniczny nr 93/11, wyłącznie znak gran. nr IV/103.
Na dzień 1 stycznia 1964 na ochranianym przez strażnicę odcinku funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg) gdzie odprawę graniczną i celną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
.jpg)
Do maja 1989, Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr IV/93, wyłącznie znak gran. nr IV/108.
W maju 1989, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej Strażnicy WOP Bliszczyce, tj. od znaku gran. nr IV/93 włącznie do znaku gran. nr IV/87 i Strażnicy WOP Równe, tj. od znaku granicznego nr IV/116, wyłącznie do znaku granicznego nr IV/109.
Od maja 1989 do 15 maja 1991 Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu, potem Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Krasnym Polu, ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr IV/87, wyłącznie znak gran. nr IV/109.
- W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Pilszczu i Pomorzowicach
- Graniczna Placówka Kontrolna Pietrowice
- Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza Zwiadu w Głubczycach
- W ochronie granicy dowódca strażnicy ściśle współpracował ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS:
- Straż Graniczna:
W okresie 16 maja 1991–1992 rok Strażnica SG w Krasnym Polu ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr II/87, wyłącznie znak gran. nr II/109.
W 1998, odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka granicy po rozformowanej Strażnicy SG w Pomorzowicach, tj. od znaku gran. nr II/109, włącznie do znaku gran. nr 120/22.
1 lutego 2001 odcinek strażnicy został skrócony po przekazaniu części odcinka granicy po ponownie odtworzonej Strażnicy SG w Pomorzowicach, tj. od znaku gran. nr 120/22, wyłącznie do znaku granicznego nr II/109.
9 lutego 2001 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne mrg, w którym odprawę graniczną i celną osób towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
7 listopada 2002 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne mrg, w którym odprawę graniczną i celną osób towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1956 koniec czerwca, początek lipca 1956 w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[20]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[21].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[22].
- 1986 – strażnica zdobyła puchar przechodni przodującej strażnicy batalionu granicznego WOP Racibórz.
- Straż Graniczna:
- 1993 – strażnica otrzymała na wyposażenie samochód osobowo-terenowy Land Rover Defender I 110 w zamian za UAZ 469 i motocykle Honda xl 125s w zamian za WSK 125.
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 217 strażnica WOP Bliszczyce ⇔ 219 strażnica WOP Dobieszów – 1946
- 217 strażnica OP Bliszczyce ⇔ 219 strażnica OP Równe – 1949
- 225 strażnica WOP Bliszczyce ⇔ 227 strażnica WOP Równe – 1954
- 15 strażnica WOP Bliszczyce II kat. ⇔ 17 strażnica WOP Równe II kat. – 1956
- 11 strażnica WOP Bliszczyce IV kat. ⇔ 9 strażnica WOP Równe IV kat. – 01.01.1960
- 12 strażnica WOP Bliszczyce lądowa IV kat. ⇔ 10 strażnica WOP Równe lądowa IV kat. – 01.01.1964
- Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. ? w Bliszczycach ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Równym – do 05.1989
- Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. II w Pomorzowicach – 05.1989–31.10.1989
- Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Pomorzowicach – 01.11.1989–16.04.1990
- Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Pomorzowicach – 17.04.1990–15.05.1991
Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 16.05.1991–1992
- Strażnica SG w Bliszczycach ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 1992–1998
- Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Trzebinie – 1998–31.01.2001
- Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Pomorzowicach – 01.02.2001–01.01.2003.
Dowódcy/komendanci strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Nawrocki p.o. (06.01.1952–28.01.1952)[23]
- sierż. Kazimierz Kniaź (do 1953)
- kpt./mjr Kazimierz Górecki[24] (1953[25]–1972)
- por./kpt. Stanisław Mroszczak (był w 1974–był w 1976[26])
- mjr Jan Muryjas[27] (do 31.03.1987)[e]
- ppor. Jan Doroszkiewicz (01.04.1987–02.07.1989)[f]
- por. Henryk Michulec (03.07.1989–01.1990)[g]
- ppor./por. Jacek Murdzek[28] (01.1990–01.04.1991[29])[h]
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
- Komendanci strażnicy SG:
- kpt. SG Czesław Korczowski (był 02.04.1991)[i]
- por. SG/mjr SG Sławomir Stachura (do 01.01.2003) – do rozformowania.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Kryptonim strażnicy w latach 80. XX w.
- ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Czeską.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
- ↑ mjr Jan Muryjas odszedł na emeryturę.
- ↑ ppor. Jan Doroszkiewicz ubył do pododdziału sztabu GB WOP w Gliwicach.
- ↑ por. Henryk Michulec ubył do strażnicy WOP Gierałcice.
- ↑ por. Jacek Murdzek ubył do GPK Pietrowice.
- ↑ kpt. Czesław Korczowski został zwolniony SG.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 142–143.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 11.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.24.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.186.
- ↑ Zarządzenie MSW nr 0104/61/WW z 4 lipca 1961.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Zarządzenie Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 068/Org z dnia 12 marca 1990 w sprawie rozformowania batalionu granicznego GB WOP w Raciborzu oraz zmianach etatowych w jednostkach WOP.
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991, utworzono Śląski Oddział SG.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 293.
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ Reorganizacja ŚlOSG 15.01.2008. [w:] Śląski Oddział Straży Granicznej – Aktualności [on-line]. slaski.strazgraniczna.pl. [dostęp 2016-12-27]. (pol.).
- ↑ Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z 28.10.1945 dot. sformowania przejściowych punktów kontrolnych.
- ↑ Zaremba 2008 ↓, s. 99.
- ↑ Rozkaz MBP nr 037/0rg. z 18.12.1950.
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 109.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Henryk Nawrocki. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-03-31]. (pol.).
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 65.
- ↑ Marian Płowenc. Nad Złotym Potokiem. „W Służbie Ojczyzny – Pismo Żołnierza Wojsk Wewnętrznych”, s. 7–8, 1968.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 16.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 67.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 71.
- ↑ Rozkaz nr 077 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 17.04.1991.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy - Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół DWOP, sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Placówki |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Strażnice |
| ||||
| Graniczne placówki kontrolne |
| ||||
| G.j.o. przejęte po GBWOP | |||||
| G.j.o. przejęte po BeOSG | |||||
| G.j.o. przejęte od SuOSG | |||||
| PSG przejęte przez Ś–MOSG | |||||
| PSG przejęte po Ś–MOSG |
