Strażnica WOP Hołny Wolmera
 Budynek byłej strażnicy Hołny Wolmera (2011) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945 |
| Rozformowanie |
1984 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
124 strażnica WOP Hołny Wolmera |
| Kontynuacja |
Placówka WOP Hoły Wolmera |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppor. Leonard Osmola |
| Ostatni |
mjr Tadeusz Dederko |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
26 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Hołny Wolmera – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 26 komendy odcinka jako 124 strażnica WOP (Hołny Wolmera)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2]. Strażnica przejęła budynki po przedwojennej strażnicy KOP[3].
W latach 1948–31 grudnia 1950, 124 strażnica OP Hołyn Wolmera była w strukturach 13 batalionu Ochrony Pogranicza w Sejnach. Na dzień 21 kwietnia 1948 strażnica liczyła 40 żołnierzy[3].
W latach 1 stycznia 1951–15 listopada 1955, 124 strażnica WOP Hołny Wolmera była w strukturach 222 batalionu WOP w Sejnach i w 1951 stacjonowała w Hołny Wolmera. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[a]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 118[5][6].
15 listopada 1955 zlikwidowano sztab 222 batalionu WOP[b]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 22 brygady WOP w Białymstoku. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic [7]. Na początku 1956 ponownie przejściowo sformowano batalion graniczny w Sejnach i podporządkowano mu strażnicę nr 118'[7].
Opracowany w maju 1956 przez Dowództwo WOP kolejny plan reorganizacji formacji przewidywał rozformowanie kilku brygad, sztabów, batalionów i strażnic. Ta reforma miała przede wszystkim korzyści finansowe. W wyniku tej reformy, w lipcu 1956 rozformowany został 222 Batalion WOP, a także Strażnica WOP Hołny Wolmera[3][7]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „B” Hołny Wolmera[7].
W 1964 w Hołnach Wolmera stacjonowała placówka WOP nr 6 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza[8]. Następnie została przekształcona w odwodową strażnicę WOP Hołny Wolmera[3].
Strażnica odwodowa funkcjonowała do 1984 w strukturach Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP i wówczas strażnicę rozformowano, a budynek przekazano Lasom Państwowym[3].
W Hołnach Wolmera służbę pełnił m.in.: Tadeusz Kowalski (szef strażnicy), sierż. Witold Likszo, chor. Andrzej Osiecki, plut. Wacław Rzepnicki (przewodnik psa służbowego), chor. Ryszard Waśkowiak oraz żołnierze służby czynnej i w każdą sobotę żołnierze przyjeżdżali do łaźni miejskiej na kąpiel. Łaźnia była umiejscowiona w długim budynku parterowym, obok Placu Dominikańskiego w Sejnach[3].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
Faktyczną ochronę powierzonego odcinka granicy państwowej, strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946[9].
W 1956 rejon służbowej odpowiedzialności placówki WOP kategorii „B” Hołny Wolmera obejmował powiat sejneński[7].
W 1960 6 placówka WOP Hołny Wolmera ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 52 km:
- Od znaku granicznego nr 1780 do znaku gran. nr 1900.
Straż Graniczna:
W 1993 czerwiec–koniec września, w związku z dużym nasileniem się przestępczości granicznej na odcinku strażnicy SG w Sejnach, wyznaczona została strażnica polowa w Hołny Wolmera[10], liczyła średnio ok. 30 funkcjonariuszy SG i 4 pojazdy osobowo-terenowe. Dowódcami strażnicy byli d-cy pododdziałów 1 ko i 2 ko Podlaskiego Oddziału SG: kpt. SG Włodzimierz Leszczyński i por. SG Jacek Dederko, por. SG Mariusz Tomaszewski, por. SG Janusz Wojciuk, por. SG Józef Strakszys oraz st. sierż. SG Bogusław Różański[11]).
Sąsiednie strażnice[edytuj | edytuj kod]
- 123 strażnica WOP Sankury ⇔ 125 strażnica WOP Stanowisko – 1946
- 117 strażnica WOP Poluńce ⇔ 119 strażnica WOP Stanowisko – 1954
Dowódcy/komendanci strażnicy/placówki[edytuj | edytuj kod]
- ppor. Leonard Osmola[5] (był w 1945)[3]
- sierż. Bronisław Rataj p.o. (był w 1952)
- chor. Stanisław Sterczewski (był w 1952)
- por. Jan Oleksy (był w 1956)[12]
- mjr Tadeusz Dederko (?–1984) – do rozformowania[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[4].
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 049 z 27.10.1955 (Historia BOWOP ↓, s. 114-134).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b c d e f g h muzeumzs ↓.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ a b Historia BOWOP ↓, s. 34-38.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.14.
- ↑ a b c d e Historia BOWOP ↓, s. 114-134.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Historia BOWOP ↓, s. 8.
- ↑ muzeumsg ↓.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 34–35.
- ↑ Historia BOWOP ↓, s. 135.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Koło Nr 14 im. Powstańców Sejneńskich Związku Żołnierzy Wojska Polskiego przy Placówce SG w Sejnach: Zarys historyczny Służb Granicznych na Sejneńszczyźnie. [w:] Muzeum Ziemi Sejneńskiej [on-line]. muzeum.sejny.pl, 2012-11-26. [dostęp 2020-01-31]. (pol.).
- Kajetan Szczepański: Kronika Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej 15 maja 1990–2000. Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa, 2000, s. 1–106.
- Wydział Prezydialny Wydział Prezydialny Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej: Straż Graniczna od 1991 – Podlaski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.