Strażnica WOP Korbielów
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
3 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
195 strażnica WOP Korbielów |
| Kontynuacja |
SSG w Korbielowie |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
por. Eugeniusz Bukowiński |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Korbielów ul. Beskidzka 38 |
| Formacja | |
| Podległość |
43 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Korbielów – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Strażnica Straży Granicznej w Korbielowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką[b].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 43 komendy odcinka Rajcza[1] jako 195 strażnica WOP (Korbielów)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 57 batalionu Ochrony Pogranicza[4], a 1 stycznia 1951 34 batalionu WOP w Żywcu.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Korbielów I kategorii otrzymała nr 200 w skali kraju[6].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Korbielów była 14 w 3 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Nowym Sączu.
1 stycznia 1960 strażnica WOP Korbielów była jako 8 strażnica WOP III kategorii Korbielów.
W 1963 przeniesiono strażnicę III kategorii Korbielów do kategorii IV[d].
1 stycznia 1964 była jako 4 strażnica WOP lądowa Korbielów.
W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, placówkę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach[7].
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[8].
W drugiej połowie 1984, Strażnicę WOP Korbielów włączono w struktury utworzonego batalionu granicznego WOP Żywiec[7], a od października 1989 batalionu granicznego WOP Cieszyn i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[9] jako strażnica kadrowa na czas „P”.
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Korbielowie przejęta została przez Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie[e][10] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Korbielowie (Strażnica SG w Korbielowie.
1 grudnia 1998 Decyzją nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 5 sierpnia 1998, Strażnica SG w Korbielowie włączona została w struktury Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[f].
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 3 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Korbielowie[g]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Korbielowie (GPK SG w Korbielowie). Obecnie w obiektach byłej strażnicy funkcjonuje szkolne schronisko młodzieżowe[11].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W 1960 8 strażnica WOP Korbielów III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 24021 m:
- Włącznie znak graniczny nr III/94, wyłącznie znak gran. nr III/117.
1 stycznia 1964, na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), gdzie kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
Placówka kadrowa/górska strażnica lądowa WOP Korbielów ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr III/90.
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
- Straż Graniczna:
13 listopada 1995 na odcinku strażnicy zostało uruchomione drogowe przejście graniczne w którym kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga nowo utworzonej GPK SG w Korbielowie:
1 lipca 1999 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne na szlaku turystycznym (turystyczne), gdzie kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1946 – lipiec, pododdziały zbrojnego podziemia dwukrotnie napadały na strażnicę w Korbielowie[12].
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[13]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[14].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[15].
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 194 strażnica WOP Widły-Czatoza-Zawoja ⇔ 196 strażnica WOP Złatna – 1946
- 199 strażnica WOP Zawoja ⇔ 201 strażnica WOP Złatna – 1954
- 13 strażnica WOP Zawoja I kategorii ⇔ 15 strażnica WOP Złatna II kategorii – 1956
- 9 placówka WOP Zawoja ⇔ 7 strażnica WOP Soblówka III kategorii – 01.01.1960
- 5 placówka WOP Zawoja ⇔ 3 strażnica WOP Soblówka lądowa IV kategorii – 01.01.1964
- Placówka WOP Zawoja ⇔ Placówka WOP Soblówka
- Strażnica kadrowa WOP Zawoja ⇔ Strażnica kadrowa WOP Soblówka – 15.05.1991
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Zawoi ⇔ Strażnica SG w Soblówce – 16.05.1991–1997
- Strażnica SG w Lipnicy Wielkiej ⇔ Strażnica SG w Soblówce – 1997–02.01.2003.
Dowódcy/komendanci strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- Jan Jakubiak[16]
- por./kpt. Edward Pruś (był w 11.1962–był w 1971)
- kpt. Władysław Gregorczyk (był w 1976)[17]
- ppor. Andrzej Wróbel p.o. (01.10.1977–03.09.1978)[h]
- st. sierż./por. Eugeniusz Bukowiński[9] (04.09.1978–15.05.1991).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Słowacką.
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP z 22.02.1954[5].
- ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 0148 z dnia 2.09.1963.
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991 utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06.
- ↑ Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG.
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ wtórnik 2891/71.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 83.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.22.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 24.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 292.
- ↑ Szkolne Schronisko Młodzieżowe. ssmkorbielow.pl. [dostęp 2014-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-09)]. (pol.).
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 131.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Jerzy Jankowski: Wspomnienie o śp. ppłk. WOP w st. spocz. Janie Jakubiaku. emeryci-sg.org.pl, 2023-01-26. [dostęp 2023-01-26]. (pol.).
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 15.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 –123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Placówki |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Strażnice (Rozformowane) |
| ||||
| Graniczne placówki kontrolne (Rozformowane) | |||||
| G.j.o. przejęte po KaB WOP |
| ||||
| G.j.o. przejęte po BeOSG | |||||
| G.j.o. przejęte od BieOSG | |||||
| PSG przejęte przez BieOSG | |||||
| PSG przejęte przez Ś–MOSG | |||||
| PSG przejęte po Ś–MOSG |
.jpg)