34 Batalion WOP
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1951; 1984 |
| Rozformowanie |
1975; 1989 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja |
Składnica samochodowa DWOP |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
ppłk Kazimierz Bednarczyk |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Kryptonim |
Potrawa[a] |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
3 Brygada WOP |
.jpg)
34 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza/Batalion graniczny skadrowany GB WOP w Żywcu – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Składnica materiałowa Wojsk Ochrony Pogranicza Żywiec – zlikwidowana składnica zaopatrzenia kwatermistrzowskiego Wojsk Ochrony Pogranicza[2].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950, na bazie 19 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 3 Brygadę Wojsk Pogranicza w Krakowie, a 1 stycznia 1951 57 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 34 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza[3] JW 2440[4].
Na podstawie rozkazu dowódcy WOP nr 009 z 17 lutego 1976 batalion został włączony w struktury organizacyjne Górnośląskiej Brygady WOP (GB WOP) w Gliwicach[5]. W związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, rozwiązano batalion WOP w Żywcu[6], strażnice podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP.
W miejsce rozwiązanego batalionu została utworzona[2]:
- Składnica samochodową podporządkowaną dowództwu WOP.
- Samodzielna kompania odwodowa (sko) – w 1977 przeniesiona do sztabu GB WOP w Gliwicach.
- Grupa Operacyjna Zwiadu WOP – działania operacyjne organizowała i realizowała w zakresie ochrony granicy państwowej, kontrwywiadowczej ochrony kraju, operacyjnej ochrony obiektów oraz zabezpieczenia ładu i porządku w strefie nadgranicznej. Realizowała swoje czynności przy pomocy osobowych źródeł informacji na zapleczu strażnic WOP[7].
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium w kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[8].
Po kolejnej reorganizacji w drugiej połowie 1984 sformowano batalion graniczny skadrowany GB WOP w Żywcu[9][10], który rozwiązano w 1 listopada 1989[10]. W obiekcie dalej funkcjonowała grupa operacyjnai[11], która podległa z-cy dowódcy do spraw zwiadu batalionu granicznego WOP w Cieszynie, do rozformowania GB WOP[11].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 przestała istnieć Górnośląska Brygada WOP, 16 maja 1991 powstała Straż Graniczna[12], a w jej strukturze Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie, który przejął obiekty koszarowe i strażnice[14].
W ramach Beskidzkiego Oddziału SG została utworzona:
- Samodzielna kompania odwodowa (sko)[15].
- Grupa Operacyjna Wydziału Ochrony Granicy Państwowej (GO WOGP).
- Grupa Techniki i Zabezpieczenia Wydziału Techniki i Zabezpieczenia – do zabezpieczenia logistycznego strażnic SG i GPK SG kierunku „żywieckiego”.
W związku z likwidacją Beskidzkiego Oddziału SG, 1 stycznia 1999 obiekty SG w Żywcu weszły w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[16].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
W 1954 batalionowi podlegały:
- 199 strażnica WOP Zawoja
- 200 strażnica WOP Korbielów
- 201 strażnica WOP Złatna
- 202 strażnica WOP Soblówka
- 203 strażnica WOP Rycerka Górna
- 204 strażnica WOP Zwardoń.
W 1956 batalionowi podlegały:
- 13 strażnica WOP Zawoja
- 14 strażnica WOP Korbielów
- 15 strażnica WOP Złatna
- 16 strażnica WOP Soblówka
- 17 strażnica WOP Rycerka Górna
- 18 strażnica WOP Zwardoń.
1 stycznia 1960 batalionowi WOP Żywiec podlegały:
- 1 placówka WOP II kategorii Poniwiec
- 2 placówka WOP II kategorii Wisła
- 3 strażnica WOP III kategorii Jaworzynka
- 4 strażnica WOP III kategorii Krężelka
- 5 strażnica WOP III kategorii Zwardoń
- 6 strażnica WOP III kategorii Rycerka
- 7 strażnica WOP III kategorii Soblówka
- 8 strażnica WOP III kategorii Korbielów
- 9 placówka WOP Zawoja.
1 stycznia 1964 batalionowi WOP Żywiec podlegały:
- 1 strażnica lądowa WOP Zwardoń
- 2 placówka WOP Rycerka
- 3 strażnica WOP lądowa Soblówka
- 4 strażnica WOP lądowa Korbielów
- 5 placówka WOP Zawoja.
Dowództwo batalionu granicznego 1976 rok[b]
- dowódca batalionu − ppłk Franciszek Buczyło
- szef sztabu batalionu − mjr Edward Stadnicki
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − mjr Jan Pietrasik
- zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu − mjr Mieczysław Krzyżewski.
W 1976 batalionowi WOP Żywiec podlegały[17]:
- Placówka Kadrowa WOP Zawoja
- Placówka Kadrowa WOP Korbielów
- Placówka Kadrowa WOP Soblówka
- Placówka Kadrowa WOP Rycerka
- Placówka Kadrowa WOP Zwardoń.
Dowództwo batalionu II połowa 1984[18]
- dowódca batalionu − ppłk Kazimierz Bednarczyk
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − ppłk Jan Pietrasik
- zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu (kierownik sekcji zwiadu) − kpt. Albin Kłodnicki[19].
W II połowie 1984 do października 1989 batalionowi podlegały[18]:
- kompania odwodowa – por. Krzysztof Olejnik
- Strażnica Kadrowa WOP Zawoja
- Strażnica Kadrowa WOP Korbielów
- Strażnica Kadrowa WOP Soblówka
- Strażnica Kadrowa WOP Rycerka
- Strażnica Kadrowa WOP Zwardoń.
Żołnierze batalionu[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy batalionu[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- kpt. Edward Granat (był w 1953)
- mjr Bolesław Król (był w 1953)
- ppłk Franciszek Buczyło[5]
- ppłk Kazimierz Bednarczyk – do rozformowana[18].
Kierownicy GOZ WOP[edytuj | edytuj kod]
- mjr Aleksander Dubaś (był w 1976)[2]
- kpt./ppłk Albin Kłodnicki p.o. (01.11.1984–18.06.1985) (19.06.1985–31.07.1989)[19].
Kierownicy składnicy[edytuj | edytuj kod]
- mjr Mirosław Musiał (był w 1976)[2].
Dowódcy sko[edytuj | edytuj kod]
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[21]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[22].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (Stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[23].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ a b c d e Gacek 2005 ↓, s. 16.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 133–134.
- ↑ Zestawienie Numerów Historycznych Jednostek Wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ a b c Gacek 2005 ↓, s. 14.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 135.
- ↑ Zarządzenie Dowódcy WOP nr 058/ZW z dnia 10 października 1978 z załączonymi Wytycznymi Szefa Zarządu Zwiadu WOP (Żurawlow 2011 ↓, s. 65).
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 22.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 24.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 2023 r. w sprawie wykonywania niektórych uprawnień przez funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2693).
- ↑ a b muzeumsg ↓.
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991, utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06[13].
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 292.
- ↑ Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG[13].
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 14–15.
- ↑ a b c Gacek 2005 ↓, s. 20.
- ↑ a b Albin Kłodnicki. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-10]. (pol.).
- ↑ Kronika Strażnicy WOP Zebrzydowice ↓, s. 13.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Straż Graniczna od 1991 – Karpacki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2017-05-22]. (pol.).
- Kronika Strażnicy Wojsk Ochrony Pogranicza Zebrzydowice 1962–1981. Zebrzydowice: Strażnica WOP Zebrzydowice, 1962, s. 1–23. (pol.).
- Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008. Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Bataliony WOP
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1951
- Historia Żywca
- Bataliony WOP rozmieszczone na granicy polsko-czechosłowackiej
- Pododdziały Górnośląskiej Brygady WOP
- Pododdziały Karpackiej Brygady WOP
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1975
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1984
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1989