Graniczna Placówka Kontrolna Dorohusk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
PPK Dorohusk
GPK Dorohusk
GPK SG w Dorohusku
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1946[a]

Rozformowanie

24 sierpnia 2005 (przekształcenia)

Tradycje
Rodowód

PPK Dorohusk

Kontynuacja

PSG w Dorohusku

Organizacja
Dyslokacja

Dorohusk

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

7 Oddział OP
7 Lubelski Oddział WOP
13 Brygada OP
23 Brygada WOP
SOZ WOP Chełm
23 Chełmski Oddział WOP
Komenda Wojewódzka MO
Nadbużańska Brygada WOP
Bieszczadzka Brygada WOP
Nadbużański Oddział SG

plut. Jarosław Stempkowski przed budynkiem GPK WOP w Dorohusku (1990)

Graniczna Placówka Kontrolna Dorohusk – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio przejściach granicznych na granicy z ZSRR.

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Dorohusku – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Ukrainą.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Przejściowy Punkt Kontrolny Dorohusk (PPK Dorohusk) kolejowy – kategorii B sformowany został w 1946 według etatu nr 7/11 [b] w strukturach 7 Oddziału Ochrony Pogranicza[2], a następnie w latach 1946–1948 jako Graniczna Placówka Kontrolna Wojsk Ochrony Pogranicza w Dorohusku w strukturach 7 Lubelskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza.

W 1948 graniczna placówka kontrolna została przeformowana na etat 7/52 i przemianowana na Graniczną Placówkę Kontrolną Ochrony Pogranicza Dorohusk nr 30[c] (kolejowo-drogowa) w strukturach 13 Brygady OP[2]. W tym samym pododdział przekazany został do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego[d]). W 1950 Graniczna Placówka Kontrolna Dorohusk nr 30 (kolejowo-drogowa) przeformowana została na etat 096/23[e] będąca w strukturach 13 Brygady OP[2], a w 1952 GPK Dorohusk włączona została w etat 352/11 23 Brygady WOP[f], która została rozformowana w 1956. Na jej bazie powstała Grupa Manewrowa WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski do którego gpk została włączona[2]. 1 maja 1957, na bazie Grupy Manewrowej i Samodzielnego Oddziału Zwiadowczego WOP zorganizowano 23 Chełmski Oddział WOP[g] a od 1959 nadano 23 Oddziałowi nazwę regionalną: 23 Chełmski Oddział WOP[h][2].

1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Tym samym naruszono jednolity system ochrony granicy państwowej[3]. GPK Dorohusk weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej, kontrolę graniczną wykonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej podlegli MSW[4].

1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej[5]. GPK Dorohusk podlegała bezpośrednio pod sztab Nadbużańskiej Brygady WOP w Chełmie[2].

W rozkazie nr 03 dowódcy WOP z 30 stycznia 1989 zobowiązano dowódcę Nadbużańskiej Brygady WOP do sformowania drogowego GPK Dorohusk oraz przygotowania tego przejścia do odpraw granicznych obywateli PRL i ZSSR przy wykorzystaniu prowizorycznych obiektów[6].

Żołnierze zawodowi WOP i funkcjonariuszka Urzędu Celnego przed budynkiem Urzędu Celnego w Terespolu Oddział w Dorohusku (1990)

1 października 1989 rozformowana została Nadbużańska Brygada WOP, na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP, a GPK Dorohusk włączono w struktury Bieszczadzkiej Brygady WOP w Przemyślu[7] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[2].

Straż Graniczna:

16 maja 1991 ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Graniczna Placówka Kontrolna w Dorohusku, w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie[8] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Dorohusku (GPK SG w Dorohusku)[i].

W 2000 począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym, tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego nastąpiło zniesienie Strażnicy SG w Dorohusku, a ochraniany odcinek przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Dorohusku[j][9][10].

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Dorohusku funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[11], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Dorohusku (PSG w Dorohusku) w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej[12].

Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]

Straż Graniczna:

2 stycznia 2003 GPK SG w Dorohusku przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG w Dorohusku.

9 grudnia 2004 w GPK SG rozpoczął funkcjonowanie Punkt Konsultacyjny Dorohusk-Jagodzin utworzony na podstawie Porozumienia między Komendantem Głównym Straży Granicznej Rzeczypospolitej Polskiej a Państwową Administracją Służby Granicznej Ukrainy w sprawie zasad tworzenia i funkcjonowania punktów konsultacyjnych z dnia 22 września 2004[13], który włączony został do struktury GPK SG w Dorohusku. Głównym zadaniem punktu jest wymiana informacji niezbędnych dla efektywnej współpracy służb, szczególnie w zakresie: zmian w ustawodawstwie stron, czynników utrudniających przekraczanie granicy, sytuacji nadzwyczajnych oraz przekroczeń granicy państwowej wbrew przepisom[14].

Podległe przejścia graniczne[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy granicznej placówki kontrolnej[edytuj | edytuj kod]

  • Rudolf Jaworowski (01.07.1950–31.01.1954)[15]
  • kpt. Adam Jakubowicz[16]
  • mjr Mikołaj Syczewski[16]
  • mjr Ryszard Janiak[16]
  • kpt. Ryszard Jurek[16] (17.07.1989–był 31.07.1990)[17].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Od 1991 graniczna placówka kontrolna Straży Granicznej.
  2. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 1153/org. z 21.09.1946 ([1]).
  3. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 055/org. z 20.03.1948 ([1]).
  4. Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0205/org. z 4.12.1948 ([1].
  5. Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 043/org. z 3.06.1950[1].
  6. Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 024/WW z 10.04.1952 ([1]).
  7. Zarządzenie DWW nr 07/WW z 24.04.1957 toku ( Prochwicz 2011 ↓, s. 225).
  8. Zarządzenie MSW nr 203/59/WW z 27.11.1959 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 106).
  9. Zarządzenie nr 019/Org. Komendanta Głównego Straży Granicznej z 30 kwietnia 1991 : Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, sygn. KGSG 666/2, s. 104–105 (Nowosad 2013 ↓, s. 301.)
  10. Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 r. zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk (w tym 5 w Nadbużańskim Oddziale SG → Dubaj 2013 ↓, s. 316) → Rydz 2011 ↓, s. 220.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 106.
  2. a b c d e f g Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  3. Żurawlow 2014 ↓, s. 37-38.
  4. Jackiewicz 1998 ↓, s. 22-23.
  5. Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
  6. Zaremba 2013 ↓, s. 295.
  7. Jackiewicz 1998 ↓, s. 108.
  8. Łach 2013 ↓, s. 290.
  9. Rydz 2011 ↓, s. 220.
  10. Nowosad 2013 ↓, s. 306.
  11. W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
  12. Nowosad 2013 ↓, s. 307.
  13. Placówka Straży Granicznej w Dorohusku. [w:] Nadbużański Oddział SG [on-line]. nadbużański.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
  14. Nowosad 2013 ↓, s. 306–307.
  15. Rudolf Jaworowski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. (pol.).
  16. a b c d Jarmoliński 2013 ↓, s. 168.
  17. Ryszard Jurek. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]