Strażnica WOP Dołhobyczów
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
24 sierpnia 2005 (przekształcenia) |
| Tradycje | |
| Rodowód |
150 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Bełz; Tudorkowice |
| Formacja | |
| Podległość |
33 komenda odcinka |
| Odznaczenia | |
| |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Bełz/Tudorkowice/Dołhobyczów – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
Strażnica Straży Granicznej w Dołhobyczowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Ukrainą.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 33 komendy odcinka jako 150 strażnica WOP (Bełz)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W 1945 i na początku 1946 trzy strażnice 33 komendy odcinka, w tym 150 strażnica WOP, pozostawały w Chełmie[3].
31 października 1946 151 strażnica WOP przeszła z miejscowości Zaburze do miejscowości Krystynopol[4]. Na miejsce 151 strażnicy weszła 150 strażnica z Tudurkowic[4].
5 marca 1947 strażnica nr 150 przeniosła się z Zaburza do miejscowości Żwirka[4].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 150 strażnica OP Tudorkowice została włączona w struktury 27 batalionu OP w miejscowości Bełz, a 1 stycznia 1951 234 batalionu WOP[5][6].
W 1951 została wytyczona nowa linia graniczna. Zaistniała potrzeba przeniesienia strażnic. 150 strażnica WOP Tudorkowice przeniesiona została do miejscowości Dołhobyczów[7].
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b], a strażnica WOP Dołhobyczów IV kategorii otrzymała nr 147 w skali kraju[9] i była w strukturach 234 batalionu WOP w Tomaszowie Lubelskim[10].
Reorganizacja, jaką przechodziły Wojska Ochrony Pogranicza w czerwcu 1956, doprowadziły do likwidacji 23 Brygady i podległych jej pododdziałów. W miejsce zniesionej jednostki utworzono dwie samodzielne: Grupę Manewrową Wojsk Ochrony Pogranicza Tomaszów (Chełm) Lubelski i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Chełm do którego została włączona Placówka WOP Strzyżów[11]. 1 maja 1957, na bazie Grupy Manewrowej i Samodzielnego Oddziału Zwiadowczego WOP zorganizowano 23 Chełmski Oddział WOP[c] a od 1959 nadano 23 Oddziałowi nazwę regionalną: 23 Chełmski Oddział WOP[d][11].
W 1964 w Dołhobyczowie stacjonowała Placówka WOP nr 2 w strukturach 23 Chełmskiego Oddziału WOP[12], który funkcjonował do 30 maja 1976.
W 1976 odtwarzano brygady na granicy ze Związkiem Radzieckim. Na bazie 23 Chełmskiego Oddziału WOP sformowano Nadbużańską Brygadę WOP. W jej strukturach 1 czerwca 1976, na bazie Placówki WOP Dołhobyczów zorganizowano Strażnicę WOP Dołhobyczów[13].
1 października 1989 rozformowana została Nadbużańska Brygada WOP, na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP[11], a Strażnica WOP Dołhobycze wraz z batalionem została włączona w struktury Bieszczadzkiej Brygady WOP w Przemyślu[14] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[15].
- Straż Graniczna:
16 maja 1991 ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Strażnica w Dołhobyczowie została włączona w struktury Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie[16] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Dołhobyczowie (Strażnica SG w Dołhobyczowie)[e] .
W 2002 miała status strażnicy SG I kategorii[f].
Jako Strażnica Straży Granicznej w Dołhobyczowie funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[g], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Dołhobyczowie (PSG w Dołhobyczowie) w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej[17].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne uproszczonego ruchu granicznego (urg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała 2 placówka WOP Dołhobyczów[18]:
Od 24 stycznia 1986[h] na odcinku strażnicy zaczął funkcjonować Punkt Uproszczonego Przekraczania Granicy Dołhobyczów-Uhrynów. Przekraczanie granicy odbywało się na podstawie przepustek[i]. Kontrolę graniczną i celną osób towarów oraz środków transportu wykonywała strażnica WOP Dołhobyczów.
- Straż Graniczna:
Strażnica SG w Dołhobyczowie ochraniał wyłącznie lądowy odcinek granicy państwowej z Ukrainą o długości 15 790 m[19], do miejsca gdzie rzeka Bug wpływa na teren Polski[20]. Na całym odcinku utrzymywany był orny pas kontrolny, wyjątek stanowiły miejsca bagniste i mocno zakrzaczone[21].
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 149 strażnica WOP Kosmów ⇔ 151 strażnica WOP Krystynopol – 1946
- 149 strażnica WP Kryłów ⇔ 151 strażnica OP Krystynopol – 24.04.1948
- 146 strażnica WOP Kryłów ⇔ 148 strażnica WOP Dłużniów – 1954
- 3 placówka WOP Strzyżów ⇔ 1 placówka WOP Hrebenne – 01.01.1960
- 3 placówka WOP Hrubieszów ⇔ 1 placówka WOP Hrebenne – 01.01.1964
- Strażnica WOP Hrubieszów ⇔ Strażnica WOP Lubycza Królewska – 01.06.1976[13]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Hrubieszowie ⇔ Strażnica SG w Lubyczy Królewskiej – 16.05.1991[22]
- Strażnica SG w Hrubieszowie ⇔ Strażnica Straży Granicznej w Łaszczowie – 05.05.1994[23]
- Strażnica SG w Kryłowie ⇔ Strażnica SG w Łaszczowie – 04.09.2001[24].
Dowódcy strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- ppor. Władysław Pluszcz (był w 1946)[25]
- por. Junkiewicz (był we 09.1946)[26]
- chor. Stanisław Romanowski (był w 1953)
- Kazimierz Rogalski (01.10.1973–27.10.1975)[27]
- Witold Czerwonka (01.06.1976–31.08.1980)[28]
- Zenon Gołka (01.10.1980–09.05.1989)[29].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[8].
- ↑ Zarządzenie DWW nr 07/WW z 24.04.1957 (Prochwicz 2011 ↓, s. 225).
- ↑ Zarządzenie MSW nr 203/59/WW z 27.11.1959 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 106).
- ↑ Zarządzenie nr 019/Org. Komendanta Głównego Straży Granicznej z 30 kwietnia 1991 : Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, sygn. KGSG 666/2, s. 104–105 (Nowosad 2013 ↓, s. 301.)
- ↑ Zarządzenie Komendanta Głównego Straży Granicznej nr 3 z 11.01.2002.
- ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
- ↑ Oświadczenie Rządowe z dnia 31 maja 1986 r. w sprawie wejścia w życie Porozumienia między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o uproszczonym trybie przekraczania granicy państwowej przez obywateli zamieszkałych w miejscowościach przygranicznych, podpisanego w Moskwie dnia 14 maja 1985 (Dz.U. z 1986 r. nr 24, poz. 115).
- ↑ Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o uproszczonym trybie przekraczania granicy państwowej przez obywateli zamieszkałych w miejscowościach przygranicznych, podpisane w Moskwie dnia 14 maja 1985 (Dz.U. z 1986 r. nr 24, poz. 114).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Historia ChOWOP ↓, s. 23.
- ↑ a b c Historia ChOWOP ↓, s. 24.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 103.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ Historia ChOWOP ↓, s. 25.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.17.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 103–104.
- ↑ a b c Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 107.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 121.
- ↑ Bieszczadzka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-20]. (pol.).
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 290.
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 307.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 106.
- ↑ Dzień służby w Placówce Straży Granicznej w Dołhobyczowie. [w:] NSSZ Funkcjonariusz SG [on-line]. nszzfsg.pl, 2016-09-09. [dostęp 2021-11-26]. (pol.).
- ↑ Wicewojewoda wizytował placówkę SG w Kryłowie. [w:] Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie [on-line]. lublin.uw.gov.pl, 2019-03-26. [dostęp 2021-11-26]. (pol.).
- ↑ Placówka Straży Granicznej w Dołhobyczowie. [w:] Nadbużański Oddział SG [on-line]. nadbużański.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-23]. (pol.).
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 301.
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 303.
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 305.
- ↑ Historia ChOWOP ↓, s. 73–76.
- ↑ Historia ChOWOP ↓, s. 42.
- ↑ Kazimierz Rogalski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-11-19]. (pol.).
- ↑ Witold Józef Czerwonka. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-11-19]. (pol.).
- ↑ Zenon Antoni Gołka. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-11-19]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).
- Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Jerzy Rydz: Nadbużański Oddział Straży Granicznej im. 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej w Chełmie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/11, Historia Chełmskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1955. Chełm 1956
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 rok.
- Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
- Strażnice Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice Straży Granicznej III Rzeczypospolitej
- Rejon sokalski
- Dołhobyczów
- Pododdziały Chełmskiego Oddziału WOP
- Placówki Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice WOP rozmieszczone na granicy polsko-radzieckiej
- Jednostki wojskowe odznaczone Orderem Virtuti Militari
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1945
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 2005