Bitwa pod Bóbrką
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
22–28 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Bóbrką | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Bóbrką – walki polskiej 12 Dywizji Piechoty gen. Mariana Januszajtisa-Żegoty z oddziałami sowieckich 47 Dywizji Strzelców Krugliakowa i 60 Dywizji Strzelców Martynienki toczone w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie lipca i sierpnia na ukraińskim teatrze działań wojennych toczyły się walki pod Brodami i Beresteczkiem. Stanowiły one fazę wstępną wielkiej operacji nazwanej w polskiej historiografii Bitwą Lwowską[1]
Po pięciu dniach bitwy, szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę polską. Jednak sytuacja na Froncie Północnym, a szczególnie upadek Brześcia, zmusiła Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego do przerwania bitwy[2].
W tym czasie dowódca sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego Aleksander Jegorow nakazał 1 Armii Konnej Budionnego zdobyć Lwów[3].
Po nieudanych próbach zatrzymania 1 Armii Konnej na wschód od Bugu, dowódca Frontu Południowego, gen. Wacław Iwaszkiewicz, wydał 14 sierpnia rozkaz zajęcia nowej linii obrony, przebiegającej wzdłuż górnego biegu Bugu i Strypy[4][5]. Dowódca 6 Armii, broniącej linii rzek Bugu, Strypy i Dniestru, skierował 5. i 6 Dywizję Piechoty oraz 1 Dywizję Jazdy do osłony Lwowa, a 12. i 13 Dywizja Piechoty miały wykonać uderzenie w lewe skrzydło i tyły nieprzyjaciela dążącego pod Lwów[6][7].
Po ustabilizowaniu położenia pod Lwowem, dowódca 6 Armii gen. Władysław Jędrzejewski nakazał zorganizować natarcie na Chodorów siłami 1 Brygady Jazdy z rejonu Bóbrki, dwubatalionowej grupy kpt. Wilhelma Todta z rejonu Mikołajowa, a dywizji kawalerii gen. Mychajła Omelianowicza-Pawlenki z Halicza na Rohatyn.
12 Dywizja Piechoty otrzymała rozkaz marszu na Pomorzany – Przemyślany – Bóbrkę[8]. Bez kontaktu z przeciwnikiem, do 17 sierpnia dywizja osiągnęła Pomorzany, a nocą z 19 na 20 sierpnia Przemyślany[9][10].
Walczące wojska
[edytuj | edytuj kod]| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 6 Armii | gen. por. Władysław Jędrzejewski | Front Południowy |
| ⇒ 12 Dywizja Piechoty | gen. Mariana Januszajtis-Żegota | 6 Armia |
| → XXIII Brygada Piechoty | płk Jan Wolgner | 12 Dywizja Piechoty |
| → XXIV Brygada Piechoty | płk. Marian Kukiel | |
| → 51 pułk piechoty | ppłk Roman Witorzeniec | XXIV Brygada Piechoty |
 Armia Czerwona
| ||
| oddziały 47 Dywizji Strzelców | Krugliakow | 14 Armia |
| oddziały 60 Dywizji Strzelców | Martynienko | |
| oddziały 41 Dywizji Strzelców | ||
Walki pod Bóbrką
[edytuj | edytuj kod]
Encyklopedia wojskowa, T. 1[11]
20 sierpnia XXIII Brygada Piechoty płk. Jana Wolgnera ruszyła na zachód w kierunku Bóbrki, a 51 pułk piechoty Strzelców Kresowych ppłk. Romana Witorzeńca z XXIV Brygady Piechoty płk. Mariana Kukiela otrzymał zadanie maszerować na Pohorylce, osłonić marsz sił głównych dywizji i prowadzić działania mylące[9].
Zgodnie z oczekiwaniami polskich sztabowców, 51 pułk piechoty związał walką pod Pohorylcami gros sił 47 Dywizji Strzelców z grupy Jakira[7]. Wykorzystując sukces, nocą z 20 na 21 sierpnia 12 Dywizja Piechoty stanęła w Podhorodyszczu i nawiązała kontakt taktyczny z rozlokowaną na północ od Podhorodyszcza 13 Dywizją Piechoty gen. Stanisława Hallera. Również 51 pp zmienił kierunek działania i ruszył na zachód, na Hanaczów i Podhorodyszcze, biorąc po drodze jeńców z sowieckich 418 i 419 pułków strzelców[12].
21 sierpnia 12 DP przyjęła ugrupowanie do natarcia, stanęła frontem na wschód i 21 sierpnia uderzyła w kierunku na Bóbrkę – Świrz – Przemyślany[13]. Na lewym skrzydle uderzała XXIII Brygada Piechoty, a na południowym skrzydle dywizji do natarcia ruszył 51 pułk piechoty Strzelców Kresowych. Dowódca pułku uderzał III batalionem z 3 baterią 12 pułku artylerii polowej z Hryniowa na Bóbrkę, a II i III batalionem z dwiema bateriami 12 pap na Mostyszcze − Wołowe – Strzałki. Pułk zmusił przeciwnika do odwrotu, a III batalion zajął przed wieczorem Bóbrkę[14].
23 sierpnia Sowieci wzmocnili obronę pododdziałami 41 Dywizji Strzelców i 8 Dywizji Kawalerii. Polska dywizja przeszła chwilowo do obrony, ale już 24 sierpnia wznowiła natarcie[9]. 25 sierpnia opanowano Świrz i Przemyślany. Przeciwnik kontratakował na Świrz, a w ciągu kolejnych trzech dni miasto parę razy przechodziło z rąk do rąk. 28 sierpnia ostatecznie opanowała je polska XXIV Brygada Piechoty, a sowieckie 47., 41., 60 Dywizje Strzelców i 8 Dywizja Kawalerii czerwonych Kozaków cofnęły się na linię Gniłej Lipy[13][15].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Walki 12 Dywizji Piechoty w rejonie Bóbrki i Świrza zahamowały ofensywę oddziałów Armii Czerwonej na tym odcinku i umożliwiły stabilizację frontu 6 Armii[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tarczyński (red.) 2002 ↓, s. 7.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 170.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 208.
- ↑ Laskowski (red.) 1934 ↓, s. 585.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 74.
- ↑ a b Laskowski (red.) 1931 ↓, s. 403.
- ↑ Tarczyński (red.) 2004 ↓, s. 537.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 57.
- ↑ Weber 1928 ↓, s. 27.
- ↑ Laskowski (red.) 1931 ↓.
- ↑ Weber 1928 ↓, s. 28.
- ↑ a b Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 62.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 283.
- ↑ Laskowski (red.) 1931 ↓, s. 404.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 63.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.
- Otton Laskowski (red.): Encyklopedia wojskowa. T. IV. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1934.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-122-0.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 2. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-012-7.
- Leopold Weber: Zarys historii wojennej 51-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.