Zamek w Płakowicach: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Budynek infobox}} |
→Architektura: drobne merytoryczne |
||
Linia 44: | Linia 44: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Pierwszy dwór obronny istniał w miejscu dzisiejszego pałacu w 1480 roku{{r|łuczyński}}. Budowę większego [[zamek|zamku]] rozpoczął w 1550 r. Rumpold Talkenberg z [[Zamek Podskale|Podskala]], który projekt zlecił włoskiemu architektowi Franciszkowi [[Parr (architekci)|Parrowi]]{{r|łuczyński}}. Budowa głównego budynku trwała do 1558 roku, a wykończenia do 1563 roku{{r|łuczyński}}. W trakcie budowy powstała trójskrzydłowa budowla z niewielkim dziedzińcem z krużgankami{{r|łuczyński}}. |
Pierwszy dwór obronny istniał w miejscu dzisiejszego pałacu w 1480 roku{{r|łuczyński}}. Budowę większego [[zamek|zamku]] rozpoczął w 1550 r. Rumpold Talkenberg z [[Zamek Podskale|Podskala]], który projekt zlecił włoskiemu architektowi Franciszkowi [[Parr (architekci)|Parrowi]]{{r|łuczyński}}. Budowa głównego budynku trwała do 1558 roku, a wykończenia do 1563 roku{{r|łuczyński}}. W trakcie budowy powstała trójskrzydłowa budowla z niewielkim dziedzińcem z krużgankami{{r|łuczyński}}. |
||
Była to największa na [[Śląsk]]u budowla obronna w XVI wieku. Przebudowy dokonano dwukrotnie - w XVIII i XIX w. W czasie [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]] zamek został uszkodzony{{r|łuczyński}}. Francuzi ograbili i zniszczyli bibliotekę i cenne zbiory malarstwa{{r|Olczak}} |
Była to największa na [[Śląsk]]u budowla obronna w XVI wieku. Na przełomie XV i XVI w. Płakowice stały się własnością rodu von Schaffgotsch, ponieważ Magdalena von Talkenberg, ostatnia przedstawicielka rodu, wyszła za [[Caspar von Schaffgotsch|Caspara von Schaffgotsch]] i wniosła mu majątek w wianie. Przebudowy dokonano dwukrotnie - w XVIII i XIX w. W XVIII w. właścicielem dóbr był Otto von Hochberg. W czasie [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]] zamek został uszkodzony{{r|łuczyński}}. Francuzi ograbili i zniszczyli bibliotekę i cenne zbiory malarstwa{{r|Olczak}}. Ostatnim prywatnym właścicielem był [[August Ludwig von Nostitz|August Ludwig von Nostitz-Rieneck]], od którego zamek odkupiła w 1824 roku [[rejencja]] [[Legnica|legnicka]] z przeznaczeniem na [[szpital psychiatryczny]]. W trakcie przebudowy usunięto z wnętrz liczne zdobienia, kominki, kartusze i portale. Szpital funkcjonował do 1945 roku. W tym czasie w placówce Niemcy dokonywali na chorych eutanazji, a ciała palono w krematorium. Po 1945 r. w zamku mieściła się w pałacu jednostka wojskowa. |
||
W latach 1954-56 zamek był jeszcze w dość dobrym stanie. W latach 1952-1959 na terenie tym znajdował się ogromny ośrodek "Dom Dziecka" w którym było około 1000 dzieci koreańskich i ponad 200 dzieci polskich przywiezionych tu w 1954 roku z całej Polski{{r|Pisemne świadectwo wychowanka}}. |
W latach 1954-56 zamek był jeszcze w dość dobrym stanie. W latach 1952-1959 na terenie tym znajdował się ogromny ośrodek "Dom Dziecka" w którym było około 1000 dzieci koreańskich i ponad 200 dzieci polskich przywiezionych tu w 1954 roku z całej Polski{{r|Pisemne świadectwo wychowanka}}. |
||
Linia 52: | Linia 52: | ||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Budowla składa się z trzech dwukondygnacyjnych skrzydeł okalających wewnętrzny [[dziedziniec]] [[krużganek|krużgankami]], których [[arkady]] wsparte są na [[Porządek joński|jońskich]] kolumnach{{r|łuczyński}}. W narożach znajdują się schody. Od czwartej strony zamknięty jest [[Kurtyna (fortyfikacja)|murem kurtynowym]]{{r|łuczyński}}. Na dziedziniec prowadzi brama wjazdowa z [[portal]]em, przed którą znajduje się kamienny most przerzucony przez [[Fosa|fosę]] obronną{{r|łuczyński}}. W lewym narożniku portalu znajduje się [[Medalion (architektura)|medalion]] z podobizną Rampolda von Talkenberg{{r|łuczyński}}. Zachowały się także [[renesans]]owe zdobienia [[fasada|fasad]]{{r|Marek Gaworski Najpiękniejsze}}. |
Budowla składa się z trzech dwukondygnacyjnych skrzydeł okalających wewnętrzny [[dziedziniec]] [[krużganek|krużgankami]], których [[arkady]] wsparte są na [[Porządek joński|jońskich]] kolumnach{{r|łuczyński}}. W narożach znajdują się schody. Od czwartej strony zamknięty jest [[Kurtyna (fortyfikacja)|murem kurtynowym]]{{r|łuczyński}}. Na dziedziniec prowadzi brama wjazdowa z [[portal]]em, przed którą znajduje się kamienny most przerzucony przez [[Fosa|fosę]] obronną{{r|łuczyński}}. W lewym narożniku portalu znajduje się [[Medalion (architektura)|medalion]] z podobizną Rampolda von Talkenberg{{r|łuczyński}}. Zachowały się także [[renesans]]owe zdobienia [[fasada|fasad]]{{r|Marek Gaworski Najpiękniejsze}}. |
||
== Portal w bramie == |
|||
Bramę na dziedziniec ozdobiono portalem o wysokości sięgającej II piętra. W narożnikach umieszczono medaliony przedstawiające Rampolda von Talkenberg i jego żonę. W części centralnej znajduje się podwójny fryz heraldyczny z kartuszami rodów von Talkenberg, von Rechberg, von Hochberg, von Liebenthal, von Rauβendorf, von Lest, von Zedlitz i von Reibnitz. |
|||
Na portalu umieszczono następujące napisy''':''' |
|||
po lewej: ''Anno 1550 Jor habe ich Rampold von Talkenberg vom Talkenstein und Plagwitz Durch die Gnade Gottes dieses Haus zu erbauen angefangen (W roku 1550 ja Rampold von Talkenberg z Podskala i Płakowic z Łaską Bożą ten Dom zacząłem budować)'' |
|||
po prawej: ''Derr Herr segne und behüte uns, der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und sey uns gnädig; - der Herr erleuchte sein Angesicht über uns,'' |
|||
''und gebeuns seinen Frieden. (Panie błogosław nas i uchowaj nas, Panie bądź miłościwy i niech Twoje oblicze czuwa nad nami i daje nam Twój pokój)'' |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Linia 65: | Linia 74: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* Romuald Łuczyński: ''Zamki, dwory i pałace w Sudetach''. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, {{ISBN|978-83-89102-63-8}}. |
* Romuald Łuczyński: ''Zamki, dwory i pałace w Sudetach''. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, {{ISBN|978-83-89102-63-8}}. |
||
* Marek Gaworski |
* Marek Gaworski, "Najpiękniejsze zamki i pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego", Matiang, Strzelce Opolskie 2012, {{ISBN|978-83-932293-6-9}}. |
||
* Romuald Łuczyński, „Renesansowa rezydencja nad Bobrem”, Miesięcznik SUDETY, nr 6/51/ czerwiec 2005'''.''' |
|||
* J.A. Bossowski, „Płakowicki Wawel”. Wydawnictwo „CMYK-ART”, Częstochowa 2002. |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
Wersja z 14:03, 10 maj 2018
![]() | |
![]() Widok zamku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Pałacowa 4 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje |
3 |
Rozpoczęcie budowy |
1550 |
Ukończenie budowy |
1563 |
Ważniejsze przebudowy |
XVIII i XIX wiek |
Pierwszy właściciel |
Rumpold von Talkenberg |
Kolejni właściciele |
Ramfald Talkenberg, Magdalena von Schaffgotsch z domu Raussendorf, August Ludwig von Nostitz |
Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Lwówka Śląskiego ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego ![]() | |
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski ![]() | |
![]() |
Zamek w Płakowicach – jedna z największych renesansowych budowli obronnych na Śląsku, obecnie położona w Lwówku Śląskim, w województwie dolnośląskim, powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski (obecnie Płakowice są częścią Lwówka Śląskiego).
Historia
Pierwszy dwór obronny istniał w miejscu dzisiejszego pałacu w 1480 roku[2]. Budowę większego zamku rozpoczął w 1550 r. Rumpold Talkenberg z Podskala, który projekt zlecił włoskiemu architektowi Franciszkowi Parrowi[2]. Budowa głównego budynku trwała do 1558 roku, a wykończenia do 1563 roku[2]. W trakcie budowy powstała trójskrzydłowa budowla z niewielkim dziedzińcem z krużgankami[2]. Była to największa na Śląsku budowla obronna w XVI wieku. Na przełomie XV i XVI w. Płakowice stały się własnością rodu von Schaffgotsch, ponieważ Magdalena von Talkenberg, ostatnia przedstawicielka rodu, wyszła za Caspara von Schaffgotsch i wniosła mu majątek w wianie. Przebudowy dokonano dwukrotnie - w XVIII i XIX w. W XVIII w. właścicielem dóbr był Otto von Hochberg. W czasie wojen napoleońskich zamek został uszkodzony[2]. Francuzi ograbili i zniszczyli bibliotekę i cenne zbiory malarstwa[3]. Ostatnim prywatnym właścicielem był August Ludwig von Nostitz-Rieneck, od którego zamek odkupiła w 1824 roku rejencja legnicka z przeznaczeniem na szpital psychiatryczny. W trakcie przebudowy usunięto z wnętrz liczne zdobienia, kominki, kartusze i portale. Szpital funkcjonował do 1945 roku. W tym czasie w placówce Niemcy dokonywali na chorych eutanazji, a ciała palono w krematorium. Po 1945 r. w zamku mieściła się w pałacu jednostka wojskowa. W latach 1954-56 zamek był jeszcze w dość dobrym stanie. W latach 1952-1959 na terenie tym znajdował się ogromny ośrodek "Dom Dziecka" w którym było około 1000 dzieci koreańskich i ponad 200 dzieci polskich przywiezionych tu w 1954 roku z całej Polski[4].
W 1967 roku zamek został częściowo odrestaurowany[2]. Po opuszczeniu przez wojsko zamek zaczął podupadać. Od 1992 roku należy do Chrześcijańskiego Ośrodka "Elim" Kościoła Baptystów i poddawany jest intensywnemu remontowi[5].
Architektura
Budowla składa się z trzech dwukondygnacyjnych skrzydeł okalających wewnętrzny dziedziniec krużgankami, których arkady wsparte są na jońskich kolumnach[2]. W narożach znajdują się schody. Od czwartej strony zamknięty jest murem kurtynowym[2]. Na dziedziniec prowadzi brama wjazdowa z portalem, przed którą znajduje się kamienny most przerzucony przez fosę obronną[2]. W lewym narożniku portalu znajduje się medalion z podobizną Rampolda von Talkenberg[2]. Zachowały się także renesansowe zdobienia fasad[6].
Portal w bramie
Bramę na dziedziniec ozdobiono portalem o wysokości sięgającej II piętra. W narożnikach umieszczono medaliony przedstawiające Rampolda von Talkenberg i jego żonę. W części centralnej znajduje się podwójny fryz heraldyczny z kartuszami rodów von Talkenberg, von Rechberg, von Hochberg, von Liebenthal, von Rauβendorf, von Lest, von Zedlitz i von Reibnitz.
Na portalu umieszczono następujące napisy:
po lewej: Anno 1550 Jor habe ich Rampold von Talkenberg vom Talkenstein und Plagwitz Durch die Gnade Gottes dieses Haus zu erbauen angefangen (W roku 1550 ja Rampold von Talkenberg z Podskala i Płakowic z Łaską Bożą ten Dom zacząłem budować) po prawej: Derr Herr segne und behüte uns, der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und sey uns gnädig; - der Herr erleuchte sein Angesicht über uns, und gebeuns seinen Frieden. (Panie błogosław nas i uchowaj nas, Panie bądź miłościwy i niech Twoje oblicze czuwa nad nami i daje nam Twój pokój)
Przypisy
- ↑ Płakowice - zamek renesansowy. [dostęp 25 lutego 2013].
- ↑ a b c d e f g h i j Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 302-306. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Lwówek Śląski i okolice - przewodnik historyczny, Mariusz Olczak, Wydawnictwo Oppidium, Warszawa 2000, ISBN 83-9123143-7
- ↑ Pisemne świadectwo wychowanka domu dziecka w tych latach
- ↑ Rys historyczny. [dostęp 25 lutego 2013].
- ↑ Marek Gaworski - "Najpiękniejsze zamki, pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego" Wydawca - Matiang (Strzelce Opolskie 2012) s. 30 ISBN 978-83-932293-6-9
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Marek Gaworski, "Najpiękniejsze zamki i pałace Śląska i pogranicza polsko-czeskiego", Matiang, Strzelce Opolskie 2012, ISBN 978-83-932293-6-9.
- Romuald Łuczyński, „Renesansowa rezydencja nad Bobrem”, Miesięcznik SUDETY, nr 6/51/ czerwiec 2005.
- J.A. Bossowski, „Płakowicki Wawel”. Wydawnictwo „CMYK-ART”, Częstochowa 2002.