5 Mazurski Oddział WOP
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1946 |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca |
Mazurski |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
Okręg Wojskowy Warszawa |
Mazurski Oddział WOP nr 5 – oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Sformowany w 1946 na bazie 5 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 16 strażnic, stan etatowy wynosił 1409 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych[2]. Sztab oddziału stacjonował w Olsztynie[a] a potem w Kętrzynie na ul. Sikorskiego 78[3]. W 1947 rozformowano grupę manewrową oddziału, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską o etacie 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów[4][b].
Rozformowany w 1948. Na jego bazie powstała 7 Brygada Ochrony Pogranicza.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]W 1946[5]:
- dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
- grupa manewrowa, a od 1947 szkoła podoficerska
- 22 komenda odcinka - Braniewo
- 23 komenda odcinka - Bartoszyce
- 24 komenda odcinka – Węgorzewo
- 25 komenda odcinka – Kowale Oleckie
We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 16 strażnic, 1409 wojskowych i 14 pracowników cywilnych[6]. Po reorganizacji w 1947 było to: 4 komend odcinków, 16 strażnic, 849 wojskowych i 9 pracowników cywilnych[7].
Sztandar oddziału
[edytuj | edytuj kod]Sztandar ufundowało społeczeństwo ziemi warmińsko-mazurskiej.
Na lewej stronie płatu sztandaru wyhaftowane są herby miast: Olsztyna, Bartoszyc, Kętrzyna i Olecka. Na drzewcu znajduje się 47 gwoździ pamiątkowych, a wśród nich gwoździe od powiatów granicznych z napisami: "Powiat Braniewski", "Powiat Kętrzyński", "Powiat Bartoszycki", "Powiat Landsberg" i "Powiat Węgorzewski"[8]
W kolejnych latach następowała zmiana numeracji i nazwy 7 Brygady Ochrony Pogranicza, ale nie dokonywano już na nim żadnych zmian i poprawek.
Do Muzeum Wojska Polskiego przekazywany był dwukrotnie. Pierwszy raz 20 maja 1956, ale już 19 grudnia 1957 powrócił do Kętrzyna, aby po raz drugi wrócić do Muzeum WP 28 lipca 1964[8].
Dowództwo oddziału
[edytuj | edytuj kod]- dowódca oddziału[9]
- ppłk Stanisław Wyderka - do marca 1947
- mjr Władysław Kłonica
- szef sztabu:
- mjr Michalak - do marca 1947
- mjr Piotrowski
- zastępca do spraw polityczno-wychowawczych
- mjr Mieczysław Harley - do marca 1947
- kpt. Przestaszewski
Przekształcenia
[edytuj | edytuj kod]5 Oddział Ochrony Pogranicza → 5 Mazurski Oddział WOP → 7 Brygada Ochrony Pogranicza → 19 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Kętrzyn i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Kętrzyn → 19 Oddział WOP → 19 Kętrzyński Oddział WOP
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W czerwcu 1947 przeniesiona do Kętrzyna → Rabij 2000 ↓, s. 29
- ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 070/org. z 3.03.1947 → Jackiewicz 1998 ↓, s. 84
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 83.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 10.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 84.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
- ↑ a b Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 10.
- ↑ Rabij 2000 ↓, s. 29.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995.
- Bogdan Rabij. V Mazurski Oddział WOP i jego osiągnięcia w zakresie zwalczania przestępczości granicznej. „Problemy ochrony granic”. 14/2000, 2000. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/9, Historia Kętrzyńskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Kętrzyn 1961.