Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/czerwiec
- Адыгэбзэ
- Afrikaans
- Anarâškielâ
- Ænglisc
- العربية
- Авар
- Azərbaycanca
- تۆرکجه
- বাংলা
- 閩南語 / Bân-lâm-gú
- Беларуская (тарашкевіца)
- भोजपुरी
- Български
- Bosanski
- Буряад
- Català
- Čeština
- Cymraeg
- Dansk
- Davvisámegiella
- Deutsch
- Ελληνικά
- English
- Эрзянь
- Español
- Euskara
- فارسی
- Føroyskt
- Français
- Gaeilge
- Gaelg
- Galego
- 贛語
- 한국어
- Hrvatski
- Bahasa Indonesia
- עברית
- Къарачай-малкъар
- Қазақша
- Коми
- Кырык мары
- Latviešu
- Lëtzebuergesch
- Лезги
- Lietuvių
- Livvinkarjala
- Magyar
- Македонски
- मराठी
- مازِرونی
- Bahasa Melayu
- 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- Мокшень
- Nederlands
- 日本語
- Norsk bokmål
- Oʻzbekcha / ўзбекча
- ਪੰਜਾਬੀ
- Papiamentu
- Перем коми
- Qırımtatarca
- Русский
- සිංහල
- سنڌي
- Slovenščina
- Српски / srpski
- Svenska
- தமிழ்
- ไทย
- Türkçe
- Тыва дыл
- Удмурт
- Українська
- Vepsän kel’
- Tiếng Việt
- Walon
- 粵語
- 中文
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rocznice
1 czerwca 2025
1 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Fortunat, Konrad i Pamela; Dzień Dziecka
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1235 – Gubin otrzymał prawa miejskie
- 1765 – król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Dobrego Porządku dla Starej i Nowej Warszawy
- 1895 – urodził się polski wojskowy i polityk Tadeusz Bór-Komorowski, dowódca Armii Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych
- 1915 – urodził się polski poeta i kapłan katolicki Jan Twardowski (na fotografii)
- 1935 – urodził się brytyjski architekt Norman Foster, jeden z najbardziej utytułowanych i najwybitniejszych współczesnych projektantów, wszechstronny artysta projektujący wieżowce, lotniska, mosty i wiadukty, stadiony sportowe, muzea, budynki mieszkalne, ale także meble i jachty (na ilustracji jedno z jego dzieł: wieżowiec 30 St Mary Axe)
- 1975 – zmarł polski aktor, śpiewak, tancerz, reżyser Tadeusz Olsza, był jednym z najpopularniejszych aktorów kabaretowych i rewiowych Warszawy, gdzie występował m.in. w kabaretach: „Stańczyk”, „Karuzela”, „Stara Banda”, „Qui Pro Quo”
3 czerwca 2025
3 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Karol, Kewin i Leszek
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1605 – zmarł hetman Jan Zamoyski, kanclerz wielki koronny, założyciel Zamościa i fundator Akademii Zamojskiej
- 1855 – zmarł pastor Krzysztof Celestyn Mrongovius (na portrecie), gdańszczanin, pisarz religijny, językoznawca, badacz folkloru Kaszub, Warmii i Mazur, popularyzator języka polskiego
- 1875 – w trzy miesiące po premierze swojej opery Carmen zmarł francuski kompozytor Georges Bizet (na fotografii)
- 1915 – w czasie I wojny światowej zakończyło się trzecie oblężenie Twierdzy Przemyśl, do miasta weszły wojska bawarskie i austro-węgierska 4. dywizja kawalerii, a Rosjanie, wycofując się, wysadzili mosty na Sanie
- 1935 – urodził się polski historyk i publicysta Andrzej Garlicki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
- 1955 – urodziła się Jolanta Kwaśniewska, pierwsza dama Polski w latach 1995-2005, działaczka społeczna, prezes fundacji Porozumienie bez barier
5 czerwca 2025
5 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bonifacy, Igor i Waleria; Światowy Dzień Środowiska
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.JPG)
- 1305 – po 11 miesiącach konklawe wybrało na papieża francuskiego arcybiskupa Bertranda de Got, który przyjął imię Klemens V; nowo wybrany papież nigdy nie zobaczył Rzymu, natomiast rezydował w różnych miejscach Francji, a od 1309 roku osiadł w (należącym wtedy do Królestwa Neapolu) Awinionie – i zapoczątkował okres tzw. niewoli awiniońskiej
- 1760 – urodził się fiński mineralog i chemik Johan Gadolin, odkrywca pierwiastka z grupy metali przejściowych itru
- 1825 – urodził się polski poeta Felicjan Faleński (na portrecie), dramatopisarz, prozaik i tłumacz, uważany za przedstawiciela parnasizmu
- 1900 – urodził się brytyjski fizyk pochodzenia węgierskiego Dennis Gabor, twórca holografii, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
- 1930 – urodził się polski marynarz i prozaik Andrzej Perepeczko (na fotografii), popularyzator tematyki morskiej, autor m.in. adresowanego do młodzieży cyklu powieści o Dzikiej Mrówce
- 1995 – na JILA w Boulder po raz pierwszy zaobserwowano nowy stan materii tzw. kondensat Bosego-Einsteina, dokonali tego fizycy Eric Cornell i Carl Wieman
- 2005 – w Wietnamie pod przełęczą na granicy miasta wydzielonego Đà Nẵng i prowincji Thừa Thiên-Huế otwarto najdłuższy w Azji Południowo-Wschodniej tunel Hải Vân o długości 6280 metrów
7 czerwca 2025
7 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Robert i Wiesław; wczoraj lub dziś w islamie początek święta Kurban Bajram
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1930 – urodził się polski historyk, polityk, publicysta Leszek Moczulski, działacz opozycji antykomunistycznej w okresie PRL, jeden z założycieli Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), przywódca Konfederacji Polski Niepodległej
- 1945 – urodził się austriacki polityk Wolfgang Schüssel (na zdjęciu), kanclerz w latach 2000-2007
- 1965 – urodził się polski muzyk Robert Janson, kompozytor, piosenkarz, aranżer, założyciel zespołu Varius Manx, autor utworów „Małe szczęścia”, „Orła cień”
- 1970 – zmarł brytyjski prozaik Edward Morgan Forster (Pokój z widokiem, Powrót do Howards End, Maurycy)
- 1980 – zmarł amerykański powieściopisarz Henry Miller (na fotografii), w swojej prozie atakował podejście współczesnych Amerykanów do moralności i ich purytański system wartości (Zwrotnik Raka)
- 2005 – w wyborach prezydenckich na Węgrzech zwyciężył nieoczekiwanie kandydat opozycji László Sólyom; głosami Fideszu i Węgierskiego Forum Demokratycznego – dopiero w trzeciej turze głosowania – pokonał socjaldemokratkę Katalin Szili
9 czerwca 2025
9 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Anna, Efrem i Sylwestra
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1595 – urodził się królewicz Władysław, syn króla Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki, przyszły król Polski (wybrany na elekcji w 1632) i tytularny król Szwecji
- 1815 – po dziesięciu miesiącach żmudnych negocjacji, balów, zabaw, przyjęć i przedstawień teatralnych podpisano akt końcowy kongresu wiedeńskiego (na rycinie z epoki: obrady Kongresu), który porządkował kwestie dynastyczne, ustrojowe i graniczne w ponapoleońskiej Europie
- 1855 – zmarł polski malarz Piotr Michałowski, przedstawiciel romantyzmu w malarstwie polskim
- 1870 – zmarł angielski pisarz Charles Dickens (na ilustracji), autor m.in.: Davida Copperfielda, Klubu Pickwicka czy Olivera Twista
- 1885 – urodził się polski wojskowy i polityk, generał Felicjan Sławoj Składkowski, ostatni premier II RP; z zawodu lekarz, pamiętany z tego, że jako minister spraw wewnętrznych usiłował podnieść stan sanitarny kraju
- 1945 – rozpoczął działalność Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska w Krakowie (na fotografii siedziba teatru)
11 czerwca 2025
11 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Barnaba, Radomiła i Radomił
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1675 – król Jan III Sobieski i ambasador Francji podpisali tajny traktat z Jaworowa dotyczący przystąpienia Rzeczypospolitej do wojny przeciwko Brandenburgii
- 1770 – James Cook dopłynął do Wielkiej Rafy Koralowej znajdującej się u wschodnich wybrzeży Australii
- 1775 – Ludwik XVI (na portrecie) został koronowany w katedrze w Reims na króla Francji
- 1815 – urodziła się brytyjska fotografka Julia Margaret Cameron, jedna z pionierek artystycznej fotografii portretowej
- 1835 – zmarł polski historyk i bibliotekarz Jerzy Samuel Bandtkie, językoznawca, teoretyk bibliografii i historyk drukarstwa
- 1910 – urodził się francuski podróżnik i oceanograf Jacques-Yves Cousteau, autor książek i licznych filmów dokumentalnych
- 1965 – urodziła się polska pisarka i podróżniczka Beata Pawlikowska (na fotografii), dziennikarka, fotografka i tłumaczka, znana z serii książek podróżniczych, z których pierwsza, „Blondynka w dżungli”, uhonorowana została nagrodą „Bursztynowy Motyl” im. Arkadego Fiedlera
13 czerwca 2025
13 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Łucjan, Akwilina i Antoni
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1645 – zmarł japoński rōnin Musashi Miyamoto (na ilustracji), twórca szkoły walki dwoma mieczami niten'ichi-ryū
- 1855 – zmarł polski astronom Wincenty Wiszniewski (na portrecie), pracował w Petersburgu zajmując się obserwacją komet, a także wyznaczał współrzędne geograficzne miast i obiektów na terenie Rosji, m.in. jako pierwszy na świecie zmierzył wysokość Elbrusu
- 1865 – urodził się irlandzki poeta i dramaturg tworzący w języku angielskim William Butler Yeats, czołowy działacz Odrodzenia Irlandzkiego, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1923
- 1930 – urodził się Ryszard Kukliński, pułkownik LWP, który zdecydował się na współpracę wywiadowczą z CIA
- 1965 – zmarł austriacki filozof i religioznawca żydowskiego pochodzenia Martin Buber, badacz chasydyzmu
- 1975 – urodziła się polska piosenkarka Anita Lipnicka
15 czerwca 2025
15 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jolanta, Wit i Witosław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_by_English_School.png)
- 1215 – władca angielski Jan bez Ziemi pod naciskiem możnych swego królestwa wydał przywilej znany pod nazwą Magna Charta Libertatum (na rycinie podpisanie Karty), która ograniczała władzę monarszą, głównie w dziedzinie skarbowej i sądowej, określając jednocześnie uprawnienia baronów, duchowieństwa i zakres swobód klas niższych
- 1785 – w katastrofie balonu podczas próby przelotu przez kanał La Manche zginął francuski pionier aeronautyki Jean-François Pilâtre de Rozier, zajmował się badaniem procesu oddychania, prowadził doświadczenia z gazami, był wynalazcą prototypu respiratora oraz został pierwszym pilotem statku powietrznego, kiedy to 21 listopada 1783 (wraz z hrabią François Laurentem d’Arlandes) odbył pierwszy w historii przelot balonem bez uwięzi
- 1905 – zmarł, pochodzący ze Śląska, niemiecki lekarz psychiatra i neurolog Carl Wernicke, który odkrył obszar mózgu, nazwany później ośrodkiem Wernickego, odpowiedzialny za rozumienie mowy
- 1945 – reaktywacja ewangelickiego diakonatu Eben-Ezer
- 1955 – urodził się rabin Michael Schudrich, od 2004 naczelny rabin Polski
- 1985 – w leningradzkim Ermitażu obraz Rembrandta Danae (na ilustracji) został oblany kwasem i pocięty nożem przez szaleńca
- 1995 – zmarł amerykański inżynier-informatyk John Vincent Atanasoff, konstruktor pierwszego komputera elektronicznego
17 czerwca 2025
17 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Albert, Alina i Waleriana
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1025 – zmarł Bolesław Chrobry, pierwszy koronowany król Polski
- 1405 – wojna Appenzellu: zwycięstwo Szwajcarów nad Habsburgami w bitwie pod Stoss
- 1835 – zmarła polska księżna Izabela Czartoryska (na portrecie pędzla A. Roslina), pisarka i mecenas sztuki, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego
- 1885 – do Nowego Jorku przybyła z Francji (we fragmentach) Statua Wolności
- 1925 – podpisano Protokół genewski o zakazie używania na wojnie gazów duszących, trujących lub podobnych oraz środków bakteriologicznych
- 1945 – urodził się belgijski kolarz szosowy, torowy i przełajowy Eddy Merckx (na fotografii), czterokrotny mistrz świata w kolarstwie szosowym, pięciokrotny zwycięzca Tour de France, pięciokrotny zwycięzca Giro d’Italia, którego imieniem nazwano stację metra w Brukseli
- 1955 – dokonano oblotu pierwszego radzieckiego (a czwartego na świecie) samolotu pasażerskiego z napędem turboodrzutowym Tu-104
19 czerwca 2025
19 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Gerwazy, Michalina i Romualda; dzień niepodległości Węgier; Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1205 – zwycięstwo pod Zawichostem wojsk książąt polskich Leszka Białego i Konrada I nad siłami księstwa halickiego; śmierć księcia Halicza Romana – punkt zwrotny w historii zmagań polsko-ruskich, jedno z największych zwycięstw oręża polskiego w dziejach
- 1825 – w Teatrze Włoskim w Paryżu wystawiono operę Podróż do Reims Gioaccina Rossiniego
- 1945 – urodzili się: serbski polityk Radovan Karadžić, oraz birmańska działaczka demokratyczna, wieloletnia opozycjonistka, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla, urzędująca premier Aung San Suu Kyi
- 1955 – na Górze Świętej Anny odsłonięto Pomnik Czynu Powstańczego (na fotografii) autorstwa Xawerego Dunikowskiego
- 1965 – premierem Wietnamu Południowego został Nguyễn Cao Kỳ – zakończony został trwający od 1963 ciąg zamachów wojskowych w tym kraju
- 1985 – urodził się polski publicysta, podróżnik i vloger Krzysztof Gonciarz
21 czerwca 2025
21 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Alicja, Alojzy i Rudolf
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1410 – król Węgier Zygmunt Luksemburski (na ilustracji), realizując zobowiązania sojusznicze wobec krzyżaków wypowiedział wojnę Polsce, zaczęła się wielka wojna z zakonem krzyżackim
- 1885 – urodził się polski działacz niepodległościowy i polityk okresu międzywojennego Janusz Jędrzejewicz, poseł na Sejm, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, autor reformy szkolnictwa, zwanej od jego nazwiska reformą jędrzejewiczowską, w latach 1933-1934 sprawował urząd prezesa Rady Ministrów
- 1940 – zginęli, rozstrzelani przez Niemców w Palmirach w Puszczy Kampinoskiej, w ramach Akcji AB, przedstawiciele polskiej elity politycznej, intelektualnej, kulturalnej i sportowej, w tym m.in.: polityk, działacz ruchu ludowego, marszałek Sejmu Maciej Rataj; działaczka niepodległościowa i społeczna, posłanka na Sejm i senator Halina Jaroszewiczowa; inżynier architekt, wiceprezydent Warszawy Jan Pohoski; lekkoatleta, biegacz długodystansowy, olimpijczyk Janusz Kusociński (na fotografii Kobiety prowadzone na egzekucję)
- 1945 – urodził się polski poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista, tłumacz Adam Zagajewski
- 1955 – urodził się francuski piłkarz, trener i działacz sportowy Michel Platini, w latach 1976-1987 gracz reprezentacji Francji, w latach 1988-1992 jej trener, od 2007 prezydent UEFA
- 1985 – Erfalasorput została oficjalnie przyjęta jako flaga Grenlandii
- 2005 – Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadała dwóm nowo odkrytym księżycom Plutona nazwy Nix i Hydra
23 czerwca 2025
23 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Edeltruda, Wanda i Zenon; w nocy z 23 na 24 czerwca Wigilia św. Jana
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1265 – zmarła królewna z rodu Przemyślidów Anna czeska, księżna śląska, żona Henryka II Pobożnego
- 1885 – urodził się polski aktor i reżyser teatralny Juliusz Osterwa (na fotografii), reformator teatru, twórca eksperymentalnego Teatru Reduta, pedagog, pierwszy rektor PWST w Krakowie
- 1905 – po raz pierwszy wzbił się w powietrze samolot Flyer III konstrukcji braci Wright
- 1925 – dokonano pierwszego wejścia na najwyższy szczyt Kanady górę Logan (na fotografii) o wysokości 5966 m przez międzynarodową kanadyjsko-brytyjsko-amerykańską wyprawę
- 1930 – urodził się amerykański astronauta Donn Eisele, uczestnik pierwszego załogowego lotu w ramach programu Apollo – Apollo 7
- 1975 – urodził się Maciej Stuhr, polski aktor filmowy i teatralny, współzałożyciel kabaretu Po Żarcie
- 1985 – 329 osób zginęło po wybuchu bomby na pokładzie indyjskiego Boeinga 747 u wybrzeży Irlandii
25 czerwca 2025
25 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Dorota, Febronia i Wilhelm
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1530 – na sejmie Rzeszy w Augsburgu odczytano Wyznanie augsburskie
- 1860 – urodził się Jan Sas-Zubrzycki (na fotografii), polski architekt, profesor Katedry Historii Architektury i Estetyki Politechniki Lwowskiej, tworzący głównie w duchu neogotyku. Wybudował m.in. ratusze w Jordanowie, Myślenicach, Niepołomicach, ponad 40 kościołów (m.in. w Krakowie - św. Józefa na Podgórzu i Lwowie). Dalszych 20 kościołów przebudował - m.in. w Bochni, Tarnobrzegu
- 1925 – zmarł austriacki lekarz Josef Breuer, współpracownik, przyjaciel i mentor Sigmunda Freuda, terapeuta Anny O., twórca terminów „kompleks”, „psychoanaliza”
- 1930 – zmarła polska poetka okresu Młodej Polski Maryla Wolska
- 1945 – urodził się polski aktor Henryk Talar (na fotografii)
- 1975 – urodziła się amerykańska aktorka Linda Cardellini; tegoż dnia Mozambik uzyskał niepodległość od Portugalii; władzę przejęła socjalistyczna partia FRELIMO, a pierwszym prezydentem został Samora Machel
27 czerwca 2025
27 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Cyryl, Maryla i Włodzisława; dzień niepodległości Dżibuti
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1885 – urodził się polski artysta Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, scenograf, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, współzałożyciel grupy artystycznej Formistów i teatru awangardowego Cricot
- 1905 – bunt załogi na pancerniku rosyjskiej floty czarnomorskiej Potiomkin (na ilustracji), wydarzenie to jest głównym motywem nakręconego w 1925 filmu Pancernik Potiomkin w reżyserii Siergieja Eisensteina
- 1950 – w Pradze przeprowadzono egzekucję Milady Horákovej, czeskiej parlamentarzystki, ofiary mordu sądowego, skazanej na karę śmierci w procesie pokazowym
- 1955 – urodziła się francuska aktorka Isabelle Adjani, odtwórczyni głównych ról w filmach Miłość Adeli H., Camille Claudel, Nosferatu wampir, Opętanie
- 1980 – w katastrofie lotniczej samolotu McDonnell Douglas DC-9 linii lotniczych Aerolinee Itavia u wybrzeży Sycylii zginęło 81 osób na pokładzie; oficjalnych przyczyn nie ustalono, po 33 latach od katastrofy włoski sąd orzekł, że są dowody wskazujące na zestrzelenie rakietą przeciwlotniczą
- 1985 – urodziła się rosyjska tenisistka Swietłana Kuzniecowa (na fotografii)
- 1995 – Hamad ibn Chalifa Al Sani w wyniku przewrotu pałacowego został emirem i premierem Kataru
29 czerwca 2025
29 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Beata, Paweł i Piotr
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1900 – urodził się francuski pilot, poeta i pisarz Antoine de Saint-Exupéry, autor opowiadań o tematyce lotniczej (Nocny lot, Ziemia, planeta ludzi) oraz poetyckiej baśni Mały Książę uważanej za arcydzieło literatury światowej
- 1925 – urodził się włoski polityk Giorgio Napolitano, prezydent w latach 2006-2015, senator dożywotni
- 1930 – urodził się polski dramatopisarz, prozaik, satyryk i rysownik Sławomir Mrożek (na fotografii), autor m.in. dramatów Tango, Emigranci, satyrycznych i humorystycznych zbiorów opowiadań Słoń, Wesele w Atomicach
- 1975 – zmarł amerykański wokalista i gitarzysta Tim Buckley
- 1985 – na kanaryjskiej wyspie La Palma zainaugurowało działalność obserwatorium Roque de los Muchachos
- 1985 – zmarli: polski krytyk literacki i teatralny, prozaik, eseista i scenarzysta filmowy Andrzej Kijowski (na fotografii), autor scenariuszy do filmów Szyfry, Wesele, Z dalekiego kraju, oraz czeski dramaturg i scenarzysta Jaroslav Dietl (Piekielny miesiąc miodowy, Kobieta za ladą, Szpital na peryferiach)
2 czerwca 2025
2 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Blandyna, Erazm i Marianna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 455 – zdobycie i splądrowanie Rzymu przez Wandalów pod wodzą Genzeryka
- 1420 – na mocy postanowień traktatu z Troyes król Anglii Henryk V Lancaster poślubił Katarzynę de Valois, córkę króla Francji Karola VI Szalonego
- 1535 – urodził się Alessandro Ottaviano de' Medici późniejszy papież Leon XI (na portrecie)
- 1740 – urodził się francuski pisarz markiz Donatien Alphonse François de Sade, od którego pochodzi nazwa sadyzm, określająca jedno z zaburzeń seksualnych
- 1835 – urodził się Giuseppe Melchiorre Sarto, późniejszy papież i święty Kościoła katolickiego Pius X (na portrecie)
- 1845 – została odkryta kometa C/1845 L1, tzw. Wielka Kometa Czerwcowa
- 1970 – podczas testów na torze Goodwood zginął nowozelandzki kierowca wyścigowy Bruce McLaren
4 czerwca 2025
4 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek, Kwiryn i Saturnina; dzień niepodległości Tonga
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1855 – major Henry C. Wayne na pokładzie okrętu USS Supply został wysłany do północnej Afryki w celu zakupu wielbłądów dla armii Stanów Zjednoczonych
- 1910 – w Paryżu odbyła się prapremiera baletu Szeherezada z muzyką Nikołaja Rimskiego-Korsakowa
- 1920 – podpisano traktat w Trianon, na mocy którego Węgry utraciły 71% terytorium i 63% populacji na rzecz Austrii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski i Rumunii
- 1960 – zmarł generał Józef Haller, jeden z organizatorów Legionów Polskich, w wojnie polsko-bolszewickiej Generalny Inspektor Armii Ochotniczej, harcmistrz, przewodniczący ZHP, w 1936 współtwórca antyrządowego Frontu Morges, w czasie II wojny światowej minister rządu na uchodźstwie, po wojnie pozostał na emigracji
- 1970 – urodziła się polska modelka, aktorka i piosenkarka Izabella Scorupco, znana m.in. z filmu o przygodach Jamesa Bonda „GoldenEye” czy polskiej produkcji „Ogniem i mieczem”
- 1975 – urodziła się amerykańska aktorka Angelina Jolie (na fotografii), ambasador dobrej woli UNHCR, członkini Council on Foreign Relations
- 1985 – urodził się niemiecki piłkarz polskiego pochodzenia Lukas Podolski (na fotografii)
6 czerwca 2025
6 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Artemiusz, Norbert i Paulina; dziś lub jutro w islamie początek święta Kurban Bajram
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1530 – urodził się polski poeta renesansowy Jan Kochanowski (na portrecie autorstwa Józefa Holewińskiego), sekretarz królewski na dworze Zygmunta Augusta, uznawany za twórcę polskiego języka literackiego, autor fraszek, trenów, pieśni, psalmów, tragedii Odprawa posłów greckich oraz Psałterza Dawidowego
- 1610 – Franciszek Salezy i Joanna de Chantal założyli Zakon Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (sióstr wizytek)
- 1825 – urodził się niemiecki przemysłowiec Friedrich Bayer, współzałozyciel przedsiębiorstwa Bayer AG
- 1875 – urodził się niemiecki pisarz, nowelista, eseista Thomas Mann (na fotografii), autor powieści Buddenbrookowie, Czarodziejska góra, Doktor Faustus, nowel Śmierć w Wenecji, Tonio Kröger, laureat literackiej Nagrody Nobla za 1929
- 1945 – Oddział NSZ, dowodzony przez Mieczysława Pazderskiego ps. „Szary”, dokonał mordu na ukraińskich mieszkańcach Wierzchowiny
- 1945 – urodził się polski satyryk Jan Kaczmarek, współtwórca wrocławskiego kabaretu Elita, autor tekstów piosenek
- 1955 – urodził się polski polityk, samorządowiec Tadeusz Cymański, przez dwie kadencje burmistrz Malborka, poseł na Sejm w latach 1997–2009 i od 2015, w latach 2009-2014 deputowany do Parlamentu Europejskiego
8 czerwca 2025
8 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jadwiga, Medard i Seweryn; Zesłanie Ducha Świętego w Kościołach wschodnich i zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_-_Google_Art_Project.jpg)
- 1810 – urodził się niemiecki kompozytor i pianista okresu romantyzmu Robert Schumann
- 1845 – zmarł amerykański prawnik i polityk Andrew Jackson (na portrecie), siódmy prezydent USA, którego kadencja przypadała na lata 1829–1837
- 1920 – urodził się radziecki pilot wojskowy Iwan Kożedub, as myśliwski II wojny światowej, marszałek lotnictwa ZSRR
- 1955 – urodził się Tim Berners-Lee (na fotografii), naukowiec, twórca usługi WWW
- 1970 – zmarł amerykański psycholog Abraham Maslow, przedstawiciel psychologii humanistycznej i psychologii transpersonalnej, autor teorii hierarchii potrzeb
- 1995 – Rasmus Lerdorf udostępnił publicznie kod źródłowy PHP
10 czerwca 2025
10 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bogumiła, Bogumił i Diana
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1865 – w Monachium odbyła się premiera opery Tristan i Izolda Richarda Wagnera
- 1915 – urodził się amerykański pisarz Saul Bellow, autor powieści psychologicznych z życia amerykańskich Żydów, laureat Nagrody Nobla z 1976 roku
- 1930 – urodził się polski poeta, eseista, krytyk literacki i działacz społeczny Jacek Trznadel, jeden z inicjatorów założenia Polskiej Fundacji Katyńskiej, autor publikacji Hańba domowa – zbioru wywiadów z pisarzami tworzącymi w okresie stalinizmu
- 1935 – symboliczna data powstania ruchu Anonimowych Alkoholików
- 1950 – urodziła się polska piosenkarka Anna Jantar, jedna z najpopularniejszych polskich wokalistek lat 70. XX wieku
- 1990 – Aleksy II (na fotografii) został 15. patriarchą moskiewskim i całej Rusi oraz zwierzchnikiem Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego
- 2000 – zmarł syryjski wojskowy i polityk Hafiz al-Asad (na fotografii), premier i prezydent Syrii, który przejął pełnię władzy w państwie drogą zamachu stanu w listopadzie 1970 i sprawował ją w sposób dyktatorski przez kolejnych 30 lat, inicjator Ruchu Korygującego
12 czerwca 2025
12 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Bolesław, Mieczysława i Mieczysław; dzień niepodległości Filipin; Dzień Rosji
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1665 – w czasie II wojny angielsko-holenderskiej zajęty przez Anglików Nowy Amsterdam został przemianowany na Nowy Jork
- 1890 – urodził się austriacki malarz i grafik Egon Schiele (na autoportrecie), wykształcił indywidualny styl, inspirowany secesją, autor ekspresyjnych aktów, portretów, ale i wielu pejzaży
- 1915 – zmarł polski malarz Józef Brandt, batalista, przedstawiciel szkoły monachijskiej, autor m.in. Bitwy pod Chocimiem (na ilustracji), najczęstsze motywy jego dzieł to: Kozacy, Tatarzy, lisowczycy, rycerstwo polskie na wschodnich kresach Rzeczypospolitej
- 1915 – urodził się amerykański finansista i filantrop David Rockefeller, zwany „królem nafty” dzięki kontrolującym pakietom akcji w Chevron i ExxonMobil
- 1960 – zmarł polski polityk i dyplomata Józef Retinger, literaturoznawca i pisarz, doradca Władysława Sikorskiego, organizator kongresu haskiego, sekretarz generalny Ruchu Europejskiego, jeden z twórców Wspólnoty Europejskiej, a także wolnomularz
- 1965 – urodziła się amerykańska lekkoatletka i sprinterka Gwen Torrence, zdobywczyni pięciu medali olimpijskich (w tym 3 złotych) oraz trzykrotna mistrzyni świata
- 2010 – zmarł polski prozaik, scenarzysta i reżyser Jerzy Stefan Stawiński (na fotografii), autor scenariuszy m.in. do filmów Eroica, Kanał, Krzyżacy, Zezowate szczęście, Akcja pod Arsenałem, współtwórca największych sukcesów polskiej szkoły filmowej
14 czerwca 2025
14 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Eliza, Rufin i Walery
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.png)
- 1095 – zmarł rosyjski mnich Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego Agapit Pieczerski (na portrecie), uzdrowiciel, zielarz i święty prawosławny
- 1845 – otwarcie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, pierwszej linii kolejowej w Królestwie Polskim
- 1905 – zmarł polski chirurg Jan Mikulicz-Radecki, pomysłodawca nowych technik operacyjnych i narzędzi chirurgicznych, jeden z pionierów antyseptyki i aseptyki, twórca dwóch szkół chirurgicznych: w Krakowie i we Wrocławiu
- 1940 – do obozu koncentracyjnego Auschwitz dotarł z Tarnowa pierwszy masowy transport 728 mężczyzn, w większości polskich więźniów politycznych (na fotografii załadunek więźniów do wagonów na dworcu kolejowym w Tarnowie 14 czerwca 1940)
- 1955 – urodził się polski artysta interdyscyplinarny i scenograf Piotr Szmitke
- 1985 – w miejscowości Schengen w Luksemburgu podpisano międzynarodowe porozumienie tworzące ruch bezwizowy między Francją, Niemcami i krajami Beneluksu
- 1995 – zmarł amerykański pisarz literatury fantasy Roger Zelazny
16 czerwca 2025
16 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Aneta, Justyna i Ludgarda; Bloomsday
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1775 – w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych zwycięstwo Brytyjczyków w bitwie o Bunker Hill (na obrazie śmierć gen. Warrena)
- 1815 – pod Ligny Napoleon odniósł swoje ostatnie zwycięstwo przed abdykacją, którą złożył 6 dni później po przegranej bitwie pod Waterloo
- 1890 – urodził się brytyjski komik Stan Laurel, wraz z Oliverem Hardym stworzył popularny duet komediowy (w Polsce nazywany Flip i Flap); był jedną z czołowych postaci światowej burleski, w 1961 uhonorowany Oscarem za wybitne osiągnięcia
- 1895 – urodził się polski generał Antoni Chruściel (na fotografii), dowódca powstania warszawskiego
- 1935 – na Walnym Zebraniu Naczelnej Izby Lekarskiej przyjęto Zbiór zasad deontologii lekarskiej, pierwszy kodeks etyki lekarskiej w niepodległej Polsce
- 1960 – premiera dreszczowca Psychoza w reżyserii Alfreda Hitchcocka, z Anthonym Perkinsem i Janet Leigh w rolach głównych (do zobaczenia zwiastun filmu)
- 2000 – zmarła cesarzowa Japonii Nagako, żona cesarza Hirohito
18 czerwca 2025
18 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Amand, Elżbieta i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1815 – bitwa pod Waterloo; ostateczna klęska cesarza Francuzów Napoleona Bonapartego
- 1920 – urodził się polsko-izraelski pisarz i artysta pochodzenia żydowskiego Josef Bau, poeta, prozaik, malarz, grafik i fotograf, jednym z jego osiągnięć jest zapoczątkowanie filmów animowanych w Izraelu, za co w miejscowej prasie często go określano mianem izraelskiego Walta Disneya
- 1930 – urodził się polski aktor filmowy i teatralny Henryk Machalica
- 1955 – urodziła się amerykańska aktorka Sandy Allen, ze wzrostem 232 cm do swojej śmierci uznawana za najwyższą kobietę świata z wpisem do Księgi Rekordów Guinnessa, autorka książki Cast A Giant Shadow; tegoż dnia zmarł polski aktor i reżyser Aleksander Zelwerowicz
- 1975 – zmarł izraelski filozof i pedagog Hugo Bergmann (na fotografii), w latach 1935–1938 rektor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, intelektualista ruchu syjonistycznego
- 2010 – zmarł portugalski pisarz José Saramago (na fotografii), autor powieści, dramatów, opowiadań, wierszy, dzienników i przewodników, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1998
20 czerwca 2025
20 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Benigna, Bogna i Florentyna; Światowy Dzień Uchodźcy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 840 – zmarł cesarz rzymski Ludwik I Pobożny
- 1925 – urodziła się polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna Irena Dziedzic, twórczyni cyklicznego autorskiego programu telewizyjnego „Tele-Echo”
- 1940 – internowanie w Szwajcarii ponad 13 tys. polskich żołnierzy z 2 Dywizji Strzelców Pieszych (na fotografii 2 DSP internowana w Szwajcarii – przegląd wojska), w internowaniu wybudowali oni m.in. 450 km dróg, 63 mosty oraz 10 km kanałów, wydobyli 70 tys. ton rudy żelaza i 7 tys. ton węgla
- 1940 – zmarł austriacki teoretyk i nauczyciel narciarstwa Mathias Zdarsky, pionier narciarstwa zjazdowego, konstruktor prototypowych wiązań narciarskich, autor pierwszego podręcznika nauki jazdy na nartach
- 1975 – odbyła się premiera horroru Szczęki w reżyserii Stevena Spielberga
- 1995 – zmarł rumuński filozof i eseista Emil Cioran (na portrecie), teoretyk nihilizmu, tworzący w języku francuskim
- 2005 – zmarł amerykański inżynier Jack Kilby, wynalazca układu scalonego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
22 czerwca 2025
22 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Albana, Paulin i Tomasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1570 – w Moskwie zawarto rozejm pomiędzy Rzecząpospolitą a Wielkim Księstwem Moskiewskim, kończący Wojnę litewsko-rosyjską będącą częścią zmagań Polski, Litwy, Szwecji, Danii i Rosji o dominium Maris Baltici (władztwo Morza Bałtyckiego), znanych jako I wojna północna (na ilustracji)
- 1805 – urodził się włoski demokrata i rewolucjonista Giuseppe Mazzini, założyciel organizacji Młode Włochy walczącej o zjednoczenie Włoch, uczestnik powstania Garibaldiego 1848
- 1815 – po przegranej 4 dni wcześniej bitwie pod Waterloo cesarz Napoleon Bonaparte po tzw. „100 dniach” abdykował po raz drugi
- 1885 – zmarł Mahdi z Sudanu (na portrecie), przywódca antybrytyjskiego powstania sudańskiego
- 1910 – urodził się niemiecki inżynier, pionier informatyki Konrad Zuse
- 1925 – zmarł niemiecki matematyk Felix Klein, który opisał powierzchnię jednostronną zwaną obecnie butelką Kleina
- 1990 – zmarł rosyjski fizyk Ilja Frank, laureat Nagrody Nobla
24 czerwca 2025
24 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Janina, Jan i Romuald
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1390 – urodził się polski filozof, teolog Jan z Kęt, wykładowca Akademii Krakowskiej, święty Kościoła katolickiego, patron Polski i Litwy, archidiecezji krakowskiej, diecezji bielsko-żywieckiej, Krakowa, Kęt, profesorów, nauczycieli i studentów
- 1860 – urodził się polski malarz Jan Stanisławski, jeden z głównych przedstawicieli polskiego modernizmu (na ilustracji „Ule” jego autorstwa)
- 1895 – urodził się amerykański bokser Jack Dempsey (na fotografii), w latach 1919–1926 mistrz świata wagi ciężkiej
- 1915 – urodził się brytyjski astronom i kosmolog Fred Hoyle, pisarz science fiction oraz popularyzator nauki; główny krytyk teorii, że Wszechświat powstał w jednym momencie w wyniku ekspansji masy pierwotnie zgromadzonej w punkcie o nieskończenie dużej gęstości, w celu jej ośmieszenia ukuł ironiczne określenie big bang („wielkie bęc”, „wielkie bum”), autor konkurencyjnego modelu teorii stanu stacjonarnego; propagator hipotezy panspermiii
- 1935 – zmarł legendarny argentyński śpiewak i kompozytor tanga Carlos Gardel
- 1950 – urodził się polski przedsiębiorca Jan Kulczyk, właściciel przedsiębiorstwa Kulczyk Holding i międzynarodowej grupy inwestycyjnej Kulczyk Investments
- 1965 – premiera westernu Kasia Ballou w reżyserii Elliota Silversteina, z Jane Fondą w roli tytułowej i Lee Marvinem, który za rolę w tym filmie otrzymał Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
26 czerwca 2025
26 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Jan, Paweł i Salwia; Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur; dzień niepodległości Madagaskaru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1295 – w Gnieźnie odbyła się koronacja księcia Przemysła II (na ilustracji) na króla Polski
- 1295 – od tego dnia orzeł biały jest symbolem Polski (na ilustracji)
- 1925 – premiera komedii Gorączka złota, w reżyserii Charliego Chaplina
- 1945 – w San Francisco przedstawiciele 50 państw podpisali Kartę Narodów Zjednoczonych, która stanowi podstawę istnienia i działania ONZ
- 1970 – urodził się polski judoka i zawodnik MMA Paweł Nastula, dwukrotny mistrz świata w judo, olimpijczyk
- 1995 – zmarł polski aktor filmowy i teatralny Kazimierz Wichniarz, popularność przyniosła mu rola Zagłoby w Potopie Jerzego Hoffmana
- 2010 – zmarł litewski polityk Algirdas Brazauskas, pierwszy prezydent Litwy po odzyskaniu przez ten kraj niepodległości
28 czerwca 2025
28 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Ireneusz, Marcela i Wincentyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1245 – rozpoczął się pierwszy sobór lyoński, który zdetronizował uzurpującego sobie prawo do ingerencji w sprawy Kościoła niemieckiego króla i cesarza Fryderyka II (rok później został wybrany antykról – Henryk Raspe), a także zajął się problemem Mongołów w Europie
- 1635 – Gwadelupa została kolonią francuską
- 1875 – urodził się francuski matematyk Henri Lebesgue (na fotografii)
- 1900 – urodził się polski prozaik, publicysta i autor sztuk scenicznych, a także poseł Leon Kruczkowski (na fotografii) (Kordian i cham, Niemcy)
- 1940 – namiestnik włoskiej kolonii Libii marszałek Italo Balbo zginął w wyniku omyłkowego zestrzelenia jego samolotu przez własną obronę przeciwlotniczą
- 1945 – polscy komuniści powołali Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, który został uznany przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję i inne państwa koalicji antyhitlerowskiej; przeciwko jego utworzeniu protestował rząd RP na uchodźstwie
- 2000 – zmarł ksiądz profesor Józef Tischner, filozof, teolog i publicysta
30 czerwca 2025
30 czerwca: imieniny obchodzą m.in.: Lucyna, Władysława i Władysław
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
.JPG){kind=link}
_by_English_School.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_-_Google_Art_Project.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1755 – urodził się francuski polityk Paul Barras (na portrecie), rewolucjonista, jedna z głównych postaci polityki francuskiej okresu Dyrektoriatu
- 1905 – Albert Einstein opublikował na łamach „Annalen der Physik” artykuł Zur Elektrodynamik bewegter Körper, będący podstawą szczególnej teorii względności
- 1975 – urodził się niemiecki kierowca wyścigowy Ralf Schumacher
- 1985 – urodzili się: amerykański pływak Michael Phelps (na fotografii), złoty medalista olimpijski z Aten, Pekinu i Londynu, wielokrotny mistrz świata, oraz polski pianista Rafał Blechacz, zwycięzca XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w 2005
- 2005 – hiszpański parlament zalegalizował małżeństwa osób tej samej płci, ustawa weszła w życie 3 lipca tego samego roku