Przejdź do zawartości

213 Eskadra Bombowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
213 Eskadra Bombowa
213 Eskadra Niszczycielska Nocna
Ilustracja
Godło eskadry
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1931

Rozformowanie

1938

Tradycje
Kontynuacja

eskadra ćwiczebno-bombowa

Dowódcy
Pierwszy

por. obs. Czesław Wajcht

Ostatni

por.pil. Edmund Roj

Organizacja
Dyslokacja

Okęcie
Małaszewicze
Prużana

Rodzaj wojsk

lotnictwo

Podległość

II dywizjon

213 eskadra bombowa (niszczycielska nocna)pododdział lotnictwa bombowego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Eskadra sformowania została w 1931 na lotnisku Okęcie jako 213 eskadra niszczycielska nocna. W 1938 przekształcona została w eskadrę ćwiczebno-bombową.

Godło eskadry[1]:

  • biały słoń z bombą w trąbie skaczący przez półksiężyc z Myszką Miki na grzbiecie[a]

Formowanie, zmiany organizacyjne i szkolenie

[edytuj | edytuj kod]

213 eskadra niszczycielska nocna sformowana została w składzie II dywizjonu niszczycielskiego nocnego 1 pułku lotniczego, na lotnisku Okęcie latem 1931. Na organizatora eskadry wyznaczony został por. obs. Czesław Wajcht. Jednak już 7 lipca rozkazem dziennym dowódcy 1 pułku lotniczego wyznaczono na stanowisko dowódcy eskadry por. obs. Zygmunta Wasilewskiego. Gotowość bojową eskadra osiągnęła w połowie sierpnia 1931[1]. Personel latający wywodził się z nadwyżek etatowych 211 i 212 eskadry niszczycielskiej oraz 13 eskadry liniowej. Wyposażenie stanowiły samoloty Fokker F-VIIB/3m[1]. Swoje pierwsze ćwiczenia letnie eskadra odbyła na poligonie Grudziądz-Grupa[2]. W 1932 eskadra tradycyjnie odbywała szkołę ognia lotniczego w Grudziądzu, a w sierpniu klucz Fokkerów uczestniczył w ćwiczeniach obrony przeciwlotniczej w Siedlcach. W czerwcu 1933 jednostka uczestniczyła w paradnym przeglądzie 1 pułku lotniczego na lotnisku Okęcie, dokonanym przez wizytującego Polskę Generalnego Inspektora Sil Zbrojnych Rumunii – księcia Mikołaja. Coroczną szkołę ognia lotniczego eskadra odbyła na poligonie błędowskim, startując na zadania z lotniska Rakowice, a następnie odleciała na ćwiczenia letnie na poligon Toruń-Podgórz[2].

W 1935 samoloty eskadry otrzymały kolejne numery taktyczne od 94 do 99[3]. W maju 3-samolotowy klucz Fokkerów wziął eskadry w rewii na lotnisku Mokotów. Całością dowodził mjr pil. Stefan Pawlikowski. W czerwcu załogi eskadry odbyły szkołę ognia na poligonie Modlin. W czerwcu 1936 w Krakowie, wspólnie z 211 i 212 eskadrą, załogi realizowały program strzelecki i bombardierski, a w sierpniu brały udział w koncentracji jednostek lotniczych zakończonej defiladą powietrzną nad Warszawą[3].

Doskonalenie obserwatorów, pilotów i strzelców samolotowych odbywało się też metodą kursową. Szkolenie tego typu organizowane było w dywizjonie szkolnym 1 pułku lotniczego. We wrześniu 1936 załogi uczestniczyły w koncentracji lotnictwa Skniłowie. Tam współpracowano z oddziałami wojsk lądowych w rejonie ZłoczówLwów. Po zakończeniu manewrów obserwatorzy i personel techniczny 213 eskadry zostali przeszkoleni w zakresie obsługi i eksploatacji nowego samolotu PZL-23 „Karaś”[3]. W styczniu 1937 eskadra szkoliła się na poligonie Modlin, w maju w ramach eskadry treningowej piloci odbyli przeszkolenie na samolotach „Karaś”, a latem szkolili się ogniowo na poligonie błędowskim, by w rejonie Modlina odbyć ćwiczenia letnie. Organizacja nowych jednostek w 1 pułku lotniczym spowodowała przesunięcie części wyszkolonego personelu latającego i naziemnego eskadry do formujących się nowych eskadr w ramach V/1 dywizjonu bombowego lekkiego[4].

Polsko-litewski zatarg graniczny spowodował, że w połowie marca 1938 eskadra odleciała na lotnisko Lida. Na Okęcie eskadra wróciła 26 marca. W początkach maja zorganizowano przeszkolenie pilotów eskadr bombowych w obsłudze technicznej użytkowanych samolotów. W okresie letnim załogi zostały przejściowo wyposażone w samoloty „Karaś” i na nich uczestniczyły w szkole ognia, a następnie w dużych manewrach na Wołyniu. Po powrocie na Okęcie 213 eskadra otrzymała kilka nowoczesnych samolotów PZL-37A „Łoś”, na których podjęto szkolenie i zgrywanie załóg. Ponadto przy eskadrze zorganizowano V Kurs Strzelców Samolotowych–Radiotelegrafistów[5].

Eskadra ćwiczebno-bombowa

[edytuj | edytuj kod]

Rozkazem MSWojsk. L.dz. 2784/tjn. Wyszk. z 8 sierpnia 1938, z dniem 1 listopada 213 eskadra została zreorganizowana w eskadrę ćwiczebno-bombową[5]. Zadaniem tej specjalnej jednostki miało być szkolenie personelu latającego przeznaczonych do jednostek bombowych. W przyszłości eskadra ćwiczebno-bombowa miała się przekształcić w szkolny dywizjon bombowy[6]. Wyposażono ją między innymi w bombowce LWS-6 Żubr[7]. W marcu 1939 eskadra została przesunięta z Okęcia na lotnisko Małaszewicze. Nowo wybudowane lotnisko stało się bazą szkoleniowo-zaopatrzeniową lotnictwa bombowego. Od maja uruchomiono w eskadrze VI Kurs Strzelców Samolotowych-Radiotelegrafistów, zakończony w ostatnich dniach sierpnia 1939. W lecie odbyło się szkolenie na samolotach Łoś. Przeszkolono około 20 podchorążych – absolwentów SPL w Dęblinie. Zasilili oni eskadry 210, 215 i 220 dywizjonów bombowych, wyposażonych w samoloty PZL.37 Łoś[6]. W kampanii wrześniowej eskadra ćwiczebno-bombowa została ewakuowana na lotnisko Prużana, a następnie na południowy wschód kraju[8].

Żołnierze eskadry

[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy eskadry[9]
Stopień Imię i nazwisko Okres pełnienia służby
por. obs. Czesław Wajcht VI–VII 1931
por. obs. Zygmunt Wasilewski VII 1931 –
por.obs. Apoloniusz Protassewicz (czpo) 30 VI 1933 –
kpt. obs. Stanisław Kijankowski (czpo) 30 IX 1933 –
por.pil. Stefan Floryanowicz 19 X 1933 –
kpt. pil. Stanisław Cwynar 1 XI 1937 – 20 X 1938
kpt.pil. Józef Wyrzykowski 20 X 1938 –
por. pil. Edmund Rój[b] 1939

Samoloty eskadry

[edytuj | edytuj kod]

Wypadki lotnicze

[edytuj | edytuj kod]

W okresie funkcjonowania eskadry miały miejsce następujące wypadki lotnicze zakończone obrażeniami lub śmiercią pilota[10]:

  • 18 sierpnia 1931 samolot typu Fokker ana skutek awarii silników rozbił się przy lądowaniu. Załoga: por. obs. Gustaw Dąbrowski, plut.pil. Jan Kibler i plut. strz. samol. Jerzy Daszkiewicz poniosła śmierć. Wraz z nimi zginął pasażer – adiutant komendanta Lotniczej Szkoły Strzelania i Bombardowania por. obs. Michał Mazurek.
  • 8 lipca 1933 załoga eskadry rozbiła samolot. Szer.mech. Tadeusz Piotrowski zginął, a ppor. obs. Olgierd Cumft, plut.pil. Antoni Paszkowski i szer.mech. Tadeusz Chłudziński doznali ciężkich obrażeń.
  • 23 listopada 1938 w czasie lotu treningowego zginęła załoga: kpr.pil. Władysław Szpiganowicz, kpr.strz.samol. Jan Grűn i kpr.strz.samol. Kazimierz Kalinowski.
  1. Godło eskadry zaprojektował por. obs. Bolesław Sadowski[1].
  2. Dowódca eskadry ćwiczebno-bombowej[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Pawlak 1989 ↓, s. 100.
  2. a b Pawlak 1989 ↓, s. 101.
  3. a b c Pawlak 1989 ↓, s. 102.
  4. Pawlak 1989 ↓, s. 103.
  5. a b Pawlak 1989 ↓, s. 104.
  6. a b c Pawlak 1989 ↓, s. 401.
  7. Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939. Warszawa: Bellona, 2003, s. 161. ISBN 83-11-09319-9.
  8. Pawlak 1989 ↓, s. 402.
  9. Pawlak 1989 ↓, s. 100-104.
  10. Pawlak 1989 ↓, s. 100–104.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.